POSEBAN KOLEKTIVNI UGOVOR ZA DELATNOST LUTRIJA I KLADIONICA("Sl. glasnik RS", br. 28/95 i 55/2001) |
I OSNOVNE ODREDBE
Ovim kolektivnim ugovorom, u skladu sa zakonom i Opštim kolektivnim ugovorom, uređuju se prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih (u daljem tekstu: zaposleni) i poslodavca, iz oblasti rada i radnih odnosa, kao i međusobni odnosi učesnika ovog kolektivnog ugovora.
Poslodavcem, u smislu ovog kolektivnog ugovora smatraju se lutrijska preduzeća i kladionice, čija je osnovna šifra delatnosti 92710.
Ovaj kolektivni ugovor primenjuje se neposredno.
Pojedinačnim kolektivnim ugovorom mogu se utvrditi veća prava od prava utvrđenih ovim kolektivnim ugovorom, kao i druga prava koja nisu utvrđena ovim kolektivnim ugovorom, ako to nije u suprotnosti sa zakonom i Opštim kolektivnim ugovorom.
Odredbe ovog kolektivnog ugovora primenjuju se na sve poslodavce koji imaju sedište na području Republike Srbije i na sve zaposlene kod tih poslodavaca.
Poslodavac kod koga nije organizovan sindikat dužan je da Republičkom odboru Sindikata zaposlenih u upravi, pravosuđu i društvenim organizacijama Srbije, potpisniku ovog kolektivnog ugovora, dostavi opšti akt, odnosno ugovor o radu, kojim se uređuju pitanja i odnosi koji se uređuju pojedinačnim kolektivnim ugovorom, u roku od osam dana od dana donošenja opšteg akta, odnosno zaključivanja ugovora o radu.
Učesnici ovog kolektivnog ugovora saglasni su da u dobroj nameri preduzimaju aktivnosti radi stvaranja uslova za primenu odredaba ovog kolektivnog ugovora.
II RADNI ODNOSI
1. Zasnivanje radnog odnosa
Odluku o zasnivanju radnog odnosa donosi direktor, odnosno drugi nadležni organ, u skladu sa odredbama pojedinačnog kolektivnog ugovora i zakona.
Poslodavac može, ako se radni odnos zasniva bez javnog oglašavanja, preuzeti zaposlenog uz njegovu saglasnost od drugog poslodavca, na osnovu sporazuma o preuzimanju.
Aktom o sistematizaciji radnih mesta poslodavac može utvrditi probni rad kao poseban uslov za rad na određenom radnom mestu, koji ne može biti duži od tri meseca.
2. Raspoređivanje zaposlenih
Raspoređivanje zaposlenih vrši se u skladu sa Zakonom, Opštim kolektivnim ugovorom i pojedinačnim kolektivnim ugovorom, odnosno drugim opštim aktom poslodavca.
Zaposleni može da se rasporedi na rad iz jednog u drugo mesto kod istog poslodavca bez njegovog pristanka, ako je udaljenost od mesta u kome zaposleni radi do mesta u koje se raspoređuje na rad, manja od 50 km u jednom pravcu ili je mesto rada u koje se zaposleni raspoređuje na teritoriji iste opštine, odnosno grada, a organizovan je redovan prevoz koji omogućava blagovremen dolazak na rad i povratak sa rada i obezbeđena je naknada prevoza u visini cene prevoza u javnom saobraćaju.
3. Disciplinska i materijalna odgovornost
Disciplinska i materijalna odgovornost zaposlenog regulisaće se pojedinačnim kolektivnim ugovorom poslodavca, odnosno opštim aktom poslodavca, u skladu sa zakonom i Opštim kolektivnim ugovorom.
Zaposleni koji na radu, odnosno u vezi sa radom namerno ili iz krajnje nepažnje prouzrokuje štetu poslodavcu, dužan je da nastalu štetu nadoknadi.
U opravdanim slučajevima kada bi naknađivanjem štete porodica zaposlenog bila dovedena u tešku materijalnu situaciju, naknada štete se, na način utvrđen pojedinačnim kolektivnim ugovorom, može umanjiti ili se zaposleni u celini može osloboditi ove obaveze.
4. Otkazni rok
Za vreme trajanja otkaznog roka, zaposleni ima pravo na plaćeno odsustvovanje sa rada radi traženja drugog zaposlenja u trajanju od najmanje 14 časova sedmično.
5. Prestanak potreba za radom zaposlenih
Poslodavac kod koga dođe do tehnoloških i drugih unapređenja rada, odnosno ako zapadne u ekonomske teškoće može da utvrdi da je za zaposlenim prestala potreba u skladu sa Programom tehnoloških, ekonomskih ili organizacionih promena.
Poslodavac je dužan da zatraži mišljenje sindikata pre usvajanja programa iz stava 1 ovog člana.
Utvrđivanje zaposlenih za čijim radom je prestala potreba vrši se redoslednom primenom kriterijuma iz zakona, Opšteg kolektivnog ugovora odnosno pojedinačnog kolektivnog ugovora.
Redosledna primena kriterijuma u smislu stava 1 ovog člana, znači da primena prethodnog kriterijuma isključuje primenu narednog.
Utvrđivanje rezultata rada, kao kriterijuma za utvrđivanje prestanka potrebe za radom zaposlenog, vrši se za period od go-dinu dana pre usvajanja programa o uvođenju tehnoloških, organizacionih i ekonomskih promena.
Utvrđivanje prestanka potrebe za radom zaposlenih vrši se redosledno počevši od zaposlenog sa najmanjim ostvarenim učinkom.
U slučaju da dva ili više zaposlenih imaju jednake rezultate rada, na njih se primenjuje kriterijum imovno stanje.
Prilikom primene kriterijuma imovnog stanja, prednost ima zaposleni sa manjim prihodom po članu porodičnog domaćinstva, odnosno sa manjom tržišnom vrednošću nepokretnosti koju zaposleni ili član njegovog porodičnog domaćinstva ima u svojini.
Imovno stanje zaposlenog utvrđuje komisija od tri člana, od kojih jednog imenuje direktor, a dva člana odbor sindikalne organizacije.
Činjenice o imovnom stanju zaposlenog utvrđuju se na osnovu podataka nadležnih organa.
Zaposlenom koji je kod poslodavca bio u radnom odnosu 25 godina ne može prestati radni odnos kada je za njegovim radom prestala potreba u skladu sa zakonom.
Utvrđivanje zaposlenih za čijim radom je prestala potreba i odluku o prestanku potrebe za radom zaposlenog donosi direktor.
Nadležni organ poslodavca, ne može doneti odluku o prestanku radnog odnosa sledećim zaposlenima za čijim je radom prestala potreba:
- zaposlenoj sa preko tri meseca trudnoće,
- zaposlenoj sa detetom do tri godine života,
- samohranom roditelju sa detetom do tri godine života,
- samohranom roditelju i usvojiocu ili staraocu maloletnog deteta, čiji je ukupni mesečni prihod po članu domaćinstva ispod minimalne zarade.
Zaposlenom za čijim radom je prestala potreba, kome nije obezbeđeno ni jedno od prava utvrđenih zakonom, može da prestane radni odnos, pod uslovom da mu se prethodno isplati otpremnina, čija visina zavisi od dužine staža osiguranja, i to:
1) do 10 godina staža osiguranja najmanje u visini dvostrukog iznosa zarade,
2) od 10 do 20 godina staža osiguranja najmanje u visini trostrukog iznosa zarade,
3) od 20 do 30 godina staža osiguranja najmanje u visini četvorostrukog iznosa zarade,
4) preko 30 godina staža osiguranja najmanje u visini petostrukog iznosa zarade.
Zaradom u smislu stava 1 ovog člana smatra se zarada koju bi zaposleni ostvario u skladu sa pojedinačnim kolektivnim ugovorom.
III RADNO VREME, ODMORI I ODSUSTVOVANJA SA RADA
1. Radno vreme
Radno vreme zaposlenog u radnoj nedelji (puno radno vreme) iznosi 40 časova.
Raspored nedeljnog radnog vremena, početak i završetak dnevnog radnog vremena utvrđuje se u skladu sa pojedinačnim kolektivnim ugovorom polazeći od specifičnosti poslovanja.
Rad duži od punog radnog vremena, pored slučajeva utvrđenih u Zakonu o radnim odnosima, može se uvesti i radi:
- otklanjanja kvarova na opremi i uređajima koji su nastali usled normalnog odvijanja procesa rada,
- u drugim slučajevima predviđenim pojedinačnim kolektivnim ugovorom poslodavca.
(Brisan)
2. Odmori i odsustvovanja sa rada
U toku sedmočasovnog, odnosno osmočasovnog dnevnog radnog vremena zaposleni ima pravo na polučasovnu pauzu, a u slučaju rada dužeg od punog radnog vremena na još jednu polučasovnu pauzu, ako je taj rad duži od tri časa.
Ukoliko zaposleni radi nedeljom, poslodavac je dužan da mu omogući dan nedeljnog odmora, koji pada u radni dan.
Pravo zaposlenog na godišnji odmor, plaćeno i neplaćeno odsustvo i druga odsustva sa rada, uređuje se pojedinačnim kolektivnim ugovorom, u skladu sa zakonom i Opštim kolektivnim ugovorom.
3. Privremeni prestanak potrebe za radom zaposlenih
Zaposleni za čijim je radom privremeno prestala potreba može da se uputi na plaćeno odsustvo, u skladu sa Opštim kolektivnim ugovorom i ovim kolektivnim ugovorom, pojedinačnim kolektivnim ugovorom i programom upućivanja zaposlenih na plaćeno odsustvo.
Program upućivanja zaposlenih na privremeno plaćeno odsustvo sadrži sledeće osnovne elemente, i to:
- obrazloženje ciljeva i razloga privremenog prestanka potrebe za radom zaposlenih,
- pregled ugovorenih poslova, rokova izvršenja i potreban broj zaposlenih na tim poslovima,
- pregled organizacionih celina i radnih mesta sa brojem zaposlenih za čijim je radom privremeno prestala potreba,
- plan konkretnih mera i aktivnosti povećanja uposlenosti radnih kapaciteta (rokovi, nosioci njihove realizacije),
- pregled upućivanja na plaćeno odsustvo zaposlenih za čijim je radom privremeno prestala potreba, po mesecima,
- i druge neophodne elemente utvrđene pojedinačnim kolektivnim ugovorom.
Sadržaj osnovnih elemenata programa obrazlaže se i usklađuje sa odborom ovlašćene organizacije sindikata.
Sa programom privremenog prestanka potrebe za radom zaposlenih, direktor je dužan da upozna zaposlene na odgovarajući način predviđen statutom.
Najmanje jednom u tri meseca direktor je obavezan da prezentira odboru sindikalne organizacije pisanu informaciju o realizaciji plana konkretnih mera i aktivnosti povećanja uposlenosti radnih kapaciteta.
Poslodavac može zaposlenog uputiti na privremeno plaćeno odsustvo u jednom od sledećih slučajeva, i to:
- kada je trenutno smanjen obim poslova u preduzeću ili pojedinim organizacionim celinama,
- ako saglasno planovima u određenom periodu nema potrebe za angažovanjem određenog broja zaposlenih na određenim radnim mestima, odnosno određene vrste zanimanja, a zaposleni se ne mogu angažovati na drugim poslovima kod istog ili drugog poslodavca,
- ako zaposleni koji su raspoređeni na istim radnim mestima u određenim vremenskim periodima ne mogu biti efektivno angažovani za puno radno vreme,
- nedostatka posla i neobezbeđenog kontinuiteta rada,
- stvaranje uslova za redovnu isplatu zarada i naknada zarade zaposlenima, i
- drugim slučajevima utvrđenim pojedinačnim kolektivnim ugovorima.
Pri određivanju zaposlenih za čijim je radom na konkretnom radnom mestu privremeno prestala potreba, i njihovom upućivanju na plaćeno odsustvo primenjuju se kriterijumi po sledećem redosledu:
- potrebe procesa rada,
- ostvarenih i iskazanih rezultata rada u poslednja tri meseca pre utvrđivanja zaposlenih za čijim je radom prestala potreba, saglasno merilima utvrđenim pojedinačnim kolektivnim ugovorom,
- izražene želje zaposlenog da se uputi na plaćeno odsustvo,
- materijalno-socijalni položaj zaposlenog i njegove porodice,
- i drugi kriterijumi utvrđeni pojedinačnim kolektivnim ugovorom.
Utvrđeni kriterijumi primenjuju se kad na jednom radnom mestu ima više izvršilaca, a iskazana je potreba za manjim brojem zaposlenih.
Ako zaposleni ostvaruju jednake rezultate rada, prednost da ostane na radu ima zaposleni sa slabijim imovnim stanjem.
Prilikom utvrđivanja materijalno-socijalnog položaja zaposlenog i njegove porodice, polazi se od prihoda po članu domaćinstva pri čemu se uzimaju u obzir:
- ukupna primanja zaposlenog i članova njegove porodice,
- da li je zaposleni jedini u radnom odnosu,
- broj dece i broj nepunoletne dece,
- da li porodica ima prihoda po drugim osnovama,
- da li je samohrani roditelj i dr.
Prilikom određivanja zaposlenih za čijim je radom privremeno prestala potreba mora se voditi računa o pravičnoj smenjivosti zaposlenih upućenih na plaćeno odsustvo, ako priroda posla i specifičnosti radnog mesta to omogućavaju.
Poslodavac može uputiti zaposlenog na plaćeno odsustvo u trajanju do tri meseca a najduže godinu dana od dana donošenja odluke o upućivanju zaposlenog na plaćeno odsustvo.
Odredba stava 2 ovog člana ne primenjuje se na predsednika sindikalne organizacije.
Članovi odbora sindikalne organizacije mogu se uputiti na plaćeno odsustvo pod uslovom da odbor sindikalne organizacije uvek ima potreban kvorum za rad.
Ukupan broj zaposlenih koje poslodavac može uputiti na plaćeno odsustvo ne može preći 20% od ukupnog broja zaposlenih kod poslodavca.
IV ZAŠTITA NA RADU
Poslodavac je dužan da zaštitu zaposlenih na radu sprovodi u skladu sa zakonom, Opštim kolektivnim ugovorom i pojedinačnim kolektivnim ugovorom, odnosno opštim aktom.
Pojedinačnim kolektivnim ugovorom se može utvrditi obaveza poslodavca da osigura zaposlene.
V ZARADE, DODACI, NAKNADE I DRUGA PRIMANJA
1. Zarade i cena rada
Zaposleni ima pravo da za svoj rad dobije odgovarajuću zaradu koja se utvrđuje u skladu sa zakonom, Opštim kolektivnim ugovorom, ovim ugovorom i pojedinačnim kolektivnim ugovorom.
Zarada zaposlenog sastoji se iz:
1) zarada koju ostvari na osnovu cene rada, radnog učinka i vremena provedenog na radu;
2) naknada zarade i dodatka na zaradu;
3) obaveza koje zaposleni plaća po osnovu poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje iz zarada u skladu sa zakonom.
Zaposleni ima pravo na minimalnu zaradu u skladu sa zakonom, Opštim kolektivnim ugovorom, ovim ugovorom i pojedinačnim kolektivnim ugovorom.
Poslodavac je dužan da zaradu isplaćuje zaposlenom najmanje jedanput mesečno i to samo u gotovom novcu, a u toku meseca može vršiti isplatu akontacije zarada.
1.1. Cena rada za najjednostavniji rad
Učesnici ovog ugovora sporazumeli su se da se cena rada utvrđuje:
- zavisno od uspešnosti poslovanja preduzeća u periodu koji ne može biti duži od godinu dana, i
- u odnosu na prosečnu mesečnu zaradu po zaposlenom u privredi Republike, prema poslednjem objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike.
U zavisnosti od uspešnosti poslovanja poslodavca može se isplatiti i viša, odnosno niža cena rada ali ne niža od minimalne zarade.
Učesnici ovog ugovora kad ocene da je to potrebno, mogu otpočeti pregovore za utvrđivanje nove cene rada.
1.2. Cene rada po radnim mestima
Cena rada posla koji se obavlja na svakom radnom mestu kod poslodavca, utvrđuje se tako što se cena rada za najjednostavniji rad množi sa koeficijentom posla koji se obavlja na tom radnom mestu.
Utvrđuju se sledeći minimalni koeficijenti posla po radnim mestima kod poslodavca po grupama poslova, i to:
|
Grupa poslova |
Zahtev stručnosti |
Koeficijent |
|
1 |
2 |
3 |
|
I |
ne zahteva se stručnost (nekvalifikovani radnik) |
1,00 |
|
II |
zahteva se stručna osposobljenost u trajanju od šest meseci (I stepen) |
1,10 |
|
III |
zahteva se stručna osposobljenost u trajanju od preko šest meseci do dve godine (II stepen) |
1,25 |
|
IV |
zahteva se stručnost koja se stiče srednjim obrazovanjem u trajanju od dve do tri godine (kvalifikovani radnik - III stepen) |
1,40 |
|
V |
zahteva se stručnost koja se stiče srednjim obrazovanjem u trajanju od četiri godine ili više |
1,50 |
|
VI |
zahteva se stručnost koja se stiče specijalizacijom na osnovu stručnosti srednjeg obrazovanja (visokokvalifikovani radnik - V stepen) |
1,75 |
|
VII |
zahteva se stručnost koja se stiče višim obrazovanjem (VI stepen) |
2,00 |
|
VIII |
zahteva se stručnost koja se stiče fakultetskim, odnosno visokim obrazovanjem (VII) stepen |
2,50 |
|
IX |
zahteva se stručnost koja se stiče magistraturom ili specijalizacijom na osnovu fakultetskog, odnosno visokog obrazovanja (VII/1 stepen) |
3,00 |
|
X |
zahteva se stručnost koja se stiče doktoratom nauka (VIII stepen) |
3,50 |
Koeficijenti za određivanje cene rada posla iz stava 2 ovog člana utvrđeni su na osnovu složenosti poslova, odgovornosti u radu, uslova rada i stručne spreme.
Pojedinačnim kolektivnim ugovorom utvrđuju se cene rada po radnim mestima polazeći od cene rada po grupama poslova utvrđenim ovim kolektivnim ugovorom, kao i od složenosti, odgovornosti i uslova rada i stručne spreme.
Pojedinačnim kolektivnim ugovorom može se ugovoriti cena rada u većem iznosu, od iznosa utvrđenog ovim ugovorom.
Direktor ne može utvrditi nižu cenu rada od cene rada utvrđene kolektivnim ugovorom, za pojedina radna mesta.
Ugovorom o radu koji se zaključuje sa zaposlenim odnosno rešenjem koje donosi direktor (za zaposlene sa kojima se u skladu sa zakonom ne zaključuje ugovor o radu), utvrđuje se cena rada zaposlenog za uobičajeni - standardni učinak i puno radno vreme kao i drugi elementi za utvrđivanje zarade u skladu sa zakonom, Opštim kolektivnim ugovorom, ovim ugovorom i pojedinačnim kolektivnim ugovorom.
Cene rada pripravnika sa kojim je poslodavac zasnovao radni odnos utvrđuje se u iznosu od 80% od cene rada radnog mesta za koje se pripravnik osposobljava.
1.3. Utvrđivanje zarade
Zarada zaposlenog za puno radno vreme i rezultate rada uobičajene - standarde za konkretno radno mesto, utvrđuje se u visini cene rada zaposlenog.
2. Dodatak na zaradu
Zaposleni ima pravo na dodatak na zaradu po osnovu:
1) vremena provedenog u radnom odnosu (minuli rad);
2) vremena provedenog na radu na dan državnog i verskog praznika;
3) rada dužeg od punog radnog vremena;
4) noćnog rada;
5) rada po smenama;
6) ishrane u toku rada;
7) regresa za korišćenje godišnjeg odmora;
8) rada i boravka na terenu (terenski dodatak), i
9) u drugim slučajevima utvrđenim pojedinačnim kolektivnim ugovorom.
Dodatak na zaradu zaposlenog iznosi:
1) za rad na dan državnog i verskog praznika - najmanje 110%;
2) za rad noću (između 22,00 i 6,00 časova narednog dana), ako takav rad nije vrednovan pri utvrđivanju cene rada - najmanje 26%;
3) za rad duži od punog radnog vremena (prekovremeni rad) - najmanje 26%.
Dodaci iz stava 1 ovog člana utvrđuju se prema zaradi koju zaposleni ostvari na osnovu cene rada, radnog učinka, vremena provedenog na radu i vremena provedenog u radnom odnosu.
Ako su se istovremeno stekli uslovi po više osnova utvrđenih u stavu 2 tač. 1) do 3) ovog člana, procenat dodatka ne može biti niži od zbira procenata dodataka po svakom od osnova.
Zaposleni ima pravo na dodatak na zaradu od najmanje 0,5% cene rada za svaku punu godinu rada ostvarenog u radnom odnosu, uvećanog za staž osiguranja koji se računa sa uvećanim trajanjem.
Zaposleni ima pravo na dodatak na zaradu:
1) za mesečnu ishranu u toku rada u visini od 20% prosečne mesečne zarade po zaposlenom u privredi Republike prema poslednjem objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike;
2) po osnovu regresa za korišćenje godišnjeg odmora, ako zaposleni ima pravo na godišnji odmor u trajanju od najmanje 18 radnih dana - u visini prosečne mesečne zarade po zaposlenom u privredi Republike prema poslednjem objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike, a srazmeran deo regresa za korišćenje godišnjeg odmora, ako zaposleni ima ppravo na godišnji odmor u trajanju kraćem od 18 radnih dana, u skladu sa zakonom;
3) dnevnu naknadu za povećane troškove rada i boravka na terenu (terenski dodatak) - u visini 3% prosečne mesečne zarade po zaposlenom u privredi Republike prema poslednjem objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike, a ako nije obezbeđen smeštaj i ishrana zaposlenom i na naknadu troškova smeštaja i ishrane.
Dodatak za ishranu u smislu stava 1 tačka 1) ovog kolektivnog ugovora poslodavac ne može da ugovori sa licem koje obavlja privremene i povremene poslove, poslove van prostorija poslodavca, odnosno sa licem koje je na volonterskom radu.
Dnevni iznos dodatka za ishranu u toku rada utvrđuje se tako što se iznos utvrđen na osnovu stava 1 tačka 1 ovog člana podeli brojem radnih dana u konkretnom mesecu, prema rasporedu radnog vremena kod poslodavca.
Dodatak na ishranu u toku rada isplaćuje se zaposlenom u iznosu koji se utvrđuje tako što se dnevni iznos naknade pomnoži brojem dana koje je zaposleni proveo na radu.
Zaposleni nema pravo na dodatak za ishranu u toku rada za dane koje je proveo na službenom putu i po tom osnovu ostvario dnevnicu.
Regres u smislu stava 1 tačka 2) ovog člana, po pravilu isplaćuje se pri odlasku zaposlenog na godišnji odmor.
Zaposleni ima pravo na minimalnu zaradu u skladu sa zakonom.
Minimalna zarada iz stava 1 ovog člana iznosi 35% od prosečne zarade u privredi Republike, prema poslednjem objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike.
Minimalnu zaradu isplaćuje poslodavac radi obezbeđenja materijalne i socijalne sigurnosti zaposlenih.
Odluku o isplati minimalne zarade donosi upravni odbor poslodavca na predlog direktora po prethodno pribavljenom mišljenju sindikata, odnosno direktor ako nije obrazovan upravni odbor.
Odluka iz stava 1 ovog člana sadrži razloge zbog kojih poslodavac nije u mogućnosti da obezbedi isplatu zarada u skladu sa kolektivnim ugovorom.
Poslodavac je dužan da u slučaju isplate minimalne zarade ministarstvu nadležnom za poslove rada dostavi obračun o isplati minimalne zarade na propisanom obrascu.
3. Zarada iz dobiti
Zaposleni ima pravo na zaradu iz dobiti ostvarene po godišnjem računu.
Učešće zarada u ostvarenoj dobiti utvrđuje se odlukom nadležnog organa poslodavca.
Učešće zaposlenog u raspodeli dela dobiti usmerene za zarade iz dobiti, srazmerno je učešću njegove godišnje zarade u godišnjem fondu zarada kod poslodavca.
Poslodavac može i pre utvrđivanja godišnjeg računa, ako procenjeni rezultati poslovanja to dozvoljavaju, da zaposlenima isplati "trinaestu platu" na ime dela zarade iz dobiti.
"Trinaesta plata" iz stava 4 ovog člana isplaćuje se u poslednjoj dekadi decembra.
4. Naknade zarade
Poslodavac je dužan da zaposlenom obezbedi naknadu zarade za vreme odsustvovanja sa rada u visini zarade koju bi zaposleni ostvario na radnom mestu na koje je raspoređen u mesecu za koji se vrši obračun i isplata naknade, u sledećim slučajevima:
- korišćenja godišnjeg odmora,
- korišćenja plaćenog odsustva,
- prestanka sa radom pre isteka otkaznog roka,
- odsustvovanja u dane državnog praznika za koji je zakonom propisano da se ne radi i u dane verskog praznika u skladu sa zakonom,
- davanja krvi, tkiva i drugih delova tela,
- prisustvovanja sednicama državnih organa i organa lokalne samouprave, organa Privredne komore, organa upravljanja kod poslodavca, organa sindikata i Saveza sindikata u svojstvu člana,
- stručnog osposobljavanja i usavršavanja radi potrebe procesa rada kod poslodavca,
- učešća na radno-proizvodnim takmičenjima i izložbama inovacija i drugih vidova stvaralaštva.
Poslodavac je dužan da zaposlenom obezbedi naknadu zarade za vreme odsustvovanja sa rada u visini od najmanje 65% od zarade koju bi zaposleni ostvario na radnom mestu na koje je raspoređen u mesecu za koji se vrši obračun i isplata naknade za vreme prekida rada do koga je došlo bez krivice zaposlenog.
Poslodavac je dužan da zaposlenom obezbedi naknadu zarade za vreme odsustvovanja sa rada zbog privremene nesposobnosti za rad, i to:
- u visini od 85% od zarade koju je ostvario u mesecu koji prethodi mesecu u kome je nastupila nesposobnost, ako je ona prouzrokovana bolešću ili povredom van rada,
- u visini od 100% od zarade koju je ostvario u mesecu koji prethodi mesecu u kome je nastupila nesposobnost, ako je ona prouzrokovana profesionalnom bolešću ili povredom na radu.
Zaposleni ima pravo na naknadu zarade za vreme vojne vežbe i odazivanja na poziv vojnih i drugih organa u visini zarade koju bi ostvario na radnom mestu na koje je raspoređen, u mesecu za koji se vrši isplata naknade, ako zakonom nije drukčije određeno.
Zaposleni koji je privremeno raspoređen na drugo radno mesto za čije se obavljanje zahteva niži stepen stručne spreme, ima pravo na razliku u zaradi do iznosa koji bi ostvario na radnom mestu sa koga je raspoređen.
5. Ostala primanja
Zaposleni ima pravo i na druga primanja kod poslodavca utvrđena zakonom, Opštim kolektivnim ugovorom, ovim ugovorom i pojedinačnim kolektivnim ugovorom.
5.1. Otpremnina prilikom odlaska u penziju
Zaposleni ima pravo na otpremninu pri prestanku radnog odnosa radi korišćenja prava na penziju ili pri prestanku radnog odnosa po sili zakona zbog gubitka radne sposobnosti najmanje - u visini jedne i po zarade koju bi ostvario za mesec koji prethodi mesecu u kome se isplaćuje otpremnina, s tim što tako isplaćena otpremnina ne može biti niža od jedne i po zarade po zaposlenom isplaćene kod poslodavca za mesec koji prethodi mesecu u kome se vrši isplata otpremnine, odnosno jedne i po prosečne zarade po zaposlenom isplaćene u privredi Republike, prema poslednjem objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike - ako je to za zaposlenog povoljnije.
5.2. Pomoć u slučaju smrti zaposlenog ili člana uže porodice
Poslodavac je dužan da, u slučaju smrti zaposlenog ili člana uže porodice, obezbedi pomoć porodici, odnosno zaposlenom, u visini troškova pogrebnih usluga, a prema priloženim računima pogrebne ustanove.
Članovima uže porodice u smislu ovog člana, smatraju se bračni drug i deca zaposlenog.
5.3. Jubilarne nagrade
Poslodavac može da isplaćuje jubilarne nagrade za godine rada poslodavca, za godine priređivanja igara na sreću i godine rada zaposlenog.
Jubilarnim godinama rada poslodavca smatra se svaka peta godina od osnivanja poslodavca, odnosno njegovih pravnih prethodnika.
Jubilarnim godinama priređivanja igara na sreću, smatra se svaka peta godina od početka priređivanja sportske prognoze, lotoa i drugih igara.
Poslodavac svojom odlukom utvrđuje mogućnost isplate jubilarnih nagrada iz st. 1 i 2 ovog člana kao i iznos nagrade.
Jubilarna nagrada zaposlenom isplaćuje se za godine neprekidnog rada kod poslodavca, pri čemu se pod neprekidnim radom podrazumeva vreme od zasnivanja radnog odnosa kod poslodavca, odnosno njegovog pravnog prethodnika i vreme provedeno na radu kod preduzeća koja su bila udružena u bivšu Jugolutriju - Poslovnu zajednicu lutrijskih preduzeća Jugoslavije.
U godine za isplatu jubilarne nagrade zaposlenom, uračunava se i vreme provedeno na radu na neodređeno i određeno vreme, vreme na bolovanju, vreme na odsustvima, vreme na odmorima, skraćeno radno vreme kao puno radno vreme, vreme provedeno na vojnoj vežbi i mobilizaciji.
Iznos jubilarne nagrade iz člana 31m ovog ugovora, obračunava se u odnosu na prosečnu zaradu kod poslodavca u mesecu koji prethodi mesecu u kome se navršavaju jubilarne godine rada zaposlenog, a u procentima koji se utvrđuju pojedinačnim kolektivnim ugovorom.
5.4. Solidarna pomoć
Zaposlenom se može odobriti solidarna pomoć u sledećim slučajevima:
1. duže i teže bolesti zaposlenog ili člana njegove uže porodice,
2. zdravstvene rehabilitacije zaposlenog ili člana njegove uže porodice,
3. nastupanja teže invalidnosti zaposlenog ili člana njegove uže porodice,
4. u slučaju smrti roditelja i članova porodičnog domaćinstva,
5. nabavke lekova za zaposlenog ili člana njegove uže porodice,
6. elementarne nepogode, oštećenja ili uništenja imovine,
7. u drugim slučajevima za koje odbor sindikalne organizacije oceni da su opravdani.
Odluku o visini solidarne pomoći donosi direktor na predlog odbora sindikalne organizacije.
5.5. Odobravanje zajma
Poslodavac može zaposlenom odobriti zajam za nabavku ogreva, zimnice i udžbenika pod uslovima, u visini i na način koji je utvrđen Opštim kolektivnim ugovorom.
Inicijativu za odobravanje zajma pokreće odbor sindikalne organizacije.
5.6. Naknada troškova prevoza u javnom saobraćaju
Poslodavac je dužan da zaposlenom obezbedi naknadu troškova prevoza u javnom saobraćaju radi dolaska na rad i povratka sa rada, do visine cene prevozne karte u javnom saobraćaju.
5.7. Dnevnice za službeno putovanje
Ako nije na drugi način obezbeđeno podmirenje povećanih troškova koji su u funkciji izvršavanja poslova a imaju karakter poslovnih rashoda poslodavac je dužan da zaposlenom obezbedi naknadu za ishranu na službenom putu (dnevnice za službeno putovanje u zemlji) - u visini od 5% prosečne mesečne zarade po zaposlenom u privredi Republike, prema poslednjem objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za poslove statistike.
Vreme provedeno na službenom putu u zemlji po jednom putnom nalogu, može trajati pet radnih dana neprekidno.
Zaposleni ima pravo na punu dnevnicu za službeno putovanje koje traje 12 do 24 časa i na pola dnevnice za službeno putovanje koje traje duže od 8 a kraće od 12 časova.
Ako zaposleni ostvaruje pravo na terenski dodatak nema pravo na dnevnice.
Ako službeno putovanje u smislu člana 31r ovog ugovora traje više dana, pored prava na punu dnevnicu za svakih 24 časa provedenih na putu, zaposleni ima pravo i na 50% dnevnice za svaki novi započeti dan, ako je u tom danu proveo više od 4 a manje od 8 časova na putu, odnosno na punu dnevnicu ako je u tom danu proveo više od 8 časova na putu.
Pod novim započetim danom u smislu stava 1 ovog člana smatra se vreme preko svakih navršenih 24 časa provedenih na službenom putu.
Dnevnica za službeno putovanje u inostranstvo utvrđuje se do iznosa utvrđenog propisom o dnevnicama za službeno putovanje u inostranstvo koji se odnosi na savezne organe uprave, ali ne niže od 75% tog iznosa, ni više od 100%.
Troškovi prevoza i troškovi noćenja na službenom putovanju priznaju se u celini, prema priloženom računu, s tim što je zaposleni dužan da koristi prevozno sredstvo koje je naznačeno u putnom nalogu.
Za službeno putovanje u inostranstvo troškovi se priznaju na način utvrđen za savezne organe uprave.
5.8. Odvojeni život
Zaposleni koji, zbog prirode posla, a po nalogu poslodavca, živi i radi van mesta boravka (a koji ne ostvaruje pravo na terenski dodatak) ima pravo na mesečnu naknadu za odvojeni život od porodice u visini od 70% prosečne mesečne zarade u privredi Republike, prema poslednjem objavljenom podatku Republičkog zavoda za informatiku i statistiku.
5.9. Korišćenje sopstvenog automobila
Ako zaposleni, po nalogu poslodavca, koristi sopstveni automobil u službene svrhe, ima pravo na naknadu u visini od 30% cene benzina za svaki pređeni kilometar.
5.10. Naknada za inovacije
Ugovorom poslodavca i zaposlenog mogu se urediti uslovi i način ostvarivanja naknade po osnovu inovacija, racionalizacija i drugih vidova stvaralaštva.
5.11. Pomoć penzionisanim radnicima poslodavca
Poslodavac može svojim penzionisanim radnicima da isplati jednokratnu novčanu pomoć u visini koju sam odredi.
5.12. Pokloni za 8. mart
Poslodavac može zaposlenim ženama, povodom Dana žena - 8. marta, da čini poklone u novcu, stvarima, pravima ili uslugama u visini koju sam odredi.
5.13. Novogodišnji pokloni deci zaposlenih
Poslodavac može deci zaposlenih do 15 godina starosti, povodom novogodišnjih praznika da čini poklone u novcu i stvarima do iznosa koji sam odredi.
VI ZAŠTITA I OSTVARIVANJE PRAVA ZAPOSLENIH
Poslodavac je dužan da svaku odluku, odnosno rešenje u postupku ostvarivanja prava i utvrđivanja obaveze i odgovornosti zaposlenih donese u pismenoj formi sa obrazloženjem razloga za njihovo donošenje i sa poukom o pravnom leku.
Protiv rešenja o izrečenoj disciplinskoj meri - prestanak radnog odnosa, zaposleni ima pravo, u roku od 15 dana od dana dostavljanja rešenja, da podnese prigovor upravnom odboru, odnosno direktoru ako nije obrazovan upravni odbor, radi preispitivanja rešenja o prestanku radnog odnosa.
Rešenje odnosno odluka nadležnog organa iz stava 1 ovog člana je konačno.
Protiv konačnog rešenja, odnosno odluke iz stava 2 ovog člana, može se pokrenuti postupak pred nadležnim sudom u roku od 15 dana od dana dostavljanja rešenja odnosno odluke.
VII USLOVI ZA RAD SINDIKATA
Poslodavac je dužan da ovlašćenoj organizaciji sindikata dostavlja podatke koji su u funkciji obezbeđivanja pune informisanosti neophodne za pregovaranje i zaključivanje pojedinačnog kolektivnog ugovora i praćenje njegove primene, a naročito:
1) podatke o planiranoj i ostvarenoj realizaciji i druge podatke koji se odnose na ostvarenje dobiti i troškove poslovanja.
Poslodavac je dužan da ovlašćenoj organizaciji sindikata:
1) uručuje pozive za sednice organa na kojima sindikat ima pravo da prisustvuje, istovremeno kad i članovima tih organa,
2) dostavi dnevni red i materijal za sednicu organa upravljanja i da omoguće predstavniku sindikata, ako to sindikat zahteva da prisustvuje sednici organa upravljanja,
3) dostavi informaciju o prijemu zaposlenih, na zahtev sindikata.
Pojedinačnim kolektivnim ugovorom se obavezno uređuje:
1) broj dana na koji predstavnik sindikata ima pravo u toku godine radi prisustvovanja sindikalnim seminarima, školama, tečajevima u funkciji sindikalnog osposobljavanja,
2) prostorija za obavljanje redovnih funkcija sindikata, administrativne usluge koje će poslodavac omogućiti sindikatu uz utvrđivanje lica koja će te usluge vršiti,
3) mesta na kojima se mogu isticati obaveštenja sindikata,
4) naziv i broj predstavnika sindikata na koje se odnose zaštita od raspoređivanja na drugo radno mesto i kod drugog poslodavca od prestanka potrebe za njihovim radom itd. u periodu funkcije i dve godine po prestanku funkcije.
Poslodavac je dužan da predstavnicima sindikata - potpisnika ovog kolektivnog ugovora omogući pristup u svoje poslovne prostorije radi uvida u sprovođenje ovog ugovora i saradnje sa sindikatom u preduzeću.
VIII UČEŠĆE ZAPOSLENIH U UPRAVLJANJU
Zaposleni učestvuju u upravljanju kod poslodavca u skladu sa zakonom, statutom i pojedinačnim kolektivnim ugovorom.
IX NAČIN REŠAVANJA KOLEKTIVNIH SPOROVA
Sporovi koji nastanu pri zaključivanju, izmenama i dopunama ovog kolektivnog ugovora kao i primeni ovog kolektivnog ugovora rešavaju se posredovanjem, arbitražom i drugim metodama.
Za rešavanje spora posredovanjem, osim za primenu, učesnici ovog kolektivnog ugovora imenuju po dva posrednika, stručnjaka za oblast koja je predmet spora. Zadatak posrednika je da približe stavove i predlože rešenje spora. Ukoliko se posrednici usaglase, usaglašen predlog dostavljaju stranama u sporu na razmatranje. Ako strane u sporu prihvate usaglašeni predlog posrednika, smatraće se da je spor okončan, čime se isključuje korišćenje drugih metoda rešavanja spora.
Ako strane u sporu ne prihvate usaglašeni predlog posrednika, ili ako u cilju rešavanja spora uopšte ne pristupe posredovanju, spor rešavaju arbitražom. U sastav arbitraže ulaze po dva predstavnika strana u sporu, a izabrani predstavnici biraju petog člana arbitraže. Članovi arbitraže su nepristrasni stručnjaci iz oblasti koja je predmet spora.
Arbitraža donosi odluku većinom glasova arbitara, u roku od 15 dana od dana imenovanja, a pred početak rada arbitraže strane u sporu se pismeno izjašnjavaju da li će odluka arbitraže biti obavezujuća ili ne.
Ako je odluka arbitraže obavezujuća, gubi se pravo na rešavanje spora drugim metodama.
Ako odluka arbitraže nije obavezujuća, a jedna od strana u sporu je prihvati, u cilju rešavanja spora može koristiti druge metode.
Pod drugim metodama rešavanja spora podrazumeva se organizovanje štrajka.
X PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Ovaj kolektivni ugovor smatra se zaključenim kada ga potpišu ovlašćeni predstavnici ugovornih strana.
Ovaj kolektivni ugovor stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Odredbe ovog kolektivnog ugovora primenjuju se od dana stupanja na snagu, osim odredaba člana 27 koje se primenjuju od 1. aprila 1995. godine.
Ugovor se zaključuje na neodređeno vreme, izuzev odredaba o cenama rada koje se primenjuju u skladu sa uslovima utvrđenim ovim kolektivnim ugovorom.
Potpisnici ovog kolektivnog ugovora obrazuju zajedničku paritetnu komisiju za praćenje primene ovog kolektivnog ugovora.
Komisija iz stava 1 ovog člana daje obavezujuća tumačenja ovog kolektivnog ugovora.
Komisija iz stava 1 ovog člana ima dva člana od kojih jednog imenuje Republički odbor Sindikata zaposlenih u upravi, pravosuđu i društvenim organizacijama a jednog člana direktor lutrijskog preduzeća.
Člana komisije ispred lutrijskog preduzeća imenuje direktor lutrijskog preduzeća prema redosledu potpisnika ovog kolektivnog ugovora.
Mandat člana komisije ispred lutrijskih preduzeća traje šest meseci.
Svaka od ugovornih strana može pokrenuti inicijativu za izmenu i dopunu ovog kolektivnog ugovora. Drugi učesnik je dužan da u roku od 15 dana od pokretanja inicijative otpočne pregovore.
Kolektivni ugovor se otkazuje u pismenoj formi sa otkaznim rokom od 6 meseci. Najkasnije jedan mesec pre isteka otkaznog roka, učesnici ovog kolektivnog ugovora su dužni da otpočnu pregovore radi zaključivanja novog kolektivnog ugovora.
Potpisnici ovog kolektivnog ugovora se obavezuju da u roku od osam dana od zaključivanja Kolektivnog ugovora odnosno njegovih izmena i dopuna, dostave tekst na objavljivanje "Sl. glasniku Republike Srbije".