1.1

Opšti principi obrazovanja i vaspitanja

Opšti principi obrazovanja i vaspitanja su:

-

poštovanje nepovredivosti ljudskog života i individualne vrednosti, identiteta i integriteta svakog ljudskog bića;

-

jednaka vrednost svakog i jednakopravnost svih;

-

uvažavanje i poštovanje svih učesnika u obrazovnom procesu;

-

poštovanje i negovanje osnovnih ljudskih prava i sloboda i prava deteta;

-

uvažavanje i poštovanje ličnosti i ličnih svojstava, uzrasnih i razvojnih karakteristika učenika i individualnih razlika među učenicima u pogledu načina učenja i brzine napredovanja;

-

pravednost, pravičnost i solidarnost;

-

decentralizacija, demokratizacija i profesionalizacija;

-

dostupnost i kvalitet;

-

odgovornost učesnika u obrazovnom procesu i nosilaca interesa u obrazovanju;

-

poštovanje, negovanje i odgovornost za održanje i unapređivanje prirodne i socijalne sredine;

-

obrazovanje je doživotni proces.

Principi na kojima se zasniva obrazovni proces:

-

obrazovanje priprema za informaciono, tehnološki napredno, globalno društvo;

-

obrazovanje se ostvaruje kombinovanjem disciplinarnog i integrisanog pristupa;

-

obrazovanje se ostvaruje aktivnim, kooperativnim i participativnim metodama nastave i učenja;

-

kvalitet i efikasnost obrazovanja i uspeh u obrazovanju određuju se stepenom ostvarenosti ishoda;

-

obrazovanje se ostvaruje u razvojno i obrazovno podsticajnom okruženju.

-

razvoj svih aspekata ličnosti, u skladu sa razvojnim potrebama, potencijalima i interesovanjima;

-

da upozna sebe i da samostalno, promišljeno i odgovorno donosi odluke koje se tiču sopstvenog razvoja i budućeg života, i promišljeno i odgovorno učestvuje u donošenju odluka društvenih grupa i zajednice koje pripada;

-

poznavanje i razumevanje prirodnog i društvenog okruženja, njihove međusobne povezanosti i sopstvenog mesta u njima;

-

razvoj osećanja pripadnosti socijalnim grupama i društvu kao celini, kao i osećanje pripadnosti širem evropskom prostoru.

Obrazovanje i vaspitanje se ostvaruje sa ciljem da svakog učenika osposobi za:

-

kontinuirano obrazovanje, u skladu sa vlastitim potrebama, interesima, potencijalima i interesovanjima;

-

uspešno suočavanje sa izazovima savremenog sveta i života i izazovima budućnosti;

-

izbor i sticanje profesije, u skladu sa sposobnostima, interesovanjima i ekonomskim okruženjem, osiguranje zaposlenja i ostvarivanje sopstvenih prihoda;

-

izgradnju i usvajanje vrednosnih stavova;

-

aktivno učešće u očuvanju i negovanju sopstvene tradicije i kulture, kao i tradicije i kulture drugih;

-

zaštitu sopstvenih potreba i interesa, razvoj i očuvanje sopstvene autonomije i integriteta, uz poštovanje autonomije i integriteta drugih osoba;

-

uvažavanje, saradnju i solidarnost sa pripadnicima različitih socijalnih, etničkih i kulturnih grupa i aktivno učešće u razvoju i očuvanju društvene kohezije;

-

fizički aktivan i zdrav način života i kreativno korišćenje slobodnog vremena;

-

buduće partnerske odnose, bračni i porodični život i odgovorno roditeljstvo;

-

aktivno učešće u zaštiti i očuvanju prirode i prirodnih resursa.

Opšti ciljevi muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja

Muzičko i baletsko obrazovanje i vaspitanje ostvaruju se sa ciljem da svakom učeniku omoguće:

-

razvoj reproduktivno-kreativnih i estetskih aspekata ličnosti u skladu sa razvojnim potrebama, umetničkim potencijalima i interesovanjima;

-

da upozna sebe i da samostalno, promišljeno i odgovorno donosi odluke koje se tiču prvenstveno umetničkog razvoja i budućeg života;

-

da se opredeli i osposobi za određenu umetničku profesiju, da osigura umetničko angažovanje (zaposlenje) i ostvaruje sopstvene prihode;

-

poznavanje i razumevanje društvenog i kulturnog okruženja, njihove međusobne povezanosti i sopstvenog mesta u njima;

-

razvoj osećanja pripadnosti društvu i kulturi kao celini i osećanja pripadnosti širem evropskom društvenom i kulturnom prostoru.

Muzičko i baletsko obrazovanje i vaspitanje ostvaruju se sa ciljem da svakog učenika osposobe za:

-

kontinuirano umetničko obrazovanje u skladu sa sopstvenim potrebama, interesima, potencijalima i interesovanjima;

-

izgradnju i očuvanje lične umetničke autonomije i integriteta;

-

uspešno suočavanje sa izazovima budućeg umetničkog života;

-

kreativno korišćenje slobodnog vremena i amatersko bavljenje umetnošću;

-

usvajanje i izgradnju opštekulturnih i civilizacijskih vrednosnih stavova koji proizilaze iz nacionalne, evropske i svetske kulturne baštine;

-

očuvanje i prenošenje vlastitog kulturnog nasleđa;

-

aktivan doprinos razvoju, očuvanju i negovanju vlastite tradicije i kulture;

-

uvažavanje, saradnju i solidarnost sa pripadnicima različitih etničkih i kulturnih grupa;

-

doprinos integraciji u ukupne evropske kulturne i umetničke tokove.

1.3

Opšti ishodi obrazovanja i vaspitanja

Nakon završetka osnovnog i srednjeg obrazovanja i vaspitanja učenik će:

-

biti sposoban da efikasno komunicira na srpskom jeziku, maternjem jeziku i bar jednom stranom jeziku;

-

posedovati matematičku pismenost;

-

biti sposoban da uočava, analizira i rešava probleme;

-

biti sposoban da postavlja realne i ostvarljive ciljeve i planski i odgovorno radi na njihovoj realizaciji;

-

biti sposoban da učestvuje u timskom radu;

-

biti informatički pismen i sposoban da informacione tehnologije koristi na svrsishodan, efikasan i odgovoran način;

-

posedovati sistem osnovnih znanja o prirodnom i društvenom okruženju i svom mestu u njima;

-

poznavati svoje sposobnosti i osobine, poštovati sebe i biti sposoban da upravlja sopstvenim razvojem i životom;

-

posedovati ličnu autonomiju i integritet;

-

posedovati osećanje socijalne pripadnosti i privrženosti sopstvenoj porodici, naciji i kulturi, poznavati tradiciju i učestvovati u njenom očuvanju;

-

poznavati i poštovati identitet, kulturu i tradiciju drugih socijalnih grupa i zajednica i biti sposoban i zainteresovan da komunicira i sarađuje sa njihovim pripadnicima;

-

biti sposoban da jezikom umetnosti izrazi sopstvena osećanja, vrednosti i pogled na svet;

-

biti sposoban da razume različite forme i medije umetničkog izražavanja i komunikacije;

-

biti odgovoran prema sopstvenom zdravlju i njegovom unapređivanju i sposoban za samostalno i organizovano bavljenje fizičkom aktivnošću;

-

biti odgovoran prema očuvanju i unapređivanju kvaliteta životne sredine;

-

uvažavati i poštovati druge osobe;

-

poznavati i uvažavati osnovna ljudska prava i prava deteta i biti sposoban da aktivno učestvuje u njihovom ostvarivanju.

Opšti ishodi muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja

Na kraju završenog muzičkog obrazovanja učenik će:

-

biti sposoban da svira odnosno peva dela određenog stepena zahtevnosti;

-

biti sposoban da solistički ili u ansamblima svira odnosno peva određena dela;

-

biti sposoban da shvati umetnost posebno muziku kao integralni deo života i kulturnog nasleđa;

-

biti sposoban da razume i vrednuje različite aspekte muzičkog delovanja i primenjuje stečena znanja u različitim životnim situacijama;

-

razvijati i koristiti smisao za lepo;

-

biti osposobljen za nastavak muzičkog školovanja.

Na kraju završenog baletskog obrazovanja učenik će:

-

biti sposoban da prepoznaje i koristi različite tehnike i stilove baletskog umetničkog izražavanja kroz tradicionalnu, klasičnu i savremenu igru;

-

u potpunosti vladati tehnikama klasičnog baleta, savremene ili narodne igre;

-

biti sposoban da izražava sopstvene potencijale kroz solo igru ili igru u ansamblu;

-

biti psihofizički pripremljen za scenski nastup.

-

sadržaji, procesi i aktivnosti usklade sa uzrasnim, razvojnim i saznajnim karakteristikama, mogućnostima i potrebama učenika;

-

omogući povezivanje znanja, razvoj formativnih, generativnih i transfernih znanja i postupnost u izgradnji sistema pojmova;

-

nastava ostvaruje tematskim i problemskim pristupom.

Zajednički ciljevi svih obrazovnih oblasti su da učenik:

-

stiče i unapređuje znanja, veštine, stavove i vrednosti;

-

razvija sposobnosti za logičko, apstraktno, kritičko i kreativno mišljenje, istraživanje i rešavanje problema i kritičko promišljanje stvarnosti;

-

razvija samostalnost, istrajnost, odgovornost, znanja o sebi i pozitivnu sliku o sebi;

-

razume sličnosti i različitosti pojedinaca i grupa, uvažava drugačije od sebe i uspostavlja pozitivne socijalne interakcije;

-

unapređuje znanja o sopstvenoj kulturi i drugim savremenim i klasičnim kulturama, tradiciji i univerzalnim vrednostima humanističke baštine;

-

razvija sposobnost za usavršavanje u ličnom, obrazovnom, profesionalnom, društvenom, javnom i drugim domenima;

-

ovlada informacionim tehnologijama.

Ciljevi obrazovne oblasti Društvene nauke i filozofija:

-

razumevanje pojava i procesa u društvu i prirodi i njihove povezanosti u prostoru i vremenu;

-

primena znanja, veština i stavova stečenih u oblasti društvenih nauka i filozofije u različitim okolnostima.

Ciljevi obrazovne oblasti Jezik, književnost i komunikacija:

-

razvijanje i unapređivanje jezičkih sposobnosti i znanja i osposobljavanje učenika da efikasno komunicira koristeći različite forme diskursa društvene zajednice u kojoj se određeni jezik govori;

-

unapređivanje znanja o književnoj tradiciji i univerzalnim vrednostima višejezičnosti;

-

negovanje ličnog izraza i komunikativnosti.

Ciljevi obrazovne oblasti Matematika, prirodne nauke i tehnologija:

-

razvijanje osnova naučne pismenosti;

-

razumevanje pojava na temelju naučnih znanja prirodnih nauka;

-

formiranje matematičke kulture;

-

sticanje znanja o prirodnim resursima i značaju ekološke ravnoteže.

Ciljevi obrazovne oblasti Umetnosti:

-

prepoznavanje i korišćenje različitih formi umetničkog izražavanja (vizuelne umetnosti, muzika, drama i pokret) i razmenjivanje sopstvenih osećanja i ideja u različitim umetničkim medijima;

-

razumevanje jezika i mogućnosti različitih medija umetničkog izražavanja u tradicionalnom i savremenom kontekstu;

-

sticanje i razvijanje osetljivosti za različite umetničke vrednosti (estetske i duhovne dimenzije ljudskog iskustva) i svesti o njima kroz upoznavanje umetničke tradicije i kulture ovog i drugih naroda.

Ciljevi obrazovne oblasti Fizičko i zdravstveno vaspitanje:

-

sticanje znanja, veština, stavova i vrednosti neophodnih za skladan psihofizički razvoj i očuvanje i unapređivanje zdravlja;

-

razvijanje motoričkih sposobnosti, umenja i navika u skladu sa uzrasnim i individualnim karakteristikama;

-

osposobljavanje za samostalno vežbanje u slobodno vreme;

-

razvijanje kreativnosti kroz pokret.

CILJEVI

ISHODI

Učenik će:

1.

Razumevanje pojava i situacija vezanih za neposredno društveno i prirodno okruženje

1.1.

poznavati osnovne karakteristike neposrednog prirodnog i društvenog okruženja i njihovu povezanost (reljef, vremenske prilike, prirodna bogatstva, naselja);

1.2.

razumeti šta je to što povezuje pojedince u porodici, domu, dvorištu - zgradi, školi, naselju i zavičaju;

1.3.

razumeti uloge, prava i obaveze unutar grupa kojima pripada;

1.4.

razumeti značaj postojanja pravila u grupi i učestvovati u njihovom donošenju;

1.5.

primenjivati pravila ponašanja u grupi.

2.

Razumevanje i uvažavanje sličnosti i razlika među pojedincima i grupama

2.1.

uvažavati razlike među pojedincima po izgledu, uzrastu, interesovanjima, polu, boji kože (rasi), jeziku, veri;

2.2.

prepoznavati i poštovati tradiciju društvenih grupa u neposrednom okruženju;

2.3.

umeti da opiše zanimanja ljudi u svom okruženju i poslove koje obavljaju;

2.4.

biti upoznat sa dečjim pravima i načinima njihovog ostvarivanja.

3.

Korišćenje različitih socijalnih veština u neposrednom društvenom okruženju

3.1.

razumeti svoja osećanja i potrebe i osećanja i potrebe drugih;

3.2.

primenjivati pravila pristojnog ponašanja u komunikaciji sa vršnjacima i odraslima;

3.3.

sarađivati u grupi i učestvovati u rešavanju zajedničkih zadataka i problema;

3.4.

biti sposoban da u odeljenju izrazi svoje mišljenje;

3.5.

biti sposoban da javno istupa u odeljenju, razredu, školi, itd;

3.6.

pomagati i prihvatati pomoć vršnjaka i odraslih;

3.7.

poštovati i primenjivati saobraćajna pravila, signalizaciju (pravila kretanja ulicom i otvorenim drumom, pravila prelaženja preko ulice: semafor i pešački prelaz) i koristiti prevozna sredstva.

4.

Osposobljavanje i snalaženje u prostoru i vremenu

4.1.

imenovati i odrediti glavne strane sveta prema Suncu;

4.2.

umeti da prikaže slikom i modelom objekte iz prirode i prepozna ih na geografskoj karti (boje za reljef, vode, granice, oznaka za naselje);

4.3.

biti sposoban da se snalazi u toku dana, sedmice, meseca i godine i imenovati deceniju;

4.4.

vremenski organizovati svoje aktivnosti, samostalno i uz pomoć odraslih;

4.5.

razumeti socijalnu potrebu za merenjem vremena (organizovanje rada i slobodnog vremena);

4.6.

znati da opiše različite aktivnosti ljudi u različitim godišnjim dobima.

5.

Osposobljavanje za samostalno učenje i dolaženje do informacija

5.1.

koristiti izvore informisanja kao što su: slike, fotografije, knjige, časopisi, TV, radio, CD, internet i informacije od osoba iz neposrednog okruženja;

5.2.

prepoznati sopstvene teškoće u učenju i tražiti pomoć od učitelja, vršnjaka, roditelja - staratelja;

5.3.

postavljati pitanja i tražiti odgovore;

5.4.

izvoditi jednostavna istraživanja (lična prošlost, prošlost roditelja - staratelja, prošlost i sadašnjost prostora u kome živi i uči, sezonske promene - godišnja doba u mestu u kome živi);

5.5.

izabrati način na koji će učiti i koristiti slobodno vreme.

6.

Razvijanje odgovornog odnosa prema sebi i okruženju

6.1.

ostvariti svoje potrebe na način koji ne ugrožava druge;

6.2.

izvršavati svoje obaveze u školi i porodici;

6.3.

prepoznavati načine na koje čovek utiče na svoje okruženje (izgradnja naselja, puteva, brana, mostova, uticaj na vegetaciju, itd.) i okruženje na njega (uticaj vremenskih prilika, kvaliteta vazduha, vode, hrane);

6.4.

znati da čuva i uređuje prostor u kom živi i uči;

6.5.

razvijati odgovoran odnos prema kulturnom nasleđu.

Društvene nauke i filozofija
Drugi ciklus

CILJEVI

ISHODI

Učenik će:

1.

Razumevanje povezanosti prirodnog okruženja sa društvenim i kulturnim pojavama na određenoj teritorijalnoj celini

1.1.

razumeti osnovne prirodne (reljef, klima, vode, zemljište, biljni i životinjski svet) i društvene (stanovništvo, naselja, privredne delatnosti) karakteristike teritorijalne celine uz korišćenje karte;

1.2.

poznavati i razumeti prirodne i društvene karakteristike geografske regije u kojoj živi;

1.3.

razumeti prirodne i društvene karakteristike regija Srbije i Crne Gore, Balkana i Sredozemlja;

1.4.

znati uticaj prirodnog okruženja na način života i rada ljudi;

1.5.

umeti da objasni kako ljudske aktivnosti utiču na promene u prirodnom i društvenom okruženju;

1.6.

imenovati i razlikovati kulture i civilizacije koje su postojale u njegovoj regiji, Srbiji, Balkanu i Sredozemlju;

1.7.

umeti da objasni značaj zaštite, očuvanja i unapređivanja prirodne sredine.

2.

Razumevanje karakteristika društvenih grupa i određivanje svoje pripadnosti različitim društvenim grupama

2.1.

poznavati i razlikovati etničke grupe u svojoj regiji, Srbiji, Balkanu i Sredozemlju;

2.2.

umeti da opiše osnovne karakteristike etničkih grupa kojima pripada (prostor na kome grupa živi, jezik, običaji, tradicija, konfesija, itd.);

2.3.

biti u stanju da odredi svoju nacionalnu pripadnost i imenuje druge nacije u svom okruženju;

2.4.

umeti da opiše osnovne karakteristike drugih društvenih grupa kojima pripada (po srodstvu, aktivnostima, interesovanjima, mestu stanovanja, itd.);

2.5.

uvažavati sebe, druge ljude i kulturno će se ophoditi prema njima.

3.

Razumevanje i primena prostornih i vremenskih odrednica

3.1.

razumeti i primenjivati vremenske odrednice - datum, godina i decenija;

3.2.

umeti da definiše vek i milenijum;

3.3.

koristiti kalendarsko računanje vremena (decenija);

3.4.

imenovati, razlikovati i koristiti istorijske izvore (pisane, materijalne i usmena predanja);

3.5.

koristiti geografske i istorijske karte.

4.

Osposobljavanje za samostalno učenje i istraživanje

4.1.

pronalaziti i koristiti različite izvore informacija - štampane, elektronske, vizuelne, zvučne, itd;

4.2.

samostalno i u grupi rešavati zadatke i istraživati, prikupljajući različite podatke (o promenama u prostoru na kome živi, u društvenim grupama kojima pripada, itd.);

4.3.

razvijati vlastite strategije uspešnog učenja (razlikovanje bitnog od nebitnog, analiziranje podataka, samostalno zaključivanje, itd.);

4.4.

biti u stanju da postavlja pitanja, pronalazi odgovore i identifikuje teškoće na koje nailazi pri rešavanju problema;

4.5.

umeti da proceni uloženi trud i postignuće.

5.

Aktivno učestvovanje u životu grupa lokalne zajednice u skladu sa svojim interesovanjima i sposobnostima

5.1.

prepoznati svoje sposobnosti, prema njima usmeriti svoja interesovanja i ostvarivati ih na način koji ne ugrožava druge;

5.2.

sarađivati sa drugima (rad u grupi, rad u timu, itd.);

5.3.

biti u stanju da saoseća i pomaže vršnjacima i drugim ljudima;

5.4.

moći da rešava vršnjačke sukobe na nenasilan način;

5.5.

biti u stanju da izrazi svoja osećanja i ovlada načinima za prevazilaženje neprijatnih emocionalnih stanja;

5.6.

poštovati različita zanimanja;

5.7.

znati da postoje dečja prava i preuzimaće odgovarajuće obaveze u skladu sa svojim uzrastom;

5.8.

biti u stanju da se stara o životinjama tako što će ih hraniti, čuvati i neće ih povređivati;

5.9.

učestvovati u akcijama očuvanja, unapređivanja i zaštiti životne sredine (negovanje biljaka, učestvovanje u akcijama pošumljavanja, sakupljanja sekundarnih sirovina, čišćenja okoline i racionalno korišćenje vode i električne energije, itd.)

Društvene nauke i filozofija
Treći ciklus

CILJEVI

ISHODI

Učenik će:

1.

Razumevanje i snalaženje u sadašnjosti na osnovu poznavanja sličnosti, specifičnosti i povezanosti društvenih pojava i procesa u prostoru i vremenu (Srbija i Crna Gora, Evropa, svet)

1.1.

usvojiti osnovne pojmove društvenih nauka (kultura, društvo, narod, država, stanovništvo, privreda, razvojnost, revolucija, vek, milenijum);

1.2.

znati osnovne činioce društvenih pojava i procesa (prirodna i geografska sredina, nauka, tehnologija, kultura, politika, ličnosti);

1.3.

znati događaje i ličnosti koji su obeležili istorijske periode u opštoj i nacionalnoj istoriji (stari vek, srednji vek, novi vek, savremeno društvo);

1.4.

znati da smesti ličnosti, pojave i procese u istorijske periode;

1.5.

biti u stanju da uoči povezanost pojava i procesa na svetskom i nacionalnom nivou u prošlosti i sadašnjosti;

1.6.

znati da poveže pojave i procese na lokalnom i nacionalnom nivou;

1.7.

biti sposoban da uoči da su pojave i procesi na lokalnom i nacionalnom nivou povezani sa pojavama i procesima na regionalnom i svetskom nivou;

1.8.

znati da uočava vezu društvenih i kulturnih vrednosti u prošlosti i sadašnjosti;

1.9.

prepoznavati fizičke karakteristike uslovljene geografskom sredinom;

1.10.

poštovati posebnosti svojih i drugih društvenih i kulturnih zajednica.

2.

Razumevanje međuzavisnosti pojedinca, društva i kulture

2.1.

poznavati načine na koje društvo i kultura utiču na formiranje ličnosti i ponašanja pojedinca;

2.2.

shvatiti ulogu pojedinca u formiranju društva;

2.3.

prihvatiti i uvažavati drugog i druge bez obzira na rasne, nacionalne, verske, rodne (polne) i ostale razlike;

2.4.

odabrati načine svog učestvovanja u životu zajednice.

3.

Razumevanje povezanosti različitih naučnih disciplina

3.1.

biti sposoban da analizira istorijske izvore, istorijske i geografske karte;

3.2.

biti u stanju da razlikuje naučnu istorijsku i geografsku literaturu od naučno-popularne i umetničke literature;

3.3.

uočiti povezanost između društvenih i kulturnih promena i razvoja nauke;

3.4.

povezivati i koristiti znanja iz različitih naučnih oblasti u razumevanju društvenih pojava i procesa.

4.

Snalaženje u institucijama posredstvom kojih ljudi zadovoljavaju lične i zajedničke potrebe

4.1.

poznavati društvene ustanove kojima se zadovoljavaju lične i zajedničke potrebe (škola, bolnica, opština, sud, pošta, banka, pozorište, muzej, biblioteka, bioskop, itd.);

4.2.

poznavati načine na koje društvene i institucije kulture služe zadovoljenju ličnih i zajedničkih potreba;

4.3.

koristiti društveno i kulturno prihvatljive načine zadovoljavanja ličnih i zajedničkih potreba;

4.4.

ostvarivati dečja prava, poznavati osnovna ljudska prava i zalagati se za njihovo poštovanje;

4.5.

poznavati značaj i ulogu međunarodnih organizacija (Crveni krst, Crveni polumesec, OUN, Unesko, Unicef, itd.);

5.

Osposobljavanje za samostalno učenje i istraživanje

5.1.

biti u stanju da razlikuje predrasude od naučnih znanja o društvenim i kulturnim pojavama i procesima;

5.2.

biti u stanju da razlikuje mitsku od naučne interpretacije društvenih i kulturnih pojava i procesa;

5.3.

umeti da iskaže svoje stavove i argumentovano vodi dijalog;

5.4.

pratiti i usmeravati procese sopstvenog učenja;

5.5.

učestvovati u grupnom radu i istraživačkim projektima;

5.6.

umeti da koristi i prikaže podatke tabelarno, grafički i shematski;

5.7.

kritički koristiti informacije (razlikuje bitno od nebitnog, povezuje, organizuje, procenjuje sa stanovišta verodostojnosti).

6.

Odgovorno ophođenje prema sebi i aktivan odnos prema prirodnom i društvenom okruženju

6.1.

biti u stanju da doživi sebe kao ličnost, sa svim svojim osobenostima i u različitim društvenim ulogama;

6.2.

razviti samopoštovanje i odgovorno se odnositi prema sebi;

6.3.

razlikovati korisne od štetnih pojava po sopstvenu ličnost i svoje okruženje;

6.4.

konstruktivno rešavati sukobe sa vršnjacima i odraslima;

6.5.

poznavati važnost racionalnog korišćenja prirodnih i kulturnih resursa i ponašati se u skladu s tim;

6.6.

razviti odgovorno ophođenje prema kulturnom nasleđu;

6.7.

uspostaviti odgovoran odnos prema životinjama i biljkama kao jedinkama i kao vrstama.

7.

Identifikovanje sopstvenih sposobnosti, veština, talenata i interesovanja u svrhe profesionalne orijentacije

7.1.

razumeti važnost profesionalnog opredeljenja;

7.2.

prepoznati sopstvene sposobnosti, veštine, talente i interesovanja;

7.3.

postaviti realne ciljeve u izboru budućeg zanimanja.

Društvene nauke i filozofija
Opšte srednje obrazovanje i vaspitanje

CILJEVI

ISHODI

Učenik će:

1.

Poznavanje i razumevanje teorijskih osnova društvenih nauka i filozofije radi razumevanja društvenih i kulturnih pojava i procesa

1.1.

znati da navede i objasni osnovne pojmove društvenih nauka i filozofije (npr. društvo, država, kultura, ličnost, vrednosti, norme, kontinuitet i razvojnost, struktura, procesi, stanovništvo, itd.);

1.2.

umeti da koristi na odgovarajući način osnovne pojmove društvenih nauka i filozofije u razumevanju i objašnjavanju društvenih i kulturnih pojava i procesa;

1.3.

povezivati i koristiti znanja iz različitih društvenih nauka i humanističkih disciplina u razumevanju društvenih pojava i procesa;

1.4.

razumeti teorijske i metodološke specifičnosti društvenih nauka i filozofije;

1.5.

umeti da razlikuje vrednosne, analitičke i činjeničke iskaze;

1.6.

uvideti potrebu za neprekidnim preispitivanjem naučnih saznanja;

1.7.

umeti da napravi razliku između naučnih i paranaučnih teorija;

1.8.

umeti da objasni odnos nauke i tehnologije.

2.

Poznavanje i razumevanje kontinuiteta, promenljivosti i razvojnosti društvenih i kulturnih pojava

2.1.

razumeti evolutivnu prošlost čoveka;

2.2.

znati da objasni dejstvo različitih društvenih i kulturnih činilaca i njihove međusobne odnose u istorijskim procesima (npr. tehnološki, demografski, psihički, ekonomski, vojni, politički, religijski);

2.3.

razumeti i moći da objasni razvojnost društvenih i kulturnih pojava;

2.4.

razumeti činioce kontinuiteta i promena društvenih i kulturnih pojava i umeti da ih objasni primerima (lokalna zajednica, države, regioni, kontinenti, planete);

2.5.

znati da objasni veze između prirodnih i kulturnih pojava i procesa, između društva i prirode, u prostoru i vremenu.

3.

Poznavanje savremenih političkih, pravnih, ekonomskih, društvenih i ustanova kulture

3.1.

razumeti ustrojstvo i funkciju savremenih:

- političkih ustanova (država, parlament, izborni sistemi, političke stranke);

- pravnih ustanova (ustav, zakonodavstvo i pravosuđe);

- ekonomskih ustanova (novac, profit, tržište kapitala, roba i usluga, radne snage, berza, preduzeće);

- društvenih ustanova (vaspitno- obrazovne, zdravstvene, ustanove civilnog društva);

- ustanova kulture (pozorišta, muzeji, galerije, itd.);

3.2.

biti osposobljen da koristi mogućnost ostvarivanja svojih prava i potreba putem savremenih pravnih, društvenih, političkih i ekonomskih ustanova;

3.3.

izgrađivati i iznositi stavove o lokalnim, regionalnim, nacionalnim i svetskim problemima.

4.

Razvijanje sposobnosti učenja, istraživanja i kritičnog mišljenja

4.1.

koristiti pisane izvore informacija (knjige, časopisi, intervjui, novinski izveštaji, statistički podaci iz popisnih anketa);

4.2.

koristiti grafičke i likovne izvore informacija (tabele, geografske i istorijske karte, grafički prikazi, slike, video i digitalni zapisi);

4.3.

koristiti računar kao sredstvo za pisanje, računanje, pronalaženje, obradu i prikazivanje podataka (vladati najvažnijim aktuelnim programima i umeti da se kreće po informatičkim mrežama);

4.4.

koristiti usluge biblioteka, arhiva, muzeja;

4.5.

umeti da razlikuje bitne od nebitnih informacija i da procenjuje njihovu vrednost;

4.6.

analizirati i obrazlagati svoje stavove;

4.7.

argumentovano voditi dijalog;

4.8.

primenjivati stečena znanja pri formulisanju hipoteza za istraživanje;

4.9.

poznavati i koristiti logičke procedure u proveravanju hipoteza;

4.10.

moći samostalno i kao član tima da učestvuje u istraživačkim projektima;

4.11.

umeti da koristi elementarne istraživačke metode društvenih nauka;

4.12.

umeti da prati, procenjuje i upravlja procesom sopstvenog učenja.

5.

Negovanje nacionalnog i kulturnog identiteta i uključivanje u različite društvene i kulturne grupe

5.1.

razumeti pojam nacionalnog, etničkog i kulturnog identiteta;

5.2.

razumeti i uvažavati raznolikost grupa koje postoje u društvu i kulturi u kojoj živi;

5.3.

komunicirati na društveno i kulturno prihvatljive načine;

5.4.

uvažavati druge i učestvovati u životu različitih društvenih i kulturnih grupa;

5.5.

poštovati rodnu ravnopravnost (ravnopravnost polova);

5.6.

izgraditi odgovoran odnos prema kulturnom nasleđu.

6.

Razvijanje samosvesti, odgovorno ophođenje prema sebi i okruženju

6.1.

poštovati sebe i druge;

6.2.

graditi ličnu autonomiju, integritet, samokritičnost i upravljati sopstvenim životom;

6.3.

štititi svoje telesno i mentalno zdravlje;

6.4.

razumeti društvene i kulturne vrednosti i norme (etičke, pravne, estetske);

6.5.

znati da postoje društvene i kulturne vrednosti i norme drugačije od onih koje vladaju u njegovom okruženju i razvijati odnos tolerancije prema njihovim nosiocima;

6.6.

umeti da konstruktivno razrešava sukobe;

6.7.

izgraditi odgovoran odnos prema radu i uvažavati ljude svih profesija koje su u skladu sa društvenim i kulturnim vrednostima i normama;

6.8.

razumeti značaj porodice i poznavati njene funkcije u društvu;

6.9.

prepoznavati pojave štetne po prirodno i društveno okruženje i angažovati se u borbi protiv njih;

6.10.

znati da se odgovorno ophodi prema biljkama i životinjama kao jedinkama i kao vrstama.

7.

Odlučivanje o profesionalnoj orijentaciji u uslovima društvene i profesionalne pokretljivosti

7.1.

razumeti pojmove tržišta i tržišta rada, društvene i profesionalne pokretljivosti;

7.2.

prepoznavati činioce društvene i profesionalne pokretljivosti;

7.3.

uzimati u obzir sopstvene sposobnosti, interesovanja, iskustva i podatke o društvenoj i profesionalnoj pokretljivosti pri odlučivanju o vlastitoj profesionalnoj orijentaciji.

Društvene nauke i filozofija
Srednje stručno i umetničko obrazovanje i vaspitanje

CILJEVI

ISHODI

Učenik će:

1.

Poznavanje i razumevanje teorijskih osnova društvenih nauka i filozofije radi razumevanja društvenih i kulturnih pojava i procesa

1.1.

znati da navede i objasni osnovne pojmove društvenih nauka i filozofije (npr. društvo, država, kultura, ličnost, vrednosti, norme, kontinuitet i razvojnost, struktura, procesi, stanovništvo, itd.);

1.2.

umeti da koristi na odgovarajući način osnovne pojmove društvenih nauka i filozofije u razumevanju i objašnjavanju društvenih i kulturnih pojava i procesa;

1.3.

umeti da razlikuje vrednosne, analitičke i činjeničke iskaze;

1.4.

umeti da razlikuje naučne i paranaučne teorije, literaturu i informacije;

1.5.

razumeti odnos nauke i tehnologije.

2.

Poznavanje i razumevanje kontinuiteta, promenljivosti i razvojnosti društvenih i kulturnih pojava

2.1.

razumeti evolutivnu prošlost čoveka;

2.2.

razumeti dejstvo različitih društvenih i kulturnih činilaca i njihove međusobne odnose u istorijskim procesima (npr. tehnološki, demografski, psihički, ekonomski, vojni, politički, religijski);

2.3.

razumeti razvojnost društvenih i kulturnih pojava;

2.4.

umeti da uoči činioce kontinuiteta i promena društvenih i kulturnih pojava;

2.5.

razumeti veze između prirodnih i kulturnih pojava i procesa, između društva i prirode, u prostoru i vremenu.

3.

Poznavanje savremenih političkih, pravnih, ekonomskih, društvenih i ustanova kulture

3.1.

poznavati ustrojstvo i funkciju savremenih:

- političkih ustanova (država, parlament, izborni sistemi, političke stranke);

- pravnih ustanova (ustav, zakonodavstvo i pravosuđe);

- ekonomskih ustanova, (novac, profit, tržište kapitala, roba i usluga, radne snage, berza, preduzeće);

- društvenih ustanova (vaspitno- obrazovne, zdravstvene, ustanove civilnog društva);

- ustanova kulture (pozorišta, muzeji, galerije, itd.);

3.2.

biti osposobljen da koristi mogućnost ostvarivanja svojih prava i potreba putem savremenih pravnih, društvenih, političkih i ekonomskih ustanova;

3.3.

izgrađivati i iznositi stavove o lokalnim, regionalnim, nacionalnim i svetskim problemima.

4.

Razvijanje sposobnosti učenja, istraživanja i kritičkog mišljenja

4.2.

koristiti pisane izvore informacija (knjige, časopisi, intervjui, novinski izveštaji, statistički podaci iz popisnih anketa);

4.3.

koristiti grafičke i likovne izvore informacija (tabele, geografske i istorijske karte, grafički prikazi, slike, video i digitalni zapisi);

4.4.

koristiti računar kao sredstvo za pisanje, računanje, pronalaženje, obradu i prikazivanje podataka (vladati najvažnijim aktuelnim programima i umeti da se kreće po informatičkim mrežama);

4.5.

koristiti usluge biblioteka i muzeja;

4.6.

umeti da razlikuje bitne od nebitnih informacija;

4.7.

analizirati i obrazlagati svoje stavove;

4.8.

argumentovano voditi dijalog;

4.9.

moći samostalno i kao član tima da učestvuje u jednostavnim istraživačkim projektima;

4.10.

umeti da prati, procenjuje i upravlja procesom sopstvenog učenja.

5.

Negovanje nacionalnog i kulturnog identiteta i uključivanje u različite društvene i kulturne grupe

5.2.

razumeti pojam nacionalnog, etničkog i kulturnog identiteta;

5.3.

razumeti i uvažavati raznolikost grupa koje postoje u društvu i kulturi u kojoj živi;

5.4.

komunicirati na društveno i kulturno prihvatljive načine;

5.5.

uvažavati druge i učestvovati u životu različitih društvenih i kulturnih grupa;

5.6.

poštovati rodnu ravnopravnost (ravnopravnost polova);

5.7.

izgraditi odgovoran odnos prema kulturnom nasleđu.

6.

Razvijanje samosvesti, odgovorno ophođenje prema sebi i okruženju

6.2.   poštovati sebe i druge;
6.3.   graditi ličnu autonomiju, integritet, samokritičnost i
         upravljati sopstvenim životom;

6.4.

štititi svoje telesno i mentalno zdravlje;

6.5.

razumeti društvene i kulturne vrednosti i norme (etičke, pravne, estetske);

6.6.

znati da postoje društvene i kulturne vrednosti i norme drugačije od onih koje vladaju u njegovom okruženju i razvijati odnos tolerancije prema njihovim nosiocima;

6.7.

umeti da konstruktivno razrešava sukobe;

6.8.

izgraditi odgovoran odnos prema radu i uvažavati ljude svih profesija koje su u skladu sa društvenim i kulturnim vrednostima i normama;

6.9.

razumeti značaj porodice i poznavati njene funkcije u društvu;

6.10.

prepoznavati pojave štetne po prirodno i društveno okruženje i angažovati se u borbi protiv njih;

6.11.

znati da se odgovorno ophodi prema biljkama i životinjama kao jedinkama i kao vrstama.

7.

Odlučivanje o profesionalnoj orijentaciji u uslovima društvene i profesionalne pokretljivosti

7.2.

razumeti pojmove tržišta i tržišta rada, društvene i profesionalne pokretljivosti;

7.3.

prepoznati činioce društvene i profesionalne pokretljivosti;

7.4.

uzimati u obzir sopstvene sposobnosti, interesovanja, iskustva i podatke o društvenoj i profesionalnoj pokretljivosti pri odlučivanju o vlastitoj profesionalnoj orijentaciji.

Jezik, književnost i komunikacija
Prvi ciklus

CILJEVI

ISHODI

Učenik:

1.

Razvijanje jezičkih sposobnosti i osposobljavanje učenika da komunicira u svakodnevnim situacijama iz neposrednog okruženja

1.

Koristi receptivne jezičke veštine (slušanje, čitanje) u komunikativnim situacijama u vezi sa neposrednim okruženjem i ličnim potrebama.

2.

Koristi veštine jezičke produkcije (govorenje, pisanje) u komunikativnim situacijama u vezi sa neposrednim okruženjem i ličnim potrebama.

2.

Podsticanje razvoja mišljenja i izgrađivanje svesti o sebi i o okruženju

3.

Aktivno učestvuje u interakciji sa sagovornicima iz neposrednog okruženja.

4.

Ume da prenese sadržaj kratke poruke/teksta.

3.

Razvijanje svesti o sopstvenoj kulturi i tradiciji, kao i o postojanju drugih kultura

5.

Prepoznaje osnovne elemente jezičkog sistema.

6.

Čita i razume tekstove iz nacionalne i opšte književnosti za decu, razume njihove osnovne poruke i počinje da razvija sopstveni čitalački ukus.

4.

Bogaćenje mašte i razvijanje kreativnosti

7.

Prati i koristi medijske tekstove koji odgovaraju njegovom uzrastu.

Jezik, književnost i komunikacija
Drugi ciklus

CILJEVI

ISHODI

Učenik:

1.

Razvijanje jezičkih sposobnosti i osposobljavanje učenika da komunicira u najčešćim formama diskursa društvene zajednice u kojoj se određeni jezik govori.

1.

Uspešno koristi receptivne jezičke veštine (slušanje, čitanje) u različitim svakodnevnim komunikativnim situacijama.

2.

Uspešno koristi veštine jezičke produkcije (govorenje, pisanje) u različitim svakodnevnim komunikativnim situacijama.

3.

Aktivno učestvuje u interakciji koristeći formu obraćanja primerenu sagovorniku i komunikativnoj situaciji.

2.

Podsticanje razvoja mišljenja i ovladavanja sopstvenim misaonim procesima; razvijanje sposobnosti za uočavanje veza i odnosa u širem okruženju i za objektivno sagledavanje stvarnosti.

4.

Ume da prenese osnovna značenja poruke/teksta.

5.

Poseduje osnovna funkcionalna znanja o jezičkoj strukturi, funkcijama i normi.

6.

Čita i razume tekstove iz nacionalne i opšte književne i kulturne baštine, prepoznaje njihove osnovne vrednosti i razvija sopstveni čitalački ukus.

7.

Prati i koristi medijske tekstove koji odgovaraju njegovom uzrastu, tumači ih i zauzima stav o njima.

3.

Sticanje osnovnog uvida u sopstvenu kulturu i tradiciju i druge savremene kulture.

4.

Bogaćenje mašte i razvijanje kreativnosti i ličnog izraza.

Jezik, književnost i komunikacija
Treći ciklus

CILJEVI

ISHODI

Učenik:

1.

Razvijanje jezičkih sposobnosti i osposobljavanje učenika da efikasno komunicira u osnovnim formama diskursa društvene zajednice u kojoj se određeni jezik govori.

1.

Vlada receptivnim jezičkim veštinama (slušanje, čitanje) u različitim komunikativnim situacijama.

2.

Vlada veštinama jezičke produkcije (govorenje, pisanje) u različitim komunikativnim situacijama.

3.

Učestvuje u različitim oblicima interakcije koristeći stil i formu obraćanja primerenu sagovorniku i komunikativnoj situaciji.

2.

Razvijanje sposobnosti mišljenja i kritičkog stava prema stvarnosti.

4.

Može da preoblikuje jezičku poruku/tekst, ne menjajući joj značenje, u skladu sa različitim komunikativnim potrebama.

5.

Poseduje funkcionalna znanja o jeziku, jezičkoj strukturi, funkcijama, i normi.

3.

Upoznavanje sa sopstvenom kulturom, književnom tradicijom, drugim savremenim kulturama, kao i univerzalnim vrednostima humanističke baštine i višejezičnosti.

6.

Čita i razume tekstove iz nacionalne i opšte književne i kulturne baštine, uočavajući njihove estetske, moralne, emocionalne, jezičke i kulturne vrednosti; razvija sopstveni čitalački ukus i samostalnost u recepciji književnog dela.

4.

Oplemenjivanje i bogaćenje mašte, upućivanje u simboličke forme, i negovanje ličnog izraza i komunikativnosti učenika.

7.

Prati i koristi medije, interpretira i preispituje medijske tekstove različitih vrsta.

Jezik, književnost i komunikacija
Opšte srednje obrazovanje i vaspitanje

CILJEVI

ISHODI

Učenik:

1.

Unapređenje jezičkih sposobnosti i znanja stečenih u obaveznom obrazovanju i osposobljavanje učenika da efikasno komunicira koristeći različite forme diskursa društvene zajednice u kojoj se određeni jezik govori.

1.

Vlada receptivnim jezičkim veštinama (slušanje i čitanje) u širokom spektru komunikativnih situacija.

2.

Vlada veštinama jezičke produkcije (govorenje, pisanje) u širokom spektru komunikativnih situacija.

3.

Učestvuje u različitim oblicima interakcije prilagođavajući jezički izraz sagovorniku i komunikativnoj situaciji. Samostalno osmišljava različite strategije za rešavanje problema i konflikata u komunikaciji.

4.

Može da, bez izmene značenja, preoblikuje najraznovrsnije jezičke sadržaje/tekstove u skladu sa različitim komunikativnim potrebama.

2.

Razvijanje sposobnosti apstraktnog i kreativnog mišljenja i kritičkog promišljanja stvarnosti.

5.

Poseduje funkcionalna i analitička znanja o jeziku, jezičkoj strukturi, funkcijama i normi.

6.

Selektivno i kritički prati, preispituje i vrednuje medijske tekstove različitih vrsta.

3.

Unapređenje znanja o sopstvenoj kulturi i drugim savremenim i klasičnim kulturama, književnoj tradiciji, kao i o univerzalnim vrednostima humanističke baštine i višejezičnosti.

4.

Razvijanje kreativnih sposobnosti i negovanje ličnog izraza i komunikativnosti učenika.

5.

Razvijanje sposobnosti za dalje usavršavanje u profesionalnom, društvenom, javnom i drugim domenima.

Jezik, književnost i komunikacija
Srednje stručno i umetničko obrazovanje i vaspitanje

CILJEVI

ISHODI

Učenik:

1.

Unapređenje jezičkih sposobnosti i znanja stečenih u obaveznom obrazovanju i osposobljavanje učenika da efikasno komunicira koristeći različite forme diskursa društvene zajednice u kojoj se određeni jezik govori.

1.

Vlada receptivnim jezičkim veštinama (slušanje i čitanje) u širokom spektru komunikativnih situacija.

2.

Vlada veštinama jezičke produkcije (govorenje, pisanje) u širokom spektru komunikativnih situacija.

3.

Učestvuje u različitim oblicima interakcije prilagođavajući jezički izraz sagovorniku i komunikativnoj situaciji. Samostalno osmišljava različite strategije za rešavanje problema i konflikata u komunikaciji.

2.

Razvijanje sposobnosti apstraktnog i kreativnog mišljenja i kritičkog promišljanja stvarnosti.

4.

Može da, bez izmene značenja, preoblikuje najraznovrsnije jezičke sadržaje/tekstove u skladu sa različitim komunikativnim potrebama.

5.

Poseduje funkcionalna znanja o jeziku, jezičkoj strukturi, funkcijama i normi.

6.

Selektivno i kritički prati, preispituje i vrednuje medijske tekstove različitih vrsta.

3.

Unapređenje znanja o sopstvenoj kulturi i drugim savremenim i klasičnim kulturama, književnoj tradiciji, kao i o univerzalnim vrednostima humanističke baštine i višejezičnosti.

4.

Razvijanje kreativnih sposobnosti i negovanje ličnog izraza i komunikativnosti učenika.

5.

Razvijanje sposobnosti za dalje usavršavanje u profesionalnom, društvenom, javnom i drugim domenima.

Jezičke aktivnosti

Po završetku prvog ciklusa učenik:

Jezička recepcija

Slušanje

-

prati i razume kratke tekstove različitih vrsta (izlaganja, saopštenja, didaktička uputstva, književne tekstove) na standardnom jeziku, prikupljajući informacije i bogateći znanja i rečnik

-

uočava da se u građenju poruka povezuju govor i drugi oblici izražavanja (pokret, slika, muzika, itd.)

Čitanje

-

tečno čita pismo (pisma) maternjeg jezika

-

primenjuje osnovne veštine i strategije čitanja

-

čita kratke tekstove različitih vrsta, prikupljajući informacije, bogateći znanja i rečnik, razvijajući iskustvo i maštu

-

čita i razume nelinearne elemente teksta (ilustracije, legende, tabele, jednostavne dijagrame)

-

koristi sadržaj knjige da bi pronašao traženi deo

-

uočava delove teksta (naslovi, podnaslovi, ime autora, odeljci, pasusi)

-

koristi slikovni rečnik ili rečnik na kraju knjige da bi otkrio značenje nepoznate reči

Jezička produkcija

Govor

-

pravilno izgovara glasove, reči i izraze, i pravilno intonira rečenicu

-

govori tečno, odgovarajućim tempom

-

koristi plan da bi pripremio kraće saopštenje o poznatoj temi

-

jasno formuliše iskaze, primereno govornoj situaciji

-

izražava misli, ideje, osećanja i stavove o raznim temama iz svog neposrednog okruženja, na osnovu iskustva i mašte

-

napamet govori kratke tekstove (recituje, govori po ulogama)

Pisanje

-

koristi pismo (pisma) maternjeg jezika poštujući pravopis

-

vlada osnovnim veštinama i strategijama pisanja

-

piše kraće tekstove različitih formi i namena izražavajući misli, ideje, osećanja i stavove o raznim temama iz neposrednog okruženja, na osnovu iskustva ili mašte

Interakcija

-

tolerantno i bez ustručavanja učestvuje u razgovoru držeći se teme i koristeći jezička sredstva primerena uzrastu i komunikativnoj situaciji

-

ume da saopšti i obrazloži svoj stav o nekom spornom pitanju (npr. prilikom igre sa vršnjacima)

-

ume da obavi telefonski razgovor

-

postavlja pitanja i daje odgovore, i u usmenom i u pisanom obliku, pridržavajući se konverzacijskih uzusa

-

koristi osnovne forme pisane komunikacije, tj. ume da napiše: pismo, poruku, spisak, obaveštenje, oglas, razglednicu, pozivnicu

Medijacija

-

formira i preoblikuje iskaze i kraće tekstove uz pomoć verbalnih i neverbalnih sredstava radi prenošenja osnovnih značenja

-

izdvaja ključne reči iz kratkog teksta

-

daje naslov tekstu, slici, stripu; daje podnaslove delovima teksta

Interpretacija/interakcija sa tekstom

-

koristi sopstveno znanje i iskustvo, kao i druge tekstove/ materijale da bi razumeo ono što čita

-

razlikuje stvarno od imaginarnog

-

prepoznaje i izdvaja osnovne ideje u tekstu

-

izdvaja i opisuje: zaplet, mesto i vreme događaja, sled događaja, glavne aktere i njihove osobine

-

prepoznaje figurativni jezik u književnom i neknjiževnom tekstu

-

izražava sopstveni utisak/mišljenje/stav o pročitanom potkrepljujući ga tekstom

Znanja o jeziku

-

prepoznaje glasove/slova, reči i rečenice

-

prepoznaje i razlikuje vrste reči (zajedničke i vlastite imenice, glagole, opisne prideve i lične zamenice)

-

razlikuje obaveštajnu, upitnu i zapovednu rečenicu

-

ume da podeli reč na slogove (jednostavniji slučajevi)

-

razlikuje osnovne glagolske oblike za iskazivanje prošlosti, sadašnjosti i budućnosti

-

identifikuje osnovne oblike promenljivih reči (npr. nominativ imenskih reči, odn. infinitiv glagola) kako bi mogao da upotrebljava rečnik

-

razlikuje reči istog i suprotnog značenja; reči koje označavaju nešto umanjeno/uvećano

-

razlikuje doslovno od prenesenog značenja

-

zna napamet alfabet (alfabete) maternjeg jezika

-

poseduje aktivan i pasivan rečnik koji odgovara njegovom uzrastu

Znanja o književnosti

-

razlikuje književni tekst od ostalih vrsta tekstova

-

razlikuje osnovne vrste književnog izražavanja (stih i prozu, pesmu i priču)

-

poznaje jednostavne književnojezičke forme (bajka, basna, mit, anegdota, šaljiva priča, priča o životinjama, vic ili dosetka, poslovica, zagonetka, razbrajalica)

Medijska pismenost

-

poznaje i koristi različite medije (npr. novine i časopise, filmove, TV-emisije, kompakt-diskove, i sl. namenjene deci) radi informisanja, obrazovanja, zabave

-

na elementarnom nivou tumači značenje medijskih poruka (saopštava šta je uočio, šta je naučio; šta mu se dopada i zašto, i sl.)

-

izražava ideje, iskustva, stavove i maštu kroz grupno i samostalno oblikovanje jednostavnih medijskih tekstova (strip, novine, plakat, karikatura, itd.)

Jezik, književnost i komunikacija
Maternji jezik - drugi ciklus

Cilj nastave maternjeg jezika u drugom ciklusu jeste dalji razvoj jezičkih i komunikativnih kompetencija proširivanjem znanja o jeziku, književnosti i kulturi, kao i podsticanje upotrebe stečenih znanja i umenja za razvijanje individualnih potencijala, ličnog izraza i socijalnih sposobnosti učenika.

Ishodi:

Jezičke aktivnosti

Po završetku drugog ciklusa učenik:

Jezička recepcija

Slušanje

-

prati i razume tekstove različitih vrsta (izlaganja, saopštenja, obaveštenja, književne tekstove) na standardnom jeziku, prikupljajući informacije i bogateći znanja i rečnik

-

razlikuje standardni jezik od nestandardnih varijeteta

-

prepoznaje i razume implicitno u govoru

Čitanje

-

čita različite vrste tekstova u različite svrhe (prikupljanje informacija, bogaćenje znanja i rečnika, razvijanje iskustva i mašte), koristeći odgovarajuće strategije čitanja

-

povezuje podatke iz teksta; upoređuje ih sa prethodno pročitanim ili sa onim što već zna

-

čita i razume nelinearne elemente teksta (ilustracija, legenda, tabela, dijagram, fusnota)

-

ume da otkrije značenje nepoznatih reči i izraza na osnovu konteksta i/ili pomoću rečnika

Jezička produkcija

Govor

-

jasno izražava misli, ideje, osećanja, stavove i maštu koristeći strategije za organizaciju govora i prilagođavajući jezički izraz temi i komunikativnoj situaciji

-

koristi različite forme usmenog diskursa - deskripcija, naracija

-

napamet govori kraće tekstove (recituje, govori po ulogama)

Pisanje

-

ume jasno i koherentno da izrazi misli, ideje, osećanja, stavove i maštu koristeći različite strategije pisanja

-

piše tekstove različitih formi i namena, poštujući pravopis

-

oslanja se na različite izvore informacija, kao i na sopstvena znanja i iskustva prilikom pisanja

-

navodi/citira izvore informacija

-

pregleda i rediguje sopstveni tekst

-

koristi nelinearne elemente teksta (npr. ilustracija, tabela, jednostavan dijagram) da bi tekst učinio jasnijim za čitaoca

Interakcija

-

ume da inicira, podrži, vodi i okonča razgovor držeći se teme i koristeći jezička sredstva primerena komunikativnoj situaciji

-

uvažava sagovornika, prepoznaje, razume i poštuje specifičnosti drugog i drugih

-

daje svoj doprinos u diskusiji iznoseći relevantne argumente

-

koristi različite forme pisane komunikacije

Medijacija

-

prepričava, sažima i rezimira sadržaj interakcije/teksta

-

izdvaja ključne reči iz teksta

Interpretacija/interakcija sa tekstom

-

razume i može da objasni kako se razvijaju radnja, kompozicija i motivi

-

razume figurativnu upotrebu jezika u književnom i neknjiževnom tekstu

-

razume i može da objasni razliku između autora i lika, pesnika i lirskog subjekta

-

prepoznaje različite uglove gledanja, mišljenja i stavove u tekstu

-

zauzima stav o tekstu i obrazlaže ga pozivajući se na sam tekst, kao i na druga iskustva i znanja

Znanja o jeziku

-

prepoznaje i razlikuje vrste reči

-

prepoznaje i razlikuje tipične rečenične konstituente

-

poznaje tipične morfološke paradigme (flektivne i derivacione)

-

poseduje aktivan i pasivan rečnik koji odgovara njegovom uzrastu

Znanja o književnosti

-

razlikuje tri osnovna književna roda (lirika, epika, drama)

-

razlikuje književni rod od književne vrste

-

razlikuje osnovne epske vrste (roman, pripovetka, basna, bajka, epska pesma), lirske vrste (opisna, misaona, ljubavna, rodoljubiva pesma, itd.), dramske vrste (komedija, drama za decu, radio-drama, itd.)

-

razlikuje narodnu (usmenu) i autorsku književnost

-

prepoznaje najčešća stilska sredstva

Medijska pismenost

-

selektivno koristi medije za informisanje, obrazovanje i zabavu

-

izražava i obrazlaže stav o medijskim sadržajima iz domena svog interesovanja

-

izražava stavove, ideje, osećanja, maštu i iskustva kroz grupno i samostalno oblikovanje jednostavnijih medijskih tekstova

Jezik, književnost i komunikacija
Maternji jezik - treći ciklus

Cilj nastave maternjeg jezika u trećem ciklusu jeste da učenik:

- dosegne nivo jezičkih i komunikativnih znanja i sposobnosti koji će mu omogućiti da, koristeći standardni oblik maternjeg jezika, efikasno komunicira u usmenom i pisanom obliku u različitim situacijama i u različite svrhe,

- stekne znanja o jeziku, književnosti i medijima relevantna za njegovo buduće obrazovanje i profesionalni razvoj.

Ishodi:

Jezičke aktivnosti

Po završetku obaveznog obrazovanja učenik:

Jezička recepcija

Slušanje

-

prati i razume duže i složenije tekstove različitih vrsta (izlaganja, saopštenja, obaveštenja, književne tekstove) na standardnom jeziku, prikupljajući informacije i bogateći znanja i rečnik

-

prepoznaje i razume implicitno i višeznačno u govoru

-

razume upotrebu različitih govornih stilova i registara

-

ima razvijenu kulturu slušanja u različitim komunikativnim situacijama (npr. predavanje, razgovor, diskusija)

Čitanje

-

čita različite vrste dužih i složenijih tekstova u različite svrhe (prikupljanje informacija, bogaćenje znanja i rečnika, razvijanje iskustva i mašte), prilagođavajući strategiju čitanja cilju čitanja i vrsti teksta

-

povezuje informacije unutar teksta i između više različitih tekstova i samostalno izvodi zaključke na osnovu njih

-

čita i razume nelinearne elemente teksta (ilustracija, legenda, tabela, dijagram, grafikon, shematski prikaz, fusnota, itd.)

-

koristi različite mogućnosti da otkrije značenje nepoznatih reči i izraza (kontekst, analogija; izdvajanje delova reči; pronalaženje informacije u rečniku, enciklopediji, priručniku, bazi podataka i na Internetu)

Jezička produkcija

Govor

-

jasno i precizno izražava misli, ideje, osećanja, stavove i maštu, koristeći odgovarajuće strategije za organizaciju govora i prilagođavajući jezički izraz temi i komunikativnoj situaciji

-

ume da opisuje, priča, objašnjava, argumentuje, ubeđuje, zabavlja govoreći o različitim temama u različitim komunikativnim situacijama

-

napamet govori različite tekstove (recituje, govori po ulogama)

Pisanje:

-

piše jasan i logički strukturiran tekst o različitim temama u različite svrhe, poštujući pravopis

-

koristi različite strategije pripremanja i redigovanja teksta

-

koristi i pravilno navodi različite izvore

-

prilagođava grafičku formu teksta njegovoj logičkoj strukturi i nameni

-

koristi nelinearne elemente teksta (npr. tabela, dijagram, grafikon, fusnota) da bi tekst učinio jasnijim za čitaoca

Interakcija

-

uspešno učestvuje u formalnim i neformalnim razgovorima, diskusijama i debatama prilagođavajući jezički izraz komunikativnoj situaciji

-

uvažava sagovornika, prepoznaje, razume i poštuje individualne i kulturne specifičnosti drugog i drugih

-

prepoznaje probleme u komunikaciji i daje svoj doprinos u njihovom razrešavanju

-

vlada konvencijama obraćanja u pisanoj formi: ume da napiše različite vrste poruka, pisama, zahteva, molbi, itd.

Medijacija

-

prepričava, sažima i rezimira sadržaj interakcije, odnosno teksta u skladu sa potrebama/namenom

-

izdvaja ključne reči iz teksta u skladu sa različitim potrebama/namenama

Interpretacija/interakcija sa tekstom

-

ima svest o značaju čitanja i izgrađenu potrebu da čita književna dela iz nacionalne i svetske baštine

-

uočava strukturu teksta i načine uspostavljanja njegove semantičke celovitosti

-

razume različite uglove gledanja, mišljenja i stavove u tekstu, kao i eksplicitno i implicitno u tekstu

-

zauzima kritički stav o tekstu i obrazlaže ga pozivajući se na sam tekst, kao i na druga iskustva i znanja

Znanja o jeziku

-

poseduje osnovna sociolingivistička znanja o maternjem jeziku i njegovom okruženju

-

ima izgrađenu svest o mestu i značaju nacionalnog standardnog jezika

-

poseduje funkcionalna znanja o strukturi maternjeg jezika, jezičkim funkcijama i normi

-

poseduje odgovarajući leksičko-terminološki fond

-

poznaje osnovne jezičke i komunikacijske priručnike i zna da se služi njima

-

ume da (pro)ceni sopstveno znanje i zna na koji način da održava i dalje razvija stečena znanja i veštine

Znanja o književnosti

-

razume pojam i funkciju književnosti

-

poseduje osnovna književnoteorijska znanja i ume da ih primenjuje

-

razume pojam književnog roda i vrste i poznaje njihovu klasifikaciju

-

zna osnovne književne stilove i epohe (npr. klasicizam, romantizam, realizam)

-

poznaje osnovne književno-naučne (nefikcionalne) vrste (npr. biografija, autobiografija, dnevnik, letopis, hronika)

-

ima razvijenu svest o potrebi negovanja sopstvene književne kulture

Medijska pismenost

-
-

poznaje funkcije, upotrebu, uticaj i značaj medija
selektivno i kritički prati sadržaje iz različitih oblasti medijske produkcije

-

identifikuje različita gledišta o istoj temi u okviru istog medijskog teksta; poredi različite prikaze istog događaja u različitim medijima

-

izražava stavove, ideje, sopstvena iskustva i maštu kroz grupno i samostalno oblikovanje medijskih tekstova

Jezik, književnost i komunikacija
Maternji jezik i književnost - opšte srednje obrazovanje i vaspitanje

Cilj nastave maternjeg jezika i književnosti u opštem srednjem obrazovanju jeste da svaki učenik, u okviru sopstvenih sposobnosti i mogućnosti, maksimalno razvije jezičke i komunikativne kompetencije koje mu omogućavaju uspešnu i efikasnu komunikaciju u različitim društvenim prilikama, kao i da se osposobi za dalje stručno i profesionalno usavršavanje. Tokom opšteg srednjeg obrazovanja učenik takođe treba da stekne funkcionalna i teorijska znanja o jeziku i književnosti, i o njihovoj ulozi u društvu.

Ishodi:

Jezičke aktivnosti

Po završetku opšteg srednjeg obrazovanja učenik:

Jezička recepcija

Slušanje

-

prati i razume složene tekstove različitih vrsta (izlaganja, saopštenja, obaveštenja, stručne i književne tekstove) na standardnom jeziku, organizujući, odabirajući i razvrstavajući primljene informacije u različite srhe

-

razlikuje i toleriše govorne varijetete; razume upotrebu različitih stilova i registara

-

ima razvijenu kulturu slušanja u različitim komunikativnim situacijama (npr. dijalog, diskusija, debata, predavanje)

Čitanje

-

čita različite vrste složenih tekstova u različite svrhe, koristeći odgovarajuće tehnike i strategije čitanja; prilagođava tehniku čitanja cilju čitanja i vrsti teksta i samostalno odabira relevantne izvore

-

povezuje informacije unutar teksta i između više različitih tekstova, uspostavljajući logičku hijerarhiju među njima

-

samostalno izvodi zaključke na osnovu teksta i formira stav

-

koristi različite mogućnosti za utvrđivanje značenja nepoznatih reči i izraza (npr. gramatička i semantička analiza; analogija, kontekst; pronalaženje informacije u rečniku, enciklopediji, priručniku, bazi podataka i na Internetu)

Jezička produkcija

Govor

-

uobličava logički koherentne iskaze različite dužine, složenosti, forme i tematike, koristeći odgovarajuće strategije za organizaciju govora i prilagođavajući jezički izraz temi i komunikativnoj situaciji

-

govori u zadatim okolnostima (recitacija, beseda, prezentacija, promocija, učestvovanje u predstavi)

-

poštuje ortoepsku normu standardnog jezika

Pisanje

-

uobličava jasne i logički koherentne tekstove različite dužine, složenosti, forme i tematike, koristeći odgovarajuće tehnike pripremanja i redigovanja teksta i poštujući pravopisnu normu

-

koristi i pravilno navodi različite izvore

-

prilagođava ukupnu organizaciju i grafičku formu teksta njegovoj logičkoj strukturi i nameni

-

koristi nelinearne elemente teksta (ilustracija, shema, tabela, dijagram, grafikon, fusnota) da bi tekst učinio jasnijim za čitaoca

Interakcija

-

uspešno učestvuje u formalnim i neformalnim razgovorima, diskusijama i debatama o različitim temama, prilagođavajući se komunikativnoj situaciji

-

ume da oceni sopstvenu poziciju u datim komunikativnim okolnostima i ponaša se u skladu sa njom

-

uvažava sagovornika, prepoznaje, razume i poštuje individualne i kulturne specifičnosti drugog i drugih i određuje se u odnosu na njih

-

efikasno prilagođava izlaganje različitim vremenskim ograničenjima

-

u argumentaciji integriše informacije i ideje iz različitih izvora navodeći njihovo poreklo

-

prepoznaje probleme i konflikte u komunikaciji i daje svoj doprinos njihovom prevazilaženju

-

vlada konvencijama obraćanja u pisanoj formi: ume da napiše različite vrste poruka, pisama, zahteva, molbi; ume da reaguje na javne pozive, oglase, peticije, ankete i konkurse

Medijacija

-

tumači, prepričava, sažima, rezimira sadržaj interakcije, odn. teksta u skladu sa potrebama/namenom

-

izdvaja ključne reči iz teksta o poznatoj ili nepoznatoj temi u skladu sa različitim potrebama/namenama

Interpretacija/Interakcija sa tekstom

-

uočava relevantne stilske, tematsko-motivske, morfološke i žanrovske osobine teksta

-

prepoznaje inherentna svojstva dela (npr. ozbiljno, tragično, komično; imaginativno, stvarno; parodijsko, ironično)

-

poseduje razvijen čitalački ukus; samostalno tumači delo i sudi o njemu

-

služi se sekundarnom literaturom pri interpretaciji teksta

Znanja o jeziku

-

jezik posmatra kao celovit sistem sa višestrukim funkcijama

-

poseduje osnovna sociolingvistička znanja o maternjem jeziku i njegovom okruženju

-

poznaje i razlikuje jezičke jedinice (reč, sintagma, rečenica, tekst); razume odnose među njima i jezičku hijerarhiju

-

razume pojam rečenične perspektive u odnosu na strukturu i funkciju rečenice i teksta

-

razume i koristi odgovarajući leksičko-terminološki fond

-

svestan je promena u jeziku i poznaje istorijat maternjeg jezika

-

poseduje osnovna znanja o savremenim lingvističkim disciplinama

-

služi se opštim i stručnim jezičkim i komunikacijskim priručnicima

-

ume da (pro)ceni sopstveno znanje i zna na koji način da održava i dalje razvija stečena znanja i veštine

Znanja o književnosti

-

razume pojam i funkciju književnosti

-

razlikuje pojam književnosti od znanja o književnosti i poznaje osnovne načine proučavanja književnog dela (književna kritika, teorija i istorija)

-

poseduje osnovna znanja iz teorije proze i teorije stiha

-

prepoznaje figurativni jezik u književnom i neknjiževnom tekstu i razume njegovo značenje; razume značaj različitih stilskih postupaka

-

razume pojam književnog roda i vrste; poznaje tradicionalnu i modernu klasifikaciju žanra

-

razlikuje književne vrste od književno-naučnih (nefunkcionalnih) vrsta (npr., biografija, autobiografija, dnevnik, memoari, anali letopisi, hronike), žanrova nastalih iz dodira sa drugim umetnostima (libreto, filmski scenario) i društveno-političkim okruženjem (besednička proza)

-

razume pojam stila u književnosti; poznaje opšta svojstva i poetičke norme epoha u dijahronom nizu (od antike do danas)

-

ima uvid u istorijski razvoj književnosti u nacionalnim i svetskim okvirima, kao i u njenu povezanost sa drugim umetnostima i humanističkim disciplinama (slikarstvo, muzika, religija, filozofija, psihologija)

-

ima razvijenu svest o potrebi negovanja sopstvene književne kulture

Medijska pismenost

-
-

razume funkcije, upotrebu, uticaj i značaj medija
selektivno i kritički prati sadržaje iz različitih oblasti medijske produkcije; samostalno ih tumači i vrednuje

-

poseduje osnovna znanja o medijskoj produkciji i o razvoju medija

-

samostalno i grupno oblikuje medijske tekstove različitih vrsta

Jezik, književnost i komunikacija
Maternji jezik i književnost - srednje stručno i umetničko obrazovanje i vaspitanje

Cilj nastave maternjeg jezika i književnosti u srednjem stručnom i umetničkom obrazovanju jeste da svaki učenik, u okviru sopstvenih sposobnosti i mogućnosti, maksimalno razvije jezičke i komunikativne kompetencije koje mu omogućavaju uspešnu i efikasnu komunikaciju u različitim društvenim prilikama, kao i da se osposobi za dalje stručno i profesionalno usavršavanje.

Ishodi:

Jezičke aktivnosti

Po završetku srednjeg stručnog i umetničkog obrazovanja učenik:

Jezička recepcija

Slušanje

-

prati i razume složene tekstove različitih vrsta (izlaganja, saopštenja, obaveštenja, stručne i književne tekstove) na standardnom jeziku, organizujući, odabirajući i razvrstavajući primljene informacije u različite svrhe

-

razlikuje i toleriše govorne varijetete; razume upotrebu različitih stilova i registara

-

ima razvijenu kulturu slušanja u različitim komunikativnim situacijama (npr. dijalog, diskusija, debata, predavanje)

Čitanje

-

čita različite vrste složenih tekstova u različite svrhe, koristeći odgovarajuće tehnike i strategije čitanja; prilagođava tehniku čitanja cilju čitanja i vrsti teksta i samostalno odabira relevantne izvore

-

povezuje informacije unutar teksta i između više različitih tekstova, uspostavljajući logičku hijerarhiju među njima

-

samostalno izvodi zaključke na osnovu teksta i formira stav

-

koristi različite mogućnosti za utvrđivanje značenja nepoznatih reči i izraza (npr. gramatička i semantička analiza; analogija, kontekst; pronalaženje informacije u rečniku, enciklopediji, priručniku, bazi podataka i na Internetu)

Jezička produkcija

Govor

-

uobličava logički koherentne iskaze različite dužine, složenosti, forme i tematike, koristeći odgovarajuće strategije za organizaciju govora i prilagođavajući jezički izraz temi i komunikativnoj situaciji

-

govori u zadatim okolnostima (recitacija, beseda, prezentacija, promocija, učestvovanje u predstavi)

-

poštuje ortoepsku normu standardnog jezika

Pisanje

-

uobličava jasne i logički koherentne tekstove različite dužine, složenosti, forme i tematike, koristeći odgovarajuće tehnike pripremanja i redigovanja teksta i poštujući pravopisnu normu koristi i pravilno navodi različite izvore

-

prilagođava ukupnu organizaciju i grafičku formu teksta njegovoj logičkoj strukturi i nameni

-

koristi nelinearne elemente teksta (ilustracija, shema, tabela, dijagram, grafikon, fusnota) da bi tekst učinio jasnijim za čitaoca

Interakcija

-

uspešno učestvuje u formalnim i neformalnim razgovorima, diskusijama i debatama o različitim temama, prilagođavajući se komunikativnoj situaciji

-

ume da oceni sopstvenu poziciju u datim komunikativnim okolnostima i ponaša se u skladu sa njom

-

uvažava sagovornika, prepoznaje, razume i poštuje individualne i kulturne specifičnosti drugog i drugih i određuje se u odnosu na njih

-

efikasno prilagođava izlaganje različitim vremenskim ograničenjima

-

u argumentaciji integriše informacije i ideje iz različitih izvora navodeći njihovo poreklo

-

prepoznaje probleme i konflikte u komunikaciji i daje svoj doprinos njihovom prevazilaženju

-

vlada konvencijama obraćanja u pisanoj formi: ume da napiše različite vrste poruka, pisama, zahteva, molbi; ume da reaguje na javne pozive, oglase, peticije, ankete i konkurse

Medijacija

-

tumači, prepričava, sažima, rezimira sadržaj interakcije, odn. teksta u skladu sa potrebama/namenom

-

izdvaja ključne reči iz teksta o poznatoj ili nepoznatoj temi u skladu sa različitim potrebama/namenama

Interpretacija/Interakcija sa tekstom

-

uočava relevantne stilske, tematsko-motivske, morfološke i žanrovske osobine teksta

-

prepoznaje inherentna svojstva dela (npr. ozbiljno, tragično, komično; imaginativno, stvarno; parodijsko, ironično)

-

poseduje razvijen čitalački ukus; samostalno tumači delo i sudi o njemu

-

služi se sekundarnom literaturom pri interpretaciji teksta

Znanja o jeziku

-

jezik posmatra kao celovit sistem sa višestrukim funkcijama

-

poseduje osnovna sociolingvistička znanja o maternjem jeziku i njegovom okruženju

-

poznaje i razlikuje jezičke jedinice (reč, sintagma, rečenica, tekst); razume odnose među njima

-

razume i koristi odgovarajući leksičko-terminološki fond

-

poznaje istorijat maternjeg jezika

-

služi se opštim i stručnim jezičkim i komunikacijskim priručnicima

-

ume da (pro)ceni sopstveno znanje i zna na koji način da održava i dalje razvija stečena znanja i veštine

Znanja o književnosti

-

razume pojam i funkciju književnosti

-

poseduje osnovna znanja iz teorije proze i teorije stiha

-

prepoznaje figurativni jezik u književnom i neknjiževnom tekstu i razume njegovo značenje; razume značaj različitih stilskih postupaka

-

poznaje osnovne književne rodove i vrste

-

razlikuje književne vrste od književno-naučnih (nefunkcionalnih) vrsta (npr., biografija, autobiografija, dnevnik, memoari, anali, letopisi, hronike), žanrova nastalih iz dodira sa drugim umetnostima (libreto, filmski scenario) i društveno-političkim okruženjem (besednička proza)

-

razume pojam stila u književnosti; poznaje opšta svojstva i poetičke norme epoha u dijahronom nizu (od antike do danas)

-

ima uvid u istorijski razvoj književnosti u nacionalnim i svetskim okvirima, kao i u njenu povezanost sa drugim umetnostima i humanističkim disciplinama (slikarstvo, muzika, religija, filozofija, psihologija)

-

ima razvijenu svest o potrebi negovanja sopstvene književne kulture

Medijska pismenost

-
-

razume funkcije, upotrebu, uticaj i značaj medija
selektivno i kritički prati sadržaje iz različitih oblasti medijske produkcije; samostalno ih tumači i vrednuje

-

poseduje osnovna znanja o medijskoj produkciji i o razvoju medija

-

samostalno i grupno oblikuje medijske tekstove različitih vrsta

Jezičke aktivnosti

Po završetku prvog ciklusa učenik:

Jezička recepcija

Slušanje

-

prepoznaje glasove u govornom lancu, akcenat, ritam i intonaciju

-

razume kratke dijaloge, priče i pesme o poznatim temama, koje čuje uživo, ili sa audio-vizuelnih zapisa

-

razume i reaguje na odgovarajući način na kratke usmene poruke u vezi sa ličnim iskustvom i sa aktivnostima na času (poziv na igru, zapovest, uputstvo itd.)

Čitanje

-

prepoznaje slova, napisane reči i rečenice i poštuje pravopisne znake prilikom čitanja

-

razume osnovna značenja kratkih pisanih i ilustrovanih tekstova

Jezička produkcija

Govor

-

razgovetno izgovara glasove, akcentuje reči, poštuje ritam i intonaciju

-

daje osnovne informacije o sebi i svom okruženju uz nastavnikovu pomoć i samostalno

-

opisuje u nekoliko rečenica poznatu radnju ili situaciju

Pisanje

-

prepisuje, dopunjava i piše reči i kraće rečenice poštujući pravopis

Interakcija

-

sa sagovornicima razmenjuje nekoliko osnovnih iskaza u vezi sa konkretnom situacijom

-

razmenjuje informacije o hronološkom i meteorološkom vremenu

-

učestvuje u komunikaciji (u paru, u grupi, itd.)

-

prepoznaje kad nešto ne razume, postavlja pitanja i traži razjašnjenja

Medijacija

Na ovom uzrastu nisu predviđeni ishodi za ovu kategoriju.

Interpretacija/interakcija sa tekstom

Na ovom uzrastu nisu predviđeni ishodi za ovu kategoriju.

Znanja o jeziku

-

prepoznaje osnovne gramatičke elemente

-

koristi jeziku u skladu sa nivoom formalnosti komunikativne situacije (npr. forme učtivosti)

-

razume vezu između sopstvenog zalaganja i postignuća u jezičkim aktivnostima

Medijska pismenost

-

koristi razne vrste medijske produkcije namenjene učenju stranih jezika na elementarnom nivou (štampane medije, audio/video zapis, kompakt-disk, itd.)

Jezičke aktivnosti

Po završetku drugog ciklusa učenik:

Jezička recepcija

Slušanje (A1)

-

razume svakodnevni govor, npr. kratka jednostavna uputstva, ako se govori razgovetno

-

razume opšti sadržaj kratkih prilagođenih tekstova posle nekoliko slušanja

Čitanje (A1)

-

u novom tekstu prepoznaje poznate reči i izraze

-

razume opšti sadržaj i smisao kraćih tekstova

Jezička produkcija

Govor (A1)

-

upotrebljava jednostavne izraze i rečenice da bi predstavio svakodnevne, sebi bliske aktivnosti, situacije i događaje

Pisanje (A1)

-

piše kraće tekstove na osnovu date slike ili drugog vizuelnog, zvučnog ili pisanog podsticaja

Interakcija

-

sporazumeva se sa sagovornicima koji su spremni da govore razgovetno i pomažu učeniku da ih razume

-

postavlja jednostavna pitanja o bliskim temama i odgovara na njih, u usmenom i pisanom obliku

-

razmenjuje kratka pisma, kratke jednostavne poruke, razglednicu, čestitku, i slično

Medijacija

Na ovom uzrastu nisu predviđeni ishodi za ovu kategoriju.

Interpretacija/interakcija sa tekstom (A1)

-

izražava utiske i osećanja o kratkom književnom tekstu (npr: priča, pesma, kratak dramski komad), koristeći verbalna i neverbalna sredstva izražavanja

-

identifikuje specifične kulturne elemente u kratkom tekstu (imena, odeća, navike, tradicija, životni stil)

Znanja o jeziku

-

prepoznaje i koristi osnovne prozodijske elemente i morfosintaksičke kategorije

Medijska pismenost

-

koristi sadržaje medijske produkcije namenjene učenju stranih jezika (štampani mediji, audio/video zapisi, kompakt-disk)

Jezik, književnost i komunikacija
Strani jezik kao osnovni predmet - treći ciklus

Cilj nastave stranog jezika u trećem ciklusu je da osposobi učenika da komunicira u usmenom i pisanom obliku o temama iz svakodnevnog života. Razvija se svest o značaju višejezičnosti u savremenoj višekulturnoj zajednici, odnosno svest da uspešno ovladavanje jezičkim kompetencijama doprinosi afirmaciji ličnosti i optimalnom profesionalnom razvoju.

Ishodi:

Jezičke aktivnosti

Po završetku obaveznog obrazovanja učenik:

Jezička recepcija

Slušanje (A2)

-

razume kraće iskaze koji sadrže visokofrekventne reči i strukture (informacije o ličnostima, porodici, kupovini, profesijama, bližem okruženju, itd.)

-

razume opšti sadržaj nepoznatih kratkih tekstova posle nekoliko slušanja

-

razume ono što je najbitnije u kratkim, jasnim i jednostavnim obaveštenjima, čak i uz auditivni šum (npr. preko razglasa, na ulici, uz muziku, itd.)

Čitanje (A2)

-

čita i razume različite vrste tekstova (prilagođenih, ali i autentičnih) prepoznajući osnovna značenja teksta, kao i relevantne detalje

-

otkriva značenje nepoznate reči na osnovu konteksta i/ili pomoću rečnika

Jezička produkcija

Govor (A2)

-

opisuje situacije, priča o događajima i argumentuje stavove koristeći jednostavne izraze i rečenice

Pisanje (A2)

-

piše kratke tekstove u različite svrhe

Interakcija

-

vodi razgovor o svakodnevnim situacijama, razmenjuje informacije o poznatim temama i aktivnostima

-

komunicira u pisanom obliku o temama koje ga se neposredno tiču i/ili ga interesuju (kraće lično pismo, poruka preko elektronske pošte, "chat" na Internetu, itd.)

Medijacija

-

prenosi i prevodi kratke poruke (u usmenoj i pisanoj formi), u skladu sa potrebama komunikacije

-

rezimira sadržaj pročitanog teksta, filma i slično

Interpretacija / interakcija sa tekstom (A2)

-

izražava stav o pročitanom tekstu povezujući ga sa sopstvenim znanjem i iskustvom

Znanja o jeziku

-

poznaje osnovne gramatičke kategorije i može da poredi, na elementarnom nivou, L2 sa svojim prvim jezikom

-

poznaje osnovne jezičke i komunikacijske priručnike i zna da se služi njima

Medijska pismenost

-

uočava različite prikaze istog događaja u različitim medijskim izvorima

-

koristi razne vrste medijske produkcije namenjene komunikaciji i učenju stranih jezika (štampani mediji, audio/video zapisi, kompakt-disk, Internet)

Jezik, književnost i komunikacija
Strani jezik kao osnovni predmet - opšte srednje obrazovanje i vaspitanje

Cilj nastave stranog jezika kao osnovnog predmeta u srednjoj školi je da osposobi učenika da komunicira u usmenom i pisanom obliku o većini tema koje se redovno sreću u kontekstu škole, porodice, svakodnevnih aktivnosti, hobija, itd.

Nastava je usmerena na kraće komunikativne razmene u učionici i van nje, koje uključuju i izvorne govornike, kao i na razumevanje i stvaranje kraćih tekstova o temama koje učenik poznaje i koje ga zanimaju. Razvija se sposobnost učenika da znanja i iskustva drugih kultura i civilizacija uključi u sistem znanja i vrednosti.

Ishodi:

Jezičke aktivnosti

Po završetku opšteg srednjeg obrazovanja učenik:

Jezička recepcija

Slušanje (B1)

-

razume sadržaj dužih iskaza prenesenih standardnim jezikom koji sadrže visokofrekventne reči i strukture o poznatim temama

-

razume u opštim crtama sadržaj kraćih narativnih odlomaka predstavljenih u usmenoj formi

Čitanje (B1)

-

razume u opštim crtama duže tekstove pisane standardnim jezikom koji sadrže visokofrekventne reči i strukture

-

prepoznaje i razume ključne informacije u različitim vrstama tekstova

-

ume da otkrije značenje nepoznate reči na osnovu konteksta i/ili pomoću rečnika

-

efikasno koristi različite izvore na L2 radi pribavljanja željene informacije (rečenici, knjige, Internet, itd.).

Jezička produkcija

Govor (B1)

-

kreira jednostavan diskurs u kome opisuje svoja iskustva ili događaje, misli ili želje, planove, itd.

-

nudi kraća objašnjenja ili argumentaciju u vezi sa svojim, ili mišljenjima, stavovima i planovima drugih

Pisanje (B1)

-

piše kraći tekst o temama iz svakodnevnog života

-

piše kraći tekst koji sadrži jednostavna objašnjenja ili argumentaciju u vezi sa svojim ili mišljenjima, stavovima i planovima drugih

Interakcija

-

efikasno komunicira u većini svakodnevnih situacija u kojima se može naći ukoliko putuje u zemlju/područje u kome se L2 govori

-

stupa bez prethodne pripreme u razgovor o poznatim temama, ili o temama koje ga interesuju

-

u usmenom obliku traži i nudi informacije, kako u direktnoj komunikaciji "licem u lice", tako i putem telefona

-

u pisanom obliku traži i nudi informacije (pismo, poruka preko elektronske pošte i sl.)

-

učestvuje u diskusijama o poznatim temama iznoseći svoje mišljenje, i komentarišući mišljenja drugih

-

pita za pojašnjenja reči ili struktura koje ne razume

Medijacija (B1)

-

prevodi iskaze (u usmenoj i pisanoj formi) u komunikativnim kontekstima koji uključuju govornike učenikovog L1 i L2

-

rezimira za sagovornike sadržaj teksta ili dotadašnje interakcije

-

nudi dodatna objašnjenja svojih ili stavova drugih radi unapređivanja/olakšanja interakcije

Interpretacija/interakcija sa tekstom (B1)

-

razume, uz povremenu upotrebu rečnika, sadržaj odlomaka jednostavnijih književnih tekstova

-

razume jednostavnije autentične tekstove na jeziku koji uči

-

učestvuje u javnom čitanju književnih tekstova, ili izvođenju pozorišnih predstava, recitala, opera, i sl. na jeziku koji uči

Znanja o jeziku

-

prepoznaje sistemsku prirodu jezika, i u stanju je da poredi L2 sa svojim prvim jezikom (L1)

-

poznaje osnovne jezičke i komunikacijske priručnike i zna da se služi njima

-

zna na koji način da održava i dalje razvija stečena znanja i veštine

Medijska pismenost

-

poznaje ključne medijske proizvode i institucije na L2

-

razume jednostavne medijske poruke na L2 (jednostavne kodove i konvencije jezika medija)

-

prepoznaje osnove estetike medija u kulturi L2 koji uči (stereotipi, stilizacija poruke i sl.)

-

efikasno koristi medijske tehnologije na L2 za proširenje znanja, razonodu, i sl.

-

koristi sadržaje medijske produkcije namenjene učenju stranih jezika (štampani mediji, audio/video zapisi, kompakt-disk, Internet, itd.)

Jezik, književnost i komunikacija
Strani jezik kao osnovni predmet - srednje stručno i umetničko obrazovanje i vaspitanje

Cilj nastave stranog jezika kao osnovnog predmeta na kraju srednjeg stručnog i umetničkog obrazovanja jeste dalje usavršavanje učenika za komunikaciju o opštim temama i sticanje jezičkih kompetencija u skladu sa potrebama struke. Razvija se sposobnost učenika da znanja i iskustva drugih kultura i civilizacija uključi u sistem znanja i vrednosti.

Nastava stranog jezika kao osnovnog predmeta na kraju srednjeg stručnog i umetničkog obrazovanja predstavlja kontinuitet nastave stranog jezika na prethodnom nivou školovanja.

Ishodi:

U Opštim osnovama školskog programa definisani su minimalni ishodi nastave stranog jezika kao osnovnog predmeta u srednjim stručnim i umetničkim školama koje moraju ostvariti svi učenici tih škola. Posebnim osnovama za pojedine stručne i umetničke profile, ukoliko postoji potreba, definiše se viši nivo ishoda.

Jezičke aktivnosti

Po završetku srednjeg stručnog i umetničkog obrazovanja učenik:

Jezička recepcija

Slušanje (A2+)

-

razume osnovni smisao informacija i tekstova koji govore o poznatim i bliskim temama

-

razume jednostavne informacije i instrukcije u okviru svoje struke

-

može da prati glavni tok nekog dužeg izlaganja ukoliko se govori razgovetno i standardnim jezikom

-

razume osnovne informacije u radio ili televizijskim emisijama ukoliko se govori o poznatim temama iz domena njegovog interesovanja ili struke

Čitanje (A2+)

-

razume jednostavne natpise, etikete na proizvodima, reklamni materijal, uputstva za upotrebu

-

pronalazi potrebnu informaciju u tekstu

-

razume u opštim crtama tekstove (informativne, narativne, deskriptivne) koji sadrže frekventne reči i strukture iz svakodnevnog života i struke

-

shvata značenje nepoznatih reči na osnovu poznatog konteksta i ličnog i profesionalnog iskustva

Jezička produkcija

Govor (A2+)

-

govori o bliskim temama i događajima (porodica, hobi, posao, aktuelna dešavanja) koristeći jednostavne reči i rečenice

-

objašnjava svoj stav, želje, planove

-

traži i daje informacije iz svoje struke

-

opisuje kako se nešto radi i daje uputstva iz oblasti svoje struke

Pisanje (A2+)

-

piše kraće tekstove u različite svrhe (poruke, jednostavna uputstva, lična pisma, poslovna pisma prema modelu)

-

popunjava formulare, upitnike, narudžbenice i slično

Interakcija

-

vodi razgovor u svakodnevnim situacijama (razmenjuje informacije, traži i daje uputstva i obaveštenja, pita, predlaže)

-

izražava svoje stavove i slaganje/neslaganje sa mišljenjem drugih

-

piše jednostavna pisma i poruke da bi tražio ili preneo informaciju, izrazio zahvalnost ili izvinjenje

-

prima i prenosi jednostavne poruke (na primer prijateljima i kolegama) koje se odnose na neposredne potrebe

-

traži dodatna objašnjenja upotrebom jednostavnih izraza

Medijacija

-

rezimira i prepričava jednostavnim jezičkim sredstvima kraće delove teksta i audio-vizuelnog zapisa i to sa L1 na L2, L2 na L2, L2 na L1.

Interpretacija / interakcija sa tekstom (A2+)

-

razlikuje činjenice od stavova

-

upoređuje neke elemente informacija iz različitih izvora

Znanja o jeziku

-

poznaje leksičke i gramatičke kategorije i na nivou koji mu omogućava da razume teme i situacije iz svakodnevnog života i struke i da govori i piše o njima

-

poznaje osnovne sličnosti i razlike L1 i L2

Medijska pismenost

-

koristi razne vrste medijske produkcije radi zadovoljenja ličnog interesovanja i profesionalnih potreba (knjige, časopise, brošure, prospekte, kataloge, rečnike, audio/video zapise, kompakt-diskove, Internet)

Jezik, književnost i komunikacija
Drugi strani jezik (L3) - drugi ciklus

Cilj nastave drugog stranog jezika u drugom ciklusu jeste razvijanje višejezične kompetencije učenika. Osposobljavanjem učenika da komunicira na više jezika i da upoznaje različite kulture razvija se tolerancija i doprinosi prevazilaženju stereotipa i predrasuda. Nastava zasnovana na koncepciji plurilingvizma treba da omogući učeniku da koristi znanja i strategije stečene učenjem L1 i L2.

Ishodi:

Jezičke aktivnosti

Po završetku drugog ciklusa učenik:

Jezička recepcija

Slušanje

-

razume jednostavne dijaloge, priče i pesme koje čuje uživo ili sa audio-vizuelnih zapisa

-

razume i reaguje na nastavnikova pitanja i uputstva tokom časa

-

razume jednostavna monološka izlaganja nastavnika i drugih učenika

-

raspoznaje formu potvrdne, upitne i odrične rečenice

-

razume tekstove s poznatim vokabularom

-

razume poruke vezane za situacije iz svakodnevnog života i aktivnosti na času

Čitanje

-

razume osnovna značenja kratkih pisanih i ilustrovanih tekstova

-

razume tekstove sa poznatim vokabularom

-

razume traženu informaciju čitajući u sebi

Jezička produkcija

Govor

-

poštuje pravilan ritam i intonaciju rečenice

-

daje informacije o sebi i drugima i o svom okruženju, uz nastavnikovu pomoć i samostalno

-

opisuje poznatu radnju ili situaciju

-

uz pomoć i podsticaj, jednostavnim izrazima i rečenicama opisuje jednostavne aktivnosti, situacije i događaje

Pisanje

-

piše kratke rečenice ili kraći tekst o sebi, o svom okruženju, ako i na osnovu razgovora, slike ili drugih vizuelnih podsticaja

Interakcija

-

razmenjuje informacije u vezi sa konkretnom situacijom

-

daje aktivan doprinos u komunikaciji (u paru, grupi, itd.)

-

u stanju je da se verbalno i neverbalno sporazume sa sagovornicima ukoliko govore razgovetno i polako

-

postavlja jednostavna pitanja, traži objašnjenja i odgovara na pitanja koja mu se postave

-

razmenjuje kratke jednostavne pisane poruke, piše razglednicu i čestitku

Medijacija

Na ovom uzrastu nisu predviđeni ishodi za ovu kategoriju.

Interpretacija/interakcija sa tekstom

-

jednostavnim verbalnim i neverbalnim sredstvima izražava osećanja i utiske vezane za pročitani tekst (kratku priču, dijalog, pesmu)

-

uočava pojedine elemente kulture na koje je nastavnik prethodno uputio

Znanja o jeziku

-

prepoznaje i koristi prozodiju, stiče širi uvid u osnovne jezičke elemente

-

raspoznaje govorne registre na osnovnom nivou

Medijska pismenost

-

koristi razne vrste medijske produkcije namenjene učenju stranih jezika (štampani mediji, audio/video zapisi, kompakt-disk)

Jezik, književnost i komunikacija
Drugi strani jezik (L3) - treći ciklus

Cilj nastave drugog stranog jezika u trećem ciklusu jeste razvijanje višejezične kompetencije učenika. Osposobljavanjem učenika da komunicira na više jezika i da upoznaje različite kulture razvija se tolerancija i doprinosi prevazilaženju stereotipa i predrasuda. Nastava zasnovana na koncepciji plurilingvizma treba da omogući učeniku da koristi znanja i strategije stečene učenjem L1 i L2.

Ishodi:

Jezičke aktivnosti

Po završetku drugog ciklusa učenik:

Jezička recepcija

Slušanje (A1)

-

razume svakodnevni govor, npr. kratka jednostavna uputstva, ako se govori razgovetno

-

razume opšti sadržaj kratkih prilagođenih tekstova posle nekoliko slušanja

Čitanje (A1)

-

u novom tekstu prepoznaje poznate reči i izraze

-

razume opšti sadržaj i smisao kraćih tekstova

Jezička produkcija

Govor (A1)

-

upotrebljava jednostavne izraze i rečenice da bi predstavio svakodnevne, sebi bliske aktivnosti, situacije i događaje

Pisanje (A1)

-

piše kraće tekstove na osnovu vizuelnog, zvučnog ili pisanog podsticaja, kao i na zadatu temu

Interakcija

-

sporazumeva se sa sagovornicima koji su spremni da govore razgovetno i pomažu učeniku da ih razume

-

postavlja jednostavna pitanja o bliskim temama i odgovara na njih, u usmenom i pisanom obliku

-

razmenjuje kratka pisma, kratke jednostavne poruke, razglednicu, čestitku, i slično

Medijacija

-

prenosi i prevodi kratke poruke u usmenoj formi u skladu sa potrebama komunikacije

Interpretacija/interakcija sa tekstom (A1)

-

izražava utiske i osećanja o kratkom književnom tekstu (npr: priča, pesma, kratak dramski komad), koristeći verbalna i neverbalna sredstva izražavanja

-

identifikuje specifične kulturne elemente u kratkom tekstu (imena, odeća, navike, tradicija, životni stil) i poredi ih sa elementima iz L1 i L2

Znanja o jeziku

-

prepoznaje i koristi osnovne prozodijske elemente i morfosintaksičke kategorije i poredi ih sa kategorijama L1 i L2

Medijska pismenost

-

koristi sadržaje medijske produkcije namenjene učenju stranih jezika (štampani mediji, audio/video zapisi, kompakt-disk)

Jezik, književnost i komunikacija
Drugi strani jezik (L3) - opšte srednje obrazovanje i vaspitanje

Cilj nastave drugo stranog jezika u opštem srednjem obrazovanju je da osposobi učenika da komunicira u usmenom i pisanom obliku o temama iz svakodnevnog života. Razvija se svest o značaju višejezičnosti u savremenoj višekulturnoj zajednici, odnosno svest da uspešno ovladavanje jezičkim kompetencijama doprinosi afirmaciji ličnosti, uspešnom daljem obrazovanju i optimalnom profesionalnom razvoju.

Ishodi:

Jezičke aktivnosti

Po završetku opšteg srednjeg obrazovanja i vaspitanja učenik:

Jezička recepcija

Slušanje (A2)

-

razume kraće iskaze koji sadrže visokofrekventne reči i strukture (informacije o ličnostima, porodici, kupovini, profesijama, bližem okruženju, itd.)

-

razume opšti sadržaj nepoznatih kratkih tekstova posle nekoliko slušanja

-

razume ono što je najbitnije u kratkim, jasnim i jednostavnim obaveštenjima, čak i uz auditivni šum (npr. preko razglasa, na ulici, uz muziku, itd.)

Čitanje (A2)

-

čita i razume različite vrste tekstova (prilagođenih, ali i autentičnih) prepoznajući osnovna značenja teksta, kao i relevantne detalje

-

otkriva značenje nepoznate reči na osnovu konteksta i/ili pomoću rečnika

Jezička produkcija

Govor (A2)

-

opisuje situacije, priča o događajima i argumentuje stavove koristeći jednostavne izraze i rečenice

Pisanje (A2)

-

piše kratke tekstove u različite svrhe

Interakcija

-

vodi razgovor o svakodnevnim situacijama, razmenjuje informacije o poznatim temama i aktivnostima

-

komunicira u pisanom obliku o temama koje ga se neposredno tiču i/ili ga interesuju (kraće lično pismo, poruka preko elektronske pošte, "chat" na Internetu, itd.)

Medijacija

-

prenosi i prevodi kratke poruke (u usmenoj i pisanoj formi), u skladu sa potrebama komunikacije

-

rezimira sadržaj pročitanog teksta, filma i slično

Interpretacija/interakcija sa tekstom (A2)

-

izražava stav o pročitanom tekstu povezujući ga sa sopstvenim znanjem i iskustvom

Znanja o jeziku

-

poznaje osnovne gramatičke kategorije i može da poredi, na elementarnom nivou, L2 sa svojim prvim jezikom

-

poznaje osnovne jezičke i komunikacijske priručnike i zna da se služi njima

Medijska pismenost

-

uočava različite prikaze istog događaja u različitim medijskim izvorima

-

koristi razne vrste medijske produkcije namenjene komunikaciji i učenju stranih jezika (štampani mediji, audio/video zapisi, kompakt-disk, Internet)

Jezik, književnost i komunikacija
Klasični jezici - opšte srednje obrazovanja i vaspitanje

Cilj nastave klasičnih jezika jeste da:

- osposobi učenika za razumevanje i tumačenje svakovrsnih poruka koje su, tokom različitih epoha i u raznim sredinama, formulisane na klasičnim jezicima;

- upozna učenika s bitnim elementima klasičnih kultura i njihovog nasleđa u savremenim kulturama.

Učenik upoznaje korene i istorijske presedane fenomena kulturne koegzistencije, prožimanja i nasleđa među kulturama, izgrađuje predstavu o tome da kulture, po pravilu, nisu samonikle niti izolovane, već da uzajamni poticaj, bogaćenje i preobražavanje spada u njihova svagdašnja i bitna svojstva, te s razumevanjem prihvata i podstiče promovisanje različitih kulturnih modela.

Ishodi:

Jezičke aktivnosti

Po završetku srednjeg obrazovanja i vaspitanja učenik:

Jezička recepcija

Slušanje

-

razume lake prozne tekstove pročitane naglas

Čitanje

-

tečno i sa razumevanjem čita književne i neknjiževne tekstove osrednje težine, različitog sadržaja i forme

Jezička produkcija

Govor

-
-

ima pravilan izgovor i intonaciju
ume na elementarnom nivou da uputi usmenu poruku

Pisanje

-

zapisuje i formuliše kraće tekstove u skladu s ortografskom normom

Interakcija

-

usmeno i pismeno odgovara na jednostavne poruke i pitanja

Interpretacija/interakcija sa tekstom

-

sa razumevanjem pristupa delima klasične tradicije

-

zauzima stav o tekstu i obrazlaže ga pozivajući se na sam tekst, kao i na druga iskustva i znanja

-

služi se znanjem o klasičnim kulturama za razumevanje i tumačenje kulturnih fenomena uopšte

Medijacija

-

pokazuje svoje razumevanje neposrednim (usmenim) prevođenjem poruke s klasičnog na maternji jezik ili njenim parafraziranjem

-

pismeno prevodi tekstove s klasičnog na maternji jezik, pravilno i svrsishodno koristeći odgovarajuće priručnike

-

prozire terminologiju zasnovanu na klasičnom jezičkom materijalu, i prema potrebi je proširuje na datim osnovama

Znanje o jeziku

-

ima sistematsku predstavu gramatičke strukture klasičnih jezika koje je učio

-

poznaje genetsku vezu između klasičnih i savremenih jezika i koristi se znanjem klasičnih jezika kao oruđem za lakše usvajanje i bolje razumevanje njihovih modernih izdanaka

-

razume uticaj klasičnih jezika na uobličenje leksike, frazeologije i metaforike savremenih jezika, i poima sličnost koju u toj oblasti pokazuju savremeni jezici istog kulturnog kruga kao istorijski uslovljenu

Znanje o književnosti i kulturi

-

zna osnovne pojmove i poseduje znanja na kojima se zasniva tumačenje klasičnih kultura i njihovih književnosti

-

poznaje žanrove i periodizaciju klasičnih književnosti i obavešten je o najvažnijim književnim delima klasične tradicije

-

poznaje uzroke kontinuiteta i genetskih veza koje postoje među fenomenima književne i kulturne istorije

-

razume trajanje i preobražaj književnih žanrova, stilova, motiva i postupaka

Medijska pismenost

-

služi se medijima masovne komunikacije radi sticanja i produbljivanja znanja o klasičnim jezicima i kulturama

Jezik, književnost i komunikacija
Klasični jezici - srednje stručno i umetničko obrazovanje i vaspitanje

Cilj nastave klasičnih jezika jeste da:

- osposobi učenika za razumevanje svakovrsnih poruka koje su u vezi sa strukom, formulisane na klasičnim jezicima;

- upozna učenika s bitnim elementima savremenog jezika struke, koji se zasniva na klasičnim jezicima.

Ishodi:

Jezičke aktivnosti

Po završetku srednjeg obrazovanja i vaspitanja učenik:

Jezička recepcija

Slušanje

-

razume stručne termine i kraće rečenice pročitane naglas

Čitanje

-

tečno i sa razumevanjem lake stručne tekstove, različitog sadržaja i forme

Jezička produkcija

Govor

-
-

ima pravilan izgovor i intonaciju
ume na elementarnom nivou da uputi usmenu poruku

Pisanje

-

zapisuje i formuliše stručne termine i kratke rečenice u skladu s ortografskom normom

Interakcija

-

usmeno i pismeno odgovara na jednostavne poruke i pitanja

Interpretacija/interakcija sa tekstom

-

zauzima stav o stručnom tekstu i obrazlaže ga pozivajući se na sam tekst, kao i na druga iskustva i znanja

Medijacija

-

pokazuje svoje razumevanje neposrednim (usmenim) prevođenjem stručnog izraza ili poruke s klasičnog na maternji jezik ili njihovim parafraziranjem

-

pismeno prevodi stručne izraze i kratke rečenice s klasičnog na maternji jezik, pravilno i svrsishodno koristeći odgovarajuće priručnike

-

prozire terminologiju zasnovanu na klasičnom jezičkom materijalu, i prema potrebi je proširuje na datim osnovama

Znanje o jeziku

-

ima sistematsku predstavu gramatičke strukture klasičnih jezika koje je učio

-

razume uticaj klasičnih jezika na uobličenje leksike i frazeologije savremenih jezika

Medijska pismenost

-

služi se medijima masovne komunikacije radi sticanja i produbljivanja znanja o klasičnim jezicima i kulturama