PRAVILNIK

O KONTROLI PROIZVODNJE SEMENA, SADRŽINI I NAČINU VOĐENJA EVIDENCIJE O PROIZVODNJI RASADA POLJOPRIVREDNOG BILJA I OBRASCU IZVEŠTAJA O PROIZVODNJI MICELIJA JESTIVIH I LEKOVITIH GLJIVA

("Sl. glasnik RS", br. 60/2006)

 

I UVODNA ODREDBA

Član 1

Ovim pravilnikom propisuje se: kategorija semena do koje je dopušteno umnožavati seme za pojedine vrste poljoprivrednog bilja; način i postupak vršenja kontrole proizvodnje semena, obrazac prijave za kontrolu proizvodnje, obrazac zapisnika o kontroli u toku procesa proizvodnje, obrazac uverenja o priznavanju semenskog useva sadržina i način vođenja evidencije o priznavanju semenskog useva; sadržina, oblik i način vođenja evidencije o proizvodnji rasada poljoprivrednog bilja (u daljem tekstu: rasad) i količini proizvedenog rasada, kao i obrazac izveštaja o količini proizvedenog rasada i obrazac izveštaja o proizvodnji i količini proizvedene micelije jestivih i lekovitih gljiva (u daljem tekstu: micelije).

II KATEGORIJA SEMENA DO KOJE JE DOPUŠTENO UMNOŽAVATI SEME

Član 2

Proizvođač semena može da umnožava seme svih vrsta poljoprivrednog bilja do kategorije sertifikovanog semena druge generacije.

Izuzetno od stava 1. ovog člana, proizvođač semena može da umnožava seme hibrida svih vrsta poljoprivrednog bilja do kategorije sertifikovanog semena prve generacije.

III KONTROLA PROIZVODNJE SEMENA

1. Postupak vršenja kontrole semena

Član 3

Kontrola proizvodnje semena vrši se na osnovu prijave koju proizvođač podnosi ministarstvu nadležnom za poslove poljoprivrede (u daljem tekstu: Ministarstvo) za svaku parcelu na kojoj je zasnovan semenski usev, na Obrascu br. 1 - Prijava za kontrolu proizvodnje semena, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Uz prijavu iz stava 1. ovog člana podnosi se:

1) dokaz o poreklu upotrebljenog semena (dokument o sortnosti, deklaracija o semenu);

2) ugovor sa nosiocem zaštite o naknadi za privremeno korišćenje zaštićene sorte koja se prijavljuje za kontrolu;

3) skicu lokacije parcele na kojoj je zasnovan semenski usev.

Prijava iz stava 1. ovog člana podnosi se u dva primerka.

Član 4

Prijava iz člana 3. ovog pravilnika odbaciće se ako:

1) podnosilac prijave nije upisan u Registar proizvođača semena, rasada i micelija jestivih i lekovitih gljiva (u daljem tekstu: Registar);

2) nije podneta u roku iz člana 14. Zakona o semenu;

3) podnosilac prijave ne priloži dokumenta iz člana 3. stav 2. ovog pravilnika;

4) je za proizvodnju semena prijavljena kategorija semena suprotno odredbama člana 2. ovog pravilnika;

5) je za proizvodnju semena prijavljena sorta koja nije upisana u Registar sorti poljoprivrednog bilja.

Član 5

Kontrola proizvodnje semena obuhvata pregled dokumentacije o poreklu upotrebljenog semena i stručne preglede u toku vegetacije. Pregledom dokumentacije utvrđuje se poreklo upotrebljenog semena, vrsta, sorta i kategorija. Stručnim pregledom u toku vegetacije utvrđuju se svojstva sorte i drugi elementi utvrđeni ovim pravilnikom kada su najviše izraženi, odnosno kada se mogu uočiti i proceniti.

O pregledima iz stava 1. ovog člana vode se zapisnici na obrascima, koji su odštampani uz ovaj pravilnik i čine njegov sastavni deo, i to:

1) zapisnik o kontroli proizvodnje semena - Obrazac br. 2;

2) zapisnik o kontroli nad oplodnjom (oprašivanjem) hibrida - Obrazac br. 3.

Podaci, svojstva i ocene utvrđeni pregledom iz stava 1. ovog člana unose se u zapisnik na dan pregleda. Zapisnik se vodi za svaku parcelu semenskog useva koja je prijavljena za kontrolu proizvodnje.

Zaključivanje zapisnika vrši se neposredno posle žetve semenskog useva. U zapisnik se unose podaci o ostvarenom prinosu naturalnog semena i procena prinosa dorađenog semena.

Zapisnik o kontroli proizvodnje semena i o kontroli nad oplodnjom (oprašivanjem) semena sačinjava se u tri primerka, od kojih se jedan primerak ostavlja proizvođaču semena.

Pregledima i vođenju, odnosno zaključivanju zapisnika, mora da prisustvuje odgovorno lice proizvođača koje rukovodi procesom proizvodnje semena.

Član 6

Na osnovu izvršenih pregleda, zapisnika o kontroli proizvodnje semena i uverenja o zdravstvenom stanju semenskog useva, ministar nadležan za poslove poljoprivrede izdaje uverenje o priznavanju semenskog useva za svaku prijavljenu parcelu, na Obrascu br. 4 - Uverenje o priznavanju semenskog useva, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Član 7

Ako se pregledom utvrdi da semenski usev ne ispunjava uslove iz člana 5. ovog pravilnika za priznavanje, odnosno za izdavanje uverenja, u zapisnik se unose podaci o tim uslovima i zaključuje zapisnik na dan izvršenog pregleda.

Uverenje iz stava 1. ovog člana neće se izdati ako:

1) je utvrđeno da semenski usev ne ispunjava uslove propisane ovim pravilnikom;

2) oplemenjivač sorte predloži donošenje rešenja o nepriznavanju semenskog useva;

3) se zdravstvenim pregledom utvrdi prisustvo bolesti i štetočina zbog kojih je po propisima o zaštiti zdravlja bilja zabranjeno korišćenje semena za proizvodnju i promet.

2. Način vršenja kontrole proizvodnje semena

Član 8

Kontrola proizvodnje semena vrši se pregledima kojima se utvrđuje: vrsta, sorta, kategorija i poreklo upotrebljenog semena, predusev semenskog useva, primenjene agrotehničke mere, prostorna izolacija semenskog useva, zakorovljenost, opšte stanje i razvoj useva, sortna čistoća, količina proizvedenog naturalnog semena i procena prinosa dorađenog semena i broj pregleda za pojedine vrste semenskih useva.

Član 9

Vrsta, sorta, kategorija i poreklo upotrebljenog semena i semena u semenskom usevu utvrđuju se na osnovu uverenja o priznavanju semenskog useva i deklaracije semena, a za seme iz uvoza na osnovu sertifikata o sortnosti semena (OECD), sertifikata o kvalitetu semena (ISTA) i uverenja o zdravstvenom stanju semena (fitosertifikat), kao i pregledom useva u toku vegetacije kada su najbolje ispoljene karakteristike sorte.

Član 10

Predusev na zemljištu na kojem je zasnovan semenski usev utvrđuje se na osnovu evidencije o korišćenju tog zemljišta u prethodnim godinama, kao i uvidom na licu mesta.

Član 11

U okviru primenjenih agrotehničkih mera utvrđuje se vreme i način setve, nega useva, kvalitet izvođenja agrotehničkih mera.

Član 12

Prostornom izolacijom semenskog useva utvrđuje se udaljenost semenskog useva od drugih useva ili samoniklih biljaka iste ili drugih vrsta ili sorti sa kojima može doći do ukrštanja.

Član 13

Zakorovljenost semenskog useva utvrđuje se uvidom i stručnom ocenom na licu mesta stepena prisustva pojedinih vrsta korovskih biljaka, a naročito vrsta korova koji utiču na upotrebnu vrednost semena.

Zakorovljenost se, ukoliko nije posebno naznačena, utvrđuje ocenama koje su propisane jedinstvenim metodama za vršenje kontrole proizvodnje semena poljoprivrednog bilja, koje su odštampane uz ovaj pravilnik i čine njegov sastavni deo.

Član 14

Opšte stanje i razvoj useva utvrđuje se na osnovu izgleda i uniformnosti useva, poleganja, njegovog porasta, morfoloških, bioloških i drugih karakterističnih osobina biljaka i delova biljaka te vrste i sorte, kao i oštećenosti useva od vremenskih nepogoda i primenjenih agrotehničkih mera.

Član 15

Sortna čistoća utvrđuje se na osnovu ispoljavanja karakterističnih osobina sorte, linije ili hibrida pregledom semenskog useva u fazama kada su ta svojstva najbolje izražena na biljkama.

Član 16

Količina proizvedenog naturalnog semena i procena prinosa dorađenog semena utvrđuje se merenjem, pregledom dokumentacije, stručnom procenom na licu mesta ili uzimanjem i merenjem uzoraka iz semenskog useva.

Član 17

Za svaku vrstu, odnosno sortu semena vrši se određeni broj pregleda u toku vegetacije na način i pod uslovima propisanim jedinstvenim metodama za vršenje kontrole proizvodnje semena poljoprivrednog bilja.

IV EVIDENCIJA O PRIZNAVANJU SEMENSKOG USEVA

Član 18

Ministarstvo vodi evidenciju o priznavanju semenskog useva elektronskim putem za svaki semenski usev prijavljen za kontrolu proizvodnje.

Evidencija iz stava 1. ovog člana vodi se za seme po vrsti, sorti i kategoriji i sadrži:

1) naziv i sedište proizvođača semena;

2) broj i datum izdatog uverenja o priznavanju semenskog useva, odnosno rešenja o nepriznavanju useva;

3) vrstu, sortu (hibrid, liniju) i kategoriju priznatog semenskog useva;

4) prijavljenu površinu za kontrolu proizvodnje, priznatu i odbijenu površinu semenskog useva;

5) ostvareni prinos naturalnog semena u kg/ha;

6) procenu prinosa dorađenog semena u kg/ha.

V EVIDENCIJA O PROIZVODNJI I KOLIČINI PROIZVEDENOG RASADA I IZVEŠTAJ O KOLIČINI PROIZVEDENOG RASADA

Član 19

Proizvođač rasada vodi evidenciju o proizvodnji i količini proizvedenog rasada u pisanoj formi kao knjigu evidencije sa sledećim podacima:

1) broj rešenja o upisu u Registar;

2) ime i prezime lica odgovornog za proizvodnju rasada;

3) mesto proizvodnje (opština, katastarska parcela, objekat);

4) vrsta, sorta, kategorija i poreklo semena upotrebljenog za proizvodnju rasada;

5) količina proizvedenog rasada;

6) količina isporučenog rasada;

7) broj uverenja o zdravstvenom stanju rasada.

Proizvođač rasada Ministarstvu podnosi izveštaj o količini proizvedenog rasada na Obrascu br. 5. - Izveštaj o količini proizvedenog rasada, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

VI IZVEŠTAJ O PROIZVODNJI I KOLIČINI PROIZVEDENE MICELIJE

Član 20

Proizvođač micelija Ministarstvu podnosi izveštaj o proizvodnji i količini proizvedene micelije na Obrascu br. 6. - Izveštaj o proizvodnji i količini proizvedene micelije, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

VII ZAVRŠNE ODREDBE

Član 21

Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o kontroli proizvodnje semena poljoprivrednog bilja ("Službeni glasnik RS", broj 41/94).

Član 22

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

 

JEDINSTVENE METODE ZA VRŠENJE KONTROLE PROIZVODNJE SEMENA POLJOPRIVREDNOG BILJA

 

I SEMENSKI USEVI ŽITA

1. Strna žita (pšenica, ječam, ovas, raž i tritikale)

Kod strnih žita obavezna su dva pregleda.

Prvi pregled vrši se u periodu između klasanja, odnosno metličenja biljaka i cvetanja biljaka. Ovim pregledom utvrđuje se lokacija parcele, predusev, prostorna izolacija, čistoća vrste odnosno sorte, prisustvo korova, kao i izgled i ujednačenost useva.

Drugi pregled vrši se kada su biljke u voštanoj zrelosti. Ovim pregledom se utvrđuje procenat primesa drugih vrsta i sorti, zdravstveno stanje, prisustvo korova, čistoća sorte, izgled i poleganje useva i procena prinosa naturalnog semena.

Usev strnih žita neće se priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8, osim za hibride raži gde je najmanja prostorna izolacija 1.000 m;

2) je usev polegao na više od 20% površine u vreme drugog pregleda. Ako je usev polegao samo u jednom delu parcele neće se priznati usev samo sa tog dela parcele;

3) je neujednačenost useva na više od 20% od ukupne površine. Pri ocenjivanju uniformnosti uzima se u obzir bujnost useva, gustina, veličina, plodnost klasova i zrenje;

4) je u usevu bilo divljeg ovsa (Avena fatua) i prilepače (Galium sp.);

5) čistoća sorte ne odgovara normama iz tabele broj 1;

6) je u usevu bilo drugih vrsta strnih žita;

7) su predusev bila strna žita, a za kategoriju predosnovnog i osnovnog semena i ako je u prethodne dve godine na parceli gajena ista vrsta;

8) je zakorovljenost veća od ocene 1.

Tabela broj 1. Norme sortne čistoće za priznavanje semenskog useva strnih žita

Biljna vrsta

Broj biljaka drugih sorti na 100 m2

Predosnovno
seme

Osnovno
seme

Sertifikovano seme
prve generacije

Sertifikovano seme
druge generacije

Pšenica
Ječam
Ovas
Tritikale
(samooplodni)





0





5





20





30

Raž
Tritikale
(stranooplodni)



0



3



10



10

Sortna čistoća, odnosno čistoća vrste useva strnih žita utvrđuje se detaljnim pregledom uzoraka na kontrolnoj jedinici.

Površina kontrolne jedinice na kojoj se utvrđuje prisustvo drugih vrsta odnosno sorti iznosi 100 m2. Na površinama do 10 ha potrebno je imati dve kontrolne jedinice. Za svakih sledećih 10 ha dodaje se po jedna kontrolna jedinica. Kontrolne jedinice treba da budu ravnomerno raspoređene po celoj površini semenskog useva.

PROSOLIKA ŽITA

2. Kukuruz

U proizvodnji samooplodnih linija i sorti kukuruza obavezna su najmanje tri pregleda.

Prvi pregled useva se vrši u vreme kada biljka razvije pet do sedam listova, pri čemu se utvrđuje lokacija parcele, prostorna izolacija, predusev, identitet zasejane linije prema prijavi, način setve, prisustvo korova, ujednačenost useva.

Drugi pregled se vrši u vreme izbijanja metlica kada se utvrđuje prisustvo atipičnih biljaka.

Treći pregled se vrši pred berbu i njime se utvrđuje oplodnja, zdravstveno stanje, procenat atipičnih klipova i procenjuje prinos semena.

Usev samooplodne linije i sorti kukuruza neće se priznati kao semenski ako se utvrdi da je:

1) prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

2) u usevu za proizvodnju samooplodne linije bilo više od 0,1% atipičnih biljaka u vreme drugog pregleda;

3) u usevu za proizvodnju sorte kukuruza bilo više od 0,5% atipičnih biljaka u vreme drugog pregleda;

4) predusev bio kukuruz ili sirak;

5) usev ocenjen kao neujednačen;

6) zakorovljenost veća od ocene 1;

7) pri pregledu klipa u proizvodnji samooplodne linije ustanovljeno prisustvo više od 0,1% atipičnih klipova ili više od 0,2% klipova sa atipičnim semenom po obliku veličini, boji i drugim svojstvima;

8) pri pregledu klipa u proizvodnji sorti kukuruza ustanovljeno prisustvo više od 0,5% atipičnih klipova.

U proizvodnji sertifikovanog semena hibrida kukuruza i osnovnog semena roditeljskih hibrida kukuruza koji se koriste za proizvodnju trolinijskih i četvorolinijskih hibrida obavezno je najmanje šest pregleda.

Prvi pregled se obavlja u vreme kada biljka u usevu razvije pet do sedam listova. Ovim pregledom utvrđuje se lokacija parcele, prostorna izolacija useva, identitet zasejanih roditeljskih komponenti prema prijavi, ispravnost setve komponenata "majke" i "oca" po šemi setve na celoj površini, prisustvo korova i ujednačenost useva.

Drugi pregled vrši se pre izbijanja metlica na majčinskoj komponenti, kada se utvrđuje procenat atipičnih biljaka na obe roditeljske komponente i da li su uklonjeni zaperci na majčinskoj komponenti.

Treći, četvrti i peti pregled vrše se za vreme oprašivanja kada se kontroliše da li su uklonjene metlice na majčinskoj komponenti i atipične metlice na očinskoj komponenti, kao i prisustvo atipičnih biljaka u obe roditeljske komponente.

Šesti pregled se vrši u klipu na prebirnoj traci ili sušari kada se utvrđuje količina naturalnog semena, zdravstveno stanje i prisustvo atipičnih klipova.

Usev osnovnog semena roditeljskog hibrida kukuruza neće se priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) je predusev bio kukuruz ili sirak;

2) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

3) je usev ocenjen kao neujednačen;

4) je zakorovljenosti veća od ocene 1;

5) u usevu na majčinskim biljkama, u poslednjem pregledu u vreme rasipanja polena, ima više od 0,1% atipičnih biljaka;

6) u usevu u vreme rasipanja polena ima više od 0,1% atipičnih očinskih biljaka;

7) u vreme pregleda kada 5 % ili više majčinskih biljaka ima svilu sposobnu za oplodnju, više od 0,5% majčinskih biljaka rasipaju polen u vreme bilo kog pregleda koji se vrše u periodu oprašivanja ili više od 1% ukupno u vreme trećeg, četvrtog i petog pregleda;

8) u pregledu klipa pre sušenja ima više od 0,1% atipičnih klipova ili više od 0,2% klipova sa semenom atipičnim po boji, veličini i obliku i drugim svojstvima.

Usev za proizvodnju sertifikovanog semena hibrida kukuruza neće se priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) je predusev bio kukuruz ili sirak;

2) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

3) je usev ocenjen kao neujednačen;

4) je zakorovljenost veća od ocene 1;

5) u usevu na majčinskim biljkama, u poslednjem pregledu u vreme rasipanja polena, ima više od 0,2% atipičnih biljaka;

6) u usevu u vreme rasipanja polena ima više od 0,2% atipičnih očinskih biljaka;

7) u vreme pregleda kada 5 % ili više majčinskih biljaka ima svilu sposobnu za oplodnju, više od 1% majčinskih biljaka rasipaju polen u vreme bilo kog pregleda koji se vrše u periodu oprašivanja, ili više od 2% ukupno u vreme trećeg, četvrtog i petog pregleda;

8) u pregledu klipa pre sušenja ima više od 0,1% atipičnih klipova ili više od 0,2% klipova sa semenom atipičnim po boji, veličini i obliku i drugim svojstvima.

Metlice zaperka, delovi metlica ili metlice glavnih biljaka uračunavaju se u biljke koje su rasipale polen kad su metlice (centralne i bočne) duge pet ili više santimetara, a antere su izašle iz gluma.

Kontrolnu jedinicu na kojoj se utvrđuje prisustvo atipičnih biljaka majčinske i očinske komponente i prisustvo majčinskih biljaka koje rasipaju polen i imaju svilu sposobnu za oplodnju čini 100 biljaka u jednom redu. Na površini do 10 ha uzima se 10 kontrolnih jedinica. Za svakih narednih 10 ha uzima se po jedna kontrolna jedinica više. Kontrolne jedinice treba da budu ravnomerno raspoređene po celoj površini semenskog useva.

3. Sirak

Za sirak su obavezna najmanje tri pregleda.

Prvi pregled obavlja se u vreme kada biljke imaju osam do deset listova, drugi u vreme metličenja, a treći u vreme voštane zrelosti.

Prvim pregledom utvrđuje se lokacija proizvodne parcele, prostorna izolacija, predusev, ujednačenost, zdravstveno stanje, zakorovljenost useva, prisustvo atipičnih biljaka.

Drugim pregledom proverava se jesu li uklonjene atipične biljke, zdravstveno stanje i zakorovljenost.

Trećim pregledom utvrđuje se sortna čistoća, ujednačenost i procenjuje se prinos naturalnog semena.

Usev sirka neće se priznati kao semenski ako je utvrđeno da:

1) je usev zasejan na parceli gde je predusev bio sirak ili kukuruz;

2) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

3) je u usevu bilo više od tri atipične biljke na 100 m2 u usevu za proizvodnju osnovnog semena odnosno 10 atipičnih biljaka na 100 m2 u usevu za proizvodnju sertifikovanog semena;

4) je u usevu bilo biljaka s kovrdžavim metlicama više od 1%;

5) je usev ocenjen kao neujednačen;

6) je zakorovljenost veća od ocene 1;

7) je u usevu bilo biljaka iz roda Sorghum više čije se seme teško razlikuje i odvaja od semena sirka više od tri biljke na 100 m2 u usevu za proizvodnju osnovnog semena, odnosno više od 10 biljaka na 100 m2 u usevu za proizvodnju sertifikovanog semena.

Sortna čistoća useva utvrđuje se pregledom kontrolnih jedinica, za koje se na površini do 10 ha uzima 10 kontrolnih jedinica po 100 m2, a za svakih daljnjih 10 ha uzima se po jedna kontrolna jedinica više. Kontrolne jedinice treba da budu ravnomerno raspoređene po celoj površini semenskog useva.

4. Proso

Kod prosa obavezna su dva pregleda.

Prvi pregled vrši se u vreme cvetanja biljaka. Ovim pregledom utvrđuje se lokacija parcele, predusev, čistoća vrste odnosno sorte, prisustvo korova, prostorna izolacija, kao i izgled i ujednačenost useva.

Drugi pregled vrši se kad su biljke u voštanom zrenju. Ovim pregledom se utvrđuje procenat primesa drugih vrsta i sorti, zdravstveno stanje, prisustvo korova, izgled i poleganje useva i procena prinosa naturalnog semena.

Usev prosa neće se priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

2) je poleganje biljaka na više od 20% od ukupne površine u vreme drugog pregleda. Ako je usev polegao samo u jednom delu parcele neće se priznati usev samo sa tog dela parcele;

3) je neujednačenost useva na više od 20% od ukupne površine. Pri ocenjivanju uniformnosti uzima se u obzir bujnost useva, gustina, veličina, plodnost metlica i zrenje;

4) su predusev bila strna ili prosolika žita, a za kategoriju osnovnog semena ako je u prethodne dve godine na parceli gajen proso;

5) je zakorovljenost veća od ocene 1;

6) je prisutno više od pet atipičnih biljaka na 100 m2 u usevu za proizvodnju osnovnog semena odnosno više od 10 biljaka na 100 m2 u usevu za proizvodnju sertifikovanog semena.

Sortna čistoća, odnosno čistoća vrste useva i prosa utvrđuje se detaljnim pregledom uzoraka na kontrolnoj jedinici.

Površina kontrolne jedinice na kojoj se utvrđuje prisustvo drugih vrsta odnosno sorti iznosi 100 m2. Na površinama do 10 ha potrebno je imati dve kontrolne jedinice. Za svakih sledećih 10 ha dodaje se po jedna kontrolna jedinica. Kontrolne jedinice treba da budu ravnomerno raspoređene po celoj površini semenskog useva.

OSTALA ŽITA

5. Heljda

Kod heljde obavezna su dva pregleda.

Prvi pregled vrši se u vreme cvetanja biljaka. Ovim pregledom utvrđuje se lokacija parcele, predusev, čistoća vrste, odnosno sorte, prisustvo korova, prostorna izolacija, kao i izgled i ujednačenost useva.

Drugi pregled vrši se kad su biljke u voštanom zrenju. Ovim pregledom se utvrđuje procenat primesa drugih vrsta i sorti, zdravstveno stanje, prisustvo korova, izgled i poleganje useva i procena prinosa naturalnog semena.

Usev heljde neće se priznati kao semenski ako se utvrdi da je:

1) prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

2) poleganje biljaka u usevu na više od 20% od ukupne površine u vreme drugog pregleda. Ako je usev polegao samo u jednom delu parcele neće se priznati usev samo sa tog dela parcele;

3) neujednačenost useva na više od 20% od ukupne površine. Pri ocenjivanju uniformnosti uzima se u obzir bujnost useva, gustina, veličina, plodnost metlica i zrenje;

4) u usevu heljde bilo više od 2% tatarske heljde (Fagopyrum tataricum);

5) predusev bila heljda, a za kategoriju osnovnog semena ako je u prethodne dve godine na parceli gajena heljda;

6) zakorovljenost veća od ocene 1.

Površina kontrolne jedinice na kojoj se utvrđuje prisustvo drugih vrsta odnosno sorti iznosi 100 m2. Na površinama do 10 ha potrebno je imati dve kontrolne jedinice. Za svakih sledećih 10 ha dodaje se po jedna kontrolna jedinica. Kontrolne jedinice treba da budu ravnomerno raspoređene po celoj površini semenskog useva.

II SEMENSKI USEVI INDUSTRIJSKOG BILJA

1. Suncokret

U proizvodnji semena sorti suncokreta i samooplodnih linija obavezna su tri pregleda.

Prvi pregled se vrši u fazi razvoja od tri do pet pari listova, radi kontrole prisustva samoniklih biljaka suncokreta u prostoru izolacije i u samom semenskom usevu, radi utvrđivanja sortne čistoće roditeljskih komponenti, kao i provere zakorovljenosti i uniformnosti useva.

Drugi pregled vrše se u početku cvetanja radi utvrđivanja prisustva atipičnih biljaka, zakorovljenosti, prostorne izolacije, sortne čistoće, uniformnosti useva.

Treći pregled se vrši u fazi fiziološke zrelosti, radi utvrđivanja uniformnosti useva, zakorovljenosti i procene prinosa semena.

Usev suncokreta za proizvodnju samooplodne linije neće se priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

2) je usev zasejan na parceli gde je u plodoredu bio zastupljen suncokret u poslednjih pet godina, ili ako su soja ili uljana repica bile predusev;

3) je zakorovljenost veća od ocene 1;

4) je usev ocenjen kao neujednačen;

5) u usevu za proizvodnju samooplodne linije bilo više od 0,2% atipičnih biljaka u vreme kada je 2% ili više biljaka spremno za oplodnju;

6) je u usevu za proizvodnju sorti suncokreta bilo više od 1% atipičnih biljaka u vreme drugog pregleda.

U proizvodnji semena hibrida suncokreta i hibridnih roditeljskih komponenti obavezno je pet pregleda.

Prvi pregled se vrši u fazi razvoja od tri do pet pari listova, radi kontrole prisustva samoniklih biljaka suncokreta u prostoru izolacije i u samom semenskom usevu, radi utvrđivanja sortne čistoće roditeljskih komponenti, kao i provere zakorovljenosti i uniformnosti useva.

Drugi pregled se vrši u fazi pune butonizacije radi, utvrđivanja sortne čistoće, kontrole uniformnosti useva i uklanjanja atipičnih biljaka.

Treći pregled vrši se u početku cvetanja radi utvrđivanja prisustva fertilnih biljaka kod majčinske komponente, prisustva atipičnih biljaka, prostorne izolacije.

Četvrti pregled vrši se u punom cvetanju radi utvrđivanja prisustva fertilnih biljaka kod majčinske komponente, prisustva atipičnih biljaka, kontrole oplodnje i određivanja vremena uklanjanja očinske komponente.

Peti pregled se vrši u fazi fiziološke zrelosti, radi utvrđivanja uniformnosti useva, zakorovljenosti, provere uklonjenosti očinske komponente i procene prinosa semena.

Usev hibridnog semena suncokreta i osnovnog semena hibridnih roditeljskih komponenti neće se priznati kao semenski ako se utvrdi da je:

1) prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

2) usev zasejan na parceli gde je u plodoredu bio zastupljen suncokret u poslednjih pet godina, ili ako su soja ili uljana repica bile predusev;

3) zakorovljenost veća od ocene 1;

4) usev ocenjen kao neujednačen;

5) u usevu za proizvodnju sertifikovanog semena hibrida sortna čistoća muškog roditelja ispod 99,5%, kada 5% ili više majčinskih biljaka imaju cvetove spremne da prime polen;

6) u usevu za proizvodnju sertifikovanog semena hibrida sortna čistoća ženskog roditelja manja od 99,0% ili je nivo muške sterilnosti manji od 99,5%;

7) u usevu za proizvodnju osnovnog semena roditeljskog hibrida sortna čistoća muškog roditelja ispod 99,8%, kada 2% ili više majčinskih biljaka imaju cvetove spremne da prime polen;

8) u usevu za proizvodnju osnovnog semena roditeljskog hibrida sortna čistoća ženskog roditelja manja od 99,5% uključujući i muško fertilne biljke.

Kontrolna jedinica na kojoj se utvrđuje prisustvo atipičnih biljaka, majčinskih biljaka koje rasipaju polen predstavlja 100 biljaka u jednom redu. Na površini do 10 ha uzima se 10 kontrolnih jedinica. Za svakih narednih 10 ha uzima se po jedna kontrolna jedinica više.

2. Soja

Kod soje obavezna su dva pregleda.

Prvi pregled se vrši u vreme cvetanja biljaka, radi lokacije parcele, utvrđivanja preduseva, prostorne izolacije, sortne čistoće, uniformnosti i zakorovljenosti.

Drugi pregled se vrši u periodu zrenja biljaka radi utvrđivanja sortne čistoće, zakorovljenosti, poleganja useva i procene prinosa.

Usev soje neće se priznati kao semenski usev ako se utvrdi da:

1) je u protekle dve godine na toj parceli sejana soja, suncokret ili uljana repica;

2) je sortna čistoća za usev predosnovnog i osnovnog semena manja od 99,5%, a useva za proizvodnju sertifikovanog semena prve i druge generacije manja od 99%;

3) je zakorovljenost veća od ocene 1;

4) ima prisustva biljaka Xantiuma spp i Solanum nigrum;

5) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

6) je usev ocenjen kao neujednačen.

Kontrolna jedinica na kojoj se utvrđuje sortna čistoća predstavlja 200 biljaka u jednom redu. Na površini do 10 ha uzima se 10 kontrolnih jedinica. Za svakih narednih 10 ha uzima se po jedna kontrolna jedinica više.

3. Ricinus

Kod ricinusa obavezna su najmanje dva pregleda.

Prvi pregled se vrši pre početka cvetanja radi utvrđivanja lokacije parcele, prostorne izolacije i radi uklanjanja biljaka atipičnih za sortu, što se utvrđuje prema boji stabla i lista.

Drugim pregledom proverava se da li su uklonjene za sortu atipične biljke i vrši se procena prinosa naturalnog semena.

Usev semena ricinusa neće se priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) je broj atipičnih biljaka veći od 3%;

2) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

3) je usev ocenjen kao neujednačen;

4) je zakorovljenost veća od ocene 1.

Kontrolna jedinica na kojoj se utvrđuje prisustvo atipičnih biljaka predstavlja 100 biljaka u jednom redu. Na površini do 10 ha uzima se 10 kontrolnih jedinica. Za svakih narednih 10 ha uzima se po jedna kontrolna jedinica više.

4. Lan

Za lan su obavezna dva pregleda.

Prvi pregled se obavlja u vreme cvetanja radi utvrđivanja lokacije parcele, poštovanja prostorne izolacije, preduseva, stanja sortne čistoće, zdravstvenog stanja, zakorovljenosti i poleganja useva.

Drugi pregled se obavlja pred žetvu radi utvrđivanja sortne čistoće, zdravstvenog stanja, zakorovljenosti, poleganja useva i procene prinosa naturalnog semena.

Usev lana se neće priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) je prethodna setva lana bila na istoj parceli u periodu manjem od pet godina;

2) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

3) u drugoj kontroli ima prisutnih korova Ambrosia artemisifolia L., Cuscuta spp, Avena spp, Lolium remotum, a Orobanche ramosa L.u oba pregleda ima veće prisustvo od jedne biljke na 10 m2;

4) atipičnih biljaka ima više od 3%;

5) je usev ocenjen kao neujednačen;

6) je zakorovljenost veća od ocene 1.

Površina kontrolne parcele na kojoj se utvrđuje sortna čistoća za lan iznosi 100 m2. Na površini do 10 ha pregledaju se tri kontrolne jedinice. Na površinama preko 10 ha za svaki 10 ha dodaje se još po jedna kontrolna jedinica.

5. Šećerna repa

Opšti uslovi za proizvodnju semena šećerne repe:

Proizvodnja izvodnica šećerne repe i semenski usev šećerne repe, može se zasnovati samo na parceli na kojoj u prethodnih šest godina nije gajen merkantilni usev iz roda Beta, a semenski usev šećerne repe i drugi semenski usevi roda Beta u poslednjih 10 godina.

Udaljenost semenskog useva šećerne repe od drugog useva šećerne repe data je u tabeli broj 8.

Usev semenske šećerne repe i usev za proizvodnju izvodnica ne smeju imati zakorovljenost veću od ocene 1.

Proizvodnja semena šećerne repe dvogodišnjim metodom

Metod proizvodnje podrazumeva da se šećerna repa seje u proleće ili leto, biljke se vade i trape u trapu ili hladnoj komori i kao izvodnice sade sledećeg proleća i u drugoj godini proizvodnje ubira se seme šećerne repe.

Obavezna su dva pregleda u prvoj i tri pregleda u drugoj godini proizvodnje.

Prvi pregled u prvoj godini proizvodnje vrši se pre sklapanja redova. Ovim pregledom utvrđuje se lokacija parcele, način proizvodnje izvodnica, broj izniklih biljaka po jedinici površine, prisustvo atipičnih biljaka (različit fenotip, prisustvo drugih vrsta roda Beta) kao i ocena opštih uslova za proizvodnju semena šećerne repe (zakorovljenost, ujednačenost useva, prisustvo bolesti, štetočina i drugo).

Drugi pregled treba obaviti u momentu vađenja izvodnica kada se procenjuje ukupan broj proizvedenih izvodnica (posebno za svaku roditeljsku komponentu), njihovo zdravstveno stanje kao i način skladištenja, odnosno čuvanja. Ukoliko se izvodnice usled vremenskih neprilika ili drugih razloga ostavljaju da prezime u polju treba izvršiti procenu broja biljaka roditeljskih komponenti i oceniti njihovo zdravstveno stanje. U ovom slučaju neophodno je ponoviti procenu broja biljaka po završetku zime.

Treći pregled vrši se u drugoj godini proizvodnje nakon rasađivanja izvodnica kada se utvrđuje način rasađivanja i zasnovana površina kao i ocena opštih uslova za proizvodnju semena šećerne repe (prostorna izolacija, zakorovljenost, ujednačenost useva, prisustvo bolesti i štetočina i drugo).

Četvrti pregled vrši se u drugoj godini proizvodnje u fazi cvetanja kada se ocenjuje procenat monogermnosti i sterilnosti majčinske komponente, prisustvo atipičnih biljaka kao i ocena opštih uslova za proizvodnju semena šećerne repe (prostorna izolacija, zakorovljenost, ujednačenost useva, prisustvo bolesti i štetočina i drugo).

Peti pregled vrši se u drugoj godini proizvodnje pred žetvu semenskog useva šećerne repe radi procene prinosa naturalnog semena, ocene prisustva korova i bolesti.

Proizvodnja semena šećerne repe jednogodišnjom metodom

Metod podrazumeva setvu u avgustu ili septembru.

Kontrola semenskog useva vrši se četiri puta.

Prvi pregled u prvoj kalendarskoj godini, vrši se pred sklapanje redova useva. Pri ovom pregledu kontrolišu se opšti uslovi za proizvodnju, lokacija parcele, uniformnost useva, prisustvo bolesti, prostorna izolacija korova i samoniklih biljaka iz roda Beta.

Drugi pregled se vrši u proleće druge godine u periodu kraj marta - početak aprila, radi utvrđivanja sklopa biljaka i stepena oštećenja useva od štetočina, bolesti i izmrzavanja.

Treći pregled vrši se u drugoj godini proizvodnje u fazi cvetanja kada se ocenjuje procenat monogermnosti i sterilnosti majčinske komponente, prisustvo atipičnih biljaka kao i ocena opštih uslova za proizvodnju semena šećerne repe (prostorna izolacija, zakorovljenost, ujednačenost useva, prisustvo bolesti i štetočina i drugo).

Četvrti pregled proizvodnje vrši se pred žetvu semenskog useva u cilju procene prinosa naturalnog semena, ocene prisustva korova.

Usev šećerne repe neće se priznati kao semenski ako se utvrdi:

1) da je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

2) da je usev ocenjen kao neujednačen;

3) da je u poslednjih šest godina predusev bio merkantilni usev šećerne repe ili usev iz roda Beta, a semenski usev roda Beta u poslednjih 10 godina;

4) da je zakorovljenost veća od ocene 1;

5) da u periodu cvetanja bilo više od 0,5% fertilnih biljaka u majčinskoj komponenti (osim u proizvodnji anizoploidnih sorti);

6) prisustvo drugih vrsta sa kojima može doći do ukrštanja u usevu šećerne repe u vreme cvetanja useva.

Kontrolna jedinica na kojoj se utvrđuje prisustvo atipičnih biljaka predstavlja 100 biljaka u jednom redu. Na površini do 10 ha uzima se 10 kontrolnih jedinica. Za svakih narednih 10 ha uzima se po jedna kontrolna jedinica više.

6. Konoplja

Kod konoplje obavezna su najmanje dva pregleda.

Prvi pregled se vrši pre cvetanja biljaka, radi kontrole poštovanja prostorne izolacije, provere sortne čistoće, uniformnosti useva, zdravstvenog stanja i zakorovljenosti.

Drugi pregled se vrši pred žetvu radi utvrđivanja sortne čistoće, zdravstvenog stanja uniformnosti, visine porasta i procene prinosa semena.

Usev semena konoplje neće se priznati kao semenski usev ako se utvrdi da:

1) je predusev bila konoplja;

2) su biljke niže od 150 cm;

3) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

4) je bilo u drugom pregledu prisutnih korova Avena spp. i Orobanche ramosa L;

5) je broj atipičnih biljaka veći od 3%;

6) usev nije odgovarajućeg zdravstvenog stanja;

7) je usev ocenjen kao neujednačen;

8) je zakorovljenost veća od ocene 1.

Kontrolna jedinica na kojoj se utvrđuje prisustvo atipičnih biljaka predstavlja 100 biljaka u jednom redu. Na površini do 10 ha uzima se pet kontrolnih jedinica. Za svakih narednih 10 ha uzima se po jedna kontrolna jedinica više.

7. Uljana repica i uljana rotkvica

Obavezna su tri pregleda.

Prvi pregled se obavlja neposredno pred cvetanje.

Utvrđuje se lokacija parcele, poštovanje izolacije, plodoreda, sortne čistoće, zdravstveno stanje i zakorovljenost.

Drugi pregled se obavlja u fazi cvetanja. Tim pregledom se utvrđuje prisustvo atipičnih biljaka, prostorna izolacija, prisustvo korova.

Treći pregled se vrši kada je najmanje 60% biljaka u fazi tehnološke zrelosti.

Utvrđuje se sortna čistoća, zakorovljenost, vrši se procena prinosa naturalnog semena.

Usev uljane repice i uljane rotkvice neće se priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) je na parceli u poslednjih pet godina bila sejana uljana repica ili uljana rotkvica;

2) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

3) u usevu ima primesa drugih sorti više od 0,1% u usevu za proizvodnju osnovnog semena, ili više od 0,3% u usevu za proizvodnju sertifikovanog semena;

4) je usev ocenjen kao neujednačen;

5) je zakorovljenost veća od ocene 1;

6) ima drugih vrsta i korova čije se seme teško izdvaja (Raphanus raphanistrum, Sinapis arvensis) u usevu osnovnog semena, ili više od pet biljaka na 100 m2 u usevu za proizvodnju sertifikovanog semena.

Površina kontrolne jedinice u usevu uljane repice i uljane rotkvice iznosi 100 m2. Na površinama do 10 ha uzima se 10 kontrolnih jedinica. Za svakih narednih 10 ha uzima se po jedna kontrolna jedinica više.

8. Duvan

Kod duvana obavezna su dva pregleda.

Prvi pregled se vrši pre pojave cvetnih pupoljaka radi utvrđivanja lokacije parcele, ocene uniformnosti, zdravstvenog stanja, zakorovljenosti, utvrđivanja prostorne izolacije i prisustva atipičnih biljaka.

Drugi pregled se vrši u vreme početka cvetanja da se utvrdi prisustvo atipičnih biljaka.

Usev duvana neće se priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) je usev zasejan na površini na kojoj je sejan duvan ili neka biljna vrsta iz porodice Solanaceae (krompir, paradajz, paprika, plavi patlidžan) i leguminoze (za duvan Virdžinia tipa), u prethodne tri godine;

2) je broj atipičnih biljaka veći od 3% ili ako ima biljaka drugih tipova;

3) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

4) je zakorovljenost veća od ocene 1;

5) je usev ocenjen kao neujednačen;

6) u slučaju hibridne proizvodnje ako u liniji majke u fazi cvetanja ima fertilnih biljaka.

Kontrolna jedinica u usevu duvana je cela površina.

9. Mak

Kod maka obavezna su dva pregleda.

Prvi pregled se vrši u fazi cvetanja radi utvrđivanja lokacije parcele, odstranjivanja biljaka drugih sorti, ocene poštovanja izolacije, zakorovljenosti, uniformnosti, zdravstvenog stanja.

Drugi pregled se vrši u vreme pune zrelosti biljaka radi utvrđivanja sortne čistoće, ocene zakorovljenosti, uniformnosti, zdravstvenog stanja i procene prinosa.

Usev maka neće se priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) u usevu ima više od 0,5% drugih sorti maka;

2) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

3) je zakorovljenost veća od ocene 1;

4) je usev ocenjen kao neujednačen.

Kontrolna jedinica na kojoj se utvrđuje prisustvo atipičnih biljaka predstavlja 100 biljaka u jednom redu. Na površini do 10 ha uzima se 10 kontrolnih jedinica. Za svakih narednih 10 ha uzima se po jedna kontrolna jedinica više.

III SEMENSKI USEVI KRMNOG BILJA

1. Krmno bilje iz porodice Brassicaceae (krmna repica, ogrštica, krmni kelj, repa ugarnjača, broskva)

Kod ovih useva obavezna su dva pregleda.

Prvi pregled vrši se u vreme cvetanja biljaka kada se utvrđuje lokacija parcele, sortna čistoća, zakorovljenost, poreklo semena, agrotehničke mere koje se primenjuju, stanje useva i prostorna izolacija.

Drugi pregled se obavlja pred žetvu, odnosno ubiranje semena. Ovim pregledom se ocenjuje zakorovljenost, unifornost, procenat primesa drugih vrsta ili sorti, procenjuje vreme žetve, očekivani prinos naturalnog semena.

Usev se neće priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) je predusev bilo krmno bilje iz iste familije;

2) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

3) je zakorovljenost veća od ocene 1;

4) je usev ocenjen kao neujednačen;

5) sortna čistoća ne zadovoljava kriterijume date u tabeli broj 2.

Tabela broj 2. Dozvoljeno prisustvo drugih sorti po kategorijama semena

Kategorija semena

Najveći dozvoljeni broj biljaka na 100 m2

Prisustvo drugih sorti

Prisustvo drugih sorti u istom tipu

Predosnovno seme
Osnovno seme


1


2

Sertifikovano seme
prve i druge generacije


10


10

Sortna čistoća se utvrđuje na kontrolnim jedinicama. Jedna kontrola jedinica podrazumeva 100 m2. Na površini do 10 ha potrebno je kontrolisati 10 kontrolnih jedinica. Za svakih narednih 10 ha uzima se po jedna kontrolna jedinica više. Kontrolne jedinice treba da budu ravnomerno raspoređene po celoj površini semenskog useva.

2. Lucerka, deteline, žuti zvezdan i druge višegodišnje leguminoze

Kod ovih useva vrše se dva pregleda.

Na novozasnovanim usevima u istoj godini kada su zasnovana, prvim pregledom se utvrđuje lokacija parcele, poreklo semena, sortna čistoća, veličina zasejane parcele, prostorna izolacija, izgled i opšte stanje useva, zakorovljenost i agrotehničke mere koje treba primenjivati.

Ako se prvi otkos ostavlja za seme onda su obavezni drugi i treći pregled koji se obavljaju kao prvi i drugi pregled na starijim usevima.

Prvi pregled na starijim usevima vrši se u vreme cvetanja i njime se utvrđuje čistoća vrste i sorte, zakorovljenost, prostorna izolacija, zdravstveno stanje i ujednačenost useva, procenat primesa drugih vrsta i sorti i opšti izgled useva.

Drugim pregledom pred košenje useva dopunjuju se podaci o stanju useva, daju se proizvođaču preporuke o merama za obezbeđenje prinosa, procenjuje se procenat poleganja i zakorovljenosti useva, procenjuje vreme žetve, vrši se procena očekivanog prinosa naturalnog semena.

U usevima za proizvodnju osnovnog semena dozvoljeno je najviše tri žetve za proizvodnju semena, a u usevima za proizvodnju sertifikovanog semena dozvoljeno je najviše pet žetvi za proizvodnju semena.

Usev se neće priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

2) je usev zasnovan na parceli na kojoj je u poslednje tri godine gajen usev biljaka iz ove grupe;

3) je usev ocenjen kao neujednačen;

4) je u usevu bilo viline kosice (Cuscuta spp.);

5) je zakorovljenost veća od ocene 1;

6) sortna čistoća ne zadovoljava kriterijume date u tabeli 3.

Tabela br. 3. Zahtevi u pogledu čistoće vrste, odnosno sorte

Kategorija semena

Najveći dozvoljeni broj biljaka drugih vrsta
čije seme se teško razlikuje i izdvaja na 100 m2

Najveći dozvoljeni broj biljaka drugih sorti
na 100 m2

Predosnovno
Osnovno seme


3


3

Sertifikovano
seme


10


10

Sortna čistoća se utvrđuje na kontrolnoj jedinici čija površina iznosi 100 m2. Na površini do 10 ha potrebno je imati pet kontrolnih jedinica. Za svakih sledećih 10 ha potrebno je dodati po jednu nadziranu jedinicu. Kontrolne jedinice treba da budu ravnomerno raspoređene po celoj površini semenskog useva.

3. Jednogodišnje leguminoze (grahorice, sočivo, lupine, stočni grašak, stočni bob i dr.)

Kod ovih useva obavezna su dva pregleda.

Prvi pregled vrši se u vreme cvetanja biljaka kada se utvrđuje lokacija parcele, sortna čistoća, poreklo semena, zakorovljenost, agrotehničke mere koje se primenjuju, ujednačenost i opšte stanje useva, prostorna izolacija, izgled useva.

Drugi pregled se obavlja pred žetvu odnosno ubiranje semena. Ovim pregledom se ocenjuje zakorovljenost, unifornost, procenat primesa drugih vrsta ili sorti, daju proizvođaču preporuke o merama za obezbeđenje prinosa, procenjuje vreme žetve, očekivani prinos naturalnog semena.

Usev se neće priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) je predusev bilo krmno bilje;

2) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

3) je zakorovljenost veća od ocene 1;

4) je usev ocenjen kao neujednačen;

5) sortna čistoća ne zadovoljava kriterijume date u tabeli br. 4.

Tabela broj 4. Dozvoljeno prisustvo drugih sorti po kategorijama semena

Kategorija semena

Najveći dozvoljeni broj biljaka na 100 m2

Prisustvo drugih sorti

Prisustvo drugih sorti u istom tipu

Predosnovno seme
Osnovno seme


1


2

Sertifikovano seme
prve i druge generacije


10


10

Sortna čistoća se utvrđuje na kontrolnoj jedinici čija površina iznosi 100 m2. Na površini do 10 ha potrebno je imati pet kontrolnih jedinica. Za svakih sledećih 10 ha potrebno je dodati po jednu kontrolnu jedinicu. Kontrolne jedinice treba da budu ravnomerno raspoređene po celoj površini semenskog useva.

4. Trave

Kod jednogodišnjih trava obavljaju se najmanje dva pregleda.

Prvi pregled se vrši kada su biljke u fazi metličenja ili klasanja.

Ovim pregledom se utvrđuje lokacija parcele, poreklo semena, zasejana površina, prostorna izolacija, zakorovljenost, zdravstveno stanje.

Drugi pregled se obavlja pred žetvu i ovim pregledom se daju mere za pripremu žetve i obezbeđenje prinosa, utvrđuje vreme žetve, procenjuje očekivani prinos naturalnog semena.

Kod višegodišnjih trava obavljaju se najmanje tri pregleda.

Prvi pregled vrši se u prvoj godini, kojim se utvrđuje lokacija parcele, poreklo semena, zasejana površina, prostorna izolacija, zakorovljenost i zdravstveno stanje useva i sortna čistoća.

Drugi pregled se obavlja narednog proleća za vreme cvetanja biljaka, kada se utvrđuje oštećenje od izmrzavanja, prostorna izolacija, sortna čistoća, zakorovljenost, zdravstveno stanje useva i predlažu se agrotehničke mere.

Treći pregled se vrši pred žetvu kada se procenjuje stepen zakorovljenosti, ocenjuje ujednačenost i opšte stanje useva, daju se preporuke proizvođaču za pripremu žetve, procenjuje se očekivani prinos naturalnog semena.

Usev se neće priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

2) je usev ocenjen kao neujednačen;

3) su u usevu krupnosemenih trava prisutni mišji repak (Alopecurus myosuroides) i pirevina (Agropyron spp.);

4) je u usevu prisutna vilina kosica (Cuscuta sp.);

5) prisustvo drugih sorti nije veće od tri za kategoriju osnovnog semena i 10 za kategoriju sertifikovanog semena na 100 m2;

6) prisustvo drugih vrsta nije veće od tri za kategoriju osnovnog semena i 10 za kategoriju sertifikovanog semena na 100 m2;

7) su predusev bile trave ili ako je u poslednje tri godine gajena ista vrsta.

Sortna čistoća se utvrđuje na kontrolnoj jedinici čija površina iznosi 100 m2. Na površini do 10 ha potrebno je imati 10 kontrolnih jedinica. Za svakih sledećih 10 ha potrebno je dodati po jednu kontrolnu jedinicu. Kontrolne jedinice treba da budu ravnomerno raspoređene po celoj površini semenskog useva.

5. Ostalo krmno bilje

Kod jednogodišnjih useva krmnog bilja vrše se dva pregleda.

Prvi pregled se vrši u vreme cvetanja. Ovim pregledom utvrđuje se lokacija parcele, poreklo semena, zasejana površina, prostorna izolacija, sortna čistoća, zakorovljenost, zdravstveno stanje, unifornost useva, procenat drugih vrsta i sorti i agrotehničke mere.

Drugi pregled se vrši pred žetvu. Ovim pregledom se utvrđuje sortna čistoća, zakorovljenost, daju se preporuke za pripremu žetve i procenjuje očekivani prinos naturalnog semena.

Kod višegodišnjih krmnih biljaka vrše se tri pregleda.

Prvi pregled vrši se u prvoj godini, kojim se utvrđuje lokacija parcele, poreklo semena, zasejana površina, prostorna izolacija, zakorovljenost, zdravstveno stanje useva i sortna čistoća.

Drugi pregled se obavlja naredne godine u vreme cvetanja biljaka. Ovim pregledom se utvrđuje čistoća vrste i sorte, procenat drugih vrsta i sorti, zakorovljenost i zdravstveno stanje useva, opšti izgled i unifornost useva, ponovo se utvrđuje prostorna izolacija i predlažu agrotehničke mere.

Treći pregled se vrši pred žetvu kojim se utvrđuje stepen zakorovljenosti, zdravstveno stanje, unifornost procenat primesa drugih vrsta i sorti, predlažu mere za pripremu žetve i vrši se procenat očekivanog prinosa naturalnog semena.

Usev krmnog bilja neće se priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) utvrđeni procenat primesa drugih vrsta - sorti prelazi procenat ili broj koji je dozvoljen za kategoriju proizvodnog semena (tabela br. 5);

2) u usevu krmnog bilja ima drugih vrsta koje istovremeno sazrevaju sa usevom, a koje se ne mogu izdvojiti pri doradi semena;

3) se u usevu krmnih okopavina nalaze korovi sa kojima se gajene biljke mogu ukrštati i koji istovremeno cvetaju kad i usev krmnih biljaka;

4) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

5) je zakorovljenost veća od ocene 1.

Tabela broj 5. Norme sortne čistoće za priznavanje ostalog krmnog bilja

Kategorija semena

Predosnovno i osnovno seme

Sertifikovano seme

Prve generacije

Druge generacije

Minimum sortne čistoće za hibride

99,9 %

99,7 %

-

Minimum sortne čistoće za sorte

99,7%

99,0%

98,0%

Sortna čistoća, odnosno čistoća vrste semenskog useva krmnog bilja utvrđuje se detaljnim pregledom uzoraka na kontrolnoj jedinici. Kod krmnog bilja za osnovnu kontrolnu jedinicu uzima se površina od 100 m2. Kod krmnih okopavina za kontrolnu jedinicu uzima se površina od 1 ha, na kojoj se pregleda 100 do 200 biljaka, na ravnomernim razmacima bez biranja, na pravcu dveju dijagonalnih linija semenske parcele.

Na većim površinama broj biljaka za uzorak uzima se:

 

Broj biljaka u uzorku

preko 1 do 2 ha

200-300

preko 2 do 5 ha

300-500

preko 5 do 10 ha

500-600

Na svaki dalji hektar uzima se po 50 biljaka više, odnosno broj kontrolnih jedinica se srazmerno povećava.

IV SEMENSKI USEVI POVRĆA

1. Krompir

Kod krompira obavezna su tri pregleda.

Prvi pregled obavlja se kada je biljka visoka 10 do 20 cm, drugi u fazi intenzivnog porasta, treći odmah posle prekida vegetacije (uništenja cime) prilikom kojeg se ujedno vade reprezentativni uzorci za laboratorijsku analizu zdravstvenog stanja.

Prvim pregledom utvrđuje se poreklo semena krompira, lokacija parcele, kategorija semena, zasejana površina, zakorovljenost, sortna čistoća, opšte stanje i unifornost, predusev, prostorna izolacija, prisustvo samoniklih biljaka i agrotehničke mere koje se primenjuju, kao i procenat praznih mesta nastalih zbog bolesti koje se prenose semenom (truleži, gljivičnog i bakterijskog uzroka).

Drugim pregledom utvrđuje se stanje sortne čistoće, zakorovljenost, opšte stanje useva i unifornost. Odstranjivanje bolesnih biljaka kontroliše se pri drugom pregledu.

Trećim pregledom utvrđuje se očekivani prinos krtola i ujedno se vade reprezentativni uzorci za laboratorijsku analizu zdravstvenog stanja.

Uzimanje reprezentativnih uzoraka sa parcele semenskog useva krompira:

- na površini do 1 ha uzima se jedan uzorak,

- na površini od 1 do 5 ha uzimaju se dva uzorka,

- na površini većoj od 5 ha uzima se šest uzoraka.

Kao jedan reprezentativni uzorak smatra se najmanje 110 krtola uzetih po jedna krtola od jedne biljke, sa različitih mesta parcele.

Sortna čistoća i procenat praznih mesta utvrđuju se na kontrolnoj jedinici, a sve drugo na celoj parceli.

Sortna čistoća semenskog useva krompira utvrđuje se detaljnim pregledom uzoraka na kontrolnoj jedinici. Za kontrolnu jedinicu uzima se 400 biljaka po hektaru, s tim da se gledano dijagonalno na parcelu po slučajnom izboru pregleda 20 do 40 biljaka na pojedinim mestima. Na svakom hektaru pregleda se najmanje jedna kontrolna jedinica. Ako je usev na većoj površini od 5 ha, dovoljno je da se uzme šest kontrolnih jedinica.

Usev krompira neće se priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) nije proizveden u visinskom rejonu ili u drugim područjima, u kojima se upotrebljava odgovarajući tehnološki postupak;

2) u semenskom usevu ima primesa drugih sorti krompira, i to: kategoriju osnovno seme više od 0,1%, u sertifikovanom semenu prve generacije više od 0,25% i u sertifikovanom semenu druge generacije više od 0,5%;

3) je prostorna izolacija semenskog useva u odnosu na merkantilni usev krompira manja od date u tabeli 8, a udaljenost od drugog semenskog useva krompira mora biti najmanje 1 m;

4) je zakorovljenost veća od ocene 1;

5) je usev ocenjen kao neujednačen;

6) je predusev bio krompir.

2. Ostale povrtarske kulture

Kod jednogodišnjih povrtarskih kultura obavezna su dva pregleda.

Prvi pregled se vrši u vreme cvetanja i formiranja plodova, a drugi u vreme kada najmanje 80% biljaka dostigne tehnološku zrelost.

Prvim pregledom utvrđuje se poreklo semena, zasejana površina, sortna čistoća, zakorovljenost, agrotehničke mere, ujednačenost useva i prostorna izolacija.

Drugim pregledom proveravaju se podaci iz prvog pregleda, ponovo utvrđuje sortna čistoća, zakorovljenost, agrotehničke mere, daju se preporuke za žetvu i procenjuje se prinos semena.

Kod dvogodišnjih i višegodišnjih povrtarskih kultura vrše se tri pregleda.

Prvi pregled vrši se u prvoj godini kojim se utvrđuje poreklo semena i način primene sadnica.

Drugi pregled obavlja se u proleće nakon sadnje ili prezimljavanja sadnica kada se utvrđuje površina, zakorovljenost i prostorna izolacija.

Treći pregled vrši se u vreme punog cvetanja pa do tehnološke zrelosti ploda kada se ocenjuje očekivani prinos semena.

Usev povrća neće se priznati kao semenski ako se utvrdi da:

1) procenat primesa drugih sorti i vrsta prelazi procenat koji je dozvoljen za određene kategorije povrtarskih semena u tabelama br. 6. i 7;

2) je prostorna izolacija manja od propisane u tabeli br. 8;

3) je predusev iz iste familije kao usev povrća, ili je ista vrsta bila predusev u poslednje četiri godine;

4) je usev ocenjen kao neujednačen;

5) je zakorovljenost veća od ocene 1.

Tabela broj 6. Maksimalno dozvoljeno prisustvo drugih sorti za povrtarske kulture (%)

Biljna vrsta

Kategorija semena

Predosnovno seme

Osnovno seme

Sertifikovano seme prve generacije

Sertifikovano seme druge generacije

Sve vrste povrća

0

0,1

0,25

0,5

Tabela broj 7. Maksimalno dozvoljeno prisustvo drugih sorti u istom tipu u semenskim usevima povrća (%)

Biljna vrsta

Kategorija semena

Predosnovno
seme

Osnovno
seme

Sertifikovano seme
prve generacije

Sertifikovano seme
druge generacije

Bamija
Bob
Boranija
Grašak
Pasulj

0

0,5

1

2

Plavi patlidžan
Paradajz

0

0,5

1

2

Endivija
Radič
Salata
Motovilac

0

0,5

2

5

Kukuruz šećerac
Špargla

0

1

2

3

Dinja
Lubenica
Krastavac
Tikva
Tikvica
Paprika

0

1

3

5

Crni luk
Beli luk
Praziluk
Rotkva
Rotkvica
Cvekla
Blitva
Spanać

0

1

3

5

Kupus
Kelj
Kelj pupčar
Karfiol
Keleraba
Artičoka

0

1

3

5

Mrkva
Peršun
Paštrnak
Celer

0

1

3

5

Autentičnost i sortna čistoća semenskog useva povrća (izuzev krompira) utvrđuje se detaljnim pregledom uzoraka na kontrolnoj jedinici. Za kontrolnu jedinicu uzima se površina do jednog hektara na kojoj se pregleda 100 do 200 biljaka na ravnomernim razmacima bez biranja, na pravcu dveju dijagonalnih linija semenske parcele.

Na većim površinama broj biljaka za uzorak uzima se:

 

Broj biljaka u uzorku

preko 1 do 2 ha

200-300

preko 2 do 5 ha

300-500

preko 5 do 10 ha

500-600

Na svaki dalji hektar uzima se po 50 biljaka više, odnosno broj kontrolnih jedinica se srazmerno povećava.

V LEKOVITO AROMATIČNO BILJE, CVEĆE, RASAD, MICELIJA JESTIVIH I LEKOVITIH GLJIVA I SL.

U proizvodnji semena ostalog (jednogodišnjeg i višegodišnjeg) poljoprivrednog bilja obavezan je onoliki broj pregleda kojima se mogu utvrditi uslovi iz člana 8. ovog pravilnika o načinu vršenja kontrole procesa proizvodnje semena.

Usev ne može da se prizna kao semenski ako je zakorovljenost veća od ocene 1.

VI ZAJEDNIČKE ODREDBE

Intenzitet zakorovljenosti semenskog useva koji nije utvrđen ovim pravilnikom, utvrđuje se na sledeći način:

- ocenom 0 - kad nema korova,

- ocenom 1 - kad je slaba zakorovljenost,

- ocenom 2 - kad je srednja zakorovljenost,

- ocenom 3 - kad je jaka zakorovljenost.

Ako se u toku kontrole procesa proizvodnje semena poljoprivrednog bilja utvrdi prisustvo korova koji nisu naznačeni ovim pravilnikom, tada se obavezno utvrđuje stepen ugroženosti semenskog useva korovom, i to se uzima u obzir prilikom odlučivanja o priznavanju semenskog useva.

U sklopu stručne kontrole proizvodnje semena ujednačenost useva se ocenjuje ocenom ujednačen ili ocenom neujednačen.

U slučaju da se proizvode hibridi koji imaju istu komponentu oca prostorna izolacija se može smanjiti na taj način da se ostavi dovoljno prostora da ne dođe do mešanja semena prilikom žetve.

VII KARAKTERISTIKE ZA ODREĐIVANJE SORTNE ČISTOĆE I AUTENTIČNOSTI SORTE

 

Strna žita

PŠENICA
(Triticum aestivum L. emend Fiori et Paol)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U klasanju

3

list zastavičar: položaj

5

vreme pojave klasa (prvi vidljivi klasić na 50% klasova)

6

list zastavičar: voštanost lisnog rukavca

7

list zastavičar: voštanost liske (donja strana)

8

klas: voštanost

9

stabljika: voštanost vrata

12

biljka: visina (stabljika i klas)

15

klas: oblik

16

klas: zbijenost

17

osje: prisutno ili odsutno

19

osje na vrhu klasa: dužina

U zrelosti

14

klas: boja

SEKUNDARNO

 

 

Pre bokorenja

1

koleoptil: obojenost antocijanom

Za vreme bokorenja

2

biljka: habitus

U klasanju

4

list zastavičar: obojenost aurikula antocijanom

11

stabljika: dlakavost najvišeg nodusa

13

slama: presek (na polovini puta između osnove klasa i nodusa stabljike ispod)

10

prašnik: obojenost antocijanom

18

osje: opis

20

osje na vrhu klasa: dužina

21

vršni segment vretena klasa: dlakavost izbočene površine

22

donja pleva: širina ramena (klasić u srednjoj trećini klasa)

23

donja pleva: oblik ramena (kao za 22)

24

donja pleva: dužina kljuna (kao za 22)

25

donja pleva: oblik kljuna (kao za 22)

26

donja pleva: produžeci unutrašnjih dlaka (kao za 22)

27

donja plevica: unutrašnji otisak

28

Najniža plevica: oblik kljuna (kao za 22)

33

sezonski tip

U zrelosti

29

zrno: oblik

30

zrno: boja

31

zrno: dužina dlačica gledano s leđne strane

32

zrno: bojenje fenolom

*Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/3/8 (26.10.1981.)

 

TVRDA PŠENICA
(Triticum durum Desf.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U klasanju

5

vreme pojave klasa (prvi klasić vidljiv na klasovima 50% biljaka)

12

biljka: dužina (stabljika, klas i osje)

14

osje na vrhu klasa: dužina u odnosu na klas

8

osje: obojenost antocijanom

4

biljke: učestalost biljaka sa savijenim listom zastavičarem

6

list zastavičar: voštanost lisnog rukavca

7

list zastavičar: voštanost ruba

23

klas: dužina bez osja

11

klas: voštanost

26

klas: oblik iz profila

27

klas: zbijenost

SEKUNDARNO

 

 

U klasanju

16

donja pleva: oblik kod ramena

17

donja pleva: širina ramena

18

donja pleva: dužina kljuna

19

donja pleva: oblik kljuna

24

klas: dlakavost ruba prvog segmenta vretena klasa

9

stabljika: dlakavost vršnog nodusa

*Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/1

TRITIKALE
(x Triticosecale Wittm.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U klasanju

14

biljka: dužina (stabljika, klas i osje)

6

vreme pojave klasa (prvi klasić vidljiv na 50% biljaka)

12

klas: voštanost

22

klas: zbijenost

23

klas: dužina bez osja

24

klas: širina iz profila

16

osje iznad vrha klasa: dužina

8

osje: obojenost antocijanom

7

list zastavičar: voštanost lisnog rukavca

10

list zastavičar: dužina liske

11

list zastavičar: širina liske

4

biljka: učestalost biljaka sa savijenim listom zastavičarem

9

prašnici: obojenost antocijanom

SEKUNDARNO

 

 

U klasanju

13

stabljika: gustina dlačica vrata

5

list zastavičar: obojenost aurikula antocijanom

17

donja plevica: dužina prvog kljuna

19

donja pleva: dlakavost spoljne površine

*Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/121/3 (6.10.1989.)

RAŽ
(Secale cereale L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Vegetativna

4

biljka: habitus

5

list zastavičar: voštanost lisnog rukavca

Pojava klasa

6

vreme pojave klasa

Nakon pojave klasa

8

klas: voštanost

10

klas: položaj

12

klas: dužina

13

klas: zbijenost

11

biljka: visina (stabljika i klas)

SEKUNDARNO

 

 

Vegetativna

3

koleoptil: obojenost antocijanom

15

sezonski tip

Pojava klasa

7

list do lista zastavičara: dužina

Nakon pojave klasa

9

stabljika: dlakavost ispod klasa

U zrelosti

2

zrno: boja auleronskog sloja

14

zrno: težina 1000 semena

Klijanac

1

plodnost: broj

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/58/3 (15.11.1978.)

JEČAM
(Hordeum vulgare L. sensu lato)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U klasanju

3

list zastavičar: položaj

4

list zastavičar: obojenost aurikula antocijanom

5

list zastavičar: intenzitet pigmenta aurikula

6

list zastavičar: voštanost lisnog rukavca

7

list zastavičar: vreme pojave klasa (prvi klasić vidljiv na 50% klasova)

8

osje: obojenost vrhova antocijanom

9

osje: intenzitet obojenosti vrhova antocijanom

10

klas: voštanost

11

klas: položaj

12

biljka: visina (stabljika i klas)

13

klas: broj redova

15

klas: zbijenost

16

osje: dužina u poređenju s klasom

SEKUNDARNO

 

 

U bokorenju

1

biljka: habitus

2

donji listovi: dlakavost lisnih rukavaca

U klasanju

14

klas: oblik

17

osje: bodljikavost rubova

18

vreteno klasa: dužina prvog segmenta

19

vreteno klasa: zakrivljenost prvog segmenta

#

20

vreteno klasa: zakrivljenost segmenata (na srednjoj trećini klasa)

# #

21

vreteno klasa: poravnavanje segmenata (kao za 20)

22

sterilan klasić: položaj (kao za 20)

23

sterilan klasić: dužina plevice (kao za 20)

24

sterilan klasić: oblik vrha (kao za 20)

25

središnji klasić: dužina pleve i osja u odnosu na zrno

26

zrno: tip dlačica

27

zrno: omotač

28

zrno: obojenost žila plevica antocijanom

29

zrno: bodljikavost unutrašnjih poprečnih žila plevica

30

zrno: dlakavost trbušne brazde

31

zrno: raspored lodikula

32

semenka: boja aleuronskog sloja

33

sezonski tip

#

Samo dvoredni ječam.

# #

Ječam s više od dva reda.

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/19/7 (26.11.1981.)

OVAS I GOLI OVAS
(Avena sativa L. i Avens nuda L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U klasanju

4

vreme pojave klasića (prvi klasić vidljiv na 50% metlica)

5

list zastavičar: položaj

8

metlica: orjentacija grana

9

metlica: položaj grana

10

metlica: položaj klasića

11

plevica: dužina

12

plevica: voštanost

15

biljka: visina (stabljika i metlica)

SEKUNDARNO

 

 

U cvetanju

1

biljka: habitus

2

donji listovi: dlakavost lisnog rukavca

U klasanju

3

rub lista ispod lista zastavičara: dlakavost

6

stabljika: dlakavost najvišeg nodija

7

stabljika: intenzitet dlakavosti najvišeg nodusa

26

sezonski tip

U zrelosti

13

primarno zrno: voštanost obuvenca

14

primarno zrno: intenzitet voštanosti obuvenca

17

primarno zrno: sklonost stvaranju osja

18

primarno zrno: dužina obuvenca

19

zrno: boja obuvenca

20

primarno zrno: dlakavost poleđine obuvenca (osim belog i žutog ovsa)

21

primarno zrno: dlakavost baze

22

primarno zrno: dužina dlaka baze

23

primarno zrno: dužina osi

24

primarno zrno: širina osi

25

primarno zrno: brazda osi

16

zrno: ljuska

* Napomena:

UPOV vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/20/7 (26.10.1981.)
Takođe obuhvata Avena byzantina

 

Prosolika žita

SIRAK
(Sorghum bicolor (L.) Moench)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U cvetanju

5

biljka: vreme pojave metlica (50% biljaka s metlicama)

6

biljka: prirodna visina lišća (kod pojave metlica)

7

list: zeleno obojenje liske

11

pleva: boja

12

pleva: obojenost antocijanom

U zrelosti

21

biljka: ukupna visina

25

metlica: dužina bez vrata

28

metlica: oblik

SEKUNDARNO

 

 

Vegetativna

1

klijanac: obojenost koleoptila antocijanom

2

klijanac: obojenost leđne strane prvog lista antocijanom

3

klijanac: obojenost rukavca prvog lista antocijanom

4

list: obojenost liske antocijanom

9

list zastavičar: intenzitet zelenog bojenja glavne žile u usporedbi s rubom (ako nije utvrđeno kod pojave metlica)

10

list zastavičar: žuto bojenje glavne žile (kod pojave metlica)

U cvetanju

11

pleva: boja

14

plevica: formacija osja

15

stigma: obojenost antocijanom

16

stigma: žuto obojenje

17

stigma: dužina

18

cvet s drškom: dužina

Na kraju cvetanja

19

metlica: gustina

20

suv prašnik: boja

U zrelosti

22

prečnik stabljike (jedna trećina visine biljke)

23

list: dužina liska (treći list od vrha)

24

list: širina liske (treći list od vrha)

26

metlica: dužina grana (srednja trećina metlice)

27

metlica: zbijenost

29

vrat metlice: vidljiva dužina iznad lisnog rukavca

30

pleva: boja

31

pleva: dužina

32

zrno: boja nakon vršidbe

33

zrno: težina 1000 semena

34

zrno: oblik s leđne strane

35

zrno: oblik iz profila

36

zrno: veličina oznake klice

37

zrno: površina prekrivena semenskom opnom

38

zrno: sadržaj tanina

39

zrno: sastav endosperma

40

zrno: boja staklastog albumina

*Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/122/3 (6.10.1989.)

KUKURUZ
(Zea mays L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Pojava metlice i klipa

7

metlica: vreme i klipa pojave na 50% biljaka

8

metlica: vreme početka cvetanja

9

metlica: obojenost prašnika antocijanom

10

klas: pojavljivanje svile na 50% biljaka

11

klas: obojenost svile antocijanom

14

stabljika: obojenost nodusa antocijanom

15

stabljika: obojenost internodija antocijanom (sredina biljke)

16

list: obojenost lisnog rukavca antocijanom (sredina biljke)

23

biljka: dužina uključujući metlicu

24

klis: visina klipa u odnosu na ukupnu visinu biljke

SEKUNDARNO

 

 

Vegetativna

1

prvi list: obojenost rukavca antocijanom

2

prvi list: dužina liske

3

prvi list: širina liske

4

prvi list: odnos dužine/širine liske

5

prvi list: oblik vrha

6

list: položaj u srednjoj trećini biljke

Metlica i klip

12

metlica: obojenost pleva antocijanom

13

metlica: zatvoreni antocijanski prsten u osnovi pleve

17

list: dlačice na rubu lisnog rukavca

18

metlica: ugao između glavne i bočnih grana (u donjoj trećini metlice)

19

metlica: položaj bočnih grana (u donjoj trećini metlice)

20

metlica: broj primarnih bočnih grana

21

metlica: dužina glavne grane iznad najniže bočne grane

22

metlica: dužina glavne grane iznad vršne bočne grane

25

klas: dužina cvetne drške

26

klas: dužina

27

klas: prečnik (u sredini klasa)

28

klas: oblik

29

klas: broj redova zrna

30

klas: tip zrna (u srednjoj trećini klasa)

31

klas: boja vrha zrna

32

klas: boja leđne strane zrna

33

klas: obojenost pleva oklaska antocijanom

34

klas: intenzitet obojenosti pleva oklaska antocijanom

*Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/2/2 (12.11.1980.)

PROSO
(Panicum miliaceum L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO I SEKUNDARNO

Vegetativna

-

biljka: habitus

U cvetanju

-

stabljika: dužina

-

stabljika: boja

-

list: boja

-

metlica: gustoća

-

vreme cvetanja (50% biljaka s otvorenim cvetovima)

Seme

-

seme: boja

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: HUN, USA, AUT

 

Uljane kulture i kulture za vlakno

SUNCOKRET
(Helianthus annuus L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Vegetatativna

3

list: oblik

4

list: boja

U cvetanju

17

vreme cvetanja

19

jezičasti cvet: oblik

20

jezičasti cvet: boja

21

cevasti cvet: boja

U zrelosti

27

glava: položaj

30

biljka: prirodna visina

SEKUNDARNO

 

 

Vegetativna

1

hipokotil: obojenost antocijanom (u fazi kotiledona)

2

list: veličina

5

list: obojenost antocijanom (na margini mladog lišća pre cvetanja)

6

list: sjaj

7

list: naboranost

8

list: finoća nazubljenosti

9

list: ujednačenost nazubljenosti

10

list: oblik preseka

11

list: krila

12

list: ugao poprečnih žila

13

list: visina vrha lista u poređenju sa lisnom drškom (na visini od dve trećine biljke)

14

list: ugao između donjeg dela lisne drške i stabljike

15

stabljika: dlakavost na vrhu

16

stabljika: broj listova na glavnoj stabljici

18

jezičasti cvet: broj

22

cevasti cvet: obojenost stigme antocijanom

23

glava: broj listića ispod cveta

24

listić ispod cveta: oblik

25

listić ispod cveta: obojenost antocijanom

Na kraju cvetanja

26

biljka: prirodni položaj najbliže poprečne glave u odnosu na glavnu glavu

28

glava: veličina

29

glava: oblik semenske strane

31

biljka: grananje

32

biljka: tip grananja

33

seme: veličina

34

seme: oblik

35

seme: debljina

36

seme: osnovna boja

37

seme: išaranost

38

seme: pruge

39

seme: boja pruga

40

seme: položaj pruga

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/81/3 (4.10.1983.)

SOJA
(Glycine max (L.) Merrill)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Vegetativna

1

hipokotil: obojenost antocijanom

U cvetanju

3

biljka: habitus

5

biljka: boja dlačica

6

list: oblik bočnog listića

7

list: boja

9

cvet: boja

15

vreme početka cvetanja (jedan otvoreni cvet na 10% biljaka)

U zrelosti

4

biljka: visina

16

vreme zrelosti

SEKUNDARNO

 

 

Vegetativna

2

biljka: tip rasta

U cvetanju

3

biljka: habitus

8

listić: veličina

Kod razvoja mahune

10

mahuna: boja

U zrelosti

11

seme: veličina

12

seme: oblik

13

seme: boja semenske opne (isključujući hilus)

14

seme: boja hilusa

*Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/80/3 (4.10.1983.)

ULJANA REPICA
(Brassica napus L. var. oleifera delile)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Vegetativna

3

list: nazubljenost margine

4

list: razvoj resica (na potpuno razvijenom listu rozete; ako nema ni jedne rozete, onda na potpuno razvijenom listu)

5

liska: boja

U cvetanju

7

vreme cvetanja: prvi cvet otvoren na 50% biljaka (od jesenje setve)

8

latica: boja

U zrelosti

6

stabljika: dužina glavne stabljike (od jesenje setve)

SEKUNDARNO

 

 

Vegetativna

2

kotiledoni: maksimalna širina (potpuno razvijeni)

U cvetanju

9

prašnik: tačkice (kod otvaranja cveta)

U zrelosti

10

ljuska: dužina kljuna

1

seme: eruka kiselina

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/36/3 Corr. (1.9.1978.)
Pre je bio klasifikovan kao Brassica napus (var. oleifera Subvar.annua i Subvar.biennis) L.

KIKIRIKI
(Arachis hypogaea L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U cvetanju

1

biljka: habitus

8

cvetanje: model

Kod razvoja mahune

10

mahuna: suženja

13

mahuna: ispupčenost kljuna

14

mahuna: oblik kljuna

15

semenka: boja zrele teste

19

semenka: težina 1000 semenki pri vlazi od 7%

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/93/3 (13.11.1985.)

KONOPLJA
(Cannabis sativa L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO I SEKUNDARNO

U cvetanju

-

biljka: visina

-

stabljika: boja

-

listić: širina

-

biljka: izraženost pola

-

biljka: % ženskih biljaka

-

biljka: % muških biljaka

-

biljka: % biljaka s muškim i ženskim cvetovima

-

vreme cvetanja

U zrelosti

-

biljka: vreme sazrevanja

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: HUN, FRA

PAMUK
(Gossypium spp)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Vegetativna

1

biljka: oblik

3

biljka: visina

7

list: oblik

8

list: veličina

U cvetanju

12

cvet: boja latica (kod otvaranja)

U zrelosti

13

semenska čaura: veličina

SEKUNDARNO

 

 

Vegetativna

2

biljka: gustoća lišća

4

biljka: broj nodija do prve plodne grane

5

biljka: dužina najduže vegetativne grane

6

biljka: dužina prve plodne grane

9

list: obraslost glavnog lisnog nerva dlačicama (donja strana)

10

list: žlezde

11

list: nektarije

U zrelosti

14

semenska čaura: oblik (u uzdužnom preseku)

15

semenska čaura: vađenje koštice iz površine

16

semenska čaura: dužina cvetne peteljke

17

semenska čaura: ispupčenost vrha

18

seme: gustoća malja

19

semenska čaura: sadržaj vlakana lana

20

vlakno: dužina

21

vlakno: jačina

22

vlakno: finoća

23

seme: veličina

24

semenska čaura: otvaranje

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/88/3 (13.11.1985.)

LAN
(Linum usitatissimum L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U cvetanju

1

biljka: prirodna visina uključujući grane

5

cvet: boja latica

7

cvet: boja prašničke niti (na vrhu)

8

cvet: boja prašnika (u otvorenom cvetu)

9

cvet: boja stubića tučka (u osnovi)

15

vreme početka cvetanja: (prvi cvet otvoren na 10% biljaka)

SEKUNDARNO

 

 

U vreme cvetanja

3

cvet: veličina krune (na početku cvetanja)

4

cvet: istočkanost čašice

6

cvet: uzdužno boranje latica

Kod zelene zrelosti

2

stabljika: dužina

10

sjemeni tobolac: veličina

11

sjemeni tobolac: sitne dlačice krive septe

U zrelosti

12

zrno: težina 1000 sjemenki

13

zrno: boja

14

zrno: intenzitet smeđeg obojenja

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/57/3 (12.11.1980.)

MAK
(Papaver somniferum L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U cvetanju

-

list: veličina

-

list: oblik

-

list: voštanost

-

vreme punog cvetanja (najmanje jedan otvoren cvet na 50% biljaka)

-

stabljika: obojenost antocijanom

-

cvet: boja latica

-

cvet: rub latica

-

cvet: tačkasta obojenost

-

cvet: veličina

U zrelosti

-

biljka: visina

-

stabljika: dužina

-

vreme zrelosti

-

čaura: veličina

-

čaura: oblik

-

čaura: voštanost

Seme

-

seme: veličina

-

seme: oblik

-

seme: boja

-

seme: prigušena plava boja

SEKUNDARNO

 

 

Kod jasno vidljivih cvetnih pupoljaka

-

stabljika: boja antocijana

-

stabljika: obraslost dlačicama ispod lisnog rukavca

U zrelosti

-

čaura: osnova

Seme

-

seme: sadržaj morfijuma*

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: POL, NLD, SWE, AUT
* sadržaj morfijuma se može analizirati u mladim biljkama

OBIČNI KIM
(Carum carvi L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO I SEKUNDARNO

U cvetanju

-

biljka: visina

-

cvet: oblik

-

cvet: boja latica

-

vreme cvetanja

-

abscisinski sloj: prisutnost ili odsutnost

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.

Krmno bilje
Trave

PIREVINA
(Agropyron cristatum (L.) Gaertn.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U drugoj godini,

-

biljka: tip rasta

četiri nedelje nakon početka prolećnog porasta

-

list: boja

Kod pojave cvasti

-

vreme pojave cvasti

-

cvetanje: dužina klasa

Neposredno pre zrelosti

-

biljka: visina

-

stabljika: obraslost dlačicama

-

list: položaj

-

list: dužina

-

list: širina

-

list: obraslost dlačicama

-

list: voštanost

U zrelosti

-

seme: obraslost dlačicama

-

seme: veličina

-

seme: oblik

-

seme: osje

SEKUNDARNO

 

 

U jesen u godini setve

-

biljka: habitus

-

biljka: vigor

-

biljka: lisnatost

-

biljka: sklonost cvetanju

-

list: položaj

-

list: boja

U cvetanju

-

cvast: ugao između klasića i ose klasnog vretena

-

cvast: obraslost dlačicama

-

cvast: sklonost rasipanju semena

Klijanac

-

plodnost: broj

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za provođenje i ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvor: CAN

ROSULJE
(Agrostis canina L., Agrostis gigantea Roth, Agrostis stolonifera L. i Agrostis tenuis Sibth)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U jesen u godini setve

4

list: boja

5

list: širina

8

biljka: vreme pojave cvasti

SEKUNDARNO

 

 

U jesen u godini setve

2

biljka: habitus

3

biljka: širina

6

sklonost formiranju cvetnih glava

U drugoj godini

7

vreme početka prolećnog rasta

9

list zastavičar: dužina

10

list zastavičar: širina

Na kraju cvetanja

11

stabljika: dužina najduže stabljike uključujući cvast

13

cvetna glava: dužina

Klijanac

1

plodnost: broj

*Napomena:

UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/30/6 (12.10.1990.)
A. canina L. spp. canina
A. capillaris L.
A. gigantea Roth.
A. stolonifera L.
(uključujući A. Palustris)

LISIČJI REPAK
(Alopecurus pratensis L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO I SEKUNDARNO

U godini setve

-

biljka: visina

-

biljka: tip rasta

-

biljka: sklonost cvetanju

-

list: boja

U drugoj godini u početku pojave cvasti

-

vreme pojave cvasti

-

stabljika: dužina najduže stabljike

Unutar dve nedelje posle pojave cvasti

-

list zastavičar: dužina

-

list zastavičar: širina

-

list zastavičar: položaj

-

cvast: gustoća

-

cvast: obojenost pleva antocijanom

-

cvast: dužina

-

lišće: raspored lišća

Na kraju cvetanja

-

stabljika: dužina

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: POL, CHE, DEU

FRANCUSKI LJULJ
(Arrhenatherum elatius (L.) P.Beauv. ex J.S. et K.B.Presl)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Leto u godini setve

 

biljka: način rasta

biljka:prirodna visina

list: dužina

list:širina

list: boja

Godina setve
Druge godine
pre klasanja
U vreme klasanja
kada je cvetanje
vreme cvetanja
u punoj ekspanziji

 

biljka: sklonost ka formiranju cvasti

list: boja

stabljika: dužine najduže

stabljike

list: dužina

list: širina

cvetanje: dužina

biljka: način rasta

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ovih vrsta.
Izvor: CZE, DEU

BEZOSNI VLASEN
(Bromus inermis Leysser)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U drugoj godini u cvetanju

-

biljka: habitus

-

biljka: visina (dužina najduže stabljike uključujući potpuno razvijenu cvast)

-

biljka: osnovni antocijan

-

biljka: prečnik izdanaka iz korena (izmeren kod prvog nodusa)

-

biljka: gustoća izdanaka iz korena

-

biljka: mehuričavost

-

biljka: dužina gornjeg internodija

-

list: dužina najdužeg lista

-

list: širina najdužeg lista

-

list: boja

-

list zastavičar: dužina

-

list zastavičar: širina

-

list zastavičar: položaj

-

list zastavičar: obraslost dlačicama

-

cvet: sklonost cvetanju

SEKUNDARNO

 

 

U drugoj godini u cvetanju

-

vreme pojave cvasti

-

metlica: dužina

-

metlica: položaj

-

metlica: broj po biljci

-

metlica: oblik

-

metlica: gustoća

-

metlica: obojenost pleva antocijanom

-

klasić: broj po metlici

-

klasić: dužina

-

klasić: broj cvetova

-

klasić: dužina osja

-

klasić: oblik

-

klasić: boja prašnika

-

list: raspored glavnog lišća u odnosu na visinu biljke

Seme

-

seme: masa 1000 semena

-

seme: obraslost donje plevice dlačicama

-

seme: nazubljenost gornje plevice

Klijanac

-

koleoptil: antocijan

-

plodnost: broj

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: HUN, NZL, CAN, SWE i USA

OVSENI VLASEN
(Bromus sitchensis Trin.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U drugoj godini u cvetanju

-

biljka: habitus

-

biljka: visina (dužina najduže stabljike uključujući u potpunosti razvijenu cvast)

-

biljka: osnovni antocijan

-

biljka: prečnik izdanaka iz korena (izmeren kod prvog nodusa)

-

biljka: gustoća izdanaka iz korena

-

biljka: mehuričavost

-

biljka: dužina vršnog internodija

-

list: dužina najdužeg lista

-

list: širina najdužeg lista

-

list: boja

-

list zastavičar: dužina

-

list zastavičar: širina

-

list zastavičar: položaj

-

list zastavičar: prekrivenost dlačicama

-

cvet: sklonost cvetanju

SEKUNDARNO

 

 

U drugoj godini u cvetanju

-

vreme pojave cvasti

-

metlica: dužina

-

metlica: položaj

-

metlica: broj po biljci

-

metlica: oblik

-

metlica: gustoća

-

metlica: obojenost pleva antocijanom

-

klasić: broj po metlici

-

klasić: dužina

-

klasić: broj cvetića

-

klasić: dužina osja

-

klasić: oblik

-

klasić: boja prašnika

-

list: raspored glavnog lišća u odnosu na visinu biljke

Seme

-

seme: masa 1000 semena

-

seme: obraslost donje plevice dlačicama

-

seme: nazubljenost gornje plevice

Klijanac

-

koleoptil: antocijan

-

plodnost: broj

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvor: NZL

PETLOVA KRESTICA
(Cynosurus cristatus L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO I SEKUNDARNO

Vegetativna

-

biljka: tip rasta

-

biljka: gustoća izdanaka iz korena

-

biljka: prirodna visina

-

list: boja

-

list: širina

-

list: dužina

U punoj vegetaciji

-

biljka: tip rasta

-

biljka: visina stabljike

-

biljka: obojenost nodusa stabljike antocijanom

-

list zastavičar: dužina

-

list zastavičar: širina

-

vreme pojave cvasti

-

cvast: dužina

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: CZE, NZL

JEŽEVICA
(Dactylis glomerata L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U cvetanju u drugoj godini

6

biljka: vreme pojave cvasti

7

biljka: tip rasta

8

list zastavičar: dužina (list zastavičar na reprezentativnoj stabljici unutar 2 nedelje od pojave cvasti)

9

list zastavičar: širina (isti list zastavičar koji je korišten za 8)

12

cvast: dužina (kada je u potpunosti razvijena)

SEKUNDARNO

 

 

U jesen u godini setve

2

list: boja

3

list: širina (određuje se vizuelno)

4

biljka: tip rasta

5

biljka: sklonost cvetanju

10

stabljika: dužina najduže stabljike

11

stabljika: dužina vršnog internodija

13

list: silikatni zubi

1

plodnost: broj

* Napomena:

UPOV-i Vodiči za ispitivanja različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/31/6 (7.11.1984.)

PIREVINA DEBELOKLASA
(Elymus lanceolatus (Schribner & J.G.Sm. Gould)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U drugoj godini, četiri nedelje nakon početka prolećnog porasta

-

biljka: tip rasta

 

 

 

 

-

list: boja

Kod pojave cvasti

-

vreme pojave cvasti

-

cvast: dužina klasa

Neposredno pre zrelosti

-

biljka: visina

-

stabljika: obraslost dlačicama

-

list: položaj

-

list: dužina

-

list: širina

-

list: obraslost dlačicama

-

list: voštanost

U zrelosti

-

seme: obraslost dlačicama

-

seme: veličina

-

seme: oblik

-

seme: osje

SEKUNDARNO

 

 

U jesen u godini setve

-

biljka: tip rasta

-

biljka: vigor

-

biljka: lisnatost

-

biljka: sklonost cvetanju

-

list: položaj

-

list: boja

U cvetanju

-

cvast: ugao između klasića i ose klasnog vretena

-

cvast: obraslost dlačicama

-

cvast: sklonost prosipanju semena

Klijanac

-

plodnost: broj

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvor: CAN
Pre je bio klasifikovan kao - Agropyron dasystachyum - i - Agropyron riparium

VISOKA PIREVINA
(Elytrigia elongata (Host) Nevski)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U drugoj godini, četiri nedelje nakon početka prolećnog porasta

-

biljka: tip rasta

 

 

 

 

-

list: boja

Kod pojave cvasti

-

vreme pojave cvasti

-

cvast: dužina klasa

Neposredno pre zrelosti

-

biljka: visina

-

stabljika: obraslost dlačicama

-

list: položaj

-

list: dužina

-

list: širina

-

list: obraslost dlačicama

-

list: voštanost

U zrelosti

-

seme: obraslost dlačicama

-

seme: veličina

-

seme: oblik

-

seme: osje

SEKUNDARNO

 

 

U jesen u godini setve

-

biljka: tip rasta

-

biljka: vigor

-

biljka: lisnatost

-

biljka: sklonost cvetanju

-

list: položaj

-

list: boja

U cvetanju

-

cvast: ugao između klasića i klasnog vretena

-

cvast: obraslost dlačicama

-

cvast: sklonost prosipanju semena

Klijanac

-

plodnost: broj

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvor: CAN
Takođe je klasifikovan kao Agropyron elongatum

LIVADSKI I VISOKI VIJUK
(Festuca pratensis Hudson i Festuca arundinacea Schreber)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U drugoj godini u cvetanju

6

biljka: vreme pojave cvasti

7

biljka: tip rasta

8

biljka: prirodna visina

Unutar dve nedelje nakon cvetanja

9

list zastavičar: dužina (na reprezentativnoj stabljici)

10

list zastavičar: širina (istog lista zastavičara upotrebljenog za 9)

SEKUNDARNO

 

 

U jesen u godini setve

2

list: boja

3

list: širina

4

biljka: tip rasta

U godini setve

11

stabljika: dužina najduže stabljike (uključujući potpuno razvijenu cvast)

12

stabljika: dužina vršnog internodija

13

cvast: dužina (kada je potpuno razvijena)

Klijanac

1

plodnost: broj

* Napomena:

UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/39/6 (7.11.1984.)

OVČJI VIJUK
(Festuca ovina L. sensu lato)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U drugoj godini u vreme košenja

4

biljka: rizomi

9

biljka: vreme košenja

10

list zastavičar: dužina

Na kraju cvetanja

12

stabljika: dužina najduže stabljike uključujući cvetnu glavu

13

cvetna glava: dužina cvetne glave na najdužoj stabljici

SEKUNDARNO

 

 

U leto u godini setve

2

lisni rukavac: obojenost antocijanom

3

liska: naboranost

U jesen u godini setve

5

biljka: tip rasta

6

list: širina

7

list: boja

8

list: voštanost

Klijanac

1

plodnost: broj

* Napomena:

UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/67/4 (12.11.1980.)
Festuca ovina uključuje i sledeće vrste: Festuca tenuifolia, Festuca duruiscula

CRVENI VIJUK
(Festuca rubra L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U drugoj godini u punoj vegetaciji

4

biljka: rizomi

9

biljka: vreme pojave cvasti

10

list zastavičar: dužina

11

list zastavičar: širina

U drugoj godini na kraju cvetanja

14

osje: sa ili bez osja

12

stabljika: dužina najduže stabljike uključujući cvetnu glavu

13

cvetna glava: dužina na najdužoj stabljici

U zrelosti

15

donja plevica: dlakavost

SEKUNDARNO

 

 

U leto u godini setve

2

lisni rukavac: obojenost antocijanom

3

liska: naboranost

U jesen u godini setve

5

biljka: habitus

6

list: širina

7

list: boja

8

list: voštanost

Klijanac

1

plodnost: broj

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc. No. TG/67/4 (12.11.1980.)
Festuca rubra L.

ENGLESKI LJULJ, ITALIJANSKI LJULJ, OLDENBURŠKI LJULJ
(Lolium perenne L., Lolium multiflorum Lam. i Lolium x boucheanum Kunth)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U početku cvetanja

5

list: boja

6

biljka: tip rasta u proleće

9

biljka: prirodna visina

10

list zastavičar: dužina

11

list zastavičar: širina

12

stabljika: dužina najduže stabljike uključujući cvast

SEKUNDARNO

 

 

U vreme pojave cvasti u godini setve

4

biljka: vreme pojave cvasti

13

cvast: dužina

Klijanac

1

plodnost: broj

* Napomena:

UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/4/7 (12.10.1990.)
Lolium x boucheanum Kunth je klasifikovan i kao Lolium x hybridum Hausskn.

MAČJI REPAK
(Phleum pratense L. i Phleum bertolonii DC)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U drugoj godini pre izduženja.

5

biljka: habitus

U drugoj godini kod pojave cvasti

6

biljka: vreme pojave cvasti

7

list zastavičar: dužina (list zastavičar na reprezentativnoj stabljici, unutar dve nedelje nakon pojave cvasti)

8

list zastavičar: širina (isti list zastavičar kao onaj korišten za 7)

9

stabljika: dužina najduže stabljike (uključujući potpuno razvijenu cvast)

11

cvast: dužina (kada je potpuno razvijena)

SEKUNDARNO

 

 

U godini setve

2

biljka: brzina pojave cvasti

U drugoj godini pre izduženja

3

list: boja

4

list: širina

5

biljka: habitus

U drugoj godini kod pojave cvasti

10

stabljika: dužina vršnog internodija

Klijanac

1

plodnost: broj

*Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/34/6 (7.11.1984.)

PRAVA LIVADARKA
(Poa pratensis L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Vegetativna

1

lisni rukavac: obojenost antocijanom

3

lisni rukavac: gustoća dlaka na obe strane odmah ispod liske

4

lisni rukavac: dužina dlaka ligula

5

liska: gustoća resa dlaka na ivici osnove

6

liska: gustoća dlaka na gornjoj strani

U jesen u godini setve

7

list: širina

U početku cvetanja u drugoj godini

11

vreme pojave cvasti

14

stabljika: dužina najduže stabljike uključujući potpuno razvijenu cvast

U cvetanju

17

cvast: oblik vretena koji je suprotan granama ispod

*Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/33/6 (12.10.1990.)

ITALIJANSKI PROSO
(Setaria italica (L.) Beauv)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO I SEKUNDARNO

Vegetativna

-

biljka: tip rasta

-

biljka: visina

-

stabljika: debljina

-

stabljika: lisnatost

-

list: dužina

U cvetanju

-

cvast: obojanost antocijanom

-

cvast: dužina cvasti

-

cvast: oblik cvasti

-

datum pojave cvasti

-

stabljika: debljina

U zrelosti

-

cvast: položaj glave u odnosu na stabljiku

Seme

-

seme: veličina

-

seme: oblik baze

-

seme: purpurna obojenost

-

seme: masa 1000 semena

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvor: USA

 

Leguminoze

NAUT
(Cicer arietinum L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Vegetativna

-

biljka: habitus

-

biljka: dlakavost

-

list: boja

-

listić: veličina

-

listić: broj

-

stabljika: pigmentacija osnove

U početku cvetanja

-

vreme cvetanja

-

listić: broj po listu

-

listić: sjaj gornje strane

-

listić: obraslost donje strane dlačicama

-

lisna drška: dužina

U cvetanju

-

stabljika: dužina

-

cvet: položaj

-

cvet: boja

-

cvet: veličina listića ispod cveta

-

cvet: broj po cvetnoj dršci

U zrelosti

-

vreme zrelosti

-

mahuna: broj semenki po mahuni

-

mahuna: suženja

-

mahuna: struktura površinskog tkiva

-

mahuna: oblik vrha

-

mahuna: dužina

-

mahuna: veličina

-

mahuna: oblik poprečnog preseka

-

mahuna: prisustvo vlakna

-

mahuna: pucanje

Seme

-

seme: boja semenske opne

-

seme: veličina

-

seme: obojenost kotiledona

-

seme: oblik

-

seme: površina

SEKUNDARNO

 

 

Vegetativna

-

biljka: visina lisnog pokrivača

-

biljka: širina

U cvetanju

-

biljka: dužina prvog procvetalog nodusa

-

biljka: primarne grane

-

biljka: sekundarne grane

-

listić: veličina

-

listić: oblik vrha

Seme

-

seme: dužina kljuna

-

seme: oblik kljuna

-

seme: boja kljuna

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ovih vrsta.
Izvori: CAN, GRC, AUS, MAR

ŠARENI GRAŠAK (AJČICA)
(Coronilla varia L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Vegetativna, 12 nedelja nakon pojave klijanca

-

biljka: tip rasta

-

biljka: visina klijanca

-

biljka: veličina lisnog pokrivača

-

list: veličina sekundarnog lista

-

list: boja

-

list: tip dlačica

U cvetanju

-

biljka: visina

-

biljka: tip rasta

-

vreme cvetanja

-

cvet: boja

SEKUNDARNO

 

 

Seme

-

seme: sadržaj tanina

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: CZE, USA

SOČIVO
(Lens culinaris Medikus)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO I SEKUNDARNO

Vegetativna

-

biljka: habitus

-

stabljika: debljina

-

stabljika: pigmentacija antocijana na osnovi

-

stabljika: pigmentacija antocijana na vrhu

-

stabljika: stepen grananja

U početku cvetanja

-

listić: veličina

-

listić: oblik

-

listić: broj po listu

-

listić: oblik vrha

-

listić: boja

-

listić: nazubljenost ruba

-

listić: sjaj gornje strane

-

listić: obraslost gornje strane dlačicama

U cvetanju

-

vreme cvetanja

-

biljka: habitus

-

cvet: visina prvog procvetalog nodusa

-

cvet: veličina

-

cvet: boja

-

cvet: boja žila latica

-

cvet: položaj

-

cvet: broj po cvasti

-

cvet: boja

-

cvet: veličina listića ispod cveta

-

cvetna peteljka: antocijan

-

čašica: dužina

-

čašica: širina

-

čašica: oblik vrha

-

vitice: prisutnost

U zrelosti

-

biljka: visina

-

vreme zrelosti

-

mahuna: broj semena po mahuni

-

mahuna: broj mahuna po cvasti

-

mahuna: površina

-

mahuna: suženja

-

mahuna: vrh

-

mahuna: dužina

-

mahuna: obim

-

mahuna: oblik poprečnog preseka

-

mahuna: savijenost

-

mahuna: smer savijenosti

-

mahuna: prisustvo vlakna

-

mahuna: boja

-

mahuna: obraslost dlačicama

Seme

-

seme: oblik

-

seme: veličina

-

seme: boja semenske opne

-

seme: boja hilusa

-

seme: boja kotiledona

-

seme: površinska struktura tkiva

-

seme: broj po mahuni

-

seme: masa 1000 semena

-

seme: obojenost antocijanom

-

seme: oblik antocijanskih oznaka

-

seme: boja antocijanskih oznaka

-

tip: u potpunosti žuto ili delimično crveno

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: CAN, NZL
Uključuje i Lens Esculenta Moench

ŽUTI ZVEZDAN
(Lotus corniculatus L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO I SEKUNDARNO

Na početku cvetanja u drugoj godini

-

početak cvetanja (3 glave s najmanje jednim otvorenim cvetom)

U cvetanju

-

biljka: habitus

-

biljka: visina

-

biljka: horizontalno širenje

-

stabljika: boja

-

stabljika: dlakavost

-

stabljika: čvrstoća

-

listić: dužina vrha

-

listić: širina vrha

-

listić: udaljenost najšireg dela ispod vrha

-

listić: oblik vrha

-

listić: boja

-

listić: obraslost dlačicama

-

listić: nervi na donjoj površini

-

cvet: broj po glavi

-

cvet: dužina od osnove čašice do vrha tučka

-

cvet: boja osnove

-

cvet: nijansa

-

cvet: intenzitet cvetanja

-

čašica: dužina zubaca

-

čašica: položaj zubaca

-

čašica: obraslost dlačicama

-

čašica: oblik gornje izbočine

U zrelosti

-

mahuna: broj po glavi

-

mahuna: dužina

-

mahuna: oblik

Seme

-

seme: masa 1000 semena

-

seme: oblik

-

seme: boja

Klijanac

-

plodnost: broj

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: CZE, ITA, FRA, USA, NZL
Izvori: HUN, NZL

BELA LUPINA, PLAVA LUPINA, ŽUTA LUPINA
(Lupinus albus L., Lupinus angustifolius L., Lupinus luteus L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U cvetanju

8

vršni listić: dužina lista ispod vršne grane koja nosi cvetove

10

cvet: boja

16

cvet: vreme početka cvetanja

SEKUNDARNO

 

 

Tri nedelje nakon pojave klijanca

2

biljka: visina

3

biljka: habitus

U fazi cvetnog pupoljka

4

list: boja

5

stabljika: obojenost antocijanom

U početku cvetanja

6

biljka: visina

9

vršni listić: širina lista ispod vrše grane koja nosi cvetove

11

cvet: boja vrha čunića

U zelenoj zrelosti

7

biljka: visina

12

mahuna: dužina (usred glavnog cvetanja)

U punoj zrelosti

13

zrno: osnovna boja

14

zrno: ornamentacija

15

zrno: masa 1000 semena

18

vreme sazrevanja

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/66/3 (14.11.1979.)

DUNJICA
(Medicago lupulina L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U punom cvetanju

-

biljka: habitus

-

biljka: visina glavne lisne mase

-

list: boja

-

list: oblik srednjeg listića

-

cvet: boja

-

cvet: veličina

SEKUNDARNO

 

 

Vegetativna u godini setve

-

biljka: habitus

-

biljka: sklonost cvetanju

-

list: boja

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvor: POL

LUCERKA
(Medicago sativa L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

U fazi ranog cvetnog pupoljka

6

list: širina srednjeg listića

U cvetanju

7

cvet: vreme početka cvetanja

8

cvet: učestalost biljaka s izrazito tamnim plavo-ljubičastim cvetovima

9

cvet: učestalost biljaka sa šarenim cvetovima

12

biljka: prirodna visina

SEKUNDARNO

 

 

U fazi ranog cvetnog pupoljka

5

list: dužina srednjeg listića

U punom cvetanju

4

stabljika: dužina najduže stabljike (uključujući glavu)

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/6/4 (21.10.1988.)
Uključuje i Medicago x varia T. Martyn

BELI KOKOTAC
(Melilotus alba Medikus)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U drugoj godini početkom cvetanja

-

biljka: habitus

-

biljka: prolećni vigor

-

list: veličina

-

list: boja

U cvetanju

-

biljka: visina

-

stabljika: debljina

-

vreme cvetanja

-

cvet: boja

-

cvet: veličina

SEKUNDARNO

 

 

U prvoj godini rasta

-

biljka: habitus

-

list: boja

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvor: CAN
Takođe je klasifikovan kao Meliotus alba Deer

ESPARZETA
(Onobrychis viciifolia Scop.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Vegetativna

 

biljka: način rasta

biljka: visina izdanka sa 12 nedelja

biljka: visina sklopa

list: veličina sekundarnog lista

list: boja

list: vrsta malja

U cvetu

 

biljka: visina

vreme cvetanja

cvet: boja

Sekundarna

 

 

Seme

seme: sadržaj tanina

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ovih vrsta.
Izvori: CZE, USA
Klasifikovana i kao Onobrychis sativa Lam.

PASULJ
(Phaseolus vulgaris L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

(Sva zapažanja na biljci i na lišću moraju se obaviti u punom cvetanju)

2

biljka: tip rasta

6

list: zelena boja

11

vreme cvetanja: 50% biljaka s najmanje jednim cvetom

13

cvet: veličina listića ispod cveta

14

cvet: boja standarda

15

cvet: boja krila

(Sva zapažanja na mahuni moraju se obaviti u početku
porasta semena)

17

mahuna: dužina (uključujući kljun)

19

mahuna: poprečni presek kroz seme

-

mahuna: debljina

20

mahuna: osnovna boja

22

mahuna: pigmentacija

23

mahuna: boja pigmentacije

25

mahuna: prisustvo vlakna

30

mahuna: dužina kljuna

36

seme: veličina (masa 1000 semena u suvoj fazi)

37

seme: oblik srednjeg uzdužnog preseka

39

seme: boja

40

seme: glavna boja

41

seme: broj sekundarnih boja

42

seme: glavna sekundarna boja

43

seme: raspored glavne sekundarne boje

45

seme: boja prstena hilusa

SEKUNDARNO

26

mahuna: stepen savijenosti

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/12/4 (19.11.1982.)

GRAŠAK
(Pisum sativum L. sensu lato)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Vegetativna

2

biljka: zbijenost

4

lišće: boja

8

list: listići

17

zalisci: išaranost poput mramora pred cvetanje (na 2 nodusa ispod prvog fertilnog nodusa)

19

zalisci: prsten antocijana

U cvetanju

24

zastavica: boja

30

krila: boja

53

vreme cvetanja (50% biljaka)

SEKUNDARNO
Vegetativna

5

lišće: intenzitet boje

 

7

stabljika: broj nodusa do i uključujući prvi fertilni nodus (uključujući ljusku nodusa)

6

stabljika: dužina nakon cvetanja

10

listić: veličina

15

zalistak: veličina

18

zalistak: intenzitet išaranosti poput mramora pre cvetanja (na 2 nodusa ispod prvog fertilnog nodusa)

Cvetanje

22

grozd: broj cvetova

26

zastavica: šiljak

27

zastavica: valovitost ruba

28

zastavica: naboranost

29

krilo: oblik

Kod zelene mahune

34

mahuna: dužina

35

mahuna: sušenje

37

mahuna: boja

39

mahuna: savijenost

41

mahuna: vrh

6

stabljika: dužina

U fazi zelene ljuske

43

mahuna: broj semenih zametaka

U vreme pune zrelosti kada je zrno u suvoj fazi

45

zrno: masa 1000 semena

46

zrno: oblik

49

zrno: boja semenske opne

51

zrno: boja hilusa

2

zrno: boja kotiledona semena

* Napomena:

UPOV Vodič za različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/7/4 (26.10.1981.)

ALEKSANDRIJSKA DETELINA
(Trifolium alexandrinum L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U drugoj godini
početkom cvetanja

-

vreme cvetanja (kada 50% biljaka počne cvetati)

-

biljka: habitus

-

biljka: visina

-

biljka: prisutnost bazalnog grananja

-

biljka: prisutnost grananja stabljike

-

stabljika: dužina

-

stabljika: debljina

-

list: oblik srednjeg vršnog listića

-

list: dužina srednjeg vršnog listića

-

list: širina srednjeg vršnog listića

-

list: obraslost dlačicama

-

list: boja

U cvetanju

-

cvet: broj

-

cvet: dužina latica

-

cvet: razgranatost

-

cvet: dužina listića ispod cveta u odnosu na čašicu

-

cvet: boja

-

cvetna drška: prisustvo

Seme

-

seme: oblik

-

seme: boja

-

seme: ornamentacija

-

seme: težina 1000 semena

SEKUNDARNO

 

 

U godini setve

-

biljka: sklonost cvetanju

U prvoj zimi

-

biljka: otpornost na mraz

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: GRC, ITA, DEU, USA

ŠVEDSKA DETELINA
(Trifolium hybridum L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO I SEKUNDARNO

U drugoj godini u početku rasta

-

biljka: habitus

-

list: boja

U cvetanju

-

vreme cvetanja (kada tri glave po biljci cvetaju)

-

stabljika: obojenost antocijanom

-

listić: dužina srednjeg listić a vršnog normalno razvijenog lista ispod vršnog cveta

-

listić: širina (kao gore)

Jedna ili dve nedelje nakon datuma cvetanja

-

stabljika: dužina najduže

 

stabljike uključujući glavu

-

stabljika: debljina

-

stabljika: broj internodija

-

stabljika: gustoća dlaka

-

list: učestalost biljaka s belim oznakama

-

cvet: boja

-

cvet: veličina glave

Seme

-

seme: boja semenske opne

Klijanac

-

plodnost: broj

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: CAN, SWE, DEU

INKARNATSKA DETELINA
(Trifolium incarnatum L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U drugoj godini u vreme kretanja pupoljaka

-

biljka: habitus

-

list: boja

-

list: dlakavost

-

list: dužina srednjeg listića

-

list: širina srednjeg listića

U početku cvetanja

-

biljka: visina

-

vreme cvetanja (kada 50% biljaka ima cvetove)

U punom cvetanju

-

stabljika: dužina

-

stabljika: dlakavost

-

stabljika: debljina

-

cvet: boja

SEKUNDARNO

 

 

U godini setve

-

biljka: habitus

-

biljka: sklonost cvetanju

U zrelosti

-

biljka: vreme zrelosti

Seme

-

seme: veličina

-

seme: tvrda zrna

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: POL, HUN, DEU, USA

CRVENA DETELINA
(Trifolium pratense L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Kada tri glave po biljci cvetaju

2

biljka: vreme cvetanja

5

stabljika: broj internodija (najduža stabljika uključujući glavu, unutar 1 do 2 nedelje posle datuma cvetanja. Najniži internodij minimalno 0.5 cm)

6

stabljika: gustoća dlaka

-

cvet: boja

SEKUNDARNO

 

 

1 do 2 nedelje nakon cvetanja

3

stabljika: dužina najduže stabljike uključujući glavu

4

stabljika: debljina

7

list: dužina (središnji listić vršnog normalno razvijenog lista ispod vršnog cveta)

8

list: širina (središnji listić vršnog normalno razvijenog lista ispod vršnog cveta)

9

list: učestalost biljaka s belim pegama

U zrelosti

10

seme: boja opne

Klijanac

1

plodnost: broj

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/5/4 (13.11.1985.)

BELA DETELINA
(Trifolium repens L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

1 - 2 nedelje nakon cvetanja

1

list: dužina središnjeg listića (3. - 4. list od vršnog kraja brzorastućeg stolona)

2

list: širina središnjeg listića (3. - 4. list od vršnog kraja brzorastućeg stolona)

3

list: učestalost biljaka s belim oznakama

4

list: dužina lisne drške (3. - 4. list od vršnog kraja rastućeg stolona)

5

list: debljina lisne drške

6

stabljika: debljina stolona (3. - 4. list od vršnog kraja brzorastućeg stolona)

U godini nakon setve kada cvetaju tri glave po biljci

7

biljka: vreme cvetanja

SEKUNDARNO

 

 

Početkom rasta u drugoj godini

9

biljka: boja

8

liska: učestalost biljaka s cijanid glukozidom

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/38/6 (13.11.1985.)

PERSIJSKA DETELINA
(Trifolium resupinatum L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U drugoj godini kada biljka počne cvetati

-

biljka: habitus

-

vreme cvetanja (kada 50% biljaka ima otvorene cvetove)

-

stabljika: broj internodija

-

stabljika: obraslost dlačicama

-

cvet: oblik

-

cvet: boja

-

list: boja

-

listić: dužina srednjeg listića

-

listić: širina srednjeg listića

SEKUNDARNO

 

 

U godini setve 1 do 2 nedelje nakon cvetanja

-

biljka: sklonost cvetanju

-

stabljika: dužina najduže stabljike uključujući glavu

-

stabljika: debljina

-

list: dužina (središnji listić gornjeg normalno razvijenog lista ispod vršnog cveta)

-

list: učestalost biljaka s pegama

U zrelosti

-

mahuna: oblik

Seme

-

seme: boja ljuske

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: POL, AUS, GRC

PODZEMNA DETELINA
(Trifolium subterraneum L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Vegetativna

-

list: uzorak bledih središnjih oznaka

-

list: uzorak povezanih belih traka

-

list: dlakavost gornje strane

-

lisna drška: dlakavost

-

zalistak: pigmentacija

-

vriježa: dlakavost

U cvetanju

-

cvet: vreme cvetanja

-

čašica: pigmentacija

SEKUNDARNO

 

 

U fazi kotiledona

-

primarno: prisutnost bledo zelene

-

list: oznaka

-

list: prošaranost antocijanom

U zrelosti

-

zrno: boja semenske ljuske

-

zrno: analiza enzima

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvor: AUS

PLISKAVICA
(Trigonella foenum-graecum L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U početku cvetanja

 

vreme cvetanja

U punom cvetu

biljka: visina

mahuna: oblik

mahuna: maljavost

vreme cvetanja

Seme

seme: oblik

seme: veličina

seme: osnovna

seme: reljefnost

seme: boja hilusa

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ovih vrsta.
Izvor: GRC

PANONSKA GRAHORICA
(Vicia pannonica Crantz )

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U punom cvetu

 

biljka: visina glavne stabljike

stabljika: maljavost

liska: dužina

liska: širina

liska: oblik

liska: oblik vrha

liska: maljavost

cvet: boja

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ovih vrsta.
Izvor: HUN

VIGNA
(Vigna unguiculata (L.) Walp.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Vegetativna

 

biljka: obojenost antocijaninom načina rasta hipokotila

list: boja pazušca lisne drške

U vreme cvetanja

 

vreme cvetanja

cvet: boja

cvet: veličina brahteja

U vreme sazrevanja

 

mahuna: dužina

mahuna: poprečni presek

mahuna: površina

mahuna: vlaknatost

mahuna: boja

mahuna: sasušenost

mahuna: suženje

mahuna: boja

mahuna: boja mrlja

mahuna: dužina cvasti

mahuna: oblik cvasti

mahuna: broj ovula

Seme

 

seme: veličina

seme: longitudalni oblik

seme: poprečni oblik

seme: boja

seme: boja hilarnog prstena

seme: boja korone

seme: žila

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ovih vrsta.
Izvor: GRC

BOB
(Vicia faba L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Vegetativna

2

biljka: visina

3

biljka: broj stabljika uključujući izdanke iz korena koji su duži od polovine dužine glavne stabljike

U cvetanju

13

vreme cvetanju: (50% biljaka s jednim cvetom)

15

cvet: melaninska pega na krilu

17

cvet: obojenost zastavice antocijanom

Kod zrele mahune

32

mahuna: vreme punog razvoja mahune

-

biljka: determinantnost rasta

SEKUNDARNO

 

 

Vegetativna

4

stabljika: broj nodusa do prvog cveta

5

stabljika: obojenost antocijanom

6

stabljika: intenzitet obojenosti antocijanom

7

lišće: boja

8

lišće: intenzitet zelene boje

9

listić: dužina osnovnog para listova

10

listić: širina osnovnog para listova

11

listić: naboranost između glavnog lisnog nerva listića

U cvetanju

12

grozd: broj cvetova na 2. ili 3. nodusu

14

cvet: dužina

16

cvet: melaninska pega na zastavici

18

cvet: količina antocijanskog obojenja zastavice

Kod zelene mahune

9

grana: broj mahuna

20

mahuna: položaj

 

21

mahuna: dužina

22

mahuna: širina središnjeg dela

23

mahuna: stepen savijenosti

24

mahuna: intenzitet boje

25

mahuna: broj semenih zametaka uključujući seme

26

mahuna: debljina zida mahune

U zrelosti

27

seme: oblik središnjeg uzdužnog preseka

28

seme: oblik poprečnog preseka

29

seme: težina 1000 semena

30

seme: boja semenske opne (odmah nakon žetve)

31

seme: boja hilusa

1

seme: tanin

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/8/4 Corr (13.11.1985.)

KRMNA GRAHORICA
(Vicia sativa L.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

U cvetanju

6

stabljika: dlakavost gornjih internodija

8

list: oblik vrha listića (na srednjoj trećini biljke)

11

cvet: boja zastavice

5

cvet: vreme početka cvetanja (30% biljaka)

Nakon cvetanja

12

mahuna: dlakavost

SEKUNDARNO

 

 

Klijanac

1

klijanac: odnos dužine/širine listića drugog pravog lista

U vegetativnoj fazi

7

stabljika: boja antocijana na pazušcu lista

10

zalistak: obojenost antocijanom nektarija

Nakon cvetanja

12

mahuna: dlakavost

U zrelosti

17

seme: veličina

18

seme: oblik

19

seme: osnovna boja semenske opne

20

seme: braon ornamentacija

21

seme: izraženost braon ornamentacije

22

seme: plavo-crna ornamentacija

23

seme: izraženost plavo-crne ornamentacije

24

seme: boja kotiledona

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/32/6 (21.10.1988.)

MALJAVA GRAHORICA
(Vicia villosa Roth)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO I SEKUNDARNO

Klijanac 3 - 4 nedelje nakon pojave

-

zalistak: oblik

-

zalistak: obojena obilježja

U početku cvetanja

-

biljka: visina glavne stabljike

-

vreme početka cvetanja (10% biljaka s jednim cvetom)

-

listić: oblik vrha

-

listić: obraslost dlačicama

-

listić: oblik

-

listić: dužina

-

listić: širina

U cvetanju

-

cvet: boja zastavice

-

cvet: boja unutrašnjosti čunića

-

cvet: broj po cvasti

-

lisna drška: dužina u poređenju

 

s listom

U početku zrelosti

-

mahuna: oblik

-

mahuna: obraslost dlačicama

-

mahuna: broj semena po mahuni

-

mahuna: oblik vrha

-

mahuna: suženje između semenki

Seme

-

seme: oblik

-

seme: boja

-

seme: veličina

-

seme: boja hilusa

-

seme: boja kotiledona

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: HUN, POR, AUS

 

Krmne brassicaceae

RUSKA SLAČICA
(Brassica juncea L. Czerw. et Cosson)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Vegetativna

 

seme kotiledoni: dužina

seme kotiledoni: širina

list:boja

list broj režnjeva

list: dužina

list: širina

list: voštanost

list: dlačice

lisna drška: dužina

U vreme kretanja pupoljaka

 

biljka: visina

U cvetanju

 

vreme cvetanja (50% biljaka sa otvorenim cvetovima)

cvet: boja kruničnog listića

U zrelosti

 

biljka: dužina stabljike

biljka debljina stabljike

biljka: broj internodija

ljuska: dužina (između drške i kljuna)

ljuska: dužina kljuna

ljuska: širina

ljuska: dužina drške

Seme

 

seme: boja semenske opne

seme: mrežica

seme: masa 1000 semena

Klijanac

 

plodnost: broj

SEKUNDARNO

 

 

Vegetativna

-

list: broj listova na potpuno razvijenoj biljci

-

list: valovitost ruba

-

list: usečenost rubova

U cvetanju

-

cvet: dužina latica

-

cvet: širina latica

-

mahuna: obraslost dlačicama

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: CAN, DEU

BROSKVA
(Brassica napus L. var napobrassica (L.) Rchb.)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO

Vegetativna

1

list: položaj

2

list: boja

3

list: voštanost

4

list: resice

12

koren: obojenost pokožice antocijanom iznad površine zemlje

13

koren: intenzitet obojenosti pokožice antocijanom iznad površine zemlje

15

koren: oblik

18

koren: dužina vrata

SEKUNDARNO

 

 

Vegetativna

5

list: broj većih resica

6

list: veličina vršnih resica

7

list: ukupna dužina najdužeg zelenog lista (uključujući peteljku)

8

list: širina najšireg dela

9

list: broj manjih resica između većih resica

10

list: broj manjih resica na peteljci

11

list: debljina lisne drške

14

koren: boja pokožice ispod površine zemlje

16

koren: dužina

17

koren: širina

19

koren: boja površine vrata između lisnih ožiljaka

20

koren: boja mesa

21

koren: intenzitet bele boje mesa

* Napomena:

UPOV Vodič za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti.
Doc No. TG/89/3 (7.11.1984.)

LISNATI KELJ
(Brassica oleracea L. convar acephala)

Faza opažanja

Broj *
karakteristike
po UPOV-u

Opis karakteristika

PRIMARNO I SEKUNDARNO

Vegetativna

-

list: dužina

-

list: širina

-

list: oblik

 

-

list: veličina

-

list: boja

-

list: obojenost antocijanom

-

list: položaj

-

list: voštanost

-

list: izdeljenost

-

list: valovitost ruba

-

list: mehuričavost

-

list: obraslost dlačicama

Kod žetvene zrelosti

-

stabljika: dužina

-

stabljika: debljina

-

stabljika: čvrstoća

-

stabljika: lisni ožiljak

-

stabljika: obojenost antocijanom

-

stabljika: grananje

Kod cvetanja u drugoj godini

-

vreme cvetanja

-

cvet: boja latica

U zrelosti

-

ljuska: dužina između cvetne drške i kljuna

-

ljuska: dužina kljuna

Seme

-

seme: masa 1000 semena

Klijanac

-

plodnost: broj

# Ne postoje UPOV-i Vodiči za ispitivanje različitosti, uniformnosti i stabilnosti ove vrste.
Izvori: NZL, SWE, DEU, FRA

Sledeći