Dobra laboratorijska praksa za ispitivanje pesticida u polju
1) Dobra laboratorijska praksa (u daljem tekstu: DLP) je skup organizacionih procesa i uslova pod kojima se planiraju, izvode, kontrolišu, evidentiraju i saopštavaju laboratorijska ispitivanja. Ispitivanja se vrše u polju (eksperimentalne parcele, skladišta, staklenici) i kombinovano u polju i u laboratoriji.
2) Eksperimentalni objekat označava površine, prostorije i osoblje potrebne za izvođenje ispitivanja na jednoj ili više lokacija.
3) Rukovodilac ispitivanja označava lice odgovorno za izvođenje celokupnog ispitivanja, sa mogućnošću prenošenja dela ovlašćenja na neko lice na mestu izvođenja ispitivanja.
4) Program garancije kvaliteta označava interni sistem kontrole radi obezbeđenja usaglašenosti ispitivanja sa principima DLP.
5) Standardni postupci rada (u daljem tekstu: SPR) označavaju pisana uputstva u kojima je opisan način na koji se izvode eksperimenti u polju.
6) Podnosilac prijave označava lice koje naručuje ispitivanje.
7) Ispitivanje označava eksperiment ili više eksperimenata kojima se test supstanca ispituje radi dobijanja podataka o njenim svojstvima, efikasnosti i/ili njenoj bezbednosti po ljudsko zdravlje i životnu sredinu, koje uključuju određivanje:
- efikasnosti pesticida;
- maksimalno dozvoljene količine ostataka pesticida (MDK);
- fotodegradacije;
- metabolizma u biljkama;
- metabolizma u zemljištu;
- efekata na biljke;
- pokretljivosti u zemljištu;
- efekata na mikrofloru i mikrofaunu u zemljištu i vodi;
- bioakumulacije;
- efekata na neciljane organizme;
- poslednjih rokova primene pre berbe ili žetve (karenca).
8) Plan ispitivanja je dokument kojim se definiše čitav tok ispitivanja.
9) Test sistem označava bilo koji životinjski, biljni, mikrobiološki i drugi ćelijski, subćelijski, hemijski ili fizički sistem ili kombinaciju sistema koji se koriste u ispitivanju, uključujući i složene ekološke sisteme.
10) Neobrađeni podaci označavaju autentičnu evidenciju i dokumentaciju ili verifikovane kopije koje su rezultat originalnih posmatranja i aktivnosti u toku ispitivanja.
11) Uzorak je bilo koji materijal koji proizlazi iz test sistema namenjen za ispitivanje, analizu ili čuvanje. On označava i bilo koju količinu test ili referentne supstance.
12) Test supstanca označava pesticid ili mešavinu koja se ispituje.
13) Referentna supstanca (standard) označava bilo koji odgovarajući definisani pesticid ili mešavinu pesticida, koja se razlikuje od test supstance, a koristi se kao osnova za upoređivanje sa test supstancom.
14) Serija - specifična količina ili partija test ili referentne supstance koja je proizvedena tokom definisanog ciklusa proizvodnje na takav način da se može očekivati da bude ujednačenih svojstava i koja je označena na odgovarajući način.
15) Pomoćne materije su supstance koje, pored aktivne materije, ulaze u sastav formulacije pesticida ili se dodaju pred primenu da se poboljšaju svojstva pesticida.
2. Organizacija i osoblje eksperimentalnog objekta
1) Obaveze preduzeća koje vrši ispitivanje
Rukovodilac eksperimentalnog objekta dužan je da obezbedi sprovođenje principa DLP u organizaciji kojom rukovodi, i to:
(a) kvalifikovano osoblje, odgovarajuće prostorije, opremu i materijal;
(b) evidenciju o kvalifikacijama, obuci, iskustvu i opisu radnog mesta za svakog stručnjaka i tehničko lice;
(v) da osoblje jasno shvati zadatke koje treba da vrši i, ako je to potrebno, da obezbedi osposobljavanje za odgovarajuće izvršavanje zadataka;
(g) primenu zdravstvenih i zaštitnih mera u skladu sa propisima;
(d) uspostavljanje i primenu odgovarajućih standardnih postupaka rada;
(đ) program za garanciju kvaliteta, kao i posebno osoblje za sprovođenje tog programa;
(e) da utvrdi plan ispitivanja zajedno sa sponzorom, kad je to moguće;
(ž) da sve promene plana ispitivanja budu usaglašene i dokumentovane;
(z) čuvanje kopija svih planova ispitivanja;
(i) vođenje arhive o svim standardnim radnim postupcima;
(j) dovoljan broj radnika za blagovremeno i odgovarajuće izvođenje svakog ispitivanja;
(k) pre početka svakog ispitivanja da odredi lice sa odgovarajućim kvalifikacijama, spremom i iskustvom kao rukovodioca ispitivanja, a ako se ukaže potreba za zamenjivanjem rukovodioca ispitivanja u toku rada, tu zamenu je potrebno dokumentovati;
(l) lice koje će se brinuti o arhivi.
2) Rukovodilac ispitivanja na svakom lokalitetu obavezan je da u pismenoj formi obavesti rukovodioca da je dužan da se pridržava DLP.
3) Rukovodilac ispitivanja odgovoran je za opšte vođenje ispitivanja i za izveštaj na kraju rada, a naročito da:
(a) izradi plan ispitivanja;
(b) obezbedi da se postupci koji su specifikovani u planu ispitivanja sprovode, overa sve izmene koje mogu nastati i vodi računa da se one dokumentuju i obrazlože;
(v) obezbedi da svi dobijeni podaci budu dokumentovani i evidentirani;
(g) potpiše i datira završni izveštaj čime se potvrđuje prihvatanje odgovornosti za pouzdanost podataka i potvrđuje usaglašenost sa principima DLP;
(d) da obezbedi da se plan ispitivanja, završni izveštaj i neobrađeni podaci i prateći materijali posle završetka ispitivanja deponuju u arhivu;
(đ) adekvatno utvrđeni test i referentne supstance budu dostupne na mestu ispitivanja, kada je to potrebno;
(e) postoji adekvatna koordinacija između lokaliteta ispitivanja u polju i analitičkih laboratorija za analizu uzoraka;
(ž) podaci sa polja i laboratorije budu pravilno sređeni, interpretirani i arhivirani.
4) Obaveze osoblja su:
(a) da se pridržava mera zaštite na radu i da sa supstancama treba da rukuje veoma oprezno;
(b) da vodi računa o preventivnim merama da bi se eventualna opasnost svela na najmanju moguću meru;
(v) osoblje čije zdravstveno stanje može biti narušeno ispitivanjem na ispitivanje, treba da bude isključeno iz operacija.
3. Program garancije kvaliteta
1) Opšti uslovi
(a) Ovlašćeno preduzeće koje vrši ispitivanje treba da ima dokumentovani program za garanciju kvaliteta kojim se obezbeđuje da ispitivanja budu usaglašena sa principima DLP.
(b) Program garancije kvaliteta treba da sprovodi pojedinac ili pojedinci koji su za to zaduženi i direktno odgovorni nadležnom organu, a kojima je poznat postupak ispitivanja.
(v) Lica koja izvode ispitivanje ne treba uključiti u program garancije kvaliteta.
(g) O svim rezultatima pojedinac/ci treba da izveštava/ju, u pismenoj formi, direktno nadležni organ i rukovodioca ispitivanja.
2) Obaveze osoblja zaduženog za garanciju kvaliteta su da:
(a) plan ispitivanja i standardne postupke dostavi radnicima koji sprovode ispitivanja;
(b) obezbedi da plan ispitivanja i standardni postupci budu podvrgnuti periodičnim pregledima i stručnom nadzoru i/ili proveravanju ispitivanja koje je u toku i čuva zapisnike o tome;
(v) blagovremeno izvesti upravu i rukovodioca ispitivanja o neovlašćenim odstupanjima od plana ispitivanja;
(g) pregleda završne izveštaje i potvrdi da su metode, postupci i posmatranja tačno opisani, i da rezultati izveštaja tačno odražavaju neobrađene podatke ispitivanja;
(d) pripremi i potpiše izjavu koja se prilaže završnom izveštaju sa podacima o tome kada su vršeni inspekcijski pregledi i o datumu kada su rezultati dostavljeni nadležnom organu i rukovodiocu ispitivanja.
1) Opšti uslovi
(a) Eksperimentalni objekat treba da bude odgovarajuće veličine, građe i lokacije tako da zadovoljava potrebe ispitivanja i svodi na najmanju moguću meru poremećaje koji bi uticali na pouzdanost ispitivanja.
(b) U eksperimentalnom objektu raspored prostorija treba da omogući odgovarajuću izdvojenost različitih aktivnosti radi obezbeđivanja pogodnog izvođenja svakog ispitivanja. Eksperimentalni objekti za ispitivanja u polju sastoje se u potpunosti ili delimično od poljoprivrednog zemljišta, šumovitih površina ili drugih otvorenih prostora.
(v) Odabrati površine gde će biti što manje uticaja okolnih faktora (nanošenje ili prekomerno tretiranje susednih parcela), kao i da postoji dokumentacija o prethodnoj upotrebi pesticida na odabranim parcelama.
(g) Prijemne i skladišne prostorije za uzorke moraju biti odvojene od skladišnih prostorija za pesticidne formulacije i druge test ili referentne supstance. Prostorije upotrebljene za pripremu uzorka, instrumentaciju, pripremu referentnog standarda i pranje posuđa treba da su adekvatno izolovane jedna od druge i od drugih delova laboratorije koji mogu dovesti do kontaminacije.
2) Eksperimentalni objekti test sistema
(a) Obezbediti izdvojene sobe ili prostor, radi izolovanja ispitivanja u kojima se koriste supstance za koje je poznato ili se pretpostavlja da su biološki opasne.
(b) Obezbediti skladišni prostor za materijal i opremu, izdvojen od prostora u kome se obavljaju ispitivanja, na odgovarajući način zaštićen od kontaminacije i opremljen rashladnim uređajima za čuvanje lako kvarljivih materijala.
3) Prostorije za rukovanje test i referentnim supstancama
(a) Prostor za prijem i skladištenje test i referentnih supstanci treba da je izdvojen, kako bi se sprečila kontaminacija.
(b) Skladišni prostor za čuvanje test supstanci treba da bude izdvojen od prostora u kome se drže organizmi za testiranje, potrebno je da taj prostor bude pogodan za očuvanje identiteta, koncentracije, čistoće i stabilnosti supstancija, kao i da bude pogodan za bezbedno čuvanje opasnih supstanci.
4) Prostor za arhivu
Obezbediti prostor za arhivu i za čuvanje neobrađenih podataka, izveštaja i uzoraka.
5) Odlaganje otpadaka
(a) Rukovanje otpacima i njihovo odlaganje treba da se odvija na takav način da se ne ugrožava integritet ispitivanja koja su u toku.
(b) Rukovanje i odlaganje otpadaka koji nastaju tokom ispitivanja se obavlja na način koji je u skladu sa propisima, a pod tim se podrazumeva obezbeđivanje odgovarajućih prostorija za sakupljanje, skladištenje i odlaganje, dekontaminaciju i transport, kao i vođenje evidencije o obavljenim postupcima.
5. Oprema, materijal i reagensi
1) Oprema
(a) Oprema koja služi za dobijanje podataka i za kontrolu ekoloških faktora značajnih za ispitivanje treba da bude na odgovarajući način odabrana i smeštena.
(b) Opremu treba povremeno kontrolisati, čistiti, održavati i baždariti, evidenciju o tome treba čuvati.
2) Materijal
Materijali koji se koriste prilikom ispitivanja ne smeju da utiču na test sistem.
3) Reagensi
Reagensi treba da budu obeleženi na odgovarajući način, uz naznačeno poreklo, identitet, koncentraciju i stabilnost, kao i datum pripremanja, rok trajanja i posebna uputstva za čuvanje.
1) Hemijski i fizički
(a) Oprema koja se koristi za dobijanje hemijskih i fizičkih podataka treba da je pogodno odabrana i smeštena i odgovarajućeg kapaciteta.
(b) Koristiti referentne supstance da bi se obezbedila ujednačenost hemijskih i fizičkih test sistema.
2) Biološki
(a) Uspostaviti i održavati odgovarajuće uslove za držanje, rukovanje i negu životinja, biljaka, kao i drugih ćelijskih i subćelijskih sistema, da bi se obezbedio kvalitet rezultata ispitivanja.
(b) Uslovi treba da budu usaglašeni sa propisima koji regulišu uvoz, sakupljanje, negu i korišćenje životinja, biljaka, mikrobiloških, kao i drugih ćelijskih i subćelijskih sistema.
(v) Novoprimljeni životinjski i biljni test sistemi treba da budu izolovani dok se ne ustanovi njihovo zdravstveno stanje, a ako dođe do neočekivane smrtnosti ili oboljenja, ta partija ne bi trebalo da se koristi za ispitivanje i kada je to potrebno, treba je na human način uništiti.
(g) Čuvati evidenciju o poreklu, datumu, prispeću i uslovima pod kojima su stigli.
(d) Pre početka ispitivanja, životinjski, biljni, mikrobiološki i ćelijski test sistem treba da se tokom odgovarajućeg perioda aklimatizuju na sredinu.
(đ) Test sistemi korišćeni kod ispitivanja u polju mogu se sastojati od složenih ekosistema, koja treba opisati koliko je moguće u planu ispitivanja, a ispitivane površine obeležiti znacima, markerima ili na drugi način. Biljke, seme, zemljište i drugi materijal koji se koristi kao test sistem treba da je opisan i dokumentovan, kao i njegovo poreklo, datum nabavljanja, varijetet, vrsta, kultivar ili neke druge identifikujuće osobine. Zemljište treba opisati koliko je potrebno i dokumentovano potvrditi pogodnost njegove upotrebe za ispitivanja u polju.
(e) Plan ispitivanja, ako je potrebno, treba da razmotri potrebu analize prethodnih ili netretiranih kontrolnih uzoraka. Kontrolne parcele i zaštitne zone koristiti do potrebnog stepena tako da se svede na najmanju moguću meru potencijalna interferenca sa ispitivanjem.
7. Test i referentne supstance
1) Prijem, rukovanje, uzimanje uzoraka i skladištenje
(a) Voditi evidenciju o svojstvima, datumu prijema i primljenim količinama supstanci koje se koriste za ispitivanje.
(b) Utvrditi postupke za rukovanje, uzimanje uzoraka i njihovo skladištenje da bi se obezbedila homogenost i stabilnost do najvećeg mogućeg stepena i da bi se isključila kontaminacija.
(v) Na uskladištenim posudama treba da se nalaze podaci o identitetu i roku trajanja, kao i posebna uputstva o načinu skladištenja.
(g) Radi usaglašavanja sa principima DLP potrebno je na mestu ispitivanja imati sledeću dokumentaciju:
- specifikaciju, npr. komercijalna formulacija, posebna formulacija, itd.;
- način dopremanja, uz posedovanje dokumenta o pošiljci;
- datum prijema;
- stanje supstance kod prijema;
- mesto i uslovi skladištenja (lokacija i uslovi);
- kompletnu dokumentaciju o partiji, uključujući ukupnu količinu test supstance uz konačno odlaganje.
2) Utvrđivanje svojstava
(a) Svaka test i referentna supstanca treba da budu na odgovarajući način obeležene (npr. šifra, CAS broj, naziv).
(b) Za svako ispitivanje potrebno je znati identitet, uključujući serijski broj, čistoću, sastav, koncentraciju ili druge karakteristike za odgovarajuće identifikovanje svake serije test ili referentnih supstanci.
(v) Potrebno je znati stabilnost test i referentnih supstanci u uslovima skladištenja.
(g) Potrebno je znati stabilnost referentnih i test supstanci u uslovima ispitivanja za sva ispitivanja.
(d) Ako je test supstanca formirana, potrebno je uspostaviti standardni postupak rada za testiranje homogenosti i stabilnosti u toj formulaciji.
1) Opšti uslovi
(a) Za eksperimentalni objekat na kome se vrši ispitivanje treba da postoje napisani standardni postupci rada (SPR) potvrđeni od strane nadležnog rukovodioca kako bi se obezbedio kvalitet i ujednačenost podataka dobijenih u toku ispitivanja.
(b) Svaka laboratorija treba neposredno da ima razrađene SPR koji se odnose na aktivnosti koje se u njoj obavljaju. Publikovani udžbenici, članci i priručnici mogu da služe kao dopuna ovim SPR.
2) Primena
SPR su potrebni za sledeće kategorije laboratorijskih aktivnosti:
(a) prijem, identifikaciju, označavanje, rukovanje, uzimanje uzoraka i čuvanje test supstance i referentne supstance;
(b) korišćenje, održavanje, čišćenje, baždarenje merne opreme i opreme za ekološku kontrolu, pripremanje reagensa;
(v) vođenje evidencije, izveštavanje, skladištenje i povratne informacije, odnosno šifriranje ispitivanja, prikupljanje podataka, pripremanje izveštaja, sistemi indeksiranja, rukovanje podacima, uključujući korišćenje kompjuterizovanih informativnih sistema;
(g) postupke garancije kvaliteta - obaveza osoblja zaduženog za garanciju kvaliteta u toku postupka, način njegovog izveštavanja prilikom stručnog nadzora i inspekcije, kao i pregled završnih izveštaja;
(d) preduzimanje zdravstvenih mera i mera zaštite koje treba da budu usklađene sa postojećim nacionalnim i/ili internacionalnim propisima ili smernicama;
(đ) posebnu pažnju treba posvetiti ključnim postupcima kod ispitivanja u polju, kao što je skladištenje test supstance, prikupljanje podataka u polju, baždarenje opreme koja se koristi, primena test supstance, prikupljanje i transport uzoraka.
O svim odstupanjima od SPR treba obavestiti rukovodioca ispitivanja, a ta odstupanja potpuno dokumentovati u neobrađenim podacima.
1) Plan ispitivanja
(a) Plan ispitivanja se priprema u pismenoj formi pre početka ispitivanja i čuva kao neobrađeni podatak.
(b) Potrebno je voditi evidenciju o svim promenama, modifikacijama ili revizijama plana ispitivanja sa kojima se složio rukovodilac ispitivanja, uključujući i obrazloženje koje treba da potpiše i datira rukovodilac ispitivanja, i priključiti ih planu ispitivanja.
2) Sadržaj plana ispitivanja
(a) Podaci za identifikaciju ispitivanja, test i referentne supstance:
- naziv ispitivanja;
- obrazloženje prirode i cilja ispitivanja;
- identifikaciju test supstance sa šifrom ili imenom (IUPAC, CAS broj itd.);
- naziv referentne supstancije koja će se koristiti.
(b) Podaci koji se odnose na naručioce posle ispitivanja i eksperimentalne objekte:
- ime i adresa naručioca posla;
- naziv i adresa eksperimentalnog objekta u kome se vrše ispitivanja;
- ime i adresa rukovodioca ispitivanja.
(v) Podaci o datumima:
- datum izdavanja plana ispitivanja, uz potpis rukovodioca ispitivanja, a gde je to potrebno, potpis naručioca posla i nadležnog organa eksperimentalnog objekta;
- predviđene datume početka i završetka ispitivanja.
(g) Podaci o metodi testiranja: potrebno je koristiti metode koje su propisane (JUS) ili preporučene (OEPP, OECD, CIPAC) ili druge pogodne metode.
(d) Ostali podaci (ukoliko je potrebno):
- obrazloženje opravdanosti izbora test sistema;
- karakterizacija test sistema, kao što su rod, vrsta, podvrsta, soj, linija, poreklo, starost i ostale bitne informacije;
- način primene pesticida i razlog takvog izbora;
- raspon doza, odnosno koncentracija, učestalost i dužina primene;
- detaljni podaci o eksperimentalnom postupku, uključujući hronološki opis postupaka ispitivanja, primenjenih metoda, materijala i uslova, vrsti i učestalosti analiza, merenja, posmatranja i ispitivanja koja treba izvršiti, kao i opis materijala i uslova pod kojima se ispitivanja vrše.
3) Izveštaji
Sačiniti spisak izveštaja koje treba čuvati.
4) Izvođenje ispitivanja
(a) Primeniti jedinstven način obeležavanja za svako ispitivanje. Svi predmeti koji se odnose na jedno ispitivanje treba da imaju istu oznaku identiteta.
(b) Ispitivanje treba da bude vođeno u skladu sa planom ispitivanja.
(v) Sve podatke koji su prikupljeni u toku ispitivanja treba direktno odmah, tačno i verodostojno da evidentira lice koje unosi podatke, a ti upisi treba da budu potpisani ili parafirani i datirani.
(g) Sve promene u neobrađenim podacima treba izvršiti na taj način da se ne učini nejasnim prethodni opis i navesti razloge za izmenu ako je to potrebno, kao i označiti datum i potpis pojedinca koji vrši izmenu.
(d) Podaci koji se elektronski čuvaju treba da sadrže informacije o vremenu i unosiocu podataka, a prilikom dodatnog unošenja podataka ili vršenja njihove korekcije treba označiti vreme i izvršioca navedenih promena.
(đ) Neobrađeni podaci uključuju radne liste, izveštaje, beleške, primedbe ili njihove tačne kopije koje su nastale kao rezultat posmatranja i aktivnosti tokom ispitivanja i koji su potrebni za rekonstrukciju i ocenu izveštaja za to ispitivanje.
10. Izveštavanje o rezultatima ispitivanja
1) Opšti uslovi
(a) Za svako ispitivanje potrebno je pripremiti završni izveštaj.
(b) Obavezno je korišćenje standardnih međunarodnih jedinica (SI).
(v) Završni izveštaj treba da potpiše i datira rukovodilac ispitivanja.
(g) Ako su izveštaji drugih istraživača iz pratećih disciplina uključeni u završni izveštaj, potrebno je da ih oni potpišu i datiraju.
(d) Ispravke i dopune završnog izveštaja treba da sadrže jasno obrazloženje i razlog za korekciju ili dopunu sa potpisom rukovodioca ispitivanja.
2) Sadržaj završnog izveštaja
(a) Podaci o ispitivanju, test i referentnim supstancama:
- naziv ispitivanja;
- naziv i šifra supstancije koja se ispituje (IUPAC, CAS broj itd.);
- hemijski naziv referentne supstance;
- osobine supstancije za ispitivanje uključujući čistoću, stabilnost i homogenost.
(b) Informacije o eksperimentalnom objektu:
- naziv i adresa;
- ime rukovodioca ispitivanja;
- imena ostalih istraživača koji su učestvovali u izradi završnog izveštaja.
(v) Datumi kada je ispitivanje započeto i završeno.
(g) Izjava o garanciji kvaliteta kojom se potvrđuje datum vršenja inspekcije i datum kada su određeni nalazi saopšteni upravi i rukovodiocu ispitivanja.
(d) Opis materijala i metoda ispitivanja:
- opis metoda i materijala koji su korišćeni;
- korišćenje smernica OECD ili drugih postupaka ispitivanja.
(đ) Rezultati:
- rezime rezultata;
- sve informacije i podaci traženi u planu ispitivanja;
- obrada rezultata, uključujući izračunavanje i statističke metode;
- procena i diskusija rezultata i zaključci.
(e) Čuvanje: mesto čuvanja uzoraka, neobrađenih podataka i završnih izveštaja.
11. Skladištenje i čuvanje dokumentacije i materijala
1) Skladištenje i korišćenje
(a) Arhiv treba da bude uređen i opremljen za smeštaj i bezbedno skladištenje:
- planova ispitivanja;
- neobrađenih podataka;
- završnih izveštaja;
- izveštaja laboratorijskih inspekcija i stručnog nadzora izvršenih u skladu sa programom garancije kvaliteta;
- uzoraka.
(b) Materijal koji se čuva u arhivu treba da bude indeksiran, kako bi se olakšalo uredno čuvanje i lakše korišćenje.
(v) Samo osoblje koje je ovlastila uprava može imati pristup u arhiv. Korišćenje materijala iz arhiva treba na odgovarajući način evidentirati.
(g) Na udaljenim lokacijama obezbeđuje se privremeno odlaganje materijala i dokumentacije u vezi sa ispitivanjem, pri čemu se osigurava nepovredivost mesta odlaganja.
2) Period čuvanja
(a) Za vreme važenja dozvole za stavljanje u promet potrebno je čuvati sledeći materijal:
- plan ispitivanja, neobrađeni podaci, uzorci, primerci, završni izveštaj svakog ispitivanja;
- izveštaj inspekcija i kontrola obavljenih prema programu garancije kvaliteta;
- kvalifikacije, obuka, iskustva i opisi radnih mesta osoblja;
- zapisnike i izveštaje o održavanju i baždarenju opreme;
- kartoteku standardnih postupaka rada.
(b) Uzorke treba čuvati sve dok kvalitet preparata dozvoljava procenu.
(v) Ako eksperimentalni objekat prestane da funkcioniše, a ne dobije zvaničnu zamenu, arhivski materijal treba prebaciti u arhive naručioca posla pojedinih ispitivanja.
Standardne metode
za ispitivanje fizičkih osobina pesticida
1. CIPAC, Vol. F: Physico-chemical Methods for Technical and Formulated Pesticides, Collaborative International Pesticides Analytical Council Limited, 1995
| 1. MT 3: | Specific gravity, density and weight per millilitre, str. 11-21 (Zapreminska masa) |
| 2. MT 12: | Flash point, str. 31-43 (Tačka paljenja) |
| 3. MT 15.1: | Suspensibility of wettable powders in water, str. 45-52 (Suspenzibilnost) |
| 4. MT 30: | Water, str. 91-96 (Sadržaj vode) |
| 5. MT 33: | Tap density, str. 104-106 (Zapreminska masa potresanjem DP i WP) |
| 6. MT 36.1: | Emulsion characteristic of emulsifiable concentrates, str. 108-114 (Stabilnost emulzije i reemulzifikacija) |
| 7. MT 39: | Stability of liquid formulations at 0oC, str. 128-130 (Stabilnost na 0oC u toku 7 dana) |
| 8. MT 41: | Dilution stability of herbicide aqueous solutions, str. 131-132 (Stabilnost vodenog rastvora) |
| 9. MT 44: | Flow number, str. 145-147 (Protočni broj) |
| 10. MT 46: | Accelerated storage procedure, str. 148-152 (Stabilnost pri skladištenju na 54oC) |
| 11. MT 47.2: | Persistent foaming, Determination of the foaming of suspension concentrates, str. 152-153 (Postojanost pene) |
| 12. MT 53.3.1: | Wettability, Without swirling, str. 160-166 (Kvašljivost, bez mešanja) |
| 13. MT 59.1: | Sieve analysis, Dry sieving-dusts, str. 177-182 (Test na suvom situ) |
| 14. MT 59.3: | Sieve analysis, Wet sieving, str. 179-182 (Test na vlažnom situ) |
| 15. MT 75: | Determination of pH values, str. 205-206 (pH vrednost) |
| 16. MT 159: | Pour and tap bulk density of granular materials, str. 390 (Zapreminska masa slobodna i potresanjem) |
| 17. MT 161: | Suspensibility of aqueous suspension concentrates, str. 394-398 (Suspenzibilnost - SC) |
| 18. MT 167: | Wet sieving after dispersion of water dispersible granules, str. 416-417 (Test na vlažnom situ - WG) |
| 19. MT 168: | Determination of the suspension stability of water dispersible granules, str. 417-418 (Suspenzibilnost - WG) |
| 20. MT 169: | Tap density of water dispersible granules, str. 418-420 (Zapreminska masa potresanjem - WG) |
| 21. MT 174: | Dispersibility of water dispersible granules, str. 435-437 (Disperzibilnost - WG) |
| 22. MT 176: | Dissolution rate of water soluble bags, str. 440-444 (Rastvorljivost vrećice) |
| 23. MT 177: | Suspensibility of water dispersible powders, str. 445-446 (Suspenzibilnost - SP) |
| 24. MT 179: | Degree of dissolution and solution stability, str. 307-309 (Rastvorljivost i stabilnost rastvora) |
| 25. MT 180: | Dispersion stability of suspo-emulsions, str. 310-313 (Stabilnost disperzije - SE) |
2. Jugoslovenski standard sa primenom, Ispitivanje pesticida ("Službeni list SFRJ", br. 78/91)
JUS H.P15.006: Prah za suspenziju; Određivanje higroskopnosti
Standardne metode za ispitivanje biološke efikasnosti pesticida
EPPO Standards: Guidelines for the Efficacy Evaluation of Plant Protection Products
Introduction, General & Miscellaneous
Guidelines New & Revised Guidelines (1999)
(Uvod, opšte metode, nove i prerađene metode)
GENERAL GUIDELINES (OPŠTE METODE)
|
| strana |
| - Phytotoxicity assessment (Ocena fitotoksičnosti) | 31 |
| - Design and analysis of efficacy evaluation trials (Plan i analiza ogleda za ocenu efikasnosti) | 37 |
| - Conduct and reporting of efficacy evaluation trials (Izvođenje ogleda i izveštaj o rezultatima ispitivanja) | 52 |
| - Effects on succeeding crops (Efekti na naredne biljke) | 59 |
| NEMATICIDES (NEMATOCIDI) |
|
| - Globodera and Heterodera spp. (Cistolike nematode) | 69 |
| - Ditylenchus dipsaci (Stabljikina nematoda) | 72 |
| - Migratory root nematodes (Migrirajuće nematode korena) | 75 |
| - Aphelenchoides spp. on ornamentals (Lisne nematode na ukrasnom bilju) | 78 |
| RODENTICIDES (RODENTICIDI) |
|
| - Laboratory and field tests for the evalution of rodenticidal dusts (Laboratorijski i poljski testovi za ispitivanje rodenticidnih prašiva) | 83 |
| - Laboratory tests for evalution of the toxicity and acceptability of rodenticides and rodenticide preparations (Laboratorijski testovi za ispitivanje toksičnosti i primamljivosti rodenticida i njihovih preparata) | 89 |
| - Field tests against synanthropic rodents (Mus musculus, Rattus norvegicus, R. rattus) (Poljski testovi protiv sinatropnih glodara: domaći miš, sivi pacov, crni pacov) | 102 |
| - Field rodents (Microtus, Arvicola) (Poljski glodari - voluharice) | 114 |
| - Non-target effects of rodenticides (Neciljani efekti rodenticida) | 123 |
| - Testing rodents for resistance to anticoagulant rodenticides (Ispitivanje rezistentnosti glodara na antikoagulante rodenticide) | 131 |
| - Rodent seed repellents (Repelenti za tretiranje semena protiv glodara) | 138 |
| - Rodent repellents against debarking of trees (Repelenti za tretiranje stabala protiv glodara) | 142 |
| SIDE-EFFECTS (NEPOŽELJNI PRATEĆI EFEKTI) |
|
| - Side-effects on Encarsia formosa (Nepoželjni prateći efekti na Encarsia formosa) |
|
| - Side-effects on Phytoseiulus persimilis (Nepoželjni prateći efekti na Phytoseiulus persimilis) | 154 |
| - Side-effects on honeybeen (Nepoželjni prateći efekti na pčele) | 161 |
| - Side-effects on Trichogramma cacoeciae (Nepoželjni prateći efekti na Trichogramma cacoeciae) | 165 |
| MISCELLANEOUS (RAZNO) |
|
| - Slugs on vegetables, strawberry and ornamentals (Puževi golaći u povrću, jagodama i ukrasnim biljkama) | 175 |
| - Slugs in field crops (Puževi golaći u poljskim usevima) | 178 |
| - Local wound treatments of apple (Lokalno tretiranje rana jabuka) | 181 |
| NEW & REVISED GUIDELINES (NOVE I PRERAĐENE METODE) |
|
| - Foliar diseases on cereals (REVISED) (Bolesti lišća žita-prerađena) | 187 |
| - Monilinia laxa (REVISED) (Sušenje cvetova, grančica i mrka trulež plodova koštičavog voća- prerađena) | 196 |
| - Quadraspidiotus perniciosus (REVISED) (Kalifornijska štitasta vaš-prerađena) | 199 |
| - Pseudopezicula tracheiphila on grapevine (NEW) (Crvenilo lišća vinove loze-nova) | 202 |
| - Typhula incarnata on winter barley (NEW) (Snežna plesan ozimog ječma-nova) | 205 |
| - Pegomya spp. on beet and spinach (NEW) (Repina muva na repi i spanaću-nova) | 208 |
| - Defoliators of forest trees (NEW) (Defolijatori šumskog drveća-nova) | 211 |
| - Fungal diseases on amenity grassland (NEW) (Gljivične bolesti travnjaka-nova) | 215 |
Fungicides & Bactericides (1997)
(Fungicidi i baktericidi)
|
| strana |
| - Cercospora beticola (Pegavost lišća šećerne repe) | 1 |
| - Phytophthora infestans on potato (Plamenjača krompira) | 4 |
| - Pseudoperonospora humuli (Plamenjača hmelja) | 7 |
| - Uncinula necator (Pepelnica vinove loze) | 10 |
| - Venturia inaequalis and V. pirina (Čađava pegavost lišća i krastavost plodova jabuke i kruške) | 13 |
| - Botrytis cinerea on strawberries (Siva plesan jagoda) | 17 |
| - Botrytis cinerea on grapevine (Siva plesan grožđa) | 20 |
| - Storage rot and storage scab of apples (pre-harvest application) (Trulež i krastavost plodova jabuke u skladištu) | 23 |
| - Seed-borne cereal fungi (Gljive koje se prenose semenom žita) | 26 |
| - Erysiphe graminis (Pepelnica žita) | 30 |
| - Cereal rusts (Rđe žita) | 34 |
| - Pseudocercosporella herpotrichoides (Okasta pegavost pšenice i ječma) | 38 |
| - Leptosphaeria nodorum and Mycosphaerella graminicola on wheat (Siva pegavost lista i klasova i siva pegavost lista pšenice) | 41 |
| - Blumeriella jaapii (Pegavost lišća trešnje i višnje) | 45 |
| - Plasmopara viticola (Plamenjača vinove loze) | 48 |
| - Rhizoctonia solani on potato (Rizoktonija-bela noga krompira) | 52 |
| - Monilinia laxa (Sušenje cvetova, grančica i mrka trulež plodova koštičavog voća) | 56 |
| - Plasmodiophora brassicae (Kila kupusa) | 59 |
| - Soil fungi attacking ornamental plants (Zemljišnje gljive paraziti ukrasnih biljaka) | 62 |
| - Stigmina carpophila (Šupljikavost lišća koštičavog voća) | 67 |
| - Botrytis spp. on vegetables (Siva trulež povrća) | 70 |
| - Phomopsis viticola (Crna pegavost vinove loze-eskorioza) | 75 |
| - Phytophthora spp. on Citrus (Plamenjača citrusa) | 78 |
| - Powdery mildew of cucurbits and other vegetables (Pepelnice tikava i drugog povrća) | 81 |
| - Downy mildews of lettuce and other vegetables (Plamenjača salate i drugog povrća) | 86 |
| - Fungal storage rots of potato (Trulež krompira u skladištu) | 91 |
| - Glomerella cingulata on olive (Pegavost masline) | 94 |
| - Peronospora tabacina (Plamenjača duvana) | 97 |
| - Podosphaera leucotricha (Pepelnica jabuke) | 100 |
| - Erysiphe betae (Pepelnica šećerne repe) | 103 |
| - Leptosphaeria maculans and Alternaria brassicae on rape (Crna pegavost uljane repice) | 106 |
| - Rhynchosporium secalis (Mrežasta pegavost žita) | 110 |
| - Sclerotinia sclerotiorum on strawberry (Bela trulež jagode) | 114 |
| - Spilocoea oleagina (Pegavost lista masline) | 117 |
| - Taphrina deformans (Kovrdžavost lišća breskve) | 120 |
| - Lophodermium seditiosum (Crvenilo borovih četina) | 123 |
| - Phacidium infestans (Snežna bolest četinara) | 126 |
| - Phytophthora cactorum on strawberry (Trulež krune i korena jagoda) | 129 |
| - Phytophthora capsici (Plamenjača paprike) | 132 |
| - Sphaerotheca pannosa (Pepelnica ruže i breskve) | 135 |
| - Storage rots of citrus (post-harvest treatments) (Trulež citrusa u skladištu - primena posle berbe) | 138 |
| - Foliage diseases of Allium crops (Bolesti na lišću lukova) | 141 |
| - Leafspots of vegetables (Lisne pegavosti povrća) | 144 |
| - Phytophthora nicotianae var. parasitica on Citrus (Plamenjača citrusa) | 150 |
| - Nectria galligena (Rak voćaka) | 153 |
| - Rusts on vegetables (Rđe povrća) | 156 |
| - Seed treatments against seedling diseases (Tretiranja semena protiv bolesti ponika) | 160 |
| - Phytophthora fragariae (Trulež i crvenilo korena jagode) | 164 |
| - Soil treatments against Pythium spp. (Tretiranje zemljišta protiv pitijuma-prouzrokovača poleganja) | 167 |
| - Botrytis cinerea on ornamentals (Siva trulež ukrasnih biljaka) | 170 |
| - Erwinia amylovora (Bakteriozna plamenjača voćaka) | 173 |
| - Leaf and pod spots of pea (Pegavost lišća i mahuna graška) | 176 |
| - Puccinia horiana (Rđa hrizanteme) | 179 |
| - Blue-stain fungi of softwood (Gljivična oboljenja oborenih stabala mekog drveća) | 182 |
| - Fungi of flower bulbs and tubers (Gljivične bolesti lukovica i krtola cveća) | 186 |
| - Fungi of woody ornamentals (Gljivične bolesti drvenastih ukrasnih biljaka) | 189 |
Insecticides & Acaricides (1997)
(Insekticidi i akaricidi)
|
| strana |
| - Adoxophyes orana (Smotavac pokožice ploda) | 1 |
| - Cydia pomonella (Jabukin smotavac) | 4 |
| - Delia antiqua (Lukova muva) | 7 |
| - Delia radicum (Kupusna muva) | 10 |
| - Delia coarctata (Žitna muva) | 13 |
| - Eupoecilia ambiguella and Lobesia botrana (Sivi i žuti grozdovi smotavci vinove loze) | 16 |
| - Leptinotarsa decemlineata (Krompirova zlatica) | 19 |
| - Ostrinia nubilalis (Kukuruzni plamenac) | 22 |
| - Psylla rosae (Mrkvina muva) | 25 |
| - Tetranychid mites in orchards (Grinje paučinari u voćnjacima) | 28 |
| - Aphids on cereals (Biljne vaši na žitima) | 31 |
| - Aphids on fruit (top, bush, cane) (Biljne vaši voća) | 34 |
| - Phorodon humuli (Lisna vaš hmelja) | 37 |
| - Aphids on ornamental plants (Biljne vaši ukrasnog bilja) | 40 |
| - Aphids on potato, sugar beet, pea, broad bean and other vegetables (Biljne vaši na krompiru, šećernoj repi, grašku, bobu i drugom povrću) | 43 |
| - Hoplocampa spp. (Voćne ose) | 46 |
| - Delia platura and Delia florilega (Korenove muve) | 49 |
| - Rhagoletis cerasi (Trešnjina muva) | 52 |
| - Trialeurodes vaporariorum (Bela mušica; leptirasta vaš) | 55 |
| - Tetranychus urticae on vegetables (Običan paučinar na povrću) | 58 |
| - Atomaria linearis (Atomarija-repina mrvica) | 61 |
| - Cacopsylla spp. (Lisne buve) | 64 |
| - Scutigerella immaculata (Stonoga šećerne repe) | 68 |
| - Wireworms (Žičnjaci) | 71 |
| - Agrotis segetum (Ozima sovica) | 75 |
| - Noctuids in vineyards (Sovice u vinogradima) | 79 |
| - Sitona lineatus (Sitone lucerke i crvene deteline) | 82 |
| - Aphid vectors of barley yellow dwarf luteovirus (Vaši vektori virusa žute patuljavosti ječma) | 85 |
| - Aphid vectors of potato leafroll luteovirus on seed potatoes (Vaši vektori virusa semenskog krompira) | 88 |
| - Planococcus citri (Lozin medić) | 92 |
| - Psylliodes chrysocephala (Repičin crvenoglavi buvač) | 95 |
| - Scales on citrus (Štitaste vaši citrusa) | 98 |
| - Caterpillars on leaf brassicas (Gusenice lista kupusa) | 101 |
| - Hydraecia micacea on hop (Sovica hmelja) | 104 |
| - Thrips on outdoor crops (Tripsi na usevima u polju) | 107 |
| - Zabrus tenebrioides (Žitni bauljar) | 110 |
| - Aceria sheldoni (Grinja pupoljaka citrusa) | 113 |
| - Ceratitis capitata (Breskvina muva) | 116 |
| - Ceutorhynchus assimilis (Crna repina pipa) | 121 |
| - Dacus oleae (Maslinina muva) | 124 |
| - Helicoverpa armigera on cotton (Pamukova sovica) | 127 |
| - Loxostege sticticalis (Metlica) | 130 |
| - Otiorhynchus spp. on ornamentals and strawberry (Rilaši na ukrasnom bilju i jagodama) | 133 |
| - Panonychus citri (Crvena grinja citrusa) | 136 |
| - Eurygaster intergriceps (Žitna stenica) | 139 |
| - Phylobius abietis (Listojed) | 142 |
| - Insects on conifer timber (Insekti trupaca četinara) | 145 |
| - Otiorhynchus ligustici on hop (Lucerkina pipa na hmelju) | 148 |
| - Prays oleae (Maslinin moljac) | 151 |
| - Quadraspidiotus perniciosus (Kalifornijska štitasta vaš) | 154 |
| - Zeuzera pyrina (Drvesnica) | 157 |
| - Tetranychid mites in vineyards (Grinje paučinari u vinogradima) | 160 |
| - Attractants for Ips typographus (Atraktanti za smrekovog pisara) | 163 |
| - Aphis gossypii on cotton (Biljne vaši pamuka) | 166 |
| - Spodoptera exiqua on cotton (Sovica na pamuku) | 169 |
| - Thrips on glasshouse crops (Tripsi na biljkama u staklari) | 172 |
| - Insects and mites on mushrooms (Insekti i grinje na pečurkama) | 175 |
| - Tarsonemid mites on ornamentals (Tarzonemidne grinje ukrasnog bilja) | 178 |
| - Apple leaf miners (Lisni mineri jabuke) | 181 |
| - Cydia nigricana (Graškov savijač) | 184 |
| - Leaf miners on ornamentals (Lisni mineri ukrasnog bilja) | 187 |
| - Leaf miners on vegetables (Lisni mineri povrća) | 190 |
| - Meligethes aeneus on rape (Repičin sjajnik na uljanoj repici) | 193 |
| - Colomerus vitis (Erinozna grinja vinove loze) | 196 |
| - Sesamia nonagrioides on maize (Kukuruzna sovica) | 199 |
| - Hopper bands of Schistocerca gregaria under natural conditions (Gregacija Schistocerca gregaria pod prirodnim uslovima) | 202 |
| - Mites on strawberry (Grinje na jagodama) | 206 |
| - Tipula larvae in grassland (Larve dugonogih komaraca na travnjacima) | 209 |
| - Fumigants to control insect and mite pests of stored plant products (Fumiganti za suzbijanje skladišnih grinja i insekata) | 212 |
| - Space and structural treatments of store rooms (Tretiranje praznih skladišta) | 215 |
| - Admixture of plant protection products to stored plant products to control insects and mites (Mešanje preparata sa uskladištenim biljnim proizvodima radi suzbijanja skladišnih grinja i insekata) | 218 |
| - Laboratory testing of plant protection products against insect and mites pests of stored plant products (Laboratorijsko testiranje pesticida za | 221 |
Herbicides & Plant Growth Regulators (1998)
(Herbicidi i regulatori rasta biljaka)
|
| strana |
| - Weeds in brassica oil crops (Korovi u uljanoj repici i drugim kupusnjačama) | 1 |
| - Weeds in maize (Korovi u kukuruzu) | 6 |
| - Weeds in potato (Korovi u krompiru) | 10 |
| - Weeds in sugar and fodder beet (Korovi u šećernoj i stočnoj repi) | 14 |
| - Weeds in Vicia beans (Korovi u bobu i sličnim biljkama) | 18 |
| - Weeds in grassland (Korovi u travnjacima i pašnjacima) | 22 |
| - Weeds in paddy rice (Korovi pirinčanih polja) | 26 |
| - Weeds in sunflower (Korovi u suncokretu) | 30 |
| - Weeds in grapevine (Korovi u vinovoj lozi) | 34 |
| - Weeds in Allium crops (Korovi u lukovima) | 38 |
| - Weeds in forage legumes (Korovi u mahunarkama za stočnu ishranu) | 42 |
| - Weeds in flower bulbs (Korovi u lukovičastom cveću) | 46 |
| - Weeds in leafy vegetables (Korovi u lisnatom povrću) | 50 |
| - Weeds in orchards (Korovi u voćnjacima) | 54 |
| - Weeds in Phaseolus and Pisum (Korovi u pasulju i grašku) | 58 |
| - Weeds in strawberry (Korovi u jagodama) | 63 |
| - Weeds in cereals (Korovi u žitima) | 67 |
| - Grassland renewal (Obnavljanje travnjaka i pašnjaka) | 73 |
| - Weed control between crops (Suzbijanje korova između useva) | 77 |
| - Weeds in root vegetables (Korovi u korenastom povrću) | 81 |
| - Aquatic weeds (Akvatični korovi) | 86 |
| - Weeds in forests (Korovi u šumama) | 89 |
| - Weeds in non-agricultural land (Korovi na nepoljoprivrednom zemljištu) | 94 |
| - Weeds in outdoor fruit vegetables (Korovi u plodonosnom povrću - u polju) | 97 |
| - Weeds in Ribes and Rubus (Korovi u ribizli, malini, kupini) | 101 |
| - Weeds in amenity grassland (Korovi u travnjacima) | 105 |
| - Weeds in cotton (Korovi u pamuku) | 108 |
| - Weeds in flax and hemp (Korovi u lanu i konoplji) | 112 |
| - Weeds in hop (Korovi u hmelju) | 117 |
| - Weeds in tobacco (Korovi u duvanu) | 121 |
| - Weeds in tree and shrub nurseries (Korovi u rasadnicima drveća i žbunja) | 125 |
| - Desiccants used for potato (Desikanti koji se koriste u krompiru) | 129 |
| - Reduction of lodging in cereals (Redukcija poleganja žita) | 132 |
| - Reduction lodging in paddy rice (Redukcija poleganja pirinča) | 135 |
| - Retardation of growth in grass (Zaustavljanje porasta trava) | 138 |
| - Control of lodging and manipulation of canopy structure in rape (Kontrolisanje poleganja i manipulacija sklopa repice) | 141 |
| - Control of suckers in tobacco (Suzbijanje zaperaka duvana) | 147 |
| - Accelerated ripening of oilseed crops and large-grain legumes (Ubrzavanje zrenja uljanih kultura i leguminoza krupnog zrna) | 150 |
| - Regulation of growth of ornamental plants (Regulisanje rasta ukrasnog bilja) | 153 |
| - Regulation growth of pome fruits (Regulisanje rasta jabučastog voća) | 156 |
| - Control of suckers in grapevine (Suzbijanje zaperaka vinove loze) | 160 |
| - Control of suckers in hop (Suzbijanje zaperaka hmelja) | 163 |
| - Regulation of growth in forage pea (Regulisanje rasta stočnog graška) | 166 |
| - Sprout suppressants in potato (Sprečavanje klijanja krompira) | 169 |
| - Regulation of growth in grapevine (except sucker control) (Regulisanje rasta vinove loze, izuzev suzbijanja zaperka) | 172 |
| - Chemical hybridizing agents in cereals (except maize) (Hemijska sredstva za hibridizaciju žita, izuzev kukuruza) | 176 |
| - Dwarfing of ornamental trees and shrubs (Sprečavanje rasta ukrasnog drveća i žbunja) | 179 |
| - Regulation of growth in citrus (Regulisanje rasta citrusa) | 182 |
| - Regulation of growth in olive (except sucker control) (Regulisanje rasta masline, izuzev suzbijanja zaperaka) | 186 |
| - Rooting of cuttings (Ožiljavanje reznica) | 190 |
| - Reduction of lodging in sunflower (Redukcija poleganja suncokreta) | 193 |
| - Regulation of growth in strawberry (Regulisanje rasta jagoda) | 196 |
| - Regulation of growth in stone fruits (Regulisanje rasta koštičavog voća) | 199 |
Formulacije i skraćene oznake
| 1. Aktivna materija | ||||
| Red. br. | Naziv (termin) | Skraćenica | Definicija | |
| Srpski | Engleski | |||
| 1 | Tehnički proizvodi | technical material | TC | Materijal koji sadrži aktivnu materiju i nečistoće koje nastaju pri njenoj proizvodnji. Može da sadrži i neophodnu količinu aditiva. |
| 2 | Tehnički koncept | technical concentrate | TK | Materijal koji sadrži aktivnu materiju i nečistoće koje nastaju pri njenoj proizvodnji. Može da sadrži i malu količinu neophodnih aditiva i pogodne rastvarače. Koristi se samo za pripremu formulacija. |
| 2. Tečne formulacije | ||||
| Red. br. | Naziv (termin) | Skraćenica | Definicija | |
| Srpski | Engleski | |||
| 1 | emulzija ulje u vodi | emulsion, oil-in-water | EW | Tečna heterogena formulacija koja se sastoji od pesticida rastvorenog u organskom rastvaraču dispergovanog kao fine kapljice u kontinuiranoj vodenoj fazi. |
| 2 | emulzija voda u ulju | emulsion, water-in-oil | EO | Tečna heterogena formulacija koja se sastoji od pesticida rastvorenog u vodi dispergovanog kao fine kapljice u kontinuiranoj organskoj tečnoj fazi. |
| 3 | emulzija za tretiranje semena | emulsion for seed tretment | ES | Stabilna emulzija za primenu na semenskom materijalu bilo direktno ili posle razblaživanja. |
| 4 | koncentrat za emulziju | emulsifiable concentrate | EC | Tečna formulacija koja ima osobinu stvaranja emulzije kada se meša sa vodom, ili tečna homogena formulacija koja se primenjuje kao emulzija posle razblaživanja sa vodom. |
| 5 | koncentrovana emulzija | concentrate emulsion | CE | Tečni, ili polutečni oblik u vidu emulzije, koji se pre upotrebe razređuje vodom do željene koncentracije. |
| 6 | koncentrovana suspenzija | suspension concentrate | SC | Stabilna suspenzija aktivne materije u tečnosti namenjena za razblaživanje pre upotrebe (JUS: suspenzija namenjena daljem razblaženju pre upotrebe, veličina čestica ispod 44 m m). |
| 7 | koncentrovana suspenzija za tretiranje semena | flowable concentrate for seed treatment | FS | Stabilna suspenzija za primenu na semenskom materijalu bilo direktno ili posle razblaživanja. |
| 8 | suspoemulzija | suspoemulsion | SE | Heterogena tečna formulacija koju čini stabilna disperzija aktivne materije u formi čvrstih čestica i finih kapljica u kontinuiranoj vodenoj fazi. |
| 9 | koncentrovani rastvor | soluble concentrate | SL | Homogena tečna formulacija koja se primenjuje kao pravi rastvor aktivne materije posle razblaživanja u vodi. |
| 10 | rastvor za tretiranje semena | solution for seed treatment | LS | Rastvor za primenu na semenskom materijalu bilo direktno ili posle razblaživanja. |
| 11 | uljni rastvor | oil-miscible liquid | OL | Homogena tečna formulacija koja se primenjuje kao homogena tečnost posle razblaživanja sa organskim rastvaračem. |
| 12 | vodeni rastvor | aqueous solution | AS | Tečna homogena formulacija koja se primenjuje kao pravi rastvor aktivne materije. |
| 3. Čvrste formulacije | ||||
| Red. br. | Naziv (termin) | Skraćenica | Definicija | |
| Srpski | Engleski | |||
| 1 | briket | briquette | BR | Čvrsti komadi (blokovi) pripremljeni za postepeno ispuštanje aktivne materije u vodu. |
| 2 | palete | pellets | PT | Aglomerati koji imaju sferičan, jajast ili cilindričan oblik najmanje dimenzije od 2 mm. |
| 3 | tablete | tablets | TB | Aglomerati ujednačenih oblika i dimenzija, obično kružna sa ravnim ili konveksnim površinama čije je rastojanje između površina manje od prečnika, koje se raspadaju u vodi. |
| 4 | granule | granules | GR | Pesticidni preparati u čvrstom agregatnom stanju u obliku aglomerata sa definisanim prečnikom čestica 0,1-1,00 mm. |
| 5 | fine granule | fine granules | FG | Pesticidni preparati u čvrstom agregatnom stanju u obliku aglomerata sa definisanim prečnikom čestica 0,30-2,50 mm. |
| 6 | mikrogranule | microgranules | MG | Pesticidni preparati u čvrstom agregatnom stanju u obliku aglomerata sa definisanim prečnikom čestica 0,10-0,60 mm. |
| 7 | makrogranule | macrogranules | GG | Pesticidni preparati u čvrstom agregatnom stanju u obliku aglomerata sa definisanim prečnikom čestica 2,00-6,00 mm. |
| 8 | vododisperzibilne granule | water dispersible granules | WG | Formulacija koju čine granule koje se primenjuju posle raspadanja i raspršivanja u vodi. |
| 9 | vodorastvorljive granule | water soluble granules | SG | Formulacija koju čine granule koje se primenjuju kao pravi rastvor aktivne materije posle rastvaranja u vodi, ali koji može sadržavati nerastvorene inertne ingredijente. |
| 10 | prašivo | powder | PW | Prašak čije su čestice prečnika 45-90 mm namenjen za primenu u suvom stanju (JUS: prah koji se sastoji od čestica čiji je prečnik do 75 mm, formulisan za primenu u suvom stanju). |
| 11 | prašivo za zaprašivanje | dustable powder | DP | Prašak čije su čestice manjeg prečnika od 45 mm namenjen za primenu u suvom stanju (JUS: suv materijal u obliku čestica čiji je prečnik do 45 mm). |
| 12 | prašivo za zaprašivanje semena | powder for seed | DS | Prašivo za direktnu primenu na seme u suvom stanju. |
| 13 | kvašljivi prašak | wettable powder | WP | Praškasta formulacija koja se posle disperzije u vodi primenjuje kao suspenzija. |
| 14 | vododisperzni prašak za vlažno tretiranje semena | water dispersible powder for slury treatment of seed | WS | Prašak koji se raspršuje u visokim koncentracijama u vodi pre primene stvarajući gustu tečnost za nanošenje na semenski materijal. |
| 15 | vodorastvorljivo prašivo | water soluble powder | SP | Praškasta formulacija koja se primenjuje kao pravi rastvor aktivne materije posle rastvaranja u vodi, ali koji može sadržavati nerastvorljive inertne ingredijente. |
| 16 | vodorastvorljivo prašivo za tretiranje semena | water soluble powder for seed treatment | SS | Prašivo koje se rastvara u vodi pre primene na semenski materijal. |
| 4. Formulacije za posebne namene | ||||
| Red. br. | Naziv (termin) | Skraćenica | Definicija | |
| Srpski | Engleski | |||
| 1 | granule za zadimljavanje | smoke granules | GF | Posebni oblici kojima se obezbeđuje nastajanje dima. |
| 2 | kutije za zadimljavanje | smoke cartridge | FP | |
| 3 | limena kutija za zadimljavanje | smoke tin | FD | |
| 4 | pelete za zadimljavanje | smoke pellets | FW | |
| 5 | sveća za zadimljavanje | smoke candle | FK | |
| 6 | tablete za zadimljavanje | smoke tablets | FT | |
| 7 | generator za zadimljavanje | smoke generator | FU | |
| 8 | štapić za zadimljavanje | smoke rodlet | FR | |
| 9 | gas | gas | GA | Gas koji se nalazi komprimovan u bocama ili tankovima. |
| 10 | proizvod koji generiše gas | gas generating product | GE | Formulacija koja generiše gas. |
| 11 | tečni fumigant | liquid fumigant | LF | Formulacija namenjena za primenu uređajima za fumigaciju. |
| 12 | proizvod koji deluje isparenjem | vapour releasing product | VP | Formulacija koja sadrži jednu ili više isparljivih materija koje lako dospevaju u vazduh, a brzina isparavanja se kontroliše pogodnom formulacijom ili isparivačem. |
| 13 | koncentrat za toplo zamagljivanje | hot fogging concentrate | HN | Formulacija pogodna za primenu sa opremom za toplo zamagljivanje, direktno ili posle razblaživanja. |
| 14 | koncentrat za zamagljivanje | fogging concentrate | NB | Formulacija pogodna za primenu sa opremom za zamagljivanje, direktno ili posle razblaživanja. |
| 15 | generator aerosola | aerosol generator | AE | Formulacija namenjena za obrazovanje hladnog aerosola. |
| 16 | tečnost za primenu ulatramalih zapremina | ultra-low volume liquid | UL | Homogena tečnost za direktnu primenu opremom za ultramalu zapreminu (ULV). |
| 17 | suspenzija za ULV aplikaciju | ultra-low volume suspension | SU | Suspenzija za primenu opremom za ultramalu zapreminu (ULV). |
| 18 | rastvor koji se sipa | pour-on | PO | Rastvor koji se sipa na kožu životinja u velikoj zapremini (normalno je >100 ml po životinji). |
| 19 | suspenzija kapsula | capsule suspension | CS | Stabilna suspenzija kapsula u tečnosti, obično namenjena za razblaživanje vodom pre upotrebe. |
| 20 | suspenzija koja se meša sa uljem | oil miscible flowable concentrate (oil miscible suspension) | OF | Stabilna suspenzija aktivne materije u tečnosti, koja se razređuje organskom tečnošću pre aplikacije. |
| 21 | koncentrat za disperziju (disperzioni koncentrat) | dispersible concentrate | DC | Tečna homogena formulacija koja se primenjuje kao disperzija čvrstih čestica nakon razblaženja sa vodom. |
| 22 | ostale tečnosti koje se primenjuju bez razblaženja | other liquids to be applied undiluted | AL | Ostale tečnosti koje nemaju specifičnu oznaku, a primenjuju se bez razblaženja. |
| 23 | tečnost sa električnim nabojem | electrochargeable liquid | ED | Specijalna tečna formulacija za elektrostatičko (elektrodinamičko) tretiranje. |
| 24 | ulje koje se razliva | spreading oil | SO | Formulacija napravljena tako da formira površinski sloj pri aplikaciji. |
| 25 | pasta | paste | PA | Oblik formulacija pesticida plastičnih svojstava, koji sadrži određenu količinu fino usitnjene aktivne supstance homogeno raspoređene u odgovarajućoj tečnoj podlozi. |
| 26 | tečna pasta | liquid paste | LP | |
| 27 | koncentrat u obliku gela ili paste | gel or paste concentrate | PC | Čvrsta formulacija koja se primenjuje kao gel ili pasta, nakon razređenja sa vodom. |
| 28 | mast | grease | GS | Veoma viskozna formulacija koja se bazira na ulju ili masti. |
| 29 | lak | lacquer | LA | Formulacija koja obrazuje film. |
| 30 | prašivo za posipanje prolaza | tracking powder | TP | Formulacija insekticida u obliku praška koji deluje kontaktno. |
| 31 | veoma fino prašivo | flo-dust | GP | Veoma fino prašivo za pneumatsku aplikaciju u staklenicima. |
| 32 | prah koji se disperguje u ulju | oil dispersible powder | OP | Formulacija u obliku praha, koja se primenjuje kao suspenzija nakon dispergovanja u organskoj tečnosti. |
| 33 | mamak | ready-to-use bait | RB | Formulacija namenjena da privuče i bude pojedena (oralno uneta) od strane štetnog organizma. |
| 34 | koncentrat za mamak | bait concentrate | CB | Čvrst ili tečni oblik, namenjen za razblaživanje pre upotrebe kao mamak. |
| 35 | granulirani mamak | granular bait | GB | Posebni oblici mamaka. |
| 36 | mamak u obliku bloka | block bait | BB | |
| 37 | obloženi mamak | plate bait | PB | |
| 38 | zrnasti mamak | grain bait | AB | |
| 39 | kapsulirane granule | encapsulated granule | CG | Granula sa navlakom za zaštitu ili kontrolisano opuštanje. |
| 40 | ploče | plates | PL | Granule sa navlakom za zaštitu ili kontrolisano opuštanje. |
| 41 | štapić | plant rodlet | PR | Štapić prečnika nekoliko mm i dužine nekoliko cm koji sadrži aktivnu materiju. |
| 42 | seme obloženo pesticidom | seed coated with a pesticide | PS | Seme obloženo pesticidima. |