PRAVILNIK
O KVALITETU I DRUGIM ZAHTEVIMA ZA SIROVU KAFU,
|
I OSNOVNE ODREDBE
Ovim pravilnikom propisuju se kvalitet i drugih zahtevi koji za sirovu kafu, proizvode od kafe i surogate kafe (u daljem tekstu: proizvodi) moraju biti ispunjeni u proizvodnji i prometu.
Za proizvode za koje ovim pravilnikom nisu propisani kvalitet i drugi zahtevi, kao i za proizvode za koje je ovim pravilnikom to izričito propisano, proizvođač je dužan da pre početka proizvodnje donese proizvođačku specifikaciju.
Proizvođačka specifikacija mora da sadrži kratak opis tehnološkog postupka proizvodnje, izveštaj o izvršenom ispitivanju kvaliteta proizvoda (senzorske, fizičke i hemijske karakteristike).
O proizvođačkim specifikacijama proizvođač je dužan da vodi evidenciju koja mora da sadrži sledeće podatke:
1) evidencijski broj specifikacije;
2) datum donošenja proizvođačke specifikacije;
3) naziv proizvoda i njegovo trgovačko ime ako ga proizvod ima;
4) naziv i sedište proizvođača;
5) datum početka proizvodnje prema proizvođačkoj specifikaciji;
6) datum izvršenog ispitivanja kvaliteta proizvoda;
7) grupu kojoj proizvod pripada prema odredbama ovog pravilnika;
8) učešće osnovnih sastojaka u odnosu na neto količinu proizvoda;
9) rok upotrebe proizvoda;
10) uslove skladištenja proizvoda.
Proizvodi se stavljaju u promet u originalnom pakovanu, u ambalaži od materijala koji obezbeđuje očuvanje kvaliteta proizvoda do momenta otvaranja.
Proizvodi koji se stavljaju u promet moraju na vreći, omotu, sudu ili etiketi imati deklaraciju koja sadrži sledeće podatke:
1) naziv proizvoda i njegovo trgovačko ime, ako ga proizvod ima;
2) naziv i sedište proizvođača;
3) datum proizvodnje i rok upotrebe proizvoda ili podatak "upotrebljiv do";
4) neto količinu (masu ili zapreminu) proizvoda;
5) osnovne sastojke proizvoda prema opadajućem redosledu upotrebljenih količina;
6) funkcionalnu grupu upotrebljenih aditiva i njihov naziv ili brojčanu oznaku aditiva;
7) uslove skladištenja;
8) druge podatke od interesa za potrošača.
Ako neto količina proizvoda koji se stavljaju u promet ne prelazi 25 g, deklaracija mora da sadrži samo: naziv proizvoda, naziv i sedište proizvođača ili naziv preduzeća koje proizvod pakuje, neto količinu, datum proizvodnje proizvoda i rok upotrebe proizvoda ili podatak "upotrebljiv do".
Ako proizvođač ne pakuje proizvode, deklaracija mora, pored podatka iz člana 4 ovog pravilnika, da sadrži i naziv i sedište preduzeća koje proizvod pakuje.
Deklaracija za proizvod koji je uvezen, pored podataka iz člana 4 ovog pravilnika, mora da sadrži i naziv zemlje porekla proizvoda.
Deklaracija mora biti lako uočljiva, jasna, čitka i neizbrisiva. Slova kojima je štampan naziv proizvoda i naziv proizvođača moraju biti veća od slova kojima je odštampan ostali tekst deklaracije.
Ako je sadržaj pojedinačnog pakovanja proizvoda (neto količina) deklarisan u jedinicama mase, dozvoljena odstupanja od nazivne mase za pojedinačno pakovanje data su u Tabeli 1.
Tabela 1
|
Deklarisana nazivna masa |
Granica dozvoljene greške |
Srednja vrednost stvarne greške za uzorak od 10 pojedinačnih
|
|
do 25 g |
±10% deklar. naz. mase |
4,0% |
|
do 100 g |
±5% deklar. naz. mase |
2,0% |
|
od 101 do 200 g |
±4,5 g |
1,8 g |
|
od 201 do 500 g |
±10,0 g |
4,0 g |
|
od 501 do 1000 g |
±20,0 g |
8,0 g |
|
od 1001 do 5000 g |
±30,0 g |
12,0 g |
Srednja vrednost stvarne greške za uzorak od 10 pojedinačnih pakovanja mora biti manja ili jednaka 40% od granice dozvoljene greške za nazivnu masu navedenu u Tabeli 1.
Ako je sadržaj pojedinačnog pakovanja deklarisan u jedinicama zapremine, dozvoljena odstupanja od nazivne zapremine, pri temperaturi od 20°C ±1°C za pojedinačna pakovanja, data su u Tabeli 2.
Tabela 2
|
Deklarisana nazivna zapremina |
Granica dozvoljene greške |
|
od 0,02 l do 0,1 l |
±4 ml |
|
od 0,1 l do 0,2 l |
±4% deklarisane nazivne zapremine |
|
od 0,2 l do 0,4 l |
±8 ml |
|
od 0,4 l do 1,0 l |
±2% deklarisane nazivne zapremine |
|
od 0,1 l do 2,0 l |
±20 ml |
|
preko 2 l |
±1% deklarisane nazivne zapremine |
Srednja vrednost stvarne greške za uzorak od 10 pojedinačnih pakovanja mora biti manja ili jednaka 40% od granice dozvoljene greške za nazivnu zapreminu navedenu u Tabeli 2.
Ako ovim pravilnikom nije drugačije propisano, zabranjeno je: bojenje, zaslađivanje i aromatizovanje proizvoda, konzervisanje proizvoda hemijskim sredstvima i zračenje jonizujućim ili ultravioletnim zracima, kao i dodavanje drugih hemijskih sredstava proizvodima.
Proizvodi se moraju u proizvodnji i prometu skladištiti, transportovati i čuvati na način kojim se obezbeđuje očuvanje njihovog kvaliteta do momenta otvaranja u roku upotrebe.
Termini u smislu ovog pravilnika su termini dati u JUS ISO 3509, kafa i proizvodi od kafe - Rečnik.
II SIROVA KAFA
Sirova kafa stavlja se u promet pod trgovinskim imenom koje nosi pojedina botanička vrsta kafe prema zemlji porekla, području uzgoja i sl. kao i prema karakterističnim svojstvima (npr. Robusta, Rio, Santos).
Sirovu kafu, pri uvozu, prometu i dostavljanju na analizu, mora da prati dokumentacija koja sadrži sledeće podatke:
1) naziv kafe (npr. Minas, Santos, Charry);
2) tip kafe (npr. prana, neprana, monsunska);
3) zemlja porekla;
4) godina berbe;
5) oznaka lota i broj vreća u lotu;
6) masa stranih primesa i nedostataka u procentima;
7) sadržaj vlage na 105°C, u procentima;
8) krupnoća zrna (prema broju sita);
9) dokaz o pripadnosti klasi na osnovu propisa zemlje izvoznice;
10) neto masa vreće sirove kafe.
Pri uvozu sirove kafe na vrećama moraju biti istaknuti sledeći podaci:
1) naziv kafe;
2) zemlja porekla;
3) oznaka lota;
4) neto masa vreće.
Sirova kafa stavlja se u promet kao:
1) sirova kafa;
2) sirova dekofeinizirana kafa.
Sirova kafa koja se stavlja u promet mora da ispunjava sledeće zahteve:
1) da ne sadrži više od 12% (m/m) vlage, odnosno ne više od 11% (m/m) vlage, za dekofeiniziranu kafu;
2) da ne sadrži više od 5,5% (m/m) ukupnog pepela;
3) da ne sadrži više od 0,5% (m/m) stranih primesa;
4) da količina otpadnih primesa ne prelazi 10% (m/m) kod svih vrsta kafe, osim kod kafe Robusta i nepranih arabika kod kojih ta količina ne sme prelaziti 15% (m/m);
5) da nije zagađena živim insektima i njihovim larvama u bilo kod stadijumu razvića;
6) da ne sadrži smrdljiva zrna;
7) da nije oštećena vodom ili morskom vodom;
8) da ne sadrži strani miris;
9) da je karakteristične i ujednačene krupnoće, oblika i boje za deklarisanu vrstu kafe;
10) da daje napitak karakteristične arome, mirisa i ukusa za vrstu kafe koja je deklarisana;
11) da u uzorku od 300 g ne sadrži više od 140 ukupno negativnih bodova, odnosno ne više od 180 negativnih bodova kao što je propisano u članu 18 ovog pravilnika.
Pod vodom oštećenom sirovom kafom podrazumeva se kafa čija su zrna zbog vlage nabubrela, bez sjaja, svetlije ili tamnije boje od uobičajene, neprijatnog mirisa, ponekad i plesniva, a koja posle prženja daju napitak neprijatnog mirisa, ukusa i arome.
Sirova kafa ima ujednačenu krupnoću zrna ako najmanje 80% (m/m) zrna zaostaje prosejavanjem kroz tri uzastopna sita za kafu u nizu.
Sirova kafa ima karakterističan oblik i karakterističnu boju, ako boja i oblik odgovaraju deklarisanoj kafi.
Sirova kafa se, zavisno od ukupnog broja negativnih bodova, broja prisutnih crnih zrna i ocene napitka, razvrstava u šest kvalitetnih klasa na način dat u Tabeli 3.
Tabela 3
|
Klase |
Ukupan broj negativnih bodova u uzorku od 300 g sirove kafe |
Broj crnih zrna u uzorku od 300 g |
Ocena napitka |
||
|
|
Arabika, Liberika, Ekscelza, Arabusta |
Robusta |
Arabika, Liberika, Ekscelza, Arabusta |
Robusta |
|
|
I |
do 6 |
do 12 |
bez crnih zrna |
bez crnih zrna |
odlično izraženog mirisa, ukusa, arome i boje |
|
II |
7 do 13 |
13 do 25 |
do 5 |
5 |
vrlo dobro izraženog mirisa, ukusa, arome i boje |
|
III |
14 do 30 |
25 do 50 |
do 5 |
10 |
zadovoljavajuće izraženog mirisa, ukusa, arome i boje |
|
IV |
31 do 60 |
51 do 90 |
do 10 |
15 |
zadovoljavajuće izraženog mirisa, ukusa, arome i boje |
|
V |
61 do 120 |
91 do 140 |
do 10 |
20 |
zadovoljavajuće izraženog mirisa, ukusa, arome i boje |
|
VI |
121 do 140 |
140 do 180 |
neograničeno |
neograničeno |
slabo izraženog mirisa, ukusa arome i boje |
Ocena napitka utvrđuje se prema vrsti kafe koja je deklarisana.
Ako sirova kafa ne ispunjava bilo koju od osnova klasiranja propisanih ovim članom, svrstava se u nižu klasu, odnosno u onu klasu kojoj ta osnova pripada, s tim da ona ne može biti niža od osnove propisane za šestu klasu.
Broj negativnih bodova za pojedinačne nedostatke u uzorku od 300 g sirove kafe određuje se prema sledećoj tabeli:
Tabela 4
|
Nedostatak |
Broj negativnih bodova |
|
jedno plesnivo zrno |
2 |
|
jedno kiselo zrno |
1 |
|
jedno nagriženo, delimično kvarno, plesnivo zrno |
1 |
|
dva polucrna zrna |
1 |
|
dva suva ploda |
1 |
|
dva zrna u pergamentnoj ljusci |
1 |
|
pet školjkastih zrna |
1 |
|
pet naboranih zrna |
1 |
|
deset insektom oštećenih zrna |
1 |
|
pet belih zrna male gustine |
1 |
|
pet nezrelih zrna |
1 |
|
deset deformisanih zrna |
1 |
|
pet nedovoljno izraslih zrna |
1 |
|
deset pulperom oštećenih zrna |
1 |
|
pet sunđerastih zrna |
1 |
|
pet zrna sa mrljama |
1 |
|
pet polomljenih zrna |
1 |
|
tri delića zrna |
1 |
|
tri delića suve ljuske |
1 |
|
pet delova pergamentne ljuske |
1 |
|
jedan veći komad drveta |
5 |
|
jedan mali komad drveta |
2 |
|
jedan veliki kamen |
5 |
|
jedan srednji kamen |
2 |
|
jedan mali kamen |
1 |
|
jedan veliki grumen zemlje |
5 |
|
jedan srednji grumen zemlje |
2 |
|
jedan mali grumen zemlje |
1 |
|
jedno crno zrno |
1 |
|
jedan srednji komad drveta |
2 |
Ukupan broj negativnih bodova u uzorku od 300 g sirove kafe dobija se sabiranjem negativnih bodova za pojedinačne nedostatke kako je navedeno u Tabeli 4.
Ako jedno isto zrno pokazuje veći broj nedostataka, dodeljuje mu se broj negativnih bodova koji odgovora najvećem nedostatku koji sadrži.
Pod nazivom "sirova dekofeinizirana kafa" može se stavljati u promet sirova kafa koja pored zahteva propisanih članom 17 ovog pravilnika ispunjava sledeće zahteve:
1) da ne sadrži više od 11% (m/m) vlage;
2) da ne sadrži više od 5,5% (m/m) ukupnog pepela;
3) da sadržaj kofeina ne prelazi 0,1% (m/m), računato na suvu materiju;
4) da nije zagađena živim insektima i njihovim larvama u bilo kom stadijumu razvića;
5) da ne sadrži smrdljiva zrna;
6) da ne sadrži strani miris;
7) da je karakteristične i ujednačene krupnoće, oblika i boje zrna za deklarisanu vrstu kafe;
8) da daje napitak karakteristične arome, mirisa i ukusa za vrstu dekofeinizirane kafe koja je deklarisana.
Sirova dekofeinizirana kafa ima karakterističnu smeđu boju i oblik zrna koji su karakteristični samo za sirovu dekonfeiniziranu kafu.
Sirova dekofeinizirana kafa ima ujednačenu krupnoću ako najmanje 80% zaostaje prosejavanjem kroz niz od tri sita za kafu.
Sirova dekofeinizirana kafa posle prženja ne sme da sadrži više od 5 mg/kg ostatka sredstava za ekstrakciju kofeina.
U proizvodnji sirove dekofeinizirane kafe mogu se upotrebljavati kao sredstva za ekstrakciju dihlorometan i etilacetat.
Ako se kao sredstvo za ekstrakciju koristi dihlorometan, ostatak sredstava za ekstrakciju izražava se kao količina aktivnog hlora.
U deklaraciji za sirovu kafu i sirovu dekofeiniziranu kafu, pored podataka iz člana 4 ovog pravilnika, mora se nalaziti i podatak o vrsti kafe, zemlji porekla i klasi kojoj pripada po ovom pravilniku.
U deklaraciji za sirovu dekofeiniziranu kafu mora se nalaziti naziv proizvoda "sirova dekofeinizirana kafa", kao i podatak o maksimalnom sadržaju kofeina u procentima.
III PROIZVODI OD KAFE
Pod proizvodima od kafe, u smislu ovog pravilnika, podrazumevaju se pržena kafa i ekstrakti od kafe.
Proizvodi od kafe dobijaju se prženjem sirove kafe po odgovarajućem tehnološkom postupku, do stepena prženja koji proizvodu obezbeđuje karakterističnu boju, miris, ukus i aromu.
Proizvodi od kafe mogu se stavljati u promet kao:
1) pržena kafa;
2) mešavina pržene kafe;
3) dekofeinizirana pržena kafa;
4) mešavina pržene dekofeinizirane kafe;
5) pržena mlevena kafa;
6) mešavina pržene mlevene kafe;
7) pržena mlevena dekofeinizirana kafa;
8) mešavina pržene mlevene dekofeinizirane kafe;
9) ekstrakti od kafe.
Pržena kafa koja se stavlja u promet mora ispunjavati sledeće zahteve:
1) da ne sadrži više od 5% (m/m) vlage;
2) da ne sadrži više od 6% (m/m) ukupnog pepela;
3) da količina ukupnih stranih primesa ne prelazi 0,1%(m/m);
4) da ne sadrži više od 2% (m/m) preprženih (ugljenisanih) zrna;
5) da sadrži najmanje 22% (m/m) materija rastvorljivih u vodi (ekstraktivnih materija);
6) da nije plesniva, kisela, neprijatnog mirisa, ukusa i arome;
7) da ne daje napitak neprijatnog ukusa, mirisa i arome.
Ako ovim pravilnikom nije drukčije određeno zahtevi iz ovog člana odnose se i na proizvode od kafe iz člana 23 ovog pravilnika.
Pod nazivom "mešavina pržene kafe" u promet se može stavljati mešavina kafe dobijena prženjem dve i više vrsta sirove kafe čiji je kvalitet određen ovim pravilnikom, bez ikakvih drugih dodataka.
Mešavina pržene kafe može nositi naziv po vrsti sirove kafe koja je procentualno najviše zastupljena u mešavini, s tim da taj procenat ne sme biti manji od jedne trećine.
Odredbe člana 24 ovog pravilnika odnose se i na mešavinu pržene mlevene kafe, kao i na mešavinu pržene mlevene dekofeinizirane kafe.
Pod nazivom "dekofeinizirana pržena kafa" u promet se može stavljati pržena kafa u zrnu koja ne sadrži više od 0,1% kofeina.
Dekofeinizirana pržena kafa ne sme da sadrži više od 15 mg/kg sredstava za ekstrakciju kofeina, kao ni drugih primesa koje potiču od postupaka prerade kafe u kafu bez kofeina.
Dekofeinizirana pržena kafa mora ispunjavati odredbe člana 24 ovog pravilnika, s tim da količina materija rastvorljivih u vodi (ekstraktivnih materija) mora da iznosi najmanje 20%(m/m).
Odredbe stava 3 ovog člana odnose se i na mešavinu pržene dekofeinizirane kafe, prženu mlevenu dekofeiniziranu kafu i mešavinu pržene mlevene dekofeinizirane kafe.
Pod nazivom "pržena mlevena kafa" u promet se može stavljati proizvod dobijen mlevenjem (usitnjavanjem) pržene kafe u zrnu do veličine čestica koja ne sme prelaziti 0,8 mm, s tim da količina mliva koje prolazi kroz sito veličine otrova 0,4 mm iznosi najmanje 70%(m/m).
Odredbe ovog člana odnose se i na mešavinu pržene mlevene kafe, prženu mlevenu dekofeiniziranu kafu i mešavinu pržene mlevene dekofeinizirane kafe.
Za proizvodnju mešavine pržene kafe, mešavinu pržene dekofeinizirane kafe, mešavinu pržene mlevene kafe, kao i mešavinu pržene mlevene dekofeinizirane kafe proizvođač obavezno donosi proizvođačku specifikaciju.
Deklaracija za prženu kafu iz člana 23 ovog pravilnika mora da sadrži podatke iz člana 4 ovog pravilnika, osim podataka iz tač. 5 i 6 tog člana s tim da u deklaraciji za dekofeiniziranu prženu kafu, mešavinu pržene dekofeinizirane kafe, prženu mlevenu dekofeiniziranu kafu i mešavinu pržene mlevene dekofeinizirane kafe mora da bude naveden i podatak o maksimalnoj količini kofeina.
Ekstrakti od kafe stavljaju se u promet kao:
1) tečni ekstrakt od kafe;
2) tečni ekstrakt od dekofeinizirane kafe;
3) instant kafa (ekstrakt kafe u prahu, aglomerizirani ekstrakt od kafe i liofilizirani ekstrakt od kafe;
4) instant-dekofeinizirana kafa (ekstrakt od dekofeinizirane kafe u prahu, aglomerizirani ekstrakt od dekofeinizirane kafe i liofilizirani ekstrakt od dekofeinizirane kafe).
Za proizvode iz člana 29 tač. 1 do 4 ovog pravilnika koristi se isključivo pržena kafa koja po kvalitetu odgovara zahtevima iz člana 24 ovog pravilnika, kao i polomljena zrna koja posle prženja dobijaju organoleptička svojstva pržene kafe.
Proizvodi iz člana 29 tač. 3 i 4 ovog pravilnika moraju ispunjavati sledeće zahteve:
1) da je njihova rastvorljivost u vodi najmanje 99,9% (m/m);
2) da sadržaj vlage nije veći od 6%;
3) da nisu plesnivi, kiselog ili neprijatnog ukusa, mirisa i arome;
4) da ne daju napitak neprijatnog ukusa, mirisa i arome;
5) da ne sadrže nikakve dodatne sastojke, ako to nije ovim pravilnikom drugačije propisano.
Dozvoljava se proizvodnja i ekstrakata od dekofeinizirane kafe, s tim da oni ne sadrže više od 0,3% kofeina u suvoj materiji ekstrakta.
Za proizvodnju tečnog ekstrakta od kafe i tečnog ekstrakta od dekofeinizirane kafe proizvođač je dužan da donese proizvođačku specifikaciju pre početka proizvodnje.
Deklaracija za proizvode iz člana 29 ovog pravilnika mora, pored podataka iz člana 4 ovog pravilnika, da sadrži i uputstvo za pripremu napitaka od kafe.
U deklaraciji za tečni ekstrakt od dekofeinizirane kafe i instant-dekofeiniziranu kafu mora biti naveden i podatak o najvećoj dozvoljenoj količini kofeina, izražen u procentima.
Dozvoljava se proizvodnja zaslađenog instanta za napitak od kafe dobijenog mešanjem tečnog ekstrakta od kafe ili tečnog ekstrakta od dekofeinizirane kafe, odnosno instant-dekofeinizirane kafe ili instant-dekofeinizirane kafe sa šećerom (saharoza), odnosno šećerima, tako da proizvodi sadrže najmanje 12% kafenog ekstrakta i najviše 75% šećera, računato na ukupnu suvu materiju.
Proizvodi iz stava 1 ovog člana mogu se mešati sa šećerom u takvom odnosu da se posle rastvaranja mešavine dobije normalno zaslađen napitak od kafe.
Za proizvodnju proizvoda iz člana 34 ovog pravilnika proizvođač je dužan da donese proizvođačku specifikaciju.
U deklaraciji za zaslađeni instant za napitak od kafe, pored podataka iz člana 4 ovog pravilnika, mora biti istaknut podatak o sadržaju ekstrakta kafe, kao i upotrebljenog šećera ili drugog zaslađivača izražen u procentima.
IV SUROGATI KAFE (KAVOVINE)
Pod surogatima kafe, u smislu ovog pravilnika, podrazumevaju se prženi plodovi i prženi delovi jestivih biljaka bogatih skrobom i šećerima koji prokuvani ili rastvoreni u vodi daju napitak koji se koristi kao zamena za kafu ili kao dodatak kafi.
Kao osnovne sirovine za proizvodnju surogata kafe mogu se upotrebljavati: ječam, raž, pšenica, ječmeni slad i slad drugih žitarica, cikorijino korenje, smokva, rogač, slanutak (naut), drugi jestivi plodovi bogati skrobom ili šećerom, kao i soja.
Kao pomoćne sirovine za proizvodnju surogata kafe mogu se koristiti neestrahovani rezanci šećerne repe, žir, grašak, sušeno voće, grahorice, sirak, i to najviše do 20% od ukupne količine upotrebljenih osnovnih sirovina.
Surogatima kafe mogu se dodavati: prženi šećer, skrobni sirup i skrobni šećer, melasa sa najmanje 50% šećera, jestiva biljna ulja, kofein i kafa.
Za aromatizovanje surogata kafe i proizvoda od surogata kafe mogu se koristiti prirodna i prirodno identična aroma kafe, kakaa, vanile, cimeta i kardamoma.
Kao surogat kafe pod nazivom sladna kavovina, bez druge bliže oznake, u promet se može stavljati samo prženi ječmeni slad. Sladna kavovina proizvedena od drugih vrsta proklijalih žitarica može se stavljati u promet samo pod nazivom koji sadrži bližu oznaku sirovine od koje je kavovina proizvedena (npr. ražena sladna kavovina).
Kao surogat kafe pod nazivom cikorija u promet se može stavljati samo kavovina proizvedena isključivo od cikorijinog korenja.
Surogati kafe koji se stavljaju u promet moraju ispunjavati sledeće zahteve:
1) da su svetlomrke do tamnomrke boje, a napitak spravljen njihovim kuvanjem ili rastvaranjem u vodi mora imati ukus i miris svojstven surogatu kafe;
2) da proizvedeni od proklijalih žitarica sadrže najmanje 35% ekstrakta rastvorljivog u vodi, proizvedeni od soje - najmanje 20%, a ostali surogati - najmanje 40% tog ekstrakta, bez dodatog šećera;
3) da nisu preprženi, odnosno ugljenisani;
4) da ne daju napitak kiseo, bljutav ili neprijatnog mirisa i ukusa;
5) da nisu proizvedeni od zaraženih sirovina, sirovina koje nisu u maksimalnoj mogućoj meri očišćene od urodica i mineralnih primesa, kao i bezvrednih sirovina (npr. prevrele komine, trop, ekstrahovani rezanci šećerne repe);
6) da nisu proizvedeni uz korišćenje mineralnih ulja;
7) da sirovine od kojih se proizvode sladne kavovine moraju sadržavati najmanje 70% proklijalih zrna sa klicom razvijenom najmanje do polovine zrna;
8) da količine vode, pepela i peska za pojedine vrste surogata kafe nisu veće od vrednosti datih u Tabeli 5.
Tabela 5
|
Vrsta surogata |
Vode % |
Pepela % |
Peska % |
|
surogati od žitarica |
10 |
4 |
1 |
|
surogati od proklijalih žitarica |
12 |
4 |
1 |
|
surogati od sušenog voća |
15 |
6 |
1 |
|
cikorija |
15 |
8 |
2,5 |
|
surogati od slanutka (nauta) ili graška |
10 |
6 |
1 |
|
surogati od žira |
10 |
6 |
1 |
|
surogat od soje |
7 |
7 |
1 |
Surogati kafe stavljaju se u promet u samlevenom ili nesamlevenom stanju, i to samo u originalnom pakovanju.
Dozvoljava se proizvodnja mešavine više surogata kafe, koja se u promet stavlja samo u samlevenom stanju i pod nazivom: "smeša surogata kafe", pod uslovom da ispunjava zahteve iz člana 40 ovog pravilnika.
Mešavina surogata kafe može se aromatizovati prirodnom ili prirodno identičnom aromom kafe, kakaa, vanile, cimeta i kardamoma.
Za proizvodnju mešavine surogata kafe proizvođač obavezno donosi proizvođačku specifikaciju.
U deklaraciji za surogat kafe i mešavinu surogata kafe, pored podataka iz člana 4 ovog pravilnika, mora biti vidno istaknut i podatak o sadržaju ekstrakata izražen u procentima.
Ako je surogat kafe, odnosno mešavina surogata kafe aromatizovana, u deklaraciji, pored podataka iz člana 4 ovog pravilnika, mora biti istaknut i podatak o aromatizaciji, neposredno ispod naziva proizvoda.
Pod ekstraktom od surogata kafe podrazumeva se proizvod dobijen vodenom ekstrakcijom iz surogata kafe.
Za proizvodnju ekstrakata od surogata kafe mogu se upotrebljavati samo surogati kafe proizvedeni iz osnovnih sirovina i pomoćnih sirovina iz člana 37 st. 2 i 3 ovog pravilnika.
Pod ekstraktom od surogata kafe podrazumeva se i ekstrakt dobijen iz cikorije ili sladne kavovine.
Ekstraktu od surogata kafe može se dodati i do 0,6% kofeina, s tim da količina dodatog kofeina mora biti označena u deklaraciji.
Odredbe člana 44 ovog pravilnika odnose se i na ekstrakt od surogata kafe.
Dozvoljava se proizvodnja ekstrakta bele kafe od cikorije, kafe, mleka i šećera, kao i ekstrakata surogata za belu kafu od surogata kafe, sladne kavovine i mleka.
Sirovine od kojih se proizvodi ekstrakt bele kafe i ekstrakt surogata za belu kafu moraju odgovarati uslovima kvaliteta propisanim za te sirovine.
Odredbe člana 37 st. 2 i 3 i člana 40 ovog pravilnika odnose se i na ekstrakt bele kafe.
PROIZVODI OD KAFE I SUROGATA OD KAFE
Pod nazivom "proizvodi od kafe i surogata kafe", u smislu ovog pravilnika, podrazumevaju se proizvodi dobijeni mešanjem pržene mlevene kafe i prženog mlevenog surogata kafe u odgovarajućem odnosu i bez drugih dodataka.
Prema procentualnoj zastupljenosti pržene mlevene kafe i prženog mlevenog surogata kafe, proizvodi iz stava 1 ovog člana proizvode se i stavljaju u promet kao:
1) kafa sa surogatom;
2) surogat sa kafom.
Pod nazivom "kafa sa surogatom" može se proizvoditi i stavljati u promet mešavina pržene mlevene kafe i prženog mlevenog surogata kafe, čiji je naziv proizvoda "kafa sa X% surogata", s tim da količina kafe ne sme biti manja od 60% (m/m), računato na neto masu proizvoda.
Pod nazivom "surogat sa kafom" može se proizvoditi i stavljati u promet mešavina prženog mlevenog surogata kafe, čiji je naziv proizvoda, "surogat sa X% kafe", s tim da količina kafe ne sme biti veća od 40% (m/m), računato na neto masu proizvoda.
Za proizvode iz čl. 50 i 51 ovog pravilnika proizvođač obavezno donosi proizvođačku specifikaciju.
U deklaraciji za proizvode iz čl. 50 i 51 ovog pravilnika, pored podataka iz člana 4 ovog pravilnika, u nazivu proizvoda mora biti naveden i podatak o procentualnoj zastupljenosti kafe u proizvodu, s tim da veličina brojeva koji označavaju procenat bude ista kao i veličina slova u nazivu proizvoda.
SRODNI PROIZVODI
Kapućino je mešavina kafe, surogata kafe, ekstrakta od kafe ili ekstrakta od surogata kafe sa mlekom u prahu.
Za proizvodnju kapućina proizvođač je dužan da donese proizvođačku specifikaciju.
U proizvodnji kapućina dozvoljeno je koristiti stabilizator E339 i stabilizator E340, prirodne i prirodno identične arome.
METODE ISPITIVANJA
Metode ispitivanja kvaliteta utvrđuju se sledećim jugoslovenskim standardima.
|
JUS ISO 1446: |
Sirova kafa - Određivanje sadržaja vlage (osnovna referentna metoda); |
|
JUS ISO 1447: |
Sirova kafa - Određivanje sadržaja vlage (rutinske metode); |
|
JUS ISO 3509: |
Kafa i proizvodi od kafe - Rečnik; |
|
JUS ISO 3726: |
Instant kafa - Određivanje gubitka mase na 70°C pod smanjenim pritiskom; |
|
JUS ISO 4052: |
Određivanje sadržaja kofeina; |
|
JUS ISO 4072: |
Sirova kafa u vrećama - Uzimanje uzoraka; |
|
JUS ISO 4149: |
Sirova kafa - Ispitivanje mirisa i izgleda i određivanje stranih primesa i nedostataka; |
|
JUS ISO 4150: |
Sirova kafa - Granulometrijska analiza - Ručno prosejavanje; |
|
JUS ISO 6666 |
Sirova kafa - Sonde za kafu; |
|
JUS ISO 6668: |
Sirova kafa - Priprema uzoraka za senzorsku analizu |
|
JUS ISO 6670: |
Instant kafa u kutijama sa unutrašnjim omotačem - Uzimanje uzoraka; |
|
JUS ISO 6673: |
Sirova kafa - Određivanje gubitka mase na 105°C; |
|
JUS ISO 7532: |
Instant kafa - Granulometrijska analiza. |
ZAVRŠNE ODREDBE
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaju da važe odredbe Pravilnika o kvalitetu kafe, proizvoda od kafe i surogata kafe ("Službeni list SFRJ", br. 55/89 i 36/91).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ".