ZAKONO IZGRADNJI OBJEKATA("Sl. glasnik RS", br. 44/95, 24/96, 16/97 i 43/2001) |
I OSNOVNE ODREDBE
Ovim zakonom uređuju se građevinsko-tehnički, tehnološki i drugi uslovi za izvođenje prethodnih radova, izrada tehničke dokumentacije, način i postupak izdavanja građevinske i upotrebne dozvole, građenje objekata i druga pitanja od značaja za izgradnju i korišćenje objekata.
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje:
1) "izgradnja objekta" jeste skup radnji koji obuhvata: prethodne radove, izradu tehničke dokumentacije za izgradnju objekta, kontrolu tehničke dokumentacije, stručni nadzor u toku građenja objekta, pripremne radove za građenje i građenje objekta;
2) "tehnička dokumentacija" jeste skup projekata koji se izrađuju radi: utvrđivanja koncepcije objekta (generalni i idejni projekat), razrade uslova i načina izgradnje objekta (glavni projekat, izvođački projekat i skica objekta) i za potrebe održavanja objekta (projekat izvedenog objekta);
3) "generalni projekat" jeste projekat kojim se utvrđuje generalna koncepcija, tehničko-tehnološke i ekonomske karakteristike i opravdanost za izgradnju objekta;
4) "idejni projekat" jeste projekat kojim se određuju: položaj, kapacitet, tehničko-tehnološke i funkcionalne karakteristike objekta, organizacioni elementi izgradnje objekta, elementi održavanja objekta i vrednost objekta i opravdanost za izgradnju objekta;
5) "glavni projekat" jeste projekat kojim se utvrđuju građevinsko-tehničke, tehnološke i eksploatacione karaktaristike objekta sa opremom i instalacijama, tehničko-tehnološka i organizaciona rešenja za izgradnju objekta, vrednost objekta i uslovi održavanja objekta;
6) "izvođački projekat" jeste projekat koji sadrži razradu svih neophodnih detalja za građenje objekta prema glavnom projektu;
7) "projekat izvedenog objekta" jeste projekat koji prikazuje izvedeno stanje objekta za potrebe eksploatacije i održavanja objekta;
8) "tehnička kontrola tehničke dokumentacije" jeste provera usklađenosti tehničke dokumentacije sa zakonima i drugim propisima, standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta koji se obavezno primenjuju na građenje određene vrste objekta;
9) "prethodni radovi" jesu radovi na održavanju, geodetskom premeravanju, pribavljanju i analizi podataka i dokumentacije za potrebe pripreme odgovarajućih projekata;
10) "pripremni radovi" jesu radovi koji prethode građenju objekta i odnose se naročito na: građenje i postavljanje objekata i instalacija privremenog karaktera za potrebe izvođenja radova, obezbeđenje prostora za dopremu i smeštaj građevinskog materijala i drugi radovi kojima se obezbeđuje sigurnost susednih objekata i obezbeđenje nesmetanog odvijanja saobraćaja i korišćenje okolnog prostora;
11) "objekat" jeste građevina koja predstavlja fizičku i tehničko-tehnološku ili biotehničku celinu sa svim instalacijama, postrojenjima i opremom, odnosno same instalacije, postrojenja i oprema koja se ugrađuje u objekat ili samostalno izvode (zgrade svih vrsta, saobraćajni, vodoprivredni i energetski objekti, unutrašnja i spoljna mreža i instalacije, objekti komunalne infrastrukture, industrijski, poljoprivredni i drugi privredni objekti, javne zelene površine, objekti sporta i rekreacije, groblja, skloništa i dr.);
12) "građenje objekta" jeste izvođenje građevinskih i građevinsko-zanatskih radova, ugradnja instalacija, postrojenja i opreme i rekonstrukcija objekata;
13) "rekonstrukcija" jeste izvođenje građevinskih i drugih radova na postojećem objektu, kojima se vrši nadziđivanje, sanacija, adaptacija, zamena instalacija, uređaja, postrojenja i opreme; utiče na stabilnost i sigurnost objekta; menjaju bitni konstruktivni elementi; menja tehnološki proces; menja spoljni izgled koji je određen uslovima za uređenje prostora; utiče na bezbednost susednih objekata, saobraćaja i životne sredine; menja režim voda; menjaju uslovi zaštite prirodnog i nepokretnog kulturnog dobra, dobra koje uživa prethodnu zaštitu i njegove zaštićene okoline, osim konzervatorsko-restauratorskih radova;
14) "dogradnja" jeste izvođenje građevinskih i drugih radova kojima se izgrađuje novi prostor uz postojeći objekat i sa njim čini funkcionalnu ili tehničku celinu;
15) "pomoćni objekat" jeste objekat koji služi korišćenju stambenog i drugog objekta, a gradi se na istoj građevinskoj parceli (barake, garaže, ostave, septičke jame, bunari, ograde i sl.);
16) "investitor" jeste lice za čije potrebe se gradi objekat, odnosno koje finansira izgradnju objekta i na čije ime se izdaje građevinska dozvola.
II PRETHODNI RADOVI
Pre početka izrade tehničke dokumentacije za izgradnju objekta za koji građevinsku dozvolu izdaje nadležno ministarstvo i objekata primarne komunalne i saobraćajne infrastrukture u naseljenim mestima, obavljaju se prethodni radovi na osnovu čijih rezultata se izrađuje tehnička i druga dokumentacija za izgradnju ovih objekata.
Prethodni radovi, u zavisnosti od vrste i karakteristika objekta, obuhvataju: istraživanja i izradu analiza i projekata i drugih stručnih materijala, pribavljanje podataka kojima se analiziraju i razrađuju tehnički, ekonomski, tehnološki, energetski, urbanistički, geološki, geotehnički, seizmički, geodetski, meteorološki, hidrološki, vodoprivredni i saobraćajni uslovi, uslovi zaštite od požara, zaštite životne sredine i drugi uslovi od uticaja na izgradnju i korišćenje određenog objekta.
Na osnovu rezultata prethodnih radova izrađuje se prethodna studija opravdanosti.
Prethodna studija opravdanosti sadrži i generalni projekat.
Za izgradnju objekta iz člana 3 stav 1 ovog zakona, objekata za koje je propisana obaveza izrade detaljne analize uticaja na životnu sredinu, objekata koji se nalaze u zaštićenoj okolini nepokretnog kulturnog dobra od izuzetnog i velikog značaja i za objekte koji će se graditi u etapama izrađuje se studija opravdanosti.
Studija opravdanosti sadrži i idejni projekat.
Prethodne radove za izgradnju objekata, izradu prethodne studije opravdanosti, studije opravdanosti i tehničke dokumentacije koja se izrađuje na osnovu rezultata prethodnih radova, može obavljati preduzeće, odnosno drugo pravno lice (u daljem tekstu: preduzeće) koje je upisano u odgovarajući registar za obavljanje poslova koji se izvode u okviru prethodnih radova, odnosno za poslove konsaltinga i inženjeringa u toj oblasti i koje ispunjava uslove u pogledu stručnog kadra i druge uslove utvrđene za preduzeća koja izrađuju tehničku dokumentaciju, odnosno obavljaju poslove građenja te vrste objekta.
III TEHNIČKA DOKUMENTACIJA ZA IZGRADNJU OBJEKTA
1. Izrada tehničke dokumentacije
Tehnička dokumentacija za izgradnju i rekonstrukciju objekta izrađuje se kao generalni projekat, idejni projekat, glavni projekat, izvođački projekat i projekat izvedenog objekta.
Generalni i idejni projekat izrađuje se za potrebe utvrđivanja koncepcije objekta.
Glavni projekat izrađuje se za potrebe izgradnje objekta i pribavljanja građevinske dozvole.
Izvođački projekat izrađuje se za potrebe izvođenja radova na građenju ako glavni projekat ne sadrži detalje potrebne za izvođenje radova.
Projekat izvedenog objekta izrađuje se za potrebe korišćenja i održavanja objekta.
Generalni projekat sadrži naročito podatke o: makrolokaciji objekta; tehničko-tehnološkoj koncepciji objekta; načinu obezbeđenja infrastrukture; mogućim varijantama prostornih i tehničkih rešenja sa stanovišta uklapanja u prostor; prirodnim uslovima; proceni uticaja na životnu sredinu; zaštiti prirodnih i nepokretnih kulturnih dobara; funkcionalnosti i racionalnosti rešenja.
Idejni projekat sadrži naročito podatke o: mikrolokaciji objekta; tehničko-tehnološkim i eksploatacionim karakteristikama objekta; preliminarnom proračunu stabilnosti i sigurnosti objekta; rešenju temeljenja objekta; tehničko-tehnološkim i organizacionim elementima izgradnje objekta; merama za sprečavanje ili smanjenje negativnih uticaja na životnu sredinu; idejnom rešenju infrastrukture; uporednoj analizi varijantnih tehničkih rešenja sa stanovišta svojstva lokacije i tla, funkcionalnosti, stabilnosti, proceni uticaja na životnu sredinu, prirodnim i nepokretnim kulturnim dobrima, racionalnosti izgradnje i eksploatacije, visini troškova izgradnje, transporta, održavanja, obezbeđenja energije i drugih troškova.
Glavni projekat izrađuje se u skladu sa urbanističkom dozvolom.
Glavni projekat sadrži naročito:
1) dopunske istražne radove;
2) razradu tehničko-tehnoloških i eksploatacionih karakteristika objekta sa opremom i instalacijama;
3) proračun stabilnosti i sigurnosti objekta i proračune iz oblasti građevinske fizike;
4) rešenje temeljenja objekta;
5) tehničko-tehnološka i organizaciona rešenja za izgradnju objekta;
6) razradu priključaka objekta na odgovarajuću saobraćajnu i drugu infrastrukturu i uređenja slobodnih površina;
7) uslove zaštite susednih objekata;
8) razradu mera za sprečavanje ili smanjenje negativnih uticaja na životnu sredinu;
9) troškove izgradnje i održavanja objekta;
10) geodetsko-tehničku dokumentaciju za građenje i osmatranje objekta.
Glavni projekat za nadziđivanje stambene, odnosno stambeno-poslovne zgrade, pored dokumentacije iz člana 9 ovog zakona, sadrži i analizu uslova nadziđivanja kojim se potvrđuje da:
1) nadziđivanje do predviđene visine neće ugrožavati stabilnost zgrade, kao i susedne objekte;
2) nadziđivanje neće pogoršati upotrebljivost pojedinih delova zgrade za svrhe kojima služe i druge uslove korišćenja zgrade;
3) zgrada po dovršenom nadziđivanju kao celina zadovoljava zahteve stabilnosti, sigurnosti i savremene uslove stanovanja, odnosno korišćenja.
Glavni projekat za izvođenje radova na pretvaranju zajedničkih delova stambene, odnosno stambeno-poslovne zgrade u stambeni, odnosno poslovni prostor, pored dokumentacije iz člana 9 ovog zakona, sadrži i sledeće podatke:
1) da je pretvaranje moguće po propisanim tehničkim uslovima za izgradnju stanova;
2) da pretvaranje neće uticati na stabilnost zgrade i susednih objekata;
3) da pretvaranje neće znatnije pogoršati upotrebljivost pojedinih delova zgrade i uslova njenog korišćenja.
Izgradnja manjih pomoćnih objekata i izvođenje radova koji se ne smatraju rekonstrukcijom u smislu ovog zakona, vrši se na osnovu skice koja sadrži osnovne i karakteristične preseke objekta, izgled i tehnički opis radova.
Projekat izvedenog objekta izrađuje se za sve objekte za koje se po odredbama ovog zakona pribavlja građevinska dozvola, osim objekata za koje se izrađuje skica objekta.
Projekat izvedenog objekta je glavni projekat sa izmenama nastalim u toku građenja objekta.
U slučaju da u toku građenja objekta nije odstupljeno od glavnog projekta, investitor i izvođač radova na glavnom projektu konstatuju da je izvedeno stanje jednako projektovanom stanju.
Tehničku dokumentaciju može da izrađuje preduzeće, odnosno radnja, koji su upisani u odgovarajući registar za izradu tehničke dokumentacije za tu vrstu objekta i koji imaju najmanje po jedno zaposleno lice sa visokom stručnom spremom odgovarajuće struke i ovlašćenjem za projektovanje.
Tehničku dokumentaciju, za objekte za koje građevinsku dozvolu izdaje nadležno ministarstvo, može da izrađuje preduzeće koje je upisano u sudski registar za izradu tehničke dokumentacije za tu vrstu objekata, koje ima najmanje po dva zaposlena lica sa visokom školskom spremom odgovarajuće struke, radnim iskustvom od najmanje tri godine i ovlašćenje za projektovanje i da u izradi tehničke dokumentacije za tu vrstu i namenu objekata ima odgovarajuće stručne rezultate.
Stručne rezultate u smislu stava 2 ovog člana ima preduzeće koje je izradilo ili učestvovalo u izradi tehničke dokumentacije po kojoj su izgrađeni objekti te vrste i namene.
Ispunjenost uslova iz st. 1, 2 i 3 ovog člana utvrđuje ministar nadležan za poslove građevinarstva (u daljem tekstu: Ministar) na predlog stručne komisije koju obrazuje.
Ispunjenost uslova utvrđenih aktom iz stava 4 ovog člana, proverava se svakih pet godina.
Pre isteka roka od pet godina od dana izdavanja akta o ispunjenosti uslova (licence) preduzeće, odnosno radnja, dostavlja ministru podatke kojima se dokazuje da i dalje ispunjava uslove za obavljanje poslova izrade tehničke dokumentacije, što se potvrđuje na već izdatom aktu.
Ministar će doneti rešenje o stavljanju van snage akta o ispunjenosti uslova (licence) ako se na osnovu dostavljenih podataka utvrdi da nisu ispunjeni uslovi za obavljanje poslova izrade tehničke dokumentacije, kao i u slučaju ako preduzeće, odnosno radnja, ne dostavi podatke pre isteka roka iz stava 5 ovog člana.
Tehničku dokumentaciju ne može da izrađuje preduzeće, odnosno druga organizacija, koji su zakonom ili drugim propisom ovlašćeni da utvrde neki od uslova sadržanih u urbanističkoj dozvoli za izgradnju objekta za koji se tehnička dokumentacija izrađuje.
Preduzeće koje obavlja komunalne delatnosti može da izrađuje tehničku dokumentaciju za objekte koje će koristiti za obavljanje svoje delatnosti.
Tehničku dokumentaciju za preduzimanje mera tehničke zaštite na nepokretnom kulturnom dobru pod uslovima propisanim ovim zakonom izrađuje organizacija koja obavlja delatnost zaštite kulturnih dobara.
U izradi tehničke dokumentacije ne može da učestvuje lice koje je zaposleno u preduzeću, koje je ovlašćeno da utvrdi neki od uslova sadržanih u aktu o urbanističko tehničkim uslovima na osnovu koga se tehnička dokumentacija izrađuje, osim u slučaju utvrđenom ovim zakonom.
U izradi tehničke dokumentacije ne može da učestvuje lice koje vrši nadzor nad primenom odredaba ovog zakona.
Tehničku dokumentaciju za izgradnju porodične stambene zgrade i pomoćnih objekata za sopstvene potrebe i potrebe članova svog porodičnog domaćinstva može da izrađuje građanin koji ima najmanje srednju školsku spremu odgovarajuće struke i ovlašćenje za projektovanje.
Tehničku dokumentaciju, kao i njene sastavne delove, odnosno projekte, potpisuju lica koja su kao odgovorni projektanti rukovodili njihovom izradom.
Odgovorni projektant, u smislu stava 1 ovog člana, koji rukovodi izradom tehničke dokumentacije u celini (glavni odgovorni projektant), odnosno delova tehničke dokumentacije za objekte za koje građevinsku dozvolu izdaje nadležno ministarstvo, može biti lice koje ima visoku školsku spremu odgovarajuće struke, tri godine radnog iskustva i ovlašćenje za projektovanje.
Odgovorni projektant koji rukovodi izradom pojedinog dela tehničke dokumentacije može da bude i lice sa višom školskom spremom odgovarajuće struke odnosno smera i tri godine radnog iskustva, položenim stručnim ispitom i ovlašćenjem za projektovanje.
2. Kontrola tehničke dokumentacije
Generalni i idejni projekat za objekte iz člana 24 stav 4 tač. 1), 2), 3), 4), 5), 6), 8), 9), 10), 11), 12), 14), 16) (objekti od izuzetnog značaja), tač. 19), 20), 21), 22) i 23) ovog zakona podležu stručnoj kontroli komisije koju obrazuje Ministar (u daljem tekstu: reviziona komisija).
Kontrola generalnog i idejnog projekta, u smislu stava 1 ovog člana, obuhvata i kontrolu prethodne studije opravdanosti i studije opravdanosti.
Kontrolom se proverava koncepcija objekta sa stanovišta: pogodnosti lokacije u odnosu na vrstu i namenu objekta, uslova građenja objekta u pogledu primene mera zaštite životne sredine, seizmoloških, geoloških, saobraćajnih i drugih uslova, obezbeđenja energetskih uslova u odnosu na vrstu planiranih energenata, tehničko-tehnoloških karakteristika objekta, tehničko-tehnoloških i organizacionih rešenja za izgradnju objekata, kao i savremenosti tehničkih rešenja i usklađenosti sa razvojnim programima u toj oblasti i drugih propisanih uslova izgradnje objekta.
Reviziona komisija dostavlja investitoru izveštaj sa predlogom mera koje je investitor dužan da primeni u pogledu rešenja iz stava 3 ovog člana, pri izradi glavnog projekta.
Troškove kontrole snosi investitor.
Glavni projekat podleže tehničkoj kontroli.
Tehničku kontrolu glavnog projekta može da vrši preduzeće koje ispunjava uslove iz člana 15 ovog zakona koje odredi investitor.
Tehničku kontrolu glavnog projekta ne može da vrši preduzeće koje je izradilo taj projekat, ni preduzeće koje je investitor.
Tehnička kontrola glavnog projekta obuhvata: proveru usklađenosti projekta sa rezultatima prethodnih istraživanja (prethodni radovi), ocenu namenskih podloga za temeljenje objekata, proveru ispravnosti i tačnosti tehničko-tehnoloških rešenja objekta i rešenja izgradnje objekata, stabilnosti i bezbednosti, racionalnosti projektovanih materijala, uticaja na životnu sredinu i susedne objekte, usklađenosti sa zakonom i drugim propisima, tehničkim normativima, standardima i normama kvaliteta,kao i međusobne usklađenosti svih delova tehničke dokumentacije.
U slučaju da od izvršene tehničke kontrole glavnog projekta, a pre pribavljanja građevinske dozvole, dođe do promene tehničkih propisa, standarda i normi kvaliteta,glavni projekat mora se usaglasiti sa tim promenama i podleže ponovnoj tehničkoj kontroli.
Tehničkom kontrolom glavnog projekta za izgradnju objekata, za koje građevinsku dozvolu izdaje nadležno ministarstvo, proverava se i da li je postupljeno po nalazu revizione komisije.
Troškove tehničke kontrole glavnog projekta snosi investitor.
Kontroli projekta u smislu stava 1 ovog člana ne podležu projekti iz člana 17 stav 3 ovog zakona.
U vršenju tehničke kontrole glavnog projekta može da učestvuje lice koje ispunjava uslove propisane ovim zakonom za izradu te vrste tehničke dokumentacije.
U vršenju tehničke kontrole ne može da učestvuje: lice koje je zaposleno u preduzeću, odnosno drugoj organizaciji koja je izradila tehničku dokumentaciju ili je učestvovalo u njenoj izradi; lice koje je zaposleno kod investitora i lice koje vrši nadzor nad primenom odredaba ovog zakona.
Tehnička dokumentacija izrađena po propisima drugih zemalja podleže tehničkoj kontroli kojom se proverava usklađenost te dokumentacije sa zakonom i drugim propisima, standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta.
O izvršenoj tehničkoj kontroli glavnog projekta sačinjava se izveštaj, a ispravnost glavnog projekta se potvrđuje na svakom projektu.
IV GRAĐEVINSKA DOZVOLA
1. Nadležnost za izdavanje građevinske dozvole
Građenju objekta može da se pristupi kad se pribavi građevinska dozvola.
Građevinsku dozvolu za izgradnju objekata izdaje nadležno ministarstvo, ako ovim zakonom nije drugačije određeno.
Građevinsku dozvolu za izgradnju objekata iz člana 44 ovog zakona izdaje opština odnosno grad, odnosno grad Beograd.
Nadležno ministarstvo izdaje građevinsku dozvolu za izgradnju objekata, i to:
1) visokih brana i akumulacija ispunjenih vodom, jalovinom ili pepelom za koje je propisano tehničko osmatranje;
2) nuklearnih objekata i drugih objekata koji služe za proizvodnju energije i nuklearnog goriva za naučno istraživačke svrhe, uskladištenje radioaktivnih otpadnih materija;
3) objekata za proizvodnju, preradu i skladištenje nafte i gasa, magistralnih i međunarodnih naftovoda i gasovoda, gasovoda i naftovoda za međunarodni transport i toplodalekovoda;
4) objekata bazne i prerađivačke hemijske industrije, crne i obojene metalurgije; objekata za preradu kože i krzna; objekata za preradu kaučuka, objekata za prozvodnju celuloze i papira i objekata za preradu nemetalnih minerala;
5) hidroelektrana snage 10 i više MVA, termoelektrana snage 10 i više MVA i dalekovoda i trafostanica napona 110 i više kV;
6) međuregionalnih i regionalnih objekata vodosnabdevanja;
7) uređaja za prečišćavanje otpadnih voda za gradska naselja;
8) aerodroma za javni vazdušni saobraćaj;
9) mehanizovanih teretnih i javnih putničkih pristaništa;
10) metroa;
11) stadiona za 10.000 i više gledalaca, objekata konstruktivnog raspona 30 i više metara, pokrivenih objekata za javne potrebe u kojima se okuplja više od 1.000 ljudi, objekata visine 50 i više metara, silosa kapaciteta 10.000 i više m3, industrijskih, proizvodnih hala površine veće od 5.000 m2.
12) objekata za skladištenje opasnih i štetnih materija i otpada koji ima svojstvo opasnih materija;
13) objekata za reciklažu sekundarnih sirovina;
14) hidromelioracionih sistema za navodnjavanje površine preko 50 ha i za odvodnjavanje preko 300 ha;
15) ribnjaka površine 50 i više ha;
16) rekonstrukciju i revitalizaciju nepokretnih kulturnih dobara od velikog i izuzetnog značaja, građenje i rekonstrukciju objekata u njihovoj zaštićenoj okolini i objekata u zonama zaštite zaštićenog prirodnog dobra;
17) objekata koji se grade u cilju bržeg povratka iseljenih lica, sprečavanja iseljavanja i dolaska drugih lica koja žele da žive i rade na teritoriji Autonomne Pokrajine Kosova i Metohije;
18) objekata koji se grade na teritoriji dve ili više opština;
19) magistralnih i regionalnih puteva i putnih objekata;
20) železničkih pruga za javni saobraćaj sa objektima i prigradskih brzih železnica;
21) telekomunikacionih objekata u sistemima veza koji su međunarodnog i magistralnog značaja i objekata koji se grade na teritoriji dve ili više opština, zaključno sa glavnim kapacitetima;
22) regulacionih radova na plovnim putevima;
23) plovnih kanala i brodskih prevodnica koje nisu u sastavu hidroenergetskog sistema.
Ministarstvo nadležno za poslove građevinarstva (u daljem tekstu: Ministarstvo) izdaje građevinsku dozvolu za objekte iz stava 4 tač. 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9), 10), 11), 12), 13), 14), 15), 16), 17) i 18) ovog člana, a za objekte iz stava 4 tač. 19), 20), 21), 22), 23) ovog člana ministarstvo nadležno za poslove saobraćaja i veza.
Poverava se opštini, odnosno gradu, odnosno gradu Beogradu izdavanje građevinske dozvole za izgradnju objekata koji nisu određeni u stavu 4 ovog člana.
2. Izdavanje građevinske dozvole
Građevinska dozvola izdaje se za ceo objekat, odnosno za deo objekta ako taj deo predstavlja tehničku i funkcionalnu celinu.
Pripremni radovi izvode se na osnovu građevinske dozvole iz stava 1 ovog člana.
Pripremni radovi većeg obima ili čije izvođenje traje duže vreme mogu se izvoditi i na osnovu posebne građevinske dozvole.
Građenju objekta, odnosno izvođenju pojedinih radova može se pristupiti i bez prethodno pribavljene građevinske dozvole ako se objekat gradi neposredno pred nastupanje ili za vreme elementarnih nepogoda ili drugih nepredviđenih događaja radi njihovog sprečavanja ili ublažavanja štetnog dejstva, kao i radi otklanjanja štetnih posledica od tih nepogoda ili događaja, neposredno posle njihovog nastupanja, kao i u slučaju rata ili neposredne ratne opasnosti.
Objekat iz stava 1 ovog člana može ostati kao stalni ako investitor pribavi građevinsku dozvolu u roku od šest meseci od prestanka okolnosti koje su prouzrokovale njegovo građenje.
Uz zahtev za izdavanje građevinske dozvole investitor podnosi:
1) glavni projekat u tri primerka, potvrđen od strane nadležnog organa da je urađen u skladu sa urbanističkom dozvolom sa izveštajem o izvršenoj tehničkoj kontroli;
2) dokaz o pravu svojine, odnosno pravu korišćenja građevinskog zemljišta radi izgradnje, odnosno dokaz o pravu svojine, odnosno pravu korišćenja objekta radi rekonstrukcije objekta;
3) dokaz o uređivanju međusobnih odnosa sa organizacijom koja uređuje građevinsko zemljište u pogledu plaćanja naknade;
4) saglasnosti, mišljenja i druge dokaze utvrđene posebnim propisima.
Za objekte iz člana 19 ovog zakona, pored dokaza iz stava 1 ovog člana, podnosi se i izveštaj revizione komisije da je glavni projekat urađen u skladu sa nalazima te komisije.
Za izgradnju objekta u slobodnoj zoni, kao dokaz o pravu korišćenja zemljišta, služi ugovor o korišćenju zemljišta koji zaključuje investitor sa korisnikom zone.
U slučaju izdavanja građevinske dozvole za nadziđivanje zgrada, odnosno pretvaranje zajedničkih prostorija u stanove, kao dokaz u smislu stava 1 tačka 2) ovog člana služi ugovor zaključen po posebnim propisima.
Organ nadležan za izdavanje građevinske dozvole izdaje građevinsku dozvolu u roku od 15 dana od podnošenja zahteva sa dokumentacijom iz stava 1 ovog člana.
Organ koji je izdao građevinsku dozvolu jedan primerak građevinske dozvole dostavlja inspekciji koja vrši nadzor nad izgradnjom objekata, a ako je građevinsku dozvolu izdalo nadležno ministarstvo, kopija se dostavlja i opštinskoj odnosno gradskoj upravi na čijoj se teritoriji gradi objekat.
Ministarstvo nadležno za poslove saobraćaja i veza, jedan primerak građevinske dozvole za objekte iz člana 24 stav 3 ovog zakona dostavlja i Ministarstvu.
Građevinska dozvola izdaje se rešenjem.
Po žalbi na rešenje opštinske uprave koje se donosi na osnovu ovog zakona, rešava nadležno ministarstvo.
Gradu Beogradu se poverava rešavanje po žalbi protiv prvostepenog rešenja donetog za izgradnju, rekonstrukciju, dogradnju i adaptaciju pojedinačnih individualnih stambenih objekata, pomoćnih objekata i nadziđivanje i pretvaranje zajedničkih delova stambene odnosno stambeno-poslovne zgrade u stambeni prostor.
U građevinskoj dozvoli za nadziđivanje stambene, odnosno stambeno-poslovne zgrade utvrđuje se rok u kome se radovi na nadziđivanju moraju završiti, a koji ne može biti duži od jedne godine od dana pravosnažnosti rešenja kojim je odobreno nadziđivanje.
U građevinskoj dozvoli za pretvaranje zajedničkih delova stambene, odnosno stambeno-poslovne zgrade u stambeni, odnosno poslovni prostor, utvrđuje se rok u kome se radovi na pretvaranju moraju završiti, a koji ne može biti duži od šest meseci od dana pravosnažnosti rešenja kojim je odobreno pretvaranje.
Ako se nadziđivanje, odnosno pretvaranje u smislu st. 1 i 2 ovog člana ne završi u propisanom roku, rešenje kojim je odobreno nadziđivanje, odnosno pretvaranje, prestaje da važi.
Ako se u toku građenja objekta, zbog promenjenih okolnosti koje se nisu mogle predvideti, mora odstupiti od tehničke dokumentacije na osnovu koje je izdata građevinska dozvola, investitor pribavlja građevinsku dozvolu po izmenjenom projektu.
Odstupanjem od tehničke dokumentacije, u smislu stava 1 ovog člana, smatra se svako odstupanje od namene, tehničko-tehnološke koncepcije, položaja, dimenzija i oblika objekta utvrđenih u tehničkoj dokumentaciji.
Ako se na postojećem objektu izvode radovi koji se ne smatraju građenjem, odnosno rekonstrukcijom, u smislu ovog zakona, odnosno ako se gradi pomoćni objekat u selu, investitor o tim radovima podnosi prijavu organu nadležnom za izdavanje građevinske dozvole, najkasnije osam dana pre otpočinjanja radova.
Uz prijavu iz stava 1 ovog člana, investitor podnosi opis radova.
Ako organ iz stava 1 ovog člana utvrdi da se radovi navedeni u prijavi smatraju građenjem, odnosno rekonstrukcijom objekta i da je za njihovo izvođenje potrebna građevinska dozvola, obavestiće o tome investitora bez odlaganja.
Organ nadležan za izdavanje građevinske dozvole trajno čuva jedan originalni primerak tehničke dokumentacije na osnovu koje je izdata građevinska dozvola, kao i jedan originalni primerak projekta izvedenog objekta.
Investitor trajno čuva jedan originalni ili na propisan način kompletiran primerak tehničke dokumentacije na osnovu koje je izdata građevinska dozvola sa svim izmenama i dopunama izvršenim u toku građenja i svim detaljima za izvođenje radova.
Investitor, pre početka građenja, obezbeđuje obeležavanje građevinske parcele, regulacionih, nivelacionih i građevinskih linija, u skladu sa propisima kojima je uređeno izvođenje geodetskih radova.
V GRAĐENJE
1. Izvođenje radova
Građenje objekata, odnosno izvođenje radova može da vrši preduzeće, odnosno radnja, koji su upisani u odgovarajući registar za izvođenje tih radova i koji imaju najmanje po jedno zaposleno lice sa visokom školskom spremom odgovarajuće struke i ovlašćenje za rukovođenje građenjem (u daljem tekstu: izvođač radova).
Građenje objekta za koji građevinsku dozvolu izdaje nadležno ministarstvo može da vrši preduzeće koje je upisano u sudski registar za izvođenje tih radova i koje ima najmanje po dva zaposlena lica sa visokom školskom spremom odgovarajuće struke za poslove rukovođenja građenjem i ovlašćenje za građenje te vrste objekata, da ima odgovarajuće stručne rezultate u izgradnji te vrste i namene objekata, i odgovarajuću tehničko-tehnološku opremljenost građevinskim mašinama i opremom za izvođenje te vrste radova.
Ispunjenost uslova iz st. 1 i 2 ovog člana utvrđuje ministar, na predlog komisije iz člana 15 ovog zakona.
Ispunjenost uslova utvrđenih aktom iz stava 3 ovog člana, proverava se svakih pet godina.
Pre isteka roka od pet godina od dana izdavanja akta o ispunjenosti uslova (licence) preduzeće, odnosno radnja, dostavlja ministru podatke kojima se dokazuje da i dalje ispunjava uslove za građenje objekata, odnosno izvođenje radova, što se potvrđuje na već izdatom aktu.
Ministar će doneti rešenje o stavljanju van snage akta o ispunjenosti uslova (licence) ako se na osnovu dostavljenih podataka utvrdi da nisu ispunjeni uslovi za građenje objekata, odnosno izvođenje radova, kao i u slučaju ako preduzeće, odnosno radnja, ne dostavi podatke pre isteka roka iz stava 3 ovog člana.
Troškove utvrđivanja ispunjenosti uslova iz člana 15 st. 1, 2 i 3 i člana 32 st. 1 i 2 ovog zakona snosi podnosilac zahteva za izdavanje licence.
Izvođač radova određuje lice koje rukovodi građenjem.
Građenjem objekta za koji građevinsku dozvolu izdaje nadležno ministarstvo može rukovoditi lice koje ima visoku stručnu spremu odgovarajuće struke, odnosno smera, najmanje tri godine radnog iskustva i ovlašćenje za rukovođenje građenjem, a građenjem ostalih objekata može rukovoditi lice koje ima višu školsku spremu odgovarajuće struke, odnosno smera, najmanje tri godine radnog iskustva i ovlašćenje za građenje i lice koje ima srednju školsku spremu odgovarajuće struke, odnosno smera, najmanje 10 godina radnog iskustva i ovlašćenje za građenje.
Građenjem porodične stambene zgrade i pomoćnog objekta, kao i izvođenjem pojedinih građevinsko-zanatskih i instalaterskih radova i radova na unutrašnjem uređenju objekta i uređenju terena može rukovoditi i lice sa srednjom stručnom spremom odgovarajuće struke, najmanje tri godine radnog iskustva i ovlašćenjem za građenje.
Uslovi iz člana 32 stav 1 ovog zakona ne primenjuje se na preduzeće, odnosno radnju koji su registrovani za obavljanje molersko-farbarskih, podopolagačkih, staklorezačkih, keramičarskih, limarskih, gipsarskih i izolaterskih radova, kao i u slučaju kada porodični stambeni objekat gradi neposredno investitor za svoje lične i potrebe članova porodičnog domaćinstva, kao i za izgradnju objekata i izvođenje radova za koje se po odredbama ovog zakona izrađuje skica objekta, odnosno ne pribavlja građevinska dozvola.
Izvođač radova dužan je da:
1) izvodi radove prema tehničkoj dokumentaciji na osnovu koje je izdata građevinska dozvola, u skladu sa propisima, standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta koji važe za pojedine vrste radova, instalacija i opreme;
2) organizuje gradilište na način kojim će se obezbediti pristup lokaciji, obezbeđenje nesmetanog saobraćaja, zaštitu okoline za sve vreme trajanja građenja;
3) obezbeđuje sigurnost objekta, lica koja se nalaze na gradilištu i okoline (susednih objekata i saobraćajnica);
4) obezbeđuje dokaz o kvalitetu izvršenih radova, odnosno ugrađenog materijala, instalacija i opreme izdat od strane ovlašćenih organizacija;
5) vodi građevinski dnevnik i knjigu inspekcije;
6) obezbeđuje merenja i geodetsko osmatranje ponašanja tla i objekta u toku građenja;
7) obezbeđuje objekte i okolinu u slučaju prekida radova.
Izvođač radova obaveštava opštinsku upravu na čijoj teritoriji se gradi objekat o početku izvođenja radova, najmanje osam dana pre početka i o završetku izrade temelja, a za objekte od značaja za Republiku iz člana 24 ovog zakona i nadležno ministarstvo.
Izvođač radova pismeno upozorava investitora, a po potrebi i organ koji vrši nadzor nad primenom odredaba ovog zakona, o nedostacima u tehničkoj dokumentaciji i o nastupanju nepredviđenih okolnosti koje su od uticaja na izvođenje radova i primenu tehničke dokumentacije (pojava arheoloških nalazišta, aktiviranje klizišta, pojava podzemnih voda i sl.).
Nadležni organ, u roku od tri dana od dana prijema obaveštenja iz stava 2 ovog člana, izvršiće kontrolu usaglašenosti izgrađenih temelja sa glavnim projektom i o tome izdati pismenu potvrdu.
2. Stručni nadzor
Investitor obezbeđuje stručni nadzor u toku građenja objekta, odnosno izvođenja radova za koje je izdata građevinska dozvola.
Stručni nadzor obuhvata: kontrolu da li se građenje vrši prema tehničkoj dokumentaciji po kojoj je izdata građevinska dozvola; kontrolu i proveru kvaliteta izvođenja svih vrsta radova i primenu propisa, standarda i tehničkih normativa; proveru da li postoje dokazi o kvalitetu materijala, opreme i instalacija koji se ugrađuju; davanje uputstava izvođaču radova; saradnju sa projektantom radi obezbeđenja detalja tehnoloških i organizacionih rešenja za izvođenje radova i rešavanje drugih pitanja koja se pojave u toku izvođenja radova.
Stručni nadzor može da vrši lice koje ispunjava uslove propisane ovim zakonom za projektovanje ili rukovođenje građenjem te vrste objekata.
VI USTUPANJE RADOVA
Izrada tehničke dokumentacije i građenje objekta ustupaju se putem javnog nadmetanja ili prikupljanjem ponuda ili neposrednom pogodbom.
O načinu ustupanja tehničke dokumentacije i građenja objekta odlučuje investitor.
Izrada tehničke dokumentacije i građenje objekta može se ustupiti samo preduzeću ovlašćenom rešenjem Ministra iz člana 15 stav 4 i člana 32 stav 3 ovog zakona.
Oglas o javnom nadmetanju mora da sadrži uslove ustupanja izrade tehničke dokumentacije, odnosno građenja objekta s tim što investitor obezbeđuje, ravnopravno učešće svih zainteresovanih učesnika u javnom nadmetanju.
Rok za podnošenje ponude ne može biti kraći od 15 dana od dana objavljivanja javnog nadmetanja.
VII OVLAŠĆENJE ZA PROJEKTOVANJE
I RUKOVOĐENJE GRAĐENJEM
Ovlašćenje za projektovanje, odnosno rukovođenje građenjem, stiče se polaganjem stručnog ispita.
Stručni ispit polaže se pred komisijom koju obrazuje ministar.
VIII UPOTREBNA DOZVOLA
1. Izdavanje upotrebne dozvole
Objekat se može koristiti po prethodno pribavljenoj upotrebnoj dozvoli.
Upotrebnu dozvolu izdaje organ nadležan za izdavanje građevinske dozvole.
Uz zahtev za izdavanje upotrebne dozvole, investitor podnosi projekat izvedenog objekta i dozvole, saglasnosti i drugu dokumentaciju propisanu zakonom (vodoprivredna, sanitarna, protivpožarna i dr.).
Upotrebna dozvola izdaje se za ceo objekat, za deo objekta koji predstavlja tehničko-tehnološku celinu i može se kao takav samostalno koristiti ili kad je za građenje tog dela objekta izdata posebna građevinska dozvola.
Upotrebna dozvola izdaje se kad se utvrdi da je objekat, odnosno deo objekta podoban za upotrebu.
Objekat je podoban za upotrebu: ako je izgrađen u skladu sa tehničkom dokumentacijom na osnovu koje je izdata građevinska dozvola; ako je obezbeđen dokaz o kvalitetu izvedenih radova, odnosno ugrađenog materijala, instalacija i opreme izdat od strane ovlašćenih organizacija; ako je izvršeno geodetsko snimanje objekta i ako su ispunjeni drugi propisani uslovi.
Upotrebna dozvola sadrži i garantni rok za objekat i pojedine vrste radova, utvrđen posebnim propisom.
Rešenje kojim se odobrava upotreba objekta sadrži, pored elemenata predviđenih zakonom, obavezu investitora, odnosno korisnika objekta, da u određenom roku u zavisnosti od karakteristika objekta i tla, vrši odgovarajuća osmatranja ponašanja tla i objekta i uticaja objekta na životnu sredinu i da o rezultatima tih osmatranja i preduzetim merama obaveštava nadležnog inspektora.
Na zahtev investitora organ iz člana 38 stav 2 ovog zakona može da obrazuje stručnu komisiju za kontinuirano praćenje rezultata osmatranja ponašanja tla i objekta i za ocenu predloženih mera kojima se obezbeđuje stabilnost objekta.
2. Tehnički pregled objekta
Podobnost objekta za upotrebu utvrđuje se tehničkim pregledom.
Tehnički pregled objekta vrši se po završetku izgradnje objekta, odnosno svih radova predviđenih građevinskom dozvolom, odnosno po završetku izgradnje dela objekta za koji se može izdati upotrebna dozvola, u skladu sa ovim zakonom.
Tehnički pregled može se vršiti i uporedo sa izvođenjem radova na zahtev investitora u slučaju ako se po završetku izgradnje objekta ne bi mogla izvršiti kontrola izvedenih radova.
Tehnički pregled obuhvata kontrolu usklađenosti izvedenih radova sa tehničkom dokumentacijom na osnovu koje je izdata građevinska dozvola, kao i sa propisima, standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta koje važe za pojedine vrste radova, odnosno materijala, opreme i instalacija.
Tehnički pregled objekata od značaja za Republiku iz člana 24 ovog zakona vrši komisija koju obrazuje nadležni ministar ili preduzeće, odnosno druga organizacija kojoj se poveri vršenje tih poslova a koje je upisano u odgovarajući registar za obavljanje tih poslova.
Tehnički pregled objekta za koje je građevinsku dozvolu izdala opštinska, odnosno gradska uprava, vrši komisija koju obrazuje ta uprava ili preduzeće, odnosno druga organizacija kojoj se poveri vršenje tih poslova a koje je upisano u odgovarajući registar za obavljanje tih poslova.
U vršenju tehničkog pregleda može da učestvuje lice koje ispunjava uslove propisane ovim zakonom za ovlašćenog projektanta, odnosno rukovodioca građenjem te vrste objekata.
U vršenju tehničkog pregleda ne mogu da učestvuju lica koja su zaposlena u preduzeću, odnosno radnji, koje je izradilo tehničku dokumentaciju ili je bilo izvođač radova, kod investitora, lica koja su vršila stručni nadzor, lica koja vrše inspekcijski nadzor kao i lica koja u nadležnoj upravi rade na poslovima izdavanje građevinske dozvole.
Troškove tehničkog pregleda snosi investitor.
Nadležni organ izdaje upotrebnu dozvolu u roku od osam dana od dana prijema nalaza komisije kojim je utvrđeno da je objekat podoban za upotrebu, odnosno u istom roku odbija zahtev za izdavanje upotrebne dozvole iz razloga navedenih u nalazu komisije.
Ne može se vršiti tehnički pregled objekta ili njegovog dela, ni odobriti upotreba ako je objekat, odnosno njegov deo, izgrađen bez građevinske dozvole.
3. Probni rad
Ako se, radi utvrđivanja podobnosti objekta za upotrebu, moraju vršiti prethodna ispitivanja i provera instalacija, uređaja, postrojenja, stabilnosti ili bezbednosti objekta, uređaja i postrojenja za zaštitu životne sredine ili druga ispitivanja ili ako je to predviđeno tehničkom dokumentacijom, komisija za tehnički pregled može da predloži nadležnom organu da odobri puštanje objekta u probni rad, pod uslovom da utvrdi da su za to ispunjeni uslovi.
Aktom o odobravanju puštanja objekta u probni rad utvrđuje se vreme trajanja probnog rada koje ne može biti duže od jedne godine, kao i obaveza investitora da prati rezultate probnog rada i da po isteku probnog rada nadležnom organu dostavi podatke o njegovim rezultatima.
Komisija za tehnički pregled u toku probnog rada objekta proverava ispunjenost uslova za izdavanje upotrebne dozvole i po isteku roka probnog rada svoj izveštaj dostavlja organu nadležnom za izdavanje upotrebne dozvole.
Objekat koji se gradi, odnosno čije je građenje završeno bez građevinske dozvole ne može biti priključen na elektroenergetsku i telekomunikacionu mrežu, vodovod i kanalizaciju.
4. Građenje pomoćnih i manjih montažnih objekata
Izgradnju i postavljanje pomoćnih objekata i manjih montažnih objekata koji se postavljaju na javnim površinama u naseljenim mestima (kiosci za prodaju različitih vrsta roba i pružanje usluga, postavljanje letnjih bašti, pokretnih tezgi i sl.) obezbeđuje i uređuje opština, odnosno grad, odnosno grad Beograd.
Za izradu tehničke dokumentacije i građenje objekata iz stava 1 ovog člana ne primenjuju se uslovi iz čl. 15 i 32 ovog zakona.
IX RUŠENJE OBJEKATA
Opštinska, odnosno gradska uprava, naložiće, odnosno odobriće rešenjem, po službenoj dužnosti ili na zahtev zainteresovanih lica, rušenje objekta za koji utvrdi da je usled dotrajalosti ili većih oštećenja ugrožena njegova stabilnost pa zbog toga predstavlja neposrednu opasnost za život i zdravlje ljudi, za susedne objekte i za bezbednost saobraćaja.
Rešenje iz stava 1 ovog člana može se izvršiti ako su prethodno rešena pitanja smeštaja korisnika objekta, osim u slučaju kada se rušenje objekta odobrava na zahtev vlasnika, odnosno nosioca prava raspolaganja objektom, koji taj objekat koristi.
Opštinska, odnosno gradska uprava može rešenjem odobriti rušenje objekta na zahtev vlasnika, odnosno nosioca prava raspolaganja objektom, ako oceni da se tim rušenjem ne ugrožavaju korisnici objekta, odnosno život i zdravlje ljudi, susedni objekti i bezbednost saobraćaja.
Skupština opštine, odnosno grada, odnosno grada Beograda uređuje i obezbeđuje uslove i mere koje je potrebno sprovesti i obezbediti prilikom rušenja objekta koji predstavlja neposrednu opasnost za život i zdravlje ljudi, za susedne objekte i za bezbednost saobraćaja.
Ako opštinska, odnosno gradska uprava utvrdi da se neposredna opasnost za život i zdravlje ljudi, susedne objekte i za bezbednost saobraćaja može ukloniti i rekonstrukcijom objekta, na zahtev vlasnika objekta, odnosno nosioca prava raspolaganja objektom, može se odobriti rekonstrukcija objekta.
Rešenjem kojim se odobrava rekonstrukcija objekta u smislu stava 1 ovog člana, utvrđuje se rok u kome se radovi na rekonstrukciji moraju završiti.
X OVLAŠĆENJE ZA DONOŠENJE PODZAKONSKIH AKATA
Vlada Republike Srbije propisuje minimalne garantne rokove za pojedine vrste objekata, odnosno radova (član 39 stav 3).
Ministar propisuje bliže:
1) sadržinu i obim prethodnih radova, prethodne studije opravdanosti i studije opravdanosti (čl. 3 i 4);
2) sadržinu i način pripreme tehničke dokumentacije (član 6);
3) sadržinu i način vršenja kontrole tehničke dokumentacije (čl. 19, 20 i 21);
4) uslove, način i postupak tehničke kontrole tehničke dokumentacije (član 22);
5) metodologiju i proceduru realizacije projekata za izgradnju objekata od značaja za Republiku iz člana 24 ovog zakona;
6) sadržinu i način vođenja knjige inspekcije i građevinskog dnevnika (član 34);
7) sadržinu i način vršenja stručnog nadzora (član 35);
8) uslove, način i postupak ustupanja izrade tehničke dokumentacije i građenja, odnosno izvođenja radova prikupljanjem ponuda i javnim nadmetanjem (član 36);
9) program i način polaganja stručnog ispita i sticanje ovlašćenja za projektovanje i rukovođenje građenjem (član 37);
10) sadržinu i način osmatranja tla i objekta u toku građenja i upotrebe (čl. 34 i 39);
11) sadržinu i način vršenja tehničkog pregleda objekata i izdavanje upotrebne dozvole (čl. 40 do 42);
12) način vršenja popisa objekata i sadržinu podataka (član 60);
13) obrazac i sadržinu legitimacije građevinskog inspektora;
14) način, postupak i sadržinu podataka za utvrđivanje ispunjenosti uslova za izradu tehničke dokumentacije i za građenje objekata (čl. 15 i 32).
XI NADZOR
Nadzor nad izvršenjem odredaba ovog zakona vrši nadležno ministarstvo.
Inspekcijski nadzor vrše ministarstva preko inspektora u okviru delokruga utvrđenog zakonom.
Opštini, odnosno gradu, odnosno gradu Beogradu, poverava se vršenje inspekcijskog nadzora nad izgradnjom objekata za koje izdaju građevinsku dozvolu na osnovu ovog zakona.
Za građevinskog inspektora može biti postavljen diplomirani inženjer građevinarstva ili arhitekture sa najmanje tri godine radnog iskustva u struci i položenim stručnim ispitom, a za poslove nadzora koji su ovim zakonom povereni i lice sa višom školskom spremom građevinske ili arhitektonske struke i najmanje tri godine radnog iskustva u struci i položenim stručnim ispitom.
Građevinski inspektor, u vršenju inspekcijskog nadzora, ima pravo i dužnost da proverava da li:
1) preduzeće, odnosno drugo pravno lice, odnosno radnja koja gradi objekat, odnosno koji vrši stručni nadzor nad izgradnjom objekta, odnosno da li lica koja obavljaju pojedine poslove na projektovanju, odnosno građenju objekata, ispunjavaju propisane uslove;
2) je za objekat koji se gradi, odnosno za izvođenje radova izdata građevinska dozvola;
3) je građevinska dozvola izdata na propisan način;
4) se objekat gradi prema tehničkoj dokumentaciji na osnovu koje je izdata građevinska dozvola i da li je ta dokumentacija izrađena u skladu sa propisima;
5) izvršeni radovi, odnosno materijal, oprema i instalacije koji se ugrađuju odgovaraju zakonu i propisanim standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta;
6) je izvođač radova preduzeo mere za bezbednost objekta, susednih objekata, saobraćaja, okoline i zaštitu životne sredine;
7) na objektu koji se gradi ili je izgrađen postoje nedostaci koji ugrožavaju bezbednost njegovog korišćenja i okoline;
8) izvođač radova vodi knjigu inspekcije i građevinski dnevnik na propisani način;
9) se u toku građenja i korišćenja objekta vrše propisana osmatranja i održavanja objekta;
10) je objekat izgrađen sa građevinskom dozvolom, odnosno da li se koristi sa upotrebnom dozvolom;
11) je upotrebna dozvola izdata na propisan način;
12) obavlja i druge poslove utvrđene zakonom ili propisom donetim na osnovu zakona.
Građevinski inspektor je ovlašćen da vrši nadzor nad korišćenjem objekata i da preduzima mere ako utvrdi da se korišćenjem objekta dovode u opasnost život i zdravlje ljudi, bezbednost okoline, ugrožava životna sredina i ako se nenamenskim korišćenjem utiče na stabilnost i sigurnost objekta.
U vršenju inspekcijskog nadzora, građevinski inspektor, ovlašćen je da preduzima sledeće mere:
1) ako utvrdi da preduzeće, odnosno druga organizacija, odnosno lice kome je povereno izvođenje radova ne ispunjava propisane uslove, odrediće rok za otklanjanje ove nepravilnosti, a ako se nepravilnosti u ostavljenom roku ne otklone, zabraniće dalje izvođenje radova;
2) ako utvrdi da je građevinska dozvola izdata protivno zakonu, odnosno drugom propisu donetom na osnovu ovog zakona, pokrenuće postupak za ukidanje građevinske dozvole po pravu nadzora;
3) ako utvrdi da se gradi ili da je završeno građenje objekata bez građevinske dozvole naložiće rešenjem rušenje objekta, odnosno dela objekta u slučaju: ako se građenje vrši u celini ili delom na javnoj površini (put, ulica, trotoar, javna zelena površina i sl.); ako se objekat gradi na parceli koja je odgovarajućim planom predviđena za drugu namenu; ako se odstupi od građevinske linije i propisanih udaljenosti od granica parcele; ako se građenjem onemogući izlaz susednim parcelama na javni put;
4) ako utvrdi da se objekat gradi, odnosno da je završeno građenje objekta bez građevinske dozvole na području koje je prostornim, odnosno urbanističkim planom predviđeno za izgradnju objekata takve vrste i namene, naložiće rešenjem obustavu radova i odrediće rok za naknadno pribavljanje građevinske dozvole, koji ne može biti kraći od 30 ni duži od 90 dana, a ako investitor u ostavljenom roku ne pribavi građevinsku dozvolu naložiće rešenjem rušenje objekta;
5) ako utvrdi da se objekat gradi, odnosno da je završeno građenje objekta suprotno građevinskoj dozvoli, naložiće rešenjem obustavu radova i odrediće rok za pribavljanje nove, odnosno izmenu postojeće građevinske dozvole, koji ne može biti kraći od 30 ni duži od 90 dana, a ako investitor u ostavljenom roku ne pribavi građevinsku dozvolu naložiće rešenjem rušenje objekta, odnosno njegovog dela izgrađenog suprotno građevinskoj dozvoli;
6) ako utvrdi da je investitor posle naložene obustave radova nastavio sa građenjem, narediće rešenjem rušenje delova objekta izgrađenih posle obustavljanja građenja;
7) ako utvrdi da za materijal, instalacije i opremu koji se ugrađuju ne postoji dokaz o kvalitetu, odnosno da izvršeni radovi ne odgovaraju propisima, standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta, narediće rešenjem preduzimanje mera za otklanjanje uočenih nedostataka, a ako se ove mere u utvrđenom roku ne preduzmu narediće rešenjem obustavu daljih radova, odnosno rušenje objekta ili dela objekta ako utvrđeni nedostaci ugrožavaju bezbednost radnika koji izvode radove ili bezbednost okoline;
8) ako kvalitet građevinskog materijala i elemenata koji se ugrađuju ne odgovaraju propisanim normama i standardima naložiće investitoru da izvrši naknadno ispitivanje kvaliteta preko preduzeća odnosno druge stručne organizacije specijalizovane za ovu vrstu poslova, koja je upisana u odgovarajući sudski registar, odnosno obustaviće dalje izvođenje radova ako se u ostavljenom roku ne postupi po datom nalogu odnosno ne otklone uočeni nedostaci;
9) ako utvrdi da se u toku građenja ne preduzimaju mere za bezbednost objekta, saobraćaja, okoline i zaštitu životne sredine, narediće rešenjem investitoru, odnosno izvođaču radova mere za otklanjanje uočenih nedostataka, rok njihovog izvršenja, kao i obustavu daljeg izvođenja radova dok se ove mere ne sprovedu, pod pretnjom prinudnog izvršenja na teret investitora, odnosno izvođača radova;
10) ako utvrdi da na objektu koji se gradi ili koji je izgrađen postoje nedostaci koji predstavljaju neposrednu opasnost po stabilnost, odnosno bezbednost objekta i njegove okoline i život i zdravlje ljudi, rešenjem će naložiti rušenje objekta ili njegovog dela ako se uočeni nedostaci ne mogu otkloniti, odnosno zabraniće korišćenje objekta ili njegovog dela dok se ne otklone utvrđeni nedostaci;
11) ako utvrdi da se u toku građenja, odnosno korišćenja objekta, ne vrše propisana osmatranja i analize rezultata tih osmatranja i održavanja objekta, narediće rešenjem investitoru i izvođaču radova, odnosno korisniku objekta, da uočene nepravilnosti otkloni i preduzeće druge mere na koje je ovlašćen;
12) ako utvrdi da se objekat za koji je izdata građevinska dozvola koristi bez upotrebne dozvole, rešenjem će narediti investitoru pribavljanje upotrebne dozvole u roku koji ne može biti kraći od 30 dana, a ako investitor upotrebnu dozvolu ne pribavi u utvrđenom roku doneće rešenje o zabrani korišćenja objekta, odnosno njegovog dela;
13) ako utvrdi da se objekat koristi bez upotrebne dozvole pokrenuće kod nadležnog organa postupak za vršenje tehničkog pregleda po službenoj dužnosti, radi utvrđivanja podobnosti objekta za upotrebu, a rešenje o utvrđivanju podobnosti objekta za upotrebu zameniće upotrebnu dozvolu;
14) ako utvrdi da se korišćenjem objekta dovodi u opasnost život i zdravlje ljudi, bezbednost okoline ili ugrožava životna sredina, naložiće izvođenje potrebnih radova, odnosno zabraniti korišćenje objekta, odnosno dela objekta.
Žalba izjavljena na rešenje građevinskog inspektora ne zadržava izvršenje rešenja.
Preduzetnik koji je izvođač radova ili odgovorno lice u pravnom licu koje je izvođač radova na objektu koji se gradi bez građevinske dozvole (član 24), kazniće se za krivično delo zatvorom do godinu dana.
Fizičko lice koje je investitor ili odgovorno lice u pravnom licu koje je investitor objekta koji se gradi bez građevinske dozvole (član 24), kazniće se za krivično delo zatvorom do tri godine.
Fizičko lice koje priključi ili odgovorno lice u pravnom licu koje dozvoli priključenje objekta koji se gradi ili je izgrađen bez građevinske dozvole na elektroenergetsku ili telekomunikacionu mrežu, vodovod i kanalizaciju (član 43a), kazniće se za krivično delo zatvorom do tri godine.
XII KAZNENE ODREDBE
Novčanom kaznom od 5.000 do 450.000 dinara kazniće se za privredni prestup preduzeće ili drugo pravno lice koje izrađuje tehničku dokumentaciju, ako:
1) izrađuje tehničku dokumentaciju suprotno propisanim uslovima (član 15);
2) poslove odgovornog projektanta poveri licu koje ne ispunjava propisane uslove (član 18);
3) izradu tehničke dokumentacije poveri licu koje je zaposleno kod preduzeća, odnosno u organizaciji koja je utvrdila neki od uslova za izgradnju objekata ili licu koje vrši nadzor nad primenom odredaba ovog zakona (član 17);
4) vrši kontrolu tehničke dokumentacije a ne ispunjava propisane uslove (član 21 stav 1);
5) poslove kontrole tehničke dokumentacije poveri licu koje ne ispunjava propisane uslove (član 21 stav 2).
Za privredni prestup iz stava 1 ovog člana kazniće se i odgovorno lice u preduzeću ili drugom pravnom licu novčanom kaznom od 500 do 30.000 dinara.
Novčanom kaznom od 10.000 do 450.000 dinara kazniće se za privredni prestup preduzeće ili drugo pravno lice, koje je investitor, ako:
1) izradu tehničke dokumentacije poveri preduzeću odnosno drugoj organizaciji koja je odredila neki od uslova za izgradnju objekta (član 16);
2) kontrolu tehničke dokumentacije poveri preduzeću, odnosno drugoj organizaciji koja ne ispunjava propisane uslove (član 21);
3) pristupi građenju objekta bez građevinske dozvole (član 24);
4) nastavi sa izvođenjem radova i nakon donošenja rešenja o njihovoj obustavi (član 51);
5) ne obezbedi vršenje stručnog nadzora nad građenjem objekta (član 35);
6) otpočne sa korišćenjem objekata bez upotrebne dozvole (član 38);
7) nastavi sa korišćenjem objekta i nakon donošenja rešenja o zabrani korišćenja (član 51).
Za privredni prestup iz stava 1 ovog člana kazniće se i odgovorno lice u preduzeću, odnosno drugoj organizaciji ili drugom pravnom licu, koje je investitor, novčanom kaznom od 800 do 30.000 dinara.
Novčanom kaznom od 15.000 do 450.000 dinara kazniće se za privredni prestup preduzeće ili drugo pravno lice koje gradi objekat, ako:
1) gradi objekat bez građevinske dozvole, odnosno izvodi radove suprotno tehničkoj dokumentaciji na osnovu koje je izdata građevinska dozvola i ne pridržava se propisanih uslova, odnosno ako investitoru, licu koje vrši stručni nadzor i građevinskom inspektoru ne prikaže svu dokumentaciju o kvalitetu izvršenih radova, ugrađenog materijala, instalacija i opreme (član 34 stav 1 tačka 1);
2) ne obezbedi sigurnost objekta, lica koja se nalaze na gradilištu i okoline (član 34 stav 1 tačka 3);
3) nastavi sa izvođenjem radova pre pribavljanja potvrde o ispravnosti temelja (član 34 stav 4);
4) ne osigura bezbednost okoline u slučaju prekida radova (član 34 stav 1 tačka 7);
5) nastavi sa građenjem objekta nakon donošenja rešenja o obustavi građenja (član 51).
Za privredni prestup iz stava 1 ovog člana kazniće se i odgovorno lice u preduzeću ili drugom pravnom licu koje gradi, odnosno izvodi radove, novčanom kaznom od 1.000 do 30.000 dinara.
Novčanom kaznom od 2.000 do 200.000 dinara kazniće se za prekršaj preduzeće, odnosno druga organizacija, odnosno drugo pravno lice koje gradi objekat, ako:
1) ne odredi lice koje rukovodi građenjem objekta ili ako odredi lice koje za to ne ispunjava propisane uslove (član 33);
2) ne vodi građevinski dnevnik (član 34 stav 1 tačka 5);
3) ne obavesti nadležni organ o završetku izgradnje temelja (član 34 stav 4);
4) pismeno ne upozori investitora ili lice koje vrši nadzor nad primenom odredaba ovog zakona na nedostatke u tehničkoj dokumentaciji (član 34 stav 3).
Za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniće se i odgovorno lice u preduzeću ili drugom pravnom licu koje gradi objekat novčanom kaznom od 100 do 10.000 dinara.
Novčanom kaznom od 100 do 10.000 dinara kazniće se za prekršaj odgovorno službeno lice u nadležnom organu uprave, ako:
1) overi tehničku dokumentaciju koja je izrađena suprotno urbanističkoj dozvoli (član 9);
2) izda građevinsku dozvolu protivno propisima (član 27);
3) izda upotrebnu dozvolu protivno propisima (čl. 38 i 39).
Novčanom kaznom od 100 do 10.000 dinara ili kaznom zatvora do 30 dana kazniće se za prekršaj građanin ako nastavi sa korišćenjem objekta nakon donošenja rešenja o zabrani njegovog korišćenja (član 51).
Za ponovljeni prekršaj iz stava 1 ovog člana ili kada je prekršaj izvršen iz materijalne zainteresovanosti, učiniocu će se izreći novčana kazna i kazna zatvora do 30 dana.
Novčanom kaznom od 500 do 10.000 dinara kazniće se za prekršaj lice koje je osnovalo radnju bez svojstva pravnog lica a obavlja delatnost izrade tehničke dokumentacije i izvođenja radova protivno odredbama ovog zakona.
XIII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
(Prestao da važi stupanjem na snagu Zakona o posebnim uslovima za izdavanje građevinske, odnosno upotrebne dozvole za određene objekte, "Sl. glasnik RS", br. 16/97)
Preduzeća koja vrše poslove za koje su ovim zakonom propisani posebni uslovi, dužna su da svoje poslovanje usklade sa odredbama ovog zakona u roku od jedne godine od dana njegovog stupanja na snagu.
Lica koja su položila stručni ispit kojim je izvršena provera stručne osposobljenosti za rad na poslovima određenim ovim zakonom, po propisima koji su bili na snazi u vreme njihovog polaganja, kao i lica kojima je tim propisima priznato pravo vršenja određenih poslova, ispunjavaju uslove za vršenje tih poslova i prema odredbama ovog zakona ako ispunjavaju i ostale propisane uslove.
Rešavanje podnetih zahteva za izdavanje građevinske dozvole, upotrebne dozvole i drugih zahteva za rešavanje o pojedinačnim pravima i obavezama, nastaviće se po propisima koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona.
Ministarstvo, u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ovog zakona, preuzeće pojedinačne predmete i drugu dokumentaciju iz ministarstava, osim ministarstva nadležnog za poslove saobraćaja i veza, koja su do dana stupanja na snagu ovog zakona bila nadležna za izdavanje građevinske i upotrebne dozvole, za objekte iz člana 24 ovog zakona.
Do donošenja propisa iz člana 48 ovog zakona primenjivaće se:
1) Pravilnik o minimumu tehničke dokumentacije za izdavanje odobrenja za izgradnju investicionih objekata visokogradnje ("Službeni glasnik SRS", broj 39/80);
2) Pravilnik o obrascu i načinu vođenja građevinskog dnevnika ("Službeni glasnik SRS", broj 24/81);
3) Pravilnik o tehničkom pregledu investicionih objekata ("Službeni glasnik SRS", broj 9/69);
4) Odluka o minimalnim garantnim rokovima za pojedine vrste izgrađenih investicionih objekata, odnosno izvedenih radova na tim objektima ("Službeni glasnik SRS", broj 2/74);
5) Pravilnik o programima i gradivu za proveru stručne osposobljenosti radnika koji rade na poslovima izrade tehničke dokumentacije i gradnje objekata ("Službeni glasnik SRS", broj 39/85);
6) Pravilnik o izdavanju odobrenja za izgradnju objekata ("Službeni glasnik SRS", broj 27/85);
7) Pravilnik o vršenju stručnog nadzora nad građenjem objekta ("Službeni glasnik SRS", broj 27/85).
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe:
1) Zakon o izgradnji objekata ("Službeni glasnik SRS", br. 10/84, 24/85, 35/86, 37/88, 41/88 i 6/89 i "Službeni glasnik RS", br. 53/93 i 67/93);
2) Odredbe Zakona o elektroenergetskoj, građevinskoj i inspekciji parnih kotlova ("Službeni glasnik SRS", br. 5/83, 45/84 i 24/85) koje se odnose na građevinsku inspekciju;
3) Odredbe Zakona o elektroprivredi ("Službeni glasnik RS", broj 45/91) kojima je utvrđena nadležnost ministarstva nadležnog za poslove energetike za izdavanje građevinske i upotrebne dozvole za objekte iz člana 24 tačka 5 ovog zakona;
4) Odredbe Zakona o zaštiti životne sredine ("Službeni glasnik RS", broj 66/91) kojima je utvrđena nadležnost ministarstva nadležnog za poslove zaštite životne sredine za izdavanje građevinske dozvole za objekte iz člana 24 tačka 2 ovog zakona;
5) Odredbe Zakona o transportu, distribuciji i korišćenju prirodnog gasa ("Službeni glasnik RS" broj 66/91) kojima je utvrđena nadležnost ministarstva nadležnog za poslove energetike za izdavanje građevinske i upotrebne dozvole za objekte iz člana 24 tačka 3 ovog zakona;
6) Odredbe Zakona o vazduhoplovnim pristaništima ("Službeni glasnik SRS", broj 28/75) kojima je utvrđena nadležnost ministarstva nadležnog za poslove saobraćaja za izdavanje građevinske i upotrebne dozvole za objekte iz člana 24 tačka 8 ovog zakona.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Samostalni član Zakona o izmenama i dopunama
Zakona o izgradnji objekata
("Sl. glasnik RS", br. 16/97)
Član 7
Ispunjenost uslova za izradu tehničke dokumentacije i građenje objekata, utvrđivaće se na način i po postupku utvrđenom ovim zakonom i po zahtevima podnetim pre njegovog stupanja na snagu.