ODLUKA

O USVAJANJU STRATEŠKOG PLANA LOKALNOG EKONOMSKOG RAZVOJA GRADA KRAGUJEVCA ZA PERIOD 2007-2011

("Sl. list grada Kragujevca", br. 14/2006)

I Usvaja se Strateški plan lokalnog ekonomskog razvoja grada Kragujevca za period 2007-2011. godine.

II Ovlašćuje se Gradonačelnik da na inicijativu Komisije za strateško planiranje može izmeniti dinamiku realizacije projekata, koji su sastavni deo Strateškog plana lokalnog ekonomskog razvoja grada Kragujevca za period 2007-2011. godine, o čemu je obavezan da izvesti Skupštinu grada Kragujevca.

III Obavezuje se Gradonačelnik da na kraju svake kalendarske godine podnose Skupštini grada izveštaj o realizaciji Strateškog plana lokalnog ekonomskog razvoja grada Kragujevca za period 2007-2011. godine.

IV Ova Odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu grada Kragujevca".

STRATEŠKI PLAN LOKALNOG EKONOMSKOG RAZVOJA GRADA KRAGUJEVCA ZA PERIOD OD 2007-2011 god.

Strateški plan Grada Kragujevca je sačinjen u saradnji sa Urban Institute, a uz podršku USAID-a

UVOD

1. POTREBA I ZNAČAJ IZRADE STRATEŠKOG PLANA

2. METODOLOGIJA IZRADE

3. VIZIJA

4. KLJUČNE OBLASTI

4.1. KLJUČNA OBLAST A: UNAPREĐENJE PRIVREDNOG AMBIJENTA

4.2. KLJUČNA OBLAST B: PRIVLAČENJE DIREKTNIH INVESTICIJA

4.3. KLJUČNA OBLAST V: RAZVOJ LJUDSKIH RESURSA

5. OCENA I RANGIRANJE PROJEKATA

5.1. METODOLOGIJA

5.2. OPŠTE INFORMACIJE O PREDLOŽENIM PROJEKTIMA

5.3 RANG LISTA PROJEKATA

6. PLAN IMPLEMENTACIJE

ANEKS 1

OSNOVNE INFORMACIJE O GRADU

ANEKS 2

PROJEKTNI FORMULARI

ANEKS 3

SASTAV KOMISIJE

ANEKS 4

SASTAV RADNIH GRUPA

UVOD

Grad Kragujevac je smešten u središnjem delu Republike Srbije, u regionu Šumadije i Pomoravlja, predstavlja administrativni, ekonomski, zdravstveni, obrazovni, univerzitetski i privredni centar Centralne Srbije i jedan je od četiri grada i makroregionalnih centara Srbije.

Strateški plan lokalnog ekonomskog razvoja grada Kragujevca za period 2007 - 2011. godine nastao je kao rezultat situacione analize, prikupljanja podataka i ankete poslovnog sektora o stanju i potencijalima poslovnog okruženja.

Na izradi strateškog plana intenzivno su radili predstavnici Komisije za strateško planiranje - ukupno njih 37. Komisiju za strateško planiranje je imenovao gradonačelnik, a u njen sastav je ušao podjednak broj predstavnika privatnog i javnog sektora grada Kragujevca - predstavnici najvažnijih privatnih preduzeća, obe asocijacije privatnih preduzetnika - "Sloga" i "Šumadija", članovi Gradskog veća, glavni stručnjaci grada Kragujevca, načelnici Gradskih uprava, predstavnici Univerziteta, Ekonomskog i Mašinskog fakulteta u Kragujevcu, Nacionalne službe za zapošljavanje, Regionalne agencije za ekonomski razvoj Šumadije i Pomoravlja, Regionalne privredne komore, Šumadijskog upravnog okruga, Školske uprave u Kragujevcu, Republičkog zavoda za statistiku - Odeljenja u Kragujevcu, društvenih i javnih preduzeća i medija.

Stručnu i administrativnu pomoć u izradi Strateškog plana lokalnog ekonomskog razvoja grada Kragujevca Komisiji za strateško planiranje pružila je Kancelarija za privredu i lokalni ekonomski razvoj Odeljenja za privredu i ekonomski razvoj, Gradske uprave za privredne resurse.

Strateški plan je izgrađen po metodologiji Berman grupe, koja se sastoji iz tzv. 8 koraka strateškog planiranja.

Plan definiše viziju, slogan, 3 ključne oblasti lokalnog ekonomskog razvoja, 9 strateških i 28 operativnih ciljeva.

U opisu svake ključne oblasti sadržana je analiza stanja, perspektive razvoja i akcioni plan za naredni period (u kome su opisani strateški i operativni ciljevi lokalnog ekonomskog razvoja).

Za svaku ključnu oblast definisani su razvojni projekti, kao i metodologija odabira prioritetnih projekata i rang lista prioritetnih projekata.

Strateški plan će se realizovati u skladu sa Planom implementacije, uz koordinaciju Saveta za ekonomski razvoj grada Kragujevca.

U aneksu Strateškog plana su sadržane Osnovne informacije o gradu Kragujevcu, pregled Projektnih formulara, kao i spisak članova Komisije za strateško planiranje i pripadajućih radnih grupa koje su radile na izradi Strateškog plana.

1. Potreba i značaj za izradom strateškog plana

Strateški plan lokalnog ekonomskog razvoja grada Kragujevca za period 2007-2011. godina je najvažniji dokument u oblasti ekonomskog razvoja grada i predstavlja osnovu za donošenje Akcionih planova lokalnog ekonomskog razvoja grada.

Kako ovaj dokument identifikuje optimalne strateške pravce i kvantitativne i kvalitativne okvire razvoja grada i čini segment šireg privrednog i ekonomskog prostora, pri njegovoj izradi delimično su korišćeni dokumenti i to: Integrativni plan društveno ekonomskog razvoja Centralne Srbije (Šumadije i Pomoravlja), koji je uradila Regionalna agencija za ekonomski razvoj Šumadije i Pomoravlja i usvojila na svojoj Skupštini, maja meseca 2005. godine, Strategija razvoja poljoprivrede, Strategija razvoja turizma u Srbiji i Strategija smanjenja siromaštva u Republici Srbiji.

Strateški plan grada Kragujevca sadrži listu prioritetnih razvojnih ciljeva na temelju ključnih karakteristika Grada, njegovih problema i predviđanja budućih pravaca i tempa tranzicijskih tokova u kojim se nalazi nacionalna privreda.

U izradi strateškog plana učestvovali su članovi Komisije za strateško planiranje, koja je obrazovana od predstavnika institucija grada Kragujevca i republičkih organa (javni sektor) kao i predstavnici privrednih organizacija (privatni i društveni sektor) i predstavnici NVO-a, udruženja i asocijacija (sektor civilnog društva) u okviru svojih nadležnosti uz uvažavanje metodoloških principa za izradu strateških planova.

Izradu nacrta Strateškog plana pomogao je stručni tim Programa podsticaja ekonomskog razvoja opština - MEGA (Municipal Economic Growth Activity), koji je implementiran od strane organizacije The Urban Institute, i finansiran od strane USAID.

Nakon javne rasprave, konačni tekst Strateškog plana predložen je Skupštini grada Kragujevca na usvajanje.

Strateški plan lokalnog ekonomskog razvoja grada Kragujevca realizovaće se kroz Akcioni plan lokalnog ekonomskog razvoja grada Kragujevca, (koji je u prilogu), a godišnjim programima Skupština grada će usmeravati i pratiti stepen sprovođenja Akcionog i Strateškog plana i predlagati nove i dopunske mere za njegovo ostvarenje.

Potreba za izradu strateškog plana potvrđena je nakon sprovođenja situacione analize uz primenu SWOT matrice kojom su identifikovane osnovne prednosti i slabosti (interni faktori), kao i šanse i pretnje (eksterni faktori) u ekonomskom razvoju grada.

SWOT Analiza

SWOT je akronim od engleskih reči Strenghts (Snage), Weaknesses (Slabosti), Opportunities (Šanse), i Threats (Pretnje). U pitanju je jedna od analitičkih tehnika koja omogućava, na sistematskoj osnovi, dovođenje u vezu potencijala lokalne zajednice (snage i slabosti) sa identifikovanim mogućnostima (šanse) i opasnostima (pretnje) koje postoje u eksternom okruženju. Predstavlja, dakle, konceptualno sredstvo za: dijagnozu postojećeg stanja, planiranje lokalnog ekonomskog razvoja i identifikovanje strategijskih i operativnih ciljeva. Da bi se ova analiza izvršila bilo je neophodno identifikovati najznačajnije promene u okruženju i jasno utvrditi interne mogućnosti u oblasti ljudskih privrednih i prirodnih resursa. Sumaran pregled uticaja relevantnih faktora i njihove međuzavisnosti dat je ilustracijom koja sledi.

PREDNOSTI

Ljudski resursi:

• Viši prosek visokoobrazovanih ljudi u odnosu na nacionalni prosek

• Veliki broj visokoobrazovanih i stručnih ljudi na Univerzitetu u Kragujevcu

• Kragujevac je univerzitetski centar

• Postojanje inovativnih Centara na Univerzitetu u Kragujevcu

• Postojanje institucija za unapređenje i razvoj ljudskih resursa

• Usvojen Razvojni plan zapošljavanja

• Ulazak u evropske sisteme obrazovanja

• Dobra međuuniverzitetska i međunarodna saradnja

• Postojanje Centra za radnu orijentaciju u Kragujevcu

• Izvršene su analize potreba za zapošljavanjem

• Razvijena mreža NVO u Kragujevcu

• Međunarodno referentni instituti (Medicinski fakultet)

SLABOSTI

• Stanje u privredi

• Razvoj poljoprivrede i turizma

• Infrastruktura

• Nepostojanje besplatnih lokacija za investicije

• Komunalna infrastruktura na ruralnom području

• Strateško planiranje

• Razvoj ljudskih resursa

• Kvalitet usluga lokalne uprave

• Participacija građana u radu lokalne zajednice

• Privredna struktura

• Izvozna orijentacija preduzeća

• Nedovoljna saradnja privrede i Univerziteta

• Preorijentisanost programa i kapaciteta

• Visoka starosna struktura zaposlenog stanovništva

• Nezavršena privatizacija

• Stanje preduzetništva

Privredni resursi:

• Postojeći (instalirani) kapaciteti u smislu braunfild investicija

• Postojanje institucija za podršku biznisu

• Iskustvo u izvozu (SAD, EU, Afrika) i odnosima sa stranim partnerima

• Makroregionalni centar

• Postojanje projekata industrijskih zona i naučno-tehnološkog parka

• Urađen investicioni vodič (Invest in Kragujevac)

• Stimulativne mere za privlačenje direktnih investicija

• Prvi investicioni sajam u gradu Kragujevcu kao deo nacionalne infrastrukture za privlačenje direktnih investicija

• Formirana Agencija za privlačenje direktnih investicija pri Regionalnoj privrednoj komori u Kragujevcu

• Industrijska tradicija

• Postojanje institucija za podršku biznisu (Regionalna privredna komora, Regionalna agencija za ekonomski razvoj Šumadije i Pomoravlja, 2 asocijacije preduzetnika i Nacionalna služba za zapošljavanje)

• Postojanje izgrađenih industrijskih zona

• Plan prostornog razvoja opštine (Generalni urbanistički plan)

• Trend razvoja sektora MSP i preduzetništva (povećanje broja MSP, povećanje udela broja zaposlenih u MSP sektoru)

• Razvijen sistem pouzdanog snabdevanja gasom, električnom energijom i toplotnom energijom

Prirodni resursi:

• Bogata sirovinska osnova

• Velike površine obradivog poljoprivrednog zemljišta

• Geografski položaj

• Zastareli proizvodni programi

• Nepostojanje specifičnih znanja i veština

• Višak zaposlenih

• Nasleđena poslovna kultura

• Nerazvijen sektor malih i srednjih preduzeća

• Uloga novih preduzeća

• Neopremljenost novih industrijskih zona

ŠANSE

• Osavremenjavanje korišćenih tehnologija

• Razvoj informacione i komunikacione tehnologije

• Razvoj nauke i obrazovanja

• Razvoj naučno-tehnološkog parka

• Povratak na tržišta

• Pristupanje Evropskoj uniji i fondovima

• Razvoj turizma

• Partnerstvo privatnog i javnog sektora

• Razvoj naučno-istraživačkog rada u sferi obrazovanja

• Ubrzanje privatizacije i restrukturiranja

• Unapređenje preduzetničkih mogućnosti

• Razvoj poljoprivredne proizvodnje i mogućnost proizvodnje organske hrane

• Zakonska regulativa

• Zaštita životne sredine (usklađivanje sa EU)

• Podsticaj privlačenju direktnih investicija

• Sporazumi o slobodnoj trgovini

Infrastruktura

• Razvoj regionalne infrastrukture

PRETNJE

• Novi trendovi razvoja i nemogućnost prilagođavanja (politički, tehnološki, normativni)

• Opšti trend starenja radne populacije

• Spora i neefikasna privatizacija

• Zagađenje životne sredine

• Nepostojanje ažuriranih zemljišnih knjiga (katastar)

• Građevinsko zemljište u svojini Republike Srbije

• Odliv mladih, obrazovanih ljudi

• Makroekonomska i politička nestabilnost

• Nije donet Zakon o denacionalizaciji, povraćaju imovine i restituciji

• Prekid pregovora o stabilizaciji i pridruživanju (nepoštovanje preuzetih obaveza od strane Vlade Republike Srbije)

• Nesaradnja sa Haškim tribunalom

• Opšti populizam i politizacija sindikata

• Korupcija

• Siva ekonomija

Rezultati SWOT analize predstavljaju osnovu za naredne korake u procesu strateškog planiranja lokalnog ekonomskog razvoja grada Kragujevca.

2. METODOLOGIJA IZRADE

Pri izradi Strategije razvoja korišćena je metodologija USAID-ovog MEGA Programa - Berman group, koja se sastoji od tzv. "osam koraka" u strateškom planiranju i to:

• 

Partnerstvo između javnog i privatnog sektora - u proces strateškog planiranja uključeno je oko 80 predstavnika raznih interesnih grupa i organizacija, kako javnih, tako i privatnih u okviru lokalne zajednice. Oformljen je Odbor za izradu strateškog plana sačinjen od 80 predstavnika javnog i privatnog sektora. Na prvom sastanku Odbora formirana je Komisija za strateško planiranje lokalnog ekonomskog razvoja (04.07.2006. godine) koja broji 37 članova.

• 

Skeniranje okruženja - Profil zajednice (Lična karta Kragujevca) i anketa o poslovnim stavovima. Kancelarija za lokalni ekonomski razvoj je pripremila Profil zajednice koji sadrži osnovne podatke o gradu Kragujevcu i prezentovala ga Komisiji za strateško planiranje lokalnog ekonomskog razvoja. Anketa o poslovnim stavovima sačinjena je na uzorku od 41 preduzeća, u saradnji predstavnika Regionalne agencije za ekonomski razvoj Šumadije i Pomoravlja, Regionalne privredne komore Kragujevac, Opšteg udruženja preduzetnika "Sloga" iz Kragujevca i predstavnika Kancelarije za lokalni ekonomski razvoj.

• 

Identifikovanje kritičnih pitanja Komisija za strateško planiranje je odredila tri oblasti koje su ključne za lokalni ekonomski razvoj i to: stvaranje povoljnog privrednog ambijenta, privlačenje direktnih investicija i razvoj ljudskih resursa.

• 

Izrada eksterne i interne analize komisija za strateško planiranje je obrazovala 3 radne grupe i to: Radna grupa za izradu SWOT analize u oblasti stvaranja povoljnog privrednog ambijenta (povoljno okruženje za razvoj privrede), Radna grupa za izradu SWOT analize u oblasti privlačenja direktnih investicija, Radna grupa za izradu SWOT analize u oblasti razvoja ljudskih resursa. Sprovedene SWOT analize u tri ključne oblasti su objedinjene na sednici Komisije za strateško planiranje.
 

• 

Razrada opštih ciljeva, krajnjih ciljeva i strategija
 

Komisija za strateško planiranje je u okviru prioritetnih oblasti odredila strategijske ciljeve i to :

 

1. Stvaranje povoljnog privrednog ambijenta :

 

-

Unapređenje funkcionalnosti, efektivnosti i efikasnosti rada lokalne uprave u cilju stvaranja lokalne uprave orijentisane ka privredi;

 

-

Razvoj infrastrukturnih sistema u funkciji razvoja privrede;

 

-

Razvoj mehanizama podrške privatnom sektoru.
 

2. Privlačenje direktnih investicija:

 

-

Podizanje nivoa konkurentnosti grada Kragujevca na tržištu stranih investicija;

 

-

Razvoj koncepta održivog razvoja kroz sinergijsko partnerstvo privrede, univerziteta i lokalne samouprave;

 

-

Poboljšanje imidža grada u cilju privlačenja direktnih investicija.

3. Razvoj ljudskih resursa

 

-

Usmeravanje razvoja ljudskih resursa prema potrebama tržišta rada i ciljnih izvoznih segmenata;

 

-

Povećanje preduzetničkog kapaciteta stvaranjem savremenih profila menadžera;

 

-

Definisanje strategije smanjenja fluktuacije i odliva stručnih i radno sposobnih kadrova.

U okviru svake od navedenih oblasti opredeljeni su operativni ciljevi i projekti lokalnog ekonomskog razvoja.

• 

Objedinjavanje svega zajedno - Strateški plan U ovoj fazi se izrađuje nacrt Strateškog plana koji, nakon javnih rasprava prolazi kroz skupštinsku proceduru.

• 

Realizacija Strateškog plana - Odrađivanje posla - Ovo je ključna faza u procesu strateškog planiranja. Sada se utvrđuju izvori finansiranja i realizuju projekti po prioritetu u okviru svake ključne oblasti, kako bi se stvorili uslovi za realizaciju ostalih kandidovanih projekata.

• 

Praćenje i ažuriranje plana - U ovoj fazi se obrazuje Savet za ekonomski razvoj koji koordinira realizaciju planiranih razvojnih projekata.

 

 

8 KORAKA - DIJAGRAM TOKA PROCESA STRATEŠKOG PLANIRANJA - OBJAŠNJENJE SLIKE

U sastav Komisije za strateško planiranje uključuju se predstavnici javnog, privatnog i tzv "trećeg sektora". Na prvom sastanku Komisija pravi tzv. bazu znanja - izrađuju se i usvajaju dokumenti: Profil zajednice i Analiza poslovnog okruženja. Potom Komisija identifikuje sva područja problema i definiše tri ključna pitanja. Nakon toga se identifikuju radne grupe za svako ključno pitanje - oblast. Potom se radi SWOT matrica (SW - eksterna analiza i OT - interna analiza) i definiše vizija lokalnog ekonomskog razvoja. Potom Radne grupe definišu, a Komisija usvaja Akcioni plan za svaku ključnu oblast - pitanje. Usvojeni Nacrt strateškog plana upućuje se na javnu raspravu, a po okončanoj raspravi Predlog Nacrta strateškog plana usvaja Komisija za strateško planiranje. Konačnu verziju Strateškog plana usvaja Skupština grada Kragujevca i on se implementira u narednih 5 godina.

3. VIZIJA

Vizija predstavlja bazičan orijentir (sistem vrednosti) u planiranju lokalnog ekonomskog razvoja. U pitanju je relativno stalan i uopšten stav o budućnosti lokalne zajednice. Stoga vizija ne predstavlja jasno definisan cilj. Vizija je bitna jer se njom usmeravaju promene i predstavlja osnovu za formulisanja ciljeva lokalnog ekonomskog razvoja. Ona predstavlja katalizator promena i jednu vrstu "lepka" koji povezuje i mobiliše različite institucije, organizacije i druge aktere u cilju unapređenja lokalnog razvoja. U postupku formulisanja vizije kao takve, radna grupa je pošla od toga da na sledećim elementima treba da se gradi vizija:

• ugodnost investiranja,

• ugodnost rada i

• ugodnost života.

GRAD KRAGUJEVAC:

Kragujevac kao makroregionalni centar privrednog i naučnog razvoja Republike Srbije će karakterisati povoljan privredni ambijent i liderstvo u oblasti investiranja, što će omogućiti održivi razvoj lokalne zajednice. Grad će imati prepoznatljiv identitet i omogućavaće ugodnost života i rada.

Viziju lokalnog ekonomskog razvoja grada Kragujevca definisale su Radne grupe na sastanku održanom 24. jula 2006. god, a usvojila je Komisija za strateško planiranje lokalnog ekonomskog razvoja 27 jula 2006.

Vizija lokalnog ekonomskog razvoja grada Kragujevca je praćena sloganom:

I3 - integracija, inovacija, investiranje.

4. KLJUČNE OBLASTI

Komisija za strateško planiranje je na početku svog rada, utvrdila osnovne ciljeve (prioritete) koji dovode do najvećih problema u radu privrednika na teritoriji grada Kragujevca i koji su ključni za unapređenje ekonomskog razvoja grada, a to su:

1. povoljan privredni ambijent (povoljno okruženje za razvoj privrede);

2. privlačenje direktnih investicija i

3. razvoj ljudskih resursa.

4.1 KLJUČNA OBLAST A:

STVARANJE POVOLJNOG PRIVREDNOG AMBIJENTA

4.1.1 ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA

a) PRIRODNI RESURSI

GEOGRAFSKI POLOŽAJ

Grad Kragujevac se nalazi u centru Šumadije i Srbije, južno od glavnog grada Beograda udaljen je 140 km koridorom E10. Prostire se na površini od 835 km2. Podignut je na obalama Lepenice u Kragujevačkoj kotlini, gde se dotiču krajnji ogranci šumadijskih planina: Rudnika, Crnog vrha i Gledićkih planina. Kroz uže gradsko jezgro teče reka Lepenica i nalaze se ušća njenih pritoka. Dolinama brojnih vodotokova i blagim razvođima između njih, Kragujevac je u prošlosti povezivao Gružu, Lepenicu i Rudnik sa Pomoravljem, kuda prolaze saobraćajnice međunarodnog značaja.

Koordinate grada Kragujevca su: severna geografska širina 44 stepena 22' istočna geografska dužina 20 stepena 56', nadmorska visina 180m.

Pored razgranate mreže puteva koji Kragujevac povezuju sa velikim brojem gradova i naselja, železničkom prugom moguć je saobraćaj u 4 glavna pravca: Kragujevac-Beograd- Subotica - Budimpešta ; Kragujevac - Niš - Sofija; Kragujevac - Podgorica - Bar (morska luka); Kragujevac- Skoplje - Solun (morska luka).

Na području Grada vlada umereno - kontinentalna klima sa manjim temperaturnim kolebanjima. Prosečna godišnja temperatura je 11,7 stepeni celzijusa, a prosečne godišnje padavine iznose 550 litara po metru kvadratnom.

ZEMLJIŠTE

Šumadiju karakteriše brežuljkasto - brdovito zemljište koje je pogodno za razvoj različitih poljoprivrednih sistema. Aluvijalne ravni u dolinama reka pogoduju razvoju ratarstva i povrtarstva, a pobrđa razvoju vinogradarstva i voćarstva.

Kragujevac je administrativni centar Šumadije i industrijski grad, ali i Grad koji raspolaže ukupnim zemljišnim fondom od 83.475 ha.

Ukupne poljoprivredne površine obuhvataju 54.093 ha, a struktura je: obradivo zemljište 48.487 ha, oranice i bašte 34.025 ha, šumsko zemljište 23.704 ha, voćnjaci 6.773 ha, vinogradi 420 ha i livade 7.089 ha.

U ukupnom zemljišnom fondu poljoprivredne površine učestvuju sa 64,8%, a u ukupnom poljoprivrednim površinama obradivo zemljište učestvuje sa 89,6%. Poljoprivredno zemljište je značajan poljoprivredni kapacitet za obezbeđenje ishrane stanovništva poljoprivredno - prehrambenim proizvodima i pruža sirovinsku bazu za prehrambenu industriju.

RASPOLOŽIVA SIROVINSKA OSNOVA

Područje Kragujevca raspolaže velikim potencijalima za poljoprivrednu proizvodnju, ali ima i sirovinsku osnovu (dugogodišnje zasade i stočni fond) za prehrambeno-prerađivačku industriju: mlinsko- pekarska, prerada mesa i ostalih proizvoda od mesa, mleka i mlečnih proizvoda, voća i povrća, alkoholnih i bezalkoholnih pića.

Pored raspoloživog zemljišnog fonda, dugogodišnjih zasada i stočnog fonda, na povoljan privredni ambijent značajno utiču i izgrađeni proizvodni, odnosno prerađivački objekti:

- mlinsko pekarska industrija sa kapacitetom za smeštaj preko 20.000 tona pšenice i proizvodnju preko 11.000 tona hleba i peciva ;

- industrija mleka sa instalisanim kapacitetom od 36.500 tona godišnje proizvodnje pasterizovanog mleka i kiselo mlečnih proizvoda;

- prerađivačka industrija pića "Miloduh" koja proizvodi godišnje oko 420.000 hl alkoholnih pića i 4.000 tona voćnih napitaka.

Na teritoriji grada Kragujevca ima prirodnih izvorišta geotermalne vode sa mineralnim svojstvima, što je veliki potencijal za razvoj sportskog, rekreativnog i banjskog turizma.

STANOVNIŠTVO I ZAPOSLENOST

Jedan od najvažnijih faktora u stvaranju povoljnog privrednog ambijenta je stanovništvo koje svojim rastom obezbeđuje prirast živog (ljudskog) kapitala neophodnog za udruživanje sa novim materijalnim resursima radi povećanja proizvodnje i privrednih aktivnosti; svojom obrazovnom strukturom i višim nivoom obrazovanja obezbeđuje odlučujući uticaj na tehnički progres i kreativnu sposobnost u preduzimanju proizvodnih aktivnosti; svojim obrazovnim, ekonomskim, i ukupnim razvojem utiče na društvenu i političku organizovanost društva.

Stopa radno aktivnog stanovništva u Kragujevcu po popisu iz 2002. god je 65,2%, i veća je u odnosu na republičku koja iznosi 60,6%. Stopa nezaposlenosti je 29,16% (podatak se odnosi na 31.10.2006) i ona je veća od republičke za 2,34% (u istom periodu).

S obzirom da je univerzitetski grad, Kragujevac raspolaže značajnim potencijalom visokoobrazovne i stručne radne snage, sa povoljnijom obrazovnom strukturom od republičke (7% radno sposobnog stanovništva u gradu Kragujevcu ima visoku stručnu spremu, naspram 5% u Republici Srbiji).

b) PRIVREDNI RESURSI

Na teritoriji grada Kragujevca evidentirano je 1214 registrovanih privrednih subjekata (izvor podataka: Završni račun 2005. god.). Struktura navedenih privrednih subjekata po obliku svojine je: 42 preduzeća u društvenoj svojini i 1079 preduzeća u privatnoj svojini, 52 zadružna, 23 mešovita i 18 državna.

Struktura preduzeća po veličini: 1155 malih, 39 srednjih i 20 velikih preduzeća.

Struktura preduzeća po delatnosti: 51 preduzeće u oblasti poljoprivrede, lova i šumarstva, 5 vađenje ruda i kamena, 288 prerađivačka industrija, 5 proizvodnja i snabdevanje električnom energijom, gasom i vodom, 65 u oblasti građevinarstva, 545 trgovina, opravka motornih vozila, 17 hotela i restorana, 84 saobraćaj, skladištenje i veze, 3 finansijsko posredovanje, 95 nekretnine, iznajmljivanje i poslovne aktivnosti, 24 obrazovanje, 9 zdravstveni i socijalni rad, 23 ostale komunalne, društvene i lične uslužne aktivnosti.

Ostvareni bruto društveni proizvod iznosi 14.386.240 hiljada dinara, odnosno društvena preduzeća su ostvarila iznos od 11.658.901 hiljada dinara, a privatna preduzeća, radnje i gazdinstva iznos od 2.727.339. hiljada dinara. Ostvareni društveni proizvod po stanovniku je 82.109,02 dinara za grad Kragujevac, i u odnosu na republički je manji za 32.843,58 dinara (40,47%) i iznosi 59,53%.

Zaključno sa 31.12.2005. godine ukupan broj privatnih radnji je iznosio 4968, i navedeni broj nije konačan jer proces preregistracije, odnosno uvođenja u Registar nije završen.

INDUSTRIJA

Industrija Kragujevca je doživela najveći pad industrijske proizvodnje u periodu između 1990. i 2000. godine, sa tendencijom daljeg pada. Osnovni razlozi su:

- prenaglašeno učešće industrije saobraćajnih sredstava u ukupnoj industrijskoj proizvodnji (preko 65%), koja je sa raspadom bivše Jugoslavije u uslovima zavođenja sankcija međunarodne zajednice izgubila tržište;

- reducirani program namenske industrije za 2/3 u skladu sa potrebama smanjenog tržišta;

- visoka izvozna orijentacija (80%) proizvodnje galovih lanaca i uvozna zavisnost ovog proizvoda, čije su tržište osvojili drugi svetski proizvođači;

- visoka programska vezanost tekstilne industrije za proizvodnju opreme za potrebe vojske;

- visoka vezanost ostale industrije za industriju saobraćajnih sredstava;

- nizak asortiman proizvodnje u prehrambenoj industriji i njena slaba povezanost sa razvojem sirovinske baze (poljoprivrednom proizvodnjom);

- nedostatak svojinske motivacije u društvenim preduzećima u borbi za tržište, proizvodnu orijentaciju i razvoj preduzetništva.

Najveći pad proizvodnje od devedesetih godina do 30. septembra 2006 god. ostvaren je:

- u proizvodnji automobila sa 213.862 automobila na 12.264 automobila u 2000. godini tj. 8.208 automobila koliko je proizvedeno za 9 meseci 2006. godine;

- u proizvodnji kamiona, sa 6.500 kamiona u 1989. god na 605 kamiona u 2000. godini, a u periodu od 1-9 meseca 2006. god. proizvedeno je 255 kamiona;

- delova i pribora od plastike sa 5.192 tone u 1989. godini na 380 tona u 2000. godini, a za 9 meseci 2006. god proizvedeno je 265 tona.

Metalski kompleks sa proizvođačima saobraćajnih sredstava smanjio je proizvodnju za više od 10 puta, a stepen iskorišćenja kapaciteta u ovom sektoru je pao ispod 10%.

Manji pad proizvodnje ostvaren je u proizvodnji konfekcije odeće (3,5 puta), proizvodnji krupne gornje kože (5,1 puta), proizvodnji svežeg mesa i u proizvodnji pasterizovanog mleka.

PRIVATIZACIJA

U gradu Kragujevcu u toku je proces privatizacije, koji je započeo 2002. god. U Gradu je radilo ukupno 52 društvena preduzeća, od kojih je do danas privatizovano ukupno 22 preduzeća, koja zapošljavaju 4399 radnika. Prodajna cena privatizovanih preduzeća bila je 1.520.361.611, a ukupna vrednost investicija u njih još 1.153.787.000 dinara.

U preduzećima koja do danas nisu privatizovana radi ukupno 17.655 radnika. Od ukupno 22 privatizovana preduzeća, u 2 je pokrenut postupak za poništenje privatizacije - preduzeće "Nikola Nikolić" i PKB Transport. Osim toga, u 4 preduzeća je poništena privatizacija - Diork, Zastava Jugomedika, Zastava inženjering i Mlekara Mladost. U 2002 godini privativizovano je jedno preduzeće, 2003. g. 5 preduzeća, 2004. g. 2 preduzeća, 2005. g. 7 preduzeća i 2006. g. 7 preduzeća. Najveći broj privatizovanih preduzeća pripada kategoriji malih i srednjih preduzeća, dok u velikim sistemima proces privatizacije je tek na početku.

• PERSPEKTIVE RAZVOJA

Ojačati status Kragujevca kao razvijenog industrijskog centra od regionalnog značaja što se može ostvariti na:

- temeljitoj promeni postojećeg metaloprerađivačkog sektora, tj. njegovom tehničko-tehnološkom, proizvodnom, organizacionom i marketinškom prestrukturiranju na osnovama privatnog preduzetništva;

- poboljšanju postojeće proizvodne strukture metaloprerađivačkog sektora povećanjem proizvodnje i proširenja asortimana specijalnih alata, procesne opreme, i dr;

- proizvodnji proizvoda od plastike širokog asortimana;

- preorijentaciji slobodnih kapaciteta u vojnoj industriji za civilne potrebe;

- modernizaciji postojećih kapaciteta prehrambene industrije, proširenju asortimana njihovih proizvoda i razvoju novih prehrambenih grana;

- tehničko - tehnološkom unapređenju i bržem razvoju postojećih industrijskih grana u privatnom sektoru;

- podsticanju zajedničkih ulaganja sa kompanijama iz razvijenih zemalja kao najbrži put za ulazak modernih tehnologija i znanja u domaća preduzeća i izlazak na razvijena inostrana tržišta;

- privlačenju direktnih stranih investicija u izgradnju novih proizvodnih kapaciteta;

- stvaranju povoljne (podsticajne) lokalne klime za sve vrste stranih ulaganja u industriju Kragujevca.

POLJOPRIVREDA

Nivo poljoprivredne proizvodnje na ruralnom području Kragujevca u prethodnom periodu karakteriše:

- dugoročno odsustvo odgovarajuće strategije razvoja poljoprivrede na nivou države i njen podređen položaj u razvoju ukupne privrede;

- decenijama sprovođena državna kontrola cena najvažnijih poljoprivrednih proizvoda radi rešavanja socijalnih problema;

- neodgovarajuća kreditna i fiskalna politika prema poljoprivredi;

- visok stepen usitnjenosti poseda poljoprivrednih domaćinstava, koja u svom vlasništvu drže 99% poljoprivrednog zemljišta, a preko 70% ovih gazdinstava raspolaže sa manje od 3 ha obradive površine.

Pored napred iznetih karakteristika, koje se odnose na poljoprivredu na nivou Srbije, poljoprivredu na području Kragujevca karakteriše i: niska organizaciona, tehničko - tehnološka i socio - ekonomska obeležja subjekata poljoprivredne proizvodnje, kao i zaostajanje seoskog područja u pogledu infrastrukturne opremljenosti, što je bio razlog za velike migracije selo-grad.

PERSPEKTIVE RAZVOJA POLJOPRIVREDE

Revitalizacija sela kroz:

- razvijenu komunalnu i privrednu infrastrukturu;

- demografsko podmlađivanje;

- veću poljoprivrednu proizvodnju zdrave hrane za potrebe stanovništva i potrebe sirovina za prerađivačke kapacitete u prehrambenoj industriji;

- povećanje izvoza i proširenje tržišta;

- racionalno korišćenje poljoprivrednog zemljišta u skladu sa njegovim prirodnim karakteristikama.

TRGOVINA

Trgovina, kao privredna delatnost, predstavlja pravo ogledalo tržišta i ukupne privrede. Ona doprinosi ubrzanju privrednog rasta, ravnomernijem regionalnom razvoju privrede, širenju tržišta, poboljšanju životnog standarda stanovništva i usmeravanju savremenih tokova urbanizacije. U tom cilju potrebno je:

1. Izgraditi savremenu strukturu trgovine i trgovinske mreže koja će biti u funkciji razvoja moderne tržišne privrede, a time i u interesu proizvođača i potrošača.

2. Izvršiti internacionalizaciju našeg trgovinskog prostora kroz ulazak inostranih trgovinskih kuća.

3. Modernizovati trgovinu kroz elektronsko poslovanje, uz primenu savremene računarske tehnike i telekomunikacija na bazi jedinstvenih međunarodnih standarda.

4. Izgraditi moderan trgovinski menadžment i trgovinski marketing po sistemu satisfakcije proizvođača i potrošača kroz širinu asortimana i snabdevenosti.

UGOSTITELJSTVO I TURIZAM

S obzirom da Grad raspolaže bogatom nacionalno-istorijskom baštinom i etnološkim vrednostima posebna pažnja će biti data razvoju ugostiteljstva i turizma, što je u skladu sa opredeljenjem za brži razvoj tercijarnih delatnosti. U tom cilju potrebno je:

1. Izvršiti strukturno i kvalitativno transformisanje i prilagođavanje turističko - ugostiteljske ponude promenljivim zahtevima tražnje, u cilju stvaranja uslova za brži razvoj domaćeg turizma.

2. Uključiti se u savremene tokove međunarodnog ugostiteljsko-turističkog tržišta.

3. Postići visok nivo ukupne organizovanosti i efikasnosti upravljanja razvojem u ugostiteljstvu i turizmu.

4. Razvijati nove trendove u turizmu: ruralni, ekoturizam, religiozni, kongresni i ostvariti integraciju poljoprivrede, ugostiteljstva i turizma.

Akcioni plan

Strateški i operativni ciljevi:

1. Unapređenje funkcionalnosti, efektivnosti i efikasnosti rada lokalne uprave u cilju stvaranja lokalne uprave orijentisane ka privredi

1.1. Podrška tehničko - tehnološkom i kadrovskom jačanju lokalne uprave

1.2. Definisanje jasnih procedura za obavljanje posla - adekvatna organizacijska struktura lokalne uprave

1.3. Umrežavanje funkcija ekonomskog razvoja grada u nacionalne i internacionalne mreže ekonomskog razvoja

2. Razvoj infrastrukturnih sistema u funkciji razvoja privrede

2.1. Razvoj naučno tehnološkog parka

2.2. Podrška investicijama u infrastrukturne sisteme i sisteme za zaštitu životne sredine

2.3. Unapređenje sistema i procesa prostornog planiranja i pravne regulative u oblasti razvoja infrastrukture

2.4. Planski pristup infrastrukturnom razvoju

3. Razvoj mehanizama podrške privatnom sektoru

3.1. Podrška privatnom sektoru u oblastima uvođenja novih tehnologija, izvozne orijentacije i standardizacije

• Program podrške izvozu

• Program promocije izvoza

3.2. Podrška sektoru malih i srednjih preduzeća

• Program podrške rastu postojećih MSP

• Program podrške osnivanju novih MSP

• Podrška za promenu i unapređenje biznis klime

3.3. Podrška strateški važnim privrednim granama

3.4. Podrška razvoju poslovnih udruženja, klastera i dr.

• Program tehničke podrške unapređenju rada udruženja

• Program promocije udruživanja

• Program razvoja klastera

4.2 KLJUČNA OBLAST B:

PRIVLAČENJE DIREKTNIH INVESTICIJA

4.2.1 ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA

Obimom i strukturom investicija rešavaju se osnovna pitanja privrednog razvoja kao što su struktura proizvodnje, pravci širenja i dinamika razvoja pojedinih sektora privrede, tehnički i organski sastav osnovnih proizvodnih fondova, tercijalni razmeštaj proizvodnih snaga i njihov rast. Osnovne karakteristike investicionog ulaganja u privredu grada Kragujevca su:

- u periodu do 1980. godine privreda Kragujevca je imala visoku stopu rasta ukupnih investicija, sa jako izraženom neravnomernošću u pojedinim periodima;

- "ad hoc" rešavanje investicionih ulaganja, a ne dugoročno osmišljene razvojne politike preduzeća i razvojne politike na nivou Republike i bivše Jugoslavije kao šire ekonomsko - razvojne celine;

- skoro zadnje dve decenije Kragujevac nema razvojnih impulsa, što je cena jednostrane strukture proizvodnje u prethodnom periodu i odsustvo razvoja odgovarajuće snage koja bi povukla razvoj ovog područja i izvršila smenu nosioca razvoja;

- do 2000. godine ostvareno je nadpolovično učešće investicija u građevinske objekte, što je uticalo na nisku efikasnost ukupnih investicija u privredi i pokazatelj je odsustva ekonomskih kriterijuma u investiranju i rasipništva koje je imanentno nevlasničkim privredama;

- u posmatranom periodu dominiraju investicije u rekonstrukciju, modernizaciju i održavanje postojećih kapaciteta (55,1%), a manji deo odlazi na izgradnju novih kapaciteta za proizvodnju novih proizvoda (44,9%), u okviru kojih se veći deo odnosi na razvoj kapaciteta u kooperativnoj industriji.

Grad Kragujevac je atraktivna investiciona destinacija iz više razloga. Pre svega, nalazi se u geografskom centru Republike Srbije pored koridora 10, koji zauzima centralni deo jugoistočne Evrope čije jedinstveno tržište ima 69 miliona stanovnika. Takođe, grad je makroregionalni, univerzitetski centar sa dugom industrijskom tradicijom i izvozno orijentisanom privredom. Poseduje obučenu industrijsku radnu snagu, a značajan deo populacije se služi stranim jezicima. Uz sve navedeno u gradu je razvijena infrastruktura za snabdevanje gasom, električnom energijom, toplotnom energijom, telekomunikaciona infrastruktura, kao i putna i železnička mreža i poseduje veliki broj agencija, udruženja, asocijacija za podršku i razvoj preduzetništva.

Prednosti investiranja u Srbiju:

• Najniži porez na dobit preduzeća - 10%

• 10 godina poreskog oslobođenja za velike investicije

• Poresko oslobođenje za novozaposlene

• Poreski kredit do 40% investicija u osnovna sredstva

• Slobodna trgovinska zona sa Rusijom i Jugoistočnom Evropom

• Uvoz proizvodne opreme je oslobođen od carinskih dažbina

• Uvoz sirovina, poluproizvoda i komponenti je oslobođen od carinskih dažbina

• Liberalizacija zakona o imovini

• Grantovi od 2 000 do 10 000 € po novozaposlenom

Posebne prednosti za investiranje u Kragujevac

Grad Kragujevac je utvrdio sledeće podsticajne mere u oblasti zakupnine zemljišta za proizvodne delatnosti namenjenog izgradnji stambenih, poslovnih i mešovitih objekata:

- Pravo na umanjenje izlicitiranog iznosa zakupnine u zavisnosti od broja zaposlenih radnika, a prema ceni radnog mesta i to:

1. Od 20 do 50 zaposlenih - 2500 EUR po zaposlenom,

2. Od 51 do 200 zaposlenih - 5000 EUR po zaposlenom, odnosno po radnom mestu,

3. Preko 200 zaposlenih - 7000 EUR po zaposlenom, odnosno po radnom mestu.

Po obračunu ostvarenih umanjenja, najniži iznos zakupnine po 1a ne može biti manji od 100 EUR (1m2 = 1 EUR), bez obzira na zonu u kojoj se zemljište nalazi.

- Specijalni status ako je zaposleno više od 1000 radnika.

Visina naknade za uređenje građevinskog zemljišta za proizvodne objekte umanjuje se za 30% kada se uplata izvrši u jednokratnom iznosu prilikom potpisivanja ugovora. Naknada za uređenje građevinskog zemljišta može se plaćati u ratama na 5 godina, uz grejs period od dve godine.

Investitorima objekata koji se bave proizvodnjom i pruže dokaz da izvoze više od 50% svoje proizvodnje naknada se utvrđuje u visini od 20% utvrđenih iznosa.

Najvažnije investicione lokacije su:

• Radna zona "Servis 2''. Planom detaljne regulacije je predviđena izgradnja saobraćajnica unutar radne zone, primarne vodovodne linije i sekundarne mreže za vodosnabdevanje privrednih subjekata na lokaciji, izgradnja fekalne kanalizacije i priključenje na gradski kolektor. Započeta je izgradnja prve sajamske hale "Gradsko sajmište".

• Auto - put Kragujevac - Batočina - izgradnjom auto-puta stvara se veza između Kragujevca i Koridora 10,

• Lokacija Petrovac - višenamenska zona, ukupne površine 10,5 ha,

• Lokacija Denino brdo - višenamenska zona površine 14 ha,

• Lokacija Jezero Bubanj i jezero Šumarice - turistički i sportsko-rekreativni centar,

• Lokacija Autoput - Lepenica - industrijska zona sa potencijalom širenja duž autoputa u ukupnoj površini od oko 200 ha,

• Lokacija Metino brdo - poslovna zona površine 40 ha,

• Lokacija Stara Radnička kolonija - stambena zona veličine 20 ha,

• Lokacija Zelenilo - stambena zona od 8,6 ha,

• Lokacija Grošnica - Ortoteks - višenamenska zona površine 8,5 ha,

• Lokacija Hortikultura - višenamenska zona površine od 10,6 ha,

• Lokacija Ugao Šukine i autoputa - višenamenska zona površine od 10 ha,

• Lokacija Rakalj - namenjena izgradnji robno - transportnog terminala ukupne površine od 24,8 ha,

• Lokacija Putnički terminal - namenjena za izgradnju drumsko-železničkog putničkog terminala, površine od 20 ha.

PERSPEKTIVE RAZVOJA

Cilj grada Kragujevca je privlačenje direktnih, a naročito stranih direktnih investicija, kako grinfild, tako i braunfild, s obzirom na nedovršen proces privatizacije velikih privrednih sistema u gradu.

Grad Kragujevac je organizovao prvi nacionalni investicioni sajam - Investexpo 06, u cilju promovisanja Grada kao investicione destinacije, što će činiti i u narednim periodima u cilju što boljeg marketinškog predstavljanja privrede Grada. Osim toga, potrebno je pristupiti snažnoj investicionoj kampanji pod nazivom "Invest in Kragujevac", uz definisanje i kreiranje investicionog web portala grada. U narednom periodu će se sprovesti priprema i izgradnja infrastrukture na postojećim i novim industrijskim zonama. Naročito treba podsticati investicije u sektore IT-a i istraživanja i razvoja obzirom na nivo investicija po zaposlenom, postojanje visokokvalifikovane radne snage u ovoj oblasti i postojeće podsticajne mere koje se po svakom novom radnom mestu mogu ostvariti posredstvom SIEPE, a na osnovu Uredbe Vlade Republike Srbije. Direktne strane investicije treba da budu dominantne u razvoju novih industrijskih grana. Ponudom slobodnog prostora za privatne investitore iz inostranstva i zemlje kao komparativne prednosti grad treba dalje da jača svoj marketinški položaj na tržištu direktnih investicija.

Akcioni plan

Strateški i operativni ciljevi:

1. Podizanje nivoa konkurentnosti grada Kragujevca na tržištu stranih investicija (SDI)

1.1. Prepoznatljivost Kragujevca kao investicione destinacije

1.2. Izrada, usvajanje i realizacija investicionih planova

1.3. Razvoj regionalne i lokalne infrastrukture za privlačenje SDI

1.4. Podrška procesu osnivanja industrijskih i tehnoloških parkova

2. Razvoj koncepta održivog razvoja kroz sinergijsko partnerstvo privrede, univerzitet i lokalne samouprave

2.1. Definisanje koncepta lokalnog ekonomskog razvoja

2.2. Razvoj koncepta globalne konkurentnosti privrede grada

2.3. Podizanje kvaliteta usluga u tercijarnom sektoru

PROGRAMI

• Razvoj sporta i sportske infrastrukture u gradu Kragujevcu.

• Stvaranje uslova za lakše angažovanje lokalnih privrednih kapaciteta za izgradnju Kliničkog centra.

3. Poboljšanje imidža grada u cilju privlačenja direktnih investicija

3.1. Brendiranje grada Kragujevca

3.2. Unapređenje usluga koje pruža lokalna samouprava investitorima

4.3 KLJUČNA OBLAST V:

RAZVOJ LJUDSKIH RESURSA

4.3.1 ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA

U Kragujevcu živi 175.802 stanovnika, sa pozitivnom stopom prirodnog priraštaja od 0,2%. Udeo ruralnog stanovništva u ukupnom stanovništvu u Kragujevcu iznosi 16,7%, a u Republici 43,64%. Radno sposobno (aktivno) stanovništvo učestvuje sa 47,6% (83.626) u ukupnom stanovništvu. Broj nezaposlenih lica, u Kragujevcu prema statistici Nacionalne službe za zapošljavanje, za oktobar 2006, iznosi 24.388 pa je tako stopa nezaposlenosti 29,16% i veća je od republičke, koja iznosi 26,82%. Stopa nezaposlenosti prema polnoj strukturi za 2005. za muškarce iznosi 43% a za žene 57%.

U obrazovnoj strukturi stanovništva najveće učešće ima (stanovništvo staro 15 i više godina) stanovništvo sa završenom srednjom spremom (47,7%) i stanovništvo koje ima završeno osnovno obrazovanje (22,0%), dok stanovništvo sa završenim višim obrazovanjem učestvuje sa 5,0%, a sa visokim obrazovanjem 7,0%. U ukupnom broju stanovnika (staro 15 i više godina) nepismeno stanovništvo (3.360) učestvuje sa 2,3%.

Stopa nezaposlenosti prema stepenu obrazovanja za 2005. godinu u gradu Kragujevcu je takva da su oko dve trećine nezaposleni sa srednjim obrazovanjem (58,42% - od čega III stepen 27,63% i IV stepen 30,79%). Stopa nezaposlenosti za stanovništvo sa višim i visokim obrazovanjem iznosi 5,64%, dok su lica sa obrazovanjem nižim od osnovnog zastupljena sa 23,28%, a sa osnovnim sa 9,33%.

Starosna struktura nezaposlenih je relativno nepovoljna s obzirom da je učešće nezaposlenih starosti od 31 do 40 godina (24,12%) i nezaposlenih starosti od 41 do 50 godina (18,3%) tj. stanovništva za koje se smatra da su u punoj radnoj snazi. Nezaposleni do 25 godina starosti učestvuju u ukupnom broju nezaposlenih sa 23,66%, dok nezaposleni starosti od 26 do 30 godina u ukupnom broju nezaposlenih učestvuju sa 17,52%.

Kragujevac ima 25 osnovne škole sa 45 izdvojena odeljenja na seoskom području. Na teritoriji grada srednje obrazovanje se stiče preko osam srednjih škola. Problem koji postoji u Gradu odnosi se na mrežu škola, jer je ona neoptimalna i nužna je racionalizacija, naročito na seoskom području, gde školski objekti nisu u zadovoljavajućem stanju. Srednje škole karakteriše velika ponuda obrazovnih profila u okviru redovnih programa kao i otvaranje novih profila prema potrebama tržišta.

Kragujevac kao univerzitetski centar u svom sastavu ima 11 fakulteta i jednu višu školu, kao i pet naučnih centara organizovanih u okviru univerziteta.

PERSPEKTIVE RAZVOJA

Grad Kragujevac svoje perspektive vidi u razvoju informacione i komunikacione tehnologije, nauke i obrazovanja i izgradnji naučno-tehološkog parka. U sferi obrazovanja potrebno je ojačati naučno-istraživački rad i povezati ga sa privrednim razvojem, te stvoriti vezu između potreba tržišta rada i razvoja ljudskih resursa.

Razvoj ljudskih resursa jedan je od osnovnih preduslova za smanjenje nezaposlenosti i bolju regulaciju ponude i tražnje za radnom snagom. Potrebno je ubuduće ojačati preduzetničke kapacitete i znanja postojećih i potencijalnih preduzetnika, kao i segment koji se tiče omladinskog preduzetništva. U cilju jačanja izvoznih potencijala potrebno je osnažiti preduzetnike i omogućiti preduzećima da poseduju odgovarajuće sertifikate i standarde kvaliteta. Osim postojećeg Centra za radnu orijentaciju koji funkcioniše u prostorijama MZ Aerodrom, potrebno je otvoriti i nove Centre i sve ih međusobno povezati. Sve aktivnosti u oblasti razvoja ljudskih resursa treba da budu praćene marketing kampanjom uz korišćenje jedinstvenog web portala.

Stvoriće se uslovi za potpuno nov pristup prema ljudskom resursu - koji prate odgovarajuća institucionalna rešenja :

- boljim funkcionisanjem tržišta rada izvršiti prestrukturiranje radne snage ka onim sektorima i delatnostima koji bi doprinosili podizanju nivoa efikasnosti, kao važne pretpostavke za otvaranje novih radnih mesta,

- legalizovanjem radnog odnosa relativno velikog broja radnika koji su angažovani preko "crnog" tržišta radne snage,

- pružanjem pomoći nezaposlenima da započnu sopstveni biznis,

- razvijanjem partnerskog odnosa između privatnog i javnog sektora, čime će se povećati zaposlenost.

Akcioni plan

Strateški i operativni ciljevi:

1. Usmeravanje razvoja ljudskih resursa prema potrebama tržišta rada i ciljnih izvoznih segmenata privrede

1.1. Podrška razvoju novih znanja i veština

1.2. Definisanje razvojnih planova zapošljavanja i aktivnih mera podrške u ovoj oblasti

1.3. Partnerski pristup u cilju povećavanja mogućnosti za zapošljavanje

PROGRAM

• Stvaranje ambijenta da se ljudski resursi usmeravaju ka radu

2. Povećanje preduzetničkog kapaciteta stvaranjem savremenih profila menadžera

2.1 Unapređenje preduzetničkih znanja i veština postojećih i potencijalnih preduzetnika

PROGRAM

• Obuke i razvoja ljudskih resursa

2.2. Razvoj mehanizama podrške i pružanja usluga preduzetnicima u oblasti razvoja ljudskih resursa

3. Definisanje strategije smanjenja fluktuacije i odliva stručnih i radno sposobnih kadrova

3.1. Stimulativne mere

3.2. Usmeravanje obrazovnih profila

3.3. Podrška reformi i procesu decentralizacije sistema obrazovanja

5. OCENA I RANGIRANJE PROJEKATA

5.1 METODOLOGIJA

Tokom procesa strateškog planiranja formirane su 3 Radne grupe, u skladu sa definisanim ključnim oblastima lokalnog ekonomskog razvoja. Članovi Komisije za strateško planiranje su aktivno učestvovali u radu radnih grupa, definišući ukupno 61 projekat, od kojih je 20 proglašeno prioritetima. Realizacija prioritetnih projekata vezana je za narednu budžetsku godinu (2007), dok će se ostali projekti - 41 realizovati tokom naredne 4 godine (2008. - 2011. godine).

Pri odabiru prioriteta vodilo se računa o budžetu grada Kragujevca, kao i o mogućnostima finansiranja projekata iz drugih izvora - republički budžet i raznovrsni donatorski fondovi i sredstva.

Prioritetni projekti su odabrani na osnovu 7 kriterijuma za izbor:

1. Uticaj na operativni i strategijski cilj

2. Izvodljivost

3. Vremenski okvir

4. Uticaj na investicije i nova radna mesta

5. Učešće poslovnog sektora

6. Kompatibilnost sa ostalim ciljevima i projektima

7. Posebna važnost projekta po oceni radne grupe

Za kriterijume od 1- 6 glasano je u okviru datih ocena od (1- 4), s tim što je kao rezultat glasanja uzimana pretežna ocena po svakom kriterijumu. Dodatni kriterijum (1- 3 poena) radna grupa je davala onim projektima, koji najbolje ostvaruju ciljeve u određenim ključnim oblastima.

5.2 OPŠTE INFORMACIJE O PREDLOŽENIM PROJEKTIMA

Od ukupno 61 predloženog projekta za LER, njih 45 (74%) pripadaju ključnoj oblasti Povoljnog privrednog ambijenta, 6 (10%) projekata iz oblasti Privlačenja direktnih stranih investicija i 15 (16%) projekata iz oblasti Razvoja ljudskih resursa.

Ukupno je odabrano 20 prioritetnih projekata na osnovu gore navedenih kriterijuma. Od toga 8 projekata su iz ključne oblasti I, 6 iz ključne oblasti II i 6 iz ključne oblasti III. Ukupna procenjena vrednost prioritetnih projekata iznosi 4.372.749.800,00 dinara.

Ukupna procenjena vrednost svih projekata iznosi oko 6 milijardi dinara.

5.3 RANG LISTA PROJEKATA

Rang lista prioritetnih projekata

R.B.

NAZIV PROJEKTA

Nosioci

Partneri

 Vrednost 
projekta
u din

 Ukupno 
poena

1

Formiranje regionalnog garancijskog fonda u Šumadiji i Pomoravlju

Regionalna agencija za ekonomski razvoj Šumadije i Pomoravlja (REDA)

Lokalne samouprave u regionu Šumadije i Pomoravlju 2 asocijacije preduzetnika iz Kragujevca

80.000.000

20

2

Investiciona kampanja Invest In Kragujevac

Regionalna privredna komora (RPK) - Agencija za promociju investicija i podršku biznisu Centralne Srbije

GM konsalting Lokalna samouprava SIEPA

7.120.000

20

3

Osnivanje naučno-tehnološkog parka

Univerzitet u Kragujevcu (CIMSI)

Lokalna samouprava RPK - Agencija za promociju investicija i podršku biznisu Centralne Srbije Ministarstvo nauke i zaštite životne sredine

12.960.000

18

4

Servis 2

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

496.825.000

18

5

Razvoj i implementacija investicionog web portala

RPK Kragujevac-Agencija za promociju investicija i podršku biznisu Centralne Srbije

HERMES Softlab Srbija, SIEPA, grad Kragujevac, REDA

4.400.000

18

6

Formiranje programa Start up podsticaja za strane investitore

GM konsalting

Lokalna samouprava RPK - Agencija za promociju investicija i podršku biznisu Centralne Srbije

2.524.800

18

7

Podsticaj privlačenju stranih investitora kroz formiranje "besplatnih" privremenih kancelarija

GM konsalting

Lokalna samouprava, RPK - Agencija za promociju investicija i podršku biznisu Centralne Srbije

2.000.000

17

8

Unapređenje preduzetničkih sklonosti, liderskih sposobnosti i menadžerskih veština u funkciji uspešnog biznisa

Ekonomski fakultet u Kragujevcu

RPK, REDA, 2 asocijacije preduzetnika, RCPO, Ministarstvo prosvete

2.000.000

17

9

Izgradnja geografsko-informacionog sistema (GIS)

Lokalna samouprava

GTZ, EAR

 

16

10

Organizacija investicione konferencije grada Kragujevca

RPK - Agencija za promociju investicija i podršku biznisu Centralne Srbije

Lokalna samouprava, SIEPA

5.440.000

16

11

Program podizanja konkurentnosti ljudskih resursa

GM konsalting

Nacionalna služba za zapošljavanje, Lokalna samouprava

5.280.000

16

12

Gradsko sajmište

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

700.000.000

15

13

Pružanje post investment podrške stranim investitorima

GM konsalting

RPK - Agencija za promociju investicija i podršku biznisu Centralne Srbije

736.000

15

14

Izgradnja autoputa Kragujevac -Batočina

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

2.500.000.000

14

15

Proširenje mreže Centara za radnu orijentaciju

REDA

Lokalna samouprava, Nacionalna služba za zapošljavanje

4.800.000

14

16

Job carrier centre

Univerzitet u Kragujevcu

Lokalna samouprava

1.704.000

14

17

Razvoj industrijskih zona na postojećim i novim lokacijama

Lokalna samouprava

Republika Srbija, strani investitor

380.000.000

13

18

Sanacija, rekultivacija, zatvaranje i proširenje deponije komunalnog otpada "Jovanovac" u Kragujevcu

Lokalna samouprava, JKP "Čistoća"

Lokalna samouprava, JKP "Čistoća"

160.000.000

12

19

Formiranje i rad klubova za učenje

Lokalna samouprava

Školska uprava, ustanove i preduzeća na teritoriji grada, REDA, RPK, Nacionalna služba za zapošljavanje, 2 asocijacije preduzetnika

2.000.000

12

20

Formiranje Centra za unapređenje kvaliteta

Asocijacija privatnih preduzetnika Šumadija, OUP Sloga

REDA, Centar za kvalitet Mašinskog fakulteta, Lokalna samouprava

4.960.000

12

UKUPNO

 

 

4.372.749.800

 

 

Lista ocenjenih projekata:

R.B.

NAZIV PROJEKTA

Nosioci

Partneri

 Vrednost 
projekta
u din

 Ukupno 
poena

1

Formiranje regionalnog garancijskog fonda u Šumadiji i Pomoravlju

REDA

Lokalne samouprave u regionu Šumadije i Pomoravlju 2 asocijacije preduzetnika iz KG

80.000.000

20

2

Investiciona kampanja Invest In Kragujevac

RPK - Agencija za promociju investicija i podršku biznisu Centralne Srbije

GM konsalting, Lokalna samouprava, SIEPA

7.120.000

20

3

Osnivanje naučno-tehnološkog parka

Univerzitet u Kragujevcu CIMSI

Lokalna samouprava RPK - Agencija za promociju investicija i podršku biznisu Centralne Srbije Ministarstvo nauke i zaštite životne sredine

12.960.000

18

4

Servis 2

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

496.825.000

18

5

Razvoj i implementacija investicionog web portala

RPK Kragujevac-Agencija za promociju investicija i podršku biznisu Centralne Srbije

HERMES Softlab Srbija SIEPA, grad KG, REDA

4.400.000

18

6

Formiranje programa Start up podsticaja za strane investitore

GM konsalting

Lokalna samouprava RPK - Agencija za promociju investicija i podršku biznisu Centralne Srbije

2.524.800

18

7

Podsticaj privlačenju stranih investitora kroz formiranje "besplatnih" privremenih kancelarija

GM konsalting

Lokalna samouprava RPK - Agencija za promociju investicija i podršku biznisu Centralne Srbije

2.000.000

17

8

Unapređenje preduzetničkih sklonosti, liderskih sposobnosti i menadžerskih veština u funkciji uspešnog biznisa

Ekonomski fakultet u Kragujevcu

RPK, REDA, 2 asocijacije preduzetnika RCPO, Min prosvete

2.000.000

17

9

Pokretanje mesečnog biltena privrednika Kragujevca

Lokalna samouprava

2 asocijacije preduzetnika

1.998.400

16

10

Izgradnja geografsko-informacionog sistema (GIS)

Lokalna samouprava

GTZ, EAR

 

16

11

Organizacija investicione konferencije grada Kragujevca

RPK - Agencija za promociju investicija i podršku biznisu Centralne Srbije

Lokalna samouprava SIEPA

5.440.000

16

12

Program podizanja konkurentnosti ljudskih resursa

GM konsalting

Nacionalna služba za zapošljavanje Lokalna samouprava

5.280.000

16

13

Formiranje biznis inovacionog centra u Kragujevcu

Lokalna samouprava

REDA Mašinski fakultet

80.000.000

15

14

Gradsko sajmište

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

700.000.000

15

15

Pružanje post investment podrške stranim investitorima

GM konsalting

RPK - Agencija za promociju investicija i podršku biznisu Centralne Srbije

736.000

15

16

Promocija preduzetničkih dostignuća i uspešnih preduzetnika kroz dodelu nagrada NAJBOLJI PREDUZETNIK KRAGUJEVCA

GM konsalting

Lokalna samouprava RPK Asocijacija privatnih preduzetnika Šumadija OUP Sloga Ekonomski fakultet

1.600.000

14

17

Osnivanje jedinstvenog šaltera u lokalnoj samoupravi

Lokalna samouprava

REDA 2 asocijacije preduzetnika

2.400.000

14

18

Unapređenje rada i podizanje kapaciteta postojećih poslovnih asocijacija u Kragujevcu

Lokalna samouprava

2 asocijacije preduzetnika GM konsalting

3.972.000

14

19

Osnivanje unije izvoznika Kragujevca

Lokalna samouprava

2 asocijacije preduzetnika GM konsalting

4.424.000

14

20

Izgradnja autoputa Kragujevac-Batočina

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

2.500.000.000

14

21

Radna zona Petrovac

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

90.000.000

14

22

Proširenje mreže Centara za radnu orijentaciju

REDA

Lokalna samouprava Nacionalna služba za zapošljavanje

4.800.000

14

23

Job carrier centre

Univerzitet u Kragujevcu

Lokalna samouprava

1.704.000

14

24

Servis centar za izvozno orijentisana preduzeća

REDA

Lokalna samouprava 2 asocijacije preduzetnika

4.000.000

13

25

Komunalno i infr. opremanje lokacije Kormansko polje

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

217.800.000

13

26

Izgradnja komunalne infrastrukture u Banji Voljavča

Lokalna samouprava

Agencija za turizam i saobraćaj

23.600.000

13

27

Razvoj industrijskih zona na postojećim i novim lokacijama

Lokalna samouprava

Republika Srbija Strani investitor

380.000.000

13

28

Sanacija, rekultivacija, zatvaranje i proširenje deponije komunalnog otpada "Jovanovac" u Kragujevcu

Lokalna samouprava JKP "Čistoća"

Lokalna samouprava JKP "Čistoća"

160.000.000

12

29

Program podrške izvozu MSP u Kragujevcu

GM konsalting

Lokalna samouprava RPK

7.200.000

12

30

Biznis inkubator centar bez zidova

REDA

Lokalna samouprava Nacionalna služba za zapošljavanje

9.600.000

12

31

Razvoj tehničke podrške biznisu

REDA

Lokalna samouprava

6.400.000

12

32

Izgradnja komunalne infrastrukture-jezero Šumarice

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

83.000.000

12

33

Formiranje i rad klubova za učenje

Lokalna samouprava

Školska uprava, ustanove i preduzeća na teritoriji grada, REDA, RPK, Nacionalna služba za zapošljavanje, 2 asocijacije preduzetnika

2.000.000

12

34

Formiranje Centra za unapređenje kvaliteta

Asocijacija privatnih preduzetnika Šumadija OUP Sloga

REDA Centar za kvalitet Mašinskog fakulteta Lokalna samouprava

4.960.000

12

35

Strategija povećanja konkurentnosti preduzeća

Ekonomski fakultet u Kragujevcu

RPK, REDA, 2 asocijacije preduzetnika RCPO, Min prosvete

2.000.000

12

36

Formiranje poslovne zone u Kragujevcu

Lokalna samouprava

REDA

4.000.000

11

37

Osnivanje berze cveća

REDA

Lokalna samouprava

7.200.000

11

38

Izgradnja komunalne infrastrukture-jezero Bubanj

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

83.254.500

11

39

Sanacija gasnog motora u Cvetojevcu

Lokalna samouprava

 

7.238.000

11

40

Obnovljivi izvori energije i poboljšanje energetske efikasnosti

Lokalna samouprava

 

nema predračunske vrednosti

11

41

Izgradnja industrijskog inkubacionog centra Filip Kljajić

Lokalna samouprava

Ministarstvo za privredu 2 asocijacije preduzetnika

200.000.000

11

42

Omladinsko preduzetništvo

REDA

Lokalna samouprava Školska uprava srednje škole

4.000.000

11

43

Biznis škola za preduzetnike

Lokalna samouprava

2 asocijacije preduzetnika GM konsalting RCPO

1.572.000

11

44

Rekonstrukcija doma na Bešnjaji

Lokalna samouprava

Agencija za turizam i saobraćaj

20.878.400

10

45

Izgradnja zone stanovanja Zelenilo

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

nema predračunske vrednosti

9

46

Eko kamp Kopaonik

Lokalna samouprava

Agencija za turizam i saobraćaj

nema predračunske vrednosti

9

47

Stambena zona Stara radnička kolonija

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

520.000.000

9

48

Prodor

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

nema predračunske vrednosti

8

49

Obezbeđenje efikasnog načina za informisanje poljoprivrednika

Lokalna samouprava

Poljoprivredni proizvođači, NVO, stručne naučne ustanove poljoprivredne struke, Nacionalna služba za zapošljavanje

5.000.000

8

50

Industrijsko kompostiranje biljnog otpadnog materijala

JKP Zelenilo

Lokalna samouprava

28.000.000

7

51

Izgradnja kolektora D 300 - duž Divostinske reke

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

28.360.000

7

52

Izgradnja kolektora D 400 - kroz naselje Ilićevo

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

71.350.000

7

53

Izgradnja kolektora D 400 - duž reke Ždraljice

Lokalna samouprava

JP "Preduzeće za izgradnju"

32.155.000

7

54

Transformacija Centra za strna žita u regionalni polj. Institut

Lokalna samouprava Ministarstvo poljoprivrede Ministarstvo za nauku

Centar za strna žita

nema predračunske vrednosti

7

55

Izgradnja fabrike biodizela

Ministarstvo energetike

 

nema predračunske vrednosti

7

56

Fabrika za destilaciju etanola

 

Lokalna samouprava

nema predračunske vrednosti

7

57

Gradnja aerodroma u Kragujevcu

Lokalne samouprave Šumadijskog okruga

Aero klub Kraguj

80.000.000

6

58

Postavljanje Web portala

REDA

Nacionalna služba za zapošljavanje Centri za radnu orijentaciju

1.200.000

6

59

Obuka lica sa srednjom stručnom spremom Autocad-u

REDA

NVO BIP Norveška

6.000.000

5

60

Studentsko preduzetništvo

REDA

Lokalna samouprava Školska uprava Mašinski i Medicinski fakultet

2.400.000

4

61

Izbor strateškog partnera za proizvodnju automobila

Radna grupa Vlade RS

 

 

 

UKUPNO

 

 

6.013.352.100

 

 

6. PLAN IMPLEMENTACIJE

Strateški plan za lokalni ekonomski razvoj grada Kragujevca, sa pripadajućim akcionim planovima, obuhvata period od 2007. do 2011. godine. Komisija za strateško planiranje pripremila je projekte lokalnog ekonomskog razvoja čija će realizacija omogućiti ostvarenje operativnih i strateških ciljeva po pojedinim ključnim oblastima.

Plan implementacije predviđa utvrđivanje izvora finansiranja i realizaciju 20 prioritetnih projekata (navedeno na str. 24) u naredne dve godine, od čega najmanje po jedan u prvoj godini iz svake ključne oblasti, kako bi se stvorili uslovi za realizaciju ostalih kandidovanih projekata, a samim tim i svih ciljeva Strateškog plana lokalnog ekonomskog razvoja grada.

Nosioci projektnih aktivnosti su u obavezi da u planiranom vremenskom periodu pripreme projektnu dokumentaciju i koordiniraju upravljanje projektima.

Imajući u vidu ciljeve predloženih projekata, rokove trajanja, predložene i realne izvore finansiranja, prioritete i logični sled projekata sa aspekta maksimizacije benefita i sinergetskog efekta u 2007. godini će se realizovati sledeći projekti:

1. Izgradnja autoputa Kragujevac Batočina,

2. Servis 2,

3. Formiranje biznis inovacionog centra u Kragujevcu,

4. Investiciona kampanja Invest in Kragujevac,

5. Osnivanje naučno-tehnološkog parka,

6. Formiranje regionalnog garancijskog fonda u Šumadiji i Pomoravlju,

7. Izgradnja geografskog informacionog sistema - GIS,

8. Razvoj industrijskih zona na postojećim i novim lokacijama,

9. Sanacija, rekultivacija, zatvaranje i proširenje deponije komunalnog otpada "Jovanovac" u Kragujevcu,

10. Podsticaj privlačenju stranih investitora kroz formiranje "besplatnih" privremenih kancelarija,

11. Unapređenje preduzetničkih sklonosti, liderskih sposobnosti i menadžerskih veština u funkciji uspešnog biznisa, i ostali projekti u skladu sa rang listom prioriteta, finansijskim mogućnostima i odlukom izvršnog organa Grada.*

Za realizaciju Strateškog plana obezbeđuju se sredstva u budžetu svake godine Odlukom o budžetu grada Kragujevca i to po dinamici kako je definisano planom implementacije.

Po usvajanju Predloga strateškog plana za lokalni ekonomski razvoj, Komisija za strateško planiranje predlaže gradonačelniku strukturu Saveta za ekonomski razvoj.

Na predlog Komisije za strateško planiranje, gradonačelnik svojim aktom obrazuje Savet za ekonomski razvoj.

Komisija za strateško planiranje razmatra izveštaj Saveta i prati realizaciju strateškog plana.

Na kraju svake kalendarske godine gradonačelnik podnosi Skupštini grada Izveštaj o realizaciji strateškog plana lokalnog ekonomskog razvoja grada Kragujevca za period od 2007. do 2011. godine.

Za realizaciju Strateškog plana lokalnog ekonomskog razvoja grada Kragujevca za period od 2007. do 2011. godine odgovoran je gradonačelnik.

Sastavni deo Plana implementacije je Aneks 2 - Projektni formulari, koji je dat u prilogu.

Savet za ekonomski razvoj:

- Prati i procenjuje realizaciju projekata, projektnih zadataka i realizacije i primene strateškog plana,

- Davanje predloga za reviziju strateškog plana Komisiji za strateško planiranje,

- Podrška Kancelariji za lokalni ekonomski razvoj,

- Sastaje se najmanje jednom u tri meseca, a po potrebi i više.

Savet za ekonomski razvoj čini 17 članova i to:

- Zamenik gradonačelnika,

- član Gradskog veća,

- glavni arhitekta grada Kragujevca,

- glavni stručnjak za razvoj gradskih resursa,

- glavni stručnjak za oblast privrede i privatizacije,

- glavni stručnjak za oblast regionalne i međunarodne saradnje,

- glavni stručnjak za upravljanje projektima,

- načelnici Gradskih uprava (za privredne resurse, urbanizam i izgradnju, razvoj gradskih resursa i nadzor, ekonomiju i finansije),

- predstavnik Regionalne privredne komore,

- predstavnik Regionalne agencije za ekonomski razvoj Šumadije i Pomoravlja,

- predstavnik Univerziteta u Kragujevcu,

- predstavnici asocijacija privatnih preduzetnika "Sloga" i "Šumadija",

- predstavnik Školske uprave Ministarstva prosvete u Kragujevcu.

Sastavni deo Strateškog plana su Aneksi (od 1 do 4).

___________________
* Referentni podaci o navedenim projektima se nalaze u Aneksu 2 - Projektni formulari, Strateškog plana lokalnog ekonomskog razvoja grada Kragujevca.

Aneks 1

OSNOVNE INFORMACIJE O GRADU (PROFIL ZAJEDNICE)

Sadržaj

1

Uvod

2

Osnovne karakteristike

2.1

Geografski položaj

2.2

Lokalna samouprava

2.3

Istorija, tradicija i kulturno nasleđe

3

Prirodni resursi

4

Ljudski resursi

4.1

Populaciona struktura (broj stanovnika)

4.2

Starosna struktura

4.3

Polna struktura stanovništva

4.4

Etnička struktura stanovništva

4.5

Obrazovna struktura stanovništva

5

Stambeni resursi

5.1

Stambena izgradnja

5.2

Cene na tržištu

6

Finansijski resursi

6.1

Privredna struktura

6.2

Javne finansije

7

Radna snaga

7.1

Zaposlenost

7.2

Nezaposlenost

8

Javni resursi

8.1

Saobraćajna infrastruktura

8.2

Komunalna infrastruktura

8.3

Energetika

8.4

Zdravstvena zaštita

9

Resursi životne sredine

9.1

Kvalitet vazduha

9.2

Kvalitet zemljišta

9.3

Kvalitet vode

9.4

Upravljanje čvrstim komunalnim otpadom

10

Turistički resursi

10.1

Broj posetilaca

10.2

Smeštajni kapaciteti

11

Lokalni razvoj u relaciji sa regionalnim i državnim strateškim dokumentima

 

1. Uvod

Tabela 1. Osnovno poređenje Grada i okruženja

 

Površina
(km2)

Procentualno
učešće

Bro|
stanovnika

Procentualno
učešće

Gustina
naseljenosti

Urbana zona

302

 

36.1

 

166.309

 

94.6

 

550,85/km2

 

Ruralna zona

534

 

63.9

 

9.490

 

16,75.4

 

17,77/km2

 

Grad

836

 

100

 

175.802

 

100

 

210,29/km2

 

Okrug

2388

 

35

 

298.778

 

58.84

 

125,12/km2

 

Srbija

88361

 

0.94

 

7.498.001

 

2.34

 

84,86/km2

 

 

2. Osnovne karakteristike

2.1. Geografski položaj (lokacija)

Grad Kragujevac je privredni, kulturno-prosvetni, zdravstveni i politički centar Šumadije i Pomoravlja i susednih regiona. Nalazi se u srcu Šumadije i Srbije, južno od glavnog grada Srbije Beograda udaljen je 140 km autoputem E10. Prostire se na površini od 835 km2. Podignut je na obalama Lepenice u Kragujevačkoj kotlini, gde se dotiču krajnji ogranci šumadijskih planina: Rudnika, Crnog Vrha i Gledićkih planina. Za izbor mesta pri osnivanju naselja bili su od uticaja i brojni vodotokovi. Naime, kroz uže gradsko područje teče reka Lepenica i nalaze se ušća njenih pritoka. Dolinama pomenutih vodotokova i blagim razvođima između njih, Kragujevac je u prošlosti povezivao Gružu, Lepenicu i Rudnik sa Pomoravljem, kuda prolaze saobraćajnice od međunarodnog značaja.

Koordinate grada Kragujevca:

severna geografska širina 44° 22'

istočna geografska dužina 20° 56'

nadmorska visina 180 m.

Pored razgranate mreže puteva koji Kragujevac povezuju sa velikim brojem gradova i naselja, železničkom prugom moguć je saobraćaj u 4 glavna pravca:

Kragujevac - Beograd - Subotica - Budimpešta

Kragujevac - Niš - Sofija

Kragujevac - Podgorica - Bar (morska luka)

Kragujevac - Skoplje - Solun (morska luka).

2.2 Lokalna samouprava (administracija)

Grad Kragujevac je teritorijalna jedinica lokalne samouprave utvrđena zakonom, u kojoj građani ostvaruju pravo na lokalnu samoupravu, u skladu sa Ustavom, zakonom i Statutom. Teritoriju Grada čine naseljena mesta, odnosno područja katastarskih opština koje ulaze u njen sastav.

Grad na svojoj teritoriji osniva gradske opštine, i to:

1. Gradska opština Aerodrom sa sedištem na teritoriji gradske opštine;

2. Gradska opština Pivara sa sedištem na teritoriji gradske opštine;

3. Gradska opština Stanovo sa sedištem na teritoriji gradske opštine

4. Gradska opština Stari Grad sa sedištem na teritoriji gradske opštine;

5. Gradska opština Stragari sa sedištem u Stragarima.

Statutom grada Kragujevca ("Sl. list grada Kragujevca" broj 6/06-prečišćen tekst) propisno je da su organi grada: Skupština grada, Gradonačelnik i Gradsko veće. Skupština grada je je predstavnički organ koji vrši osnovne funkcije lokalne vlasti utvrđene Ustavom, zakonom i Statutom. Skupština grada u skladu sa zakonom: donosi Statut Grada i Poslovnik o radu Skupštine, donosi budžet i završni račun Grada, donosi program razvoja Grada i pojedinih delatnosti, donosi urbanistički plan Grada i uređuje korišćenje građevinskog zemljišta, donosi propise i druge opšte akte, osniva službe, komunalna javna preduzeća, ustanove i organizacije utvrđene statutom Grada i vrši nadzor nad njihovim radom, imenuje i razrešava upravni i nadzorni odbor, postavlja i razrešava direktore komunalnih javnih preduzeća, ustanova, organizacija i službi, čiji je osnivač i daje saglasnost na njihove statute, u skladu sa zakonom, a obavlja i druge poslove utvrđene zakonom, Statutom i drugim aktima. Stručne, normativno-pravne, upravno-pravne, administrativno-tehničke, operativne i druge poslove za potrebe Skupštine grada i njenih radnih tela vrši Sekretarijat za poslove Skupštine grada Kragujevac.

Gradonačelnik vrši izvršnu funkciju i bira se na vreme od četiri godine, neposrednim i tajnim glasanjem. Gradonačelnik ima zamenika koji ga zamenjuje u slučaju njegove odsutnosti, sprečenosti da obavlja dužnost ili na osnovu posebnog ovlašćenja. Gradonačelnik: predstavlja i zastupa Grad, neposredno izvršava i stara se o izvršavanju odluka i drugih akata Skupštine, predlaže odluke i druge akte koje donosi Skupština, kao i način rešavanja pitanja o kojima odlučuje Skupština, stara se o izvršavanju poverenih poslova iz okvira prava i dužnosti Republike, usmerava i usklađuje rad gradskih uprava, naredbodavac je za izvršenje budžeta, a obavlja i druge poslove utvrđene zakonom, Statutom i drugim aktima Grada.

Gradsko veće je organ grada koji usklađuje ostvarivanje funkcija Gradonačelnika i Skupštine i vrši kontrolno-nadzornu funkciju nad radom gradskih uprava. Gradsko veće čini 11 članova, koje na predlog Gradonačelnika bira Skupština, većinom glasova od ukupnog broja odbornika, na period od četiri godine.

Gradsko veće: utvrđuje predlog odluke o budžetu Grada, vrši nadzor nad radom Gradskih uprava, i uprava Gradskih opština, u obavljanju poverenih poslova, poništava ili ukida akte gradskih uprava koji nisu u saglasnosti sa zakonom, Statutom i drugim opštim aktom ili odlukom koju donosi Skupština, rešava u upravnom postupku u drugom stepenu o pravima i obavezama građana, preduzeća i ustanova i drugih organizacija iz izvornog delokruga Grada i poslova poverenih Gradskim opštinama, pomaže Gradonačelniku u vršenju drugih poslova iz njegove nadležnosti.

U gradu se obrazuju Gradske uprave za pojedine oblasti. Gradske uprave: pripremaju nacrte propisa i drugih akata koje donosi Skupština i gradonačelnik, izvršavaju odluke i druge akte Skupštine i gradonačelnika, rešavaju u upravnom postupku u prvom stepenu o pravima i dužnostima građana, preduzeća, ustanova i drugih organizacija iz izvornog delokruga Grada, obavljaju poslove upravnog nadzora nad izvršavanjem propisa i drugih opštih akata Skupštine, izvršavaju zakone i druge propise čije je izvršavanje povereno Gradu, obavljaju stručne i druge poslove koje utvrdi Skupština i gradonačelnik svojim aktima. Odlukom o Gradskim upravama ("Sl. list grada Kragujevca" br. 13/04 i 3/06) za obavljanje poslova iz delokruga Gradskih uprava obrazuju se sledeće Gradske uprave:

1. Gradska uprava za ekonomiju i finansije

2. Gradska uprava za razvoj gradskih resursa i nadzor

3. Gradska uprava za urbanizam i izgradnju

4. Gradska uprava za imovinu

5. Gradska uprava za vanprivredu

6. Gradska uprava za privredne resurse

7. Gradska uprava za mesnu samoupravu i opštu upravu

8. Gradska uprava za poslove Gradskog veća, Gradonačelnika i opšte poslove organa grad.

Navedene Gradske uprave u okviru svojih oblasti obavljaju stručne, normativno-pravne, upravno-pravne, materijalno-finansijske, administrativno-tehničke i druge poslove grada. Poslove pravne zaštite imovinskih prava i interesa Grada Kragujevca obavlja Gradsko Javno pravobranilaštvo. Odlukom o gradskom građanskom braniocu-ombudsmanu ("Sl. list grada Kragujevca" broj 6/03) ustanovljen je građanski branilac - ombudsman za teritoriju grada Kragujevca, kao nezavisan i samostalan organ, koji se stara o zaštiti i unapređenju ljudskih prava i sloboda svakog lica zajemčenih ustavom, potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima o ljudskim pravima, opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava, zakonom i propisima grada Kragujevca.

Gradonačelnik grada Kragujevca je na osnovu ovlašćenja datog Statutom grada Kragujevca da može da postavlja i razrešava glavne stručnjake za određene oblasti postavio sledeće glavne stručnjake:

-glavni arhitekta grada Kragujevca

-glavni stručnjak za oblast privrede i privatizacije

-glavni stručnjak za oblast socijalne politike

-glavni agronom

-glavni stručnjak za oblast razvoja sistema zaptite od elementarnih i drugih većih nepogoda

-glavni stručnjak za oblast regionalne i međunarodne saradnje grada Kragujevca

-glavni stručnjak za razvoj gradskih resursa

-glavni stručnjak za upravljanje projektima.

2.3 Istorija, tradicija i kulturno nasleđe

Grad ima sa bogato kulturno-istorijsko nasleđe. Prvi put se pominje davne 1476. godine. U periodu od 1818 - 1841 godine bio je prestonica kneževine Srbije i u njemu su osnovane kulturno-prosvetne i naučne institucije:

• 

"Gimnazija" - prva srednja škola u Srbiji,

• 

"Knjaževsko-serbski teatar" - prvo pozorište u Srbiji,

• 

"Licej" - preteča Univerziteta u Beogradu,

•

"Serbska kancelarija" - prva sudska institucija.

Tu su i:

• 

Saborna crkva,

• 

Stara skupština, kao i

• 

mnogi spomenici kulture.

U Gradu postoji više značajnih institucija od regionalnog, a neke i od nacionalnog značaja u oblasti kulture i umetničke delatnosti.

U gradu funkcionišu sledeće ustanove kulture - 2 biblioteke (60 zaposlenih) i 8 kulturnih ustanova (168 radnika):

• 

Teatar "Joakim Vujić",

• 

"Narodni muzej",

• 

"Spomen park 21. oktobar",

• 

"Dom omladine",

• 

KUD "Abrašević",

• 

"Šumadijafilm",

• 

Istorijski arhiv,

• 

"Zavod za zaštitu spomenika kulture.

U Kragujevcu se organizuje i više kulturnih manifestacija, od kojih su najznačajnije "OKTOH", Međunarodni salon antiratne karikature "Kragujevac", koji se organizuje bijenalno od 1981. godine, Međunarodni festival kamernih horova, koji organizuje Akademski kamerni hor "Liceum", Internacionalna škola harmonike, Jugoslovenska smotra folklora i druge. Istorijski i kulturni potencijali i kapaciteti opštine su: Kompleks Stara livnica, ugao Kralja Petra 1 i Masarikove ulice, manastir Drača (Kragujevac), staro gradsko jezgro (zgrade Prve gimnazije, suda, ulice Svetozara Markovića itd.), Sobrašice u Lužnicama, manastiri u Stragarima, Vraćevšnica i Voljavča, ulica Svetozara Markovića, kompleks Milošev venac, etno dvorište u Drači, kompleks Šumarica, "Gimnazija" - prva srednja škola u Srbiji, "Knjaževsko-serbski teatar" - prvo pozorište u Srbiji, "Licej" - preteča Univerziteta u Beogradu, "Serbska kancelarija" - prva sudska institucija.

3. Prirodni resursi

Grad Kragujevac je privredni, kulturno-prosvetni, zdravstveni i politički centar Šumadije i Pomoravlja i susednih regiona. Nalazi se u srcu Šumadije i Srbije, južno od glavnog grada Srbije Beograda udaljen je 140 km autoputem E10. Prostire se na površini od 835 km2. Podignut je na obalama Lepenice u Kragujevačkoj kotlini, gde se dotiču krajni ogranci šumadijskih planina: Rudnika, Crnog Vrha i Gledićkih planina. Za izbor mesta pri osnivanju naselja bili su od uticaja i brojni vodotoci. Naime, kroz uže gradsko područje teče reka Lepenica i nalaze se ušća njenih pritoka. Dolinama pomenutih vodotokova i blagim razvođima između njih, Kragujevac je u prošlosti povezivao Gružu, Lepenicu i Rudnik sa Pomoravljem, kuda prolaze saobraćajnice međunarodnog značaja. Postoje i nedovoljno iskorišćene banje Lužnička i Stragarska banja. Šumadiju karakteriše brežuljkasto-brdovito zemljište, blago zatalasano i pitomo. Rudnik je najveća planina u Šumadiji sa najvišim vrhom 1.123 m. Ovo područje je dobilo ime jer je nekada bilo prebogato šumama, koje danas zauzimaju 1/4 ukupne površine. Kragujevac je industrijski grad, ali i Grad sa značajnim poljoprivrednim resursima. Raspolaže sa ukupnim zemljišnim fondom od 83.475 ha.

ukupne poljoprivredne površine

54.090 ha

obradivo zemljište

48.249 ha

oranične površine

34.116 ha

šumsko zemljište

23.829 ha

voćnjaci

6.933 ha

vinogradi

507 ha

livade

6.693 ha

U ukupnom zemljišnom fondu poljoprivredne površine učestvuju sa 64,8%, a u ukupnim poljoprivrednim površinama obradivo zemljište učestvuje sa 89,2%.

• Dva jezera na teritoriji grada - prirodno (jezero Bubanj) i veštačka akumulacija u Šumaricama.

4. Ljudski resursi

4.1 Populaciona struktura (broj stanovnika)

Tabela 2. Demografska struktura

 

1981

1991

2002

2003

2004

2005

Novorođeni

2482

1920

1863

1848

1950

/

Umrli

1396

1745

2093

2052

1915

/

Prirodni priraštaj

1086

175

-230

-204

35

/

Imigrirali

20018

12314

11289

 

 

 

Emigrirali

 

 

 

 

 

 

Migracioni balans

 

 

 

 

 

 

Ukupno povećanje / smanjenje

 

 

 

 

 

 

Stopa rasta broja stanovnika

6.5

1

0,5

/

0.2

/

 

4.2 Starosna struktura

Tabela 3. Starosna struktura prema polu

 

1981 

%  

1991 

%  

2002 

%  

muškarci 0 - 4

 

 

 

 

5685

 

3,22

 

3841

 

1,12

  

žene 0 - 4

 

 

 

 

5566

 

3,15

 

3632

 

1,05

  

Total 0 - 4

13490

 

8,21

 

11251

 

6,37

 

7473

 

2,17

  

muškarci 5 - 9

 

 

 

 

6549

 

3,71

 

4404

 

1,28

  

žene 5 - 9

 

 

 

 

6240

 

3,54

 

4237

 

1,23

  

Total 5 - 9

12115

 

7,37

 

12789

 

7,25

 

8641

 

2,51

  

muškarci 10 - 14

 

 

 

 

7070

 

4,01

 

5395

 

1,57

  

žene 10 - 14

 

 

 

 

6612

  

3,75

 

5325

 

1,55

  

Total 10 - 14

10163

 

6,19

 

13682

 

7,75

 

10720

 

3,11

  

muškarci 15 - 19

 

 

 

 

6305

 

3,57

 

6426

 

1,87

  

žene 15 - 19

 

 

 

 

6368

 

3,61

 

6147

 

1,79

  

Total 15 - 19

10286

 

6,26

 

12673

 

7,18

 

12573

 

3,65

  

muškarci 20 - 24

 

 

 

 

5488

 

3,11

 

6809

 

1,98

  

žene 20 - 24

 

 

 

 

5742

 

3,25

 

6491

 

1,88

  

Total 20 - 24

13855

 

8,43

 

11230

 

6,36

 

13300

 

3,86

  

muškarci 25 - 29

 

 

 

 

5745

 

3,25

 

6062

 

1,76

  

žene 25 - 29

 

 

 

 

6115

 

3,46

 

6086

 

1,77

  

Total 25 - 29

17830

 

10,85

 

11860

 

6,72

 

12148

 

3,53

  

muškarci 30 - 34

 

 

 

 

7159

 

4,06

 

5262

 

1,53

  

žene 30 - 34

 

 

 

 

7775

 

4,41

 

5484

 

1,59

  

Total 30 - 34

14837

 

9,03

 

14934

 

8,46

 

10746

 

3,12

  

muškarci 35 - 39

 

 

 

 

8830

 

5,00

 

5423

 

1,57

  

žene 35 - 39

 

 

 

 

8807

 

4,99

 

5912

 

1,72

  

Total 35 - 39

9374

 

5,71

 

17637

 

9,99

 

11335

 

3,29

  

muškarci 40 - 44

 

 

 

 

7457

 

4,22

 

6509

 

1,89

  

žene 40 - 44

 

 

 

 

7341

 

4,16

 

7156

 

2,08

  

Total 40 - 44

11790

 

7,18

 

14798

 

8,38

 

13665

 

3,97

  

muškarci 45 - 49

 

 

 

 

4663

 

2,64

 

8288

 

2,41

  

žene 45 - 49

 

 

 

 

4565

 

2,59

 

8557

 

2,48

  

Total 45 - 49

12488

 

7,60

 

9228

 

5,23

 

16845

 

4,89

  

muškarci 50 - 54

 

 

 

 

5748

 

3,26

 

7150

 

2,08

  

žene 50 - 54

 

 

 

 

5577

 

3,16

 

7278

 

2,11

  

Total 50 - 54

11286

 

6,87

 

11325

 

6,42

 

14428

 

4,19

  

muškarci 55 - 59

 

 

 

 

5876

 

3,33

 

4223

 

1,23

  

žene 55 - 59

 

 

 

 

5892

 

3,34

 

4365

 

1,27

  

Total 55 - 59

8690

 

5,29

 

11768

 

6,67

 

8588

 

2,49

  

muškarci 60 - 64

 

 

 

 

4725

 

2,68

 

4719

 

1,37

  

žene 60 - 64

 

 

 

 

5417

 

3,07

 

4991

 

1,45

  

Total 60 - 64

4115

 

2,50

 

10142

 

5,75

 

9710

 

2,82

  

muškarci 65 - 69

 

 

 

 

3174

 

1,80

 

4545

 

1,32

  

žene 65 - 69

 

 

 

 

4252

 

2,41

 

5142

 

1,49

  

Total 65 - 69

4404

 

2,68

 

7426

 

4,21

 

9687

 

2,81

  

muškarci 70 - 74

 

 

 

 

1285

 

0,73

 

3325

 

0,97

  

žene 70 - 74

 

 

 

 

1873

 

1,06

 

4234

 

1,23

  

Total 70 - 74

4494

 

2,74

 

3158

 

1,79

 

7559

 

2,20

  

muškarci 75 i više

 

 

 

 

1007

 

0,57

 

1839

 

0,53

  

žene 75 i više

 

 

 

 

1590

 

0,90

 

2924

 

0,85

  

Total 75 i više

5084

 

3,09

 

2597

 

1,47

 

4763

 

1,38

  

UKUPNO

164301

 

100,00

 

176498

 

100,00

 

344362

 

100,00

  

 

4.3 Polna struktura stanovništva

Tabela 1 - Struktura stanovništva prema polu i starosti po popisu 2002.

Pol

ukupno

0-4

5-9

10-14

15-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

ukupn.

175.802

7473

8641

10720

12573

13300

12148

10746

11335

13665

16845

muš

85.630

3841

4404

5395

6426

6809

6062

5262

5423

6509

8288

žen.

90.172

3632

4237

5325

6147

6491

6086

5484

5912

7156

8557

 

Pol

50-54

55-59

60-64

65-69

70-74

75-79

80-84

85-89

90-94

95 i više

nepozn.

ukupn.

14428

8588

9710

9687

7559

4763

1731

558

250

43

1039

muš.

7150

4223

4719

4545

3325

1839

640

185

90

15

480

žen.

7278

4365

4991

5142

4234

2924

1091

373

160

28

559

 

4.4 Etnička struktura stanovništva

Struktura stanovništva po nacionalnoj ili etničkoj pripadnosti po popisu 2002.

Ukupno - 175.802

Srbi - 168.916

Crnogorci - 1.231

Jugosloveni - 401

Albanci - 32

Hrvati 204

Bugari - 46

Bunjevci - 4

Vlasi - 6

Goranci - 99

Mađari - 47

Makedonci - 326

Muslimani - 151

Nemci - 6

Romi - 1.154

Rumuni - 19

Rusi - 17

Rusini - 5

Slovaci - 14

Slovenci 75

Ukrajinci 25

Česi - 6

Ostali - 138

Neizjašnjeni i
neopredeljeni - 669

Regionalna pripadnost - 118

Bošnjaci - 20

Nepoznato - 1.039

4.5 Obrazovna struktura stanovništva

U obrazovnoj strukturi stanovništva najveće učešće ima (stanovništvo staro 15 i više godina) stanovništvo sa završenom srednjom spremom (47,7%) i stanovništvo koje ima završeno osnovno obrazovanje (22,0%), dok stanovništvo sa završenim višim obrazovanjem učestvuje sa 5,0%, a sa visokim obrazovanjem 7,0%. U ukupnom broju stanovnika (staro 15 i više godina) nepismeno stanovništvo (3.360) učestvuje sa 2,3%.

Tabela 4. Obrazovni nivo populacije (prema polnoj zastupljenosti)

 

Muškarci total

Žene total

Muškarci %

Žene %

Ukupno

%  

 

Osnovna škola

14497

 

18264

 

23.44

 

30.53

 

32761

 

26.93

 

Srednja škola

37666

 

33392

 

60.90

 

55.83

 

71058

 

58.41

 

Viša škola

4211

 

3239

 

6.82

 

5.42

 

7450

 

6.12

 

Fakultet

5470

 

4920

 

8.84

 

8.22

 

10390

 

8.54

 

Postdiplomske studije

/

 

/

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

61844

 

59815

 

100 %

 

100 %

 

0

 

0.00

  

 

5. Stambeni resursi

5.1. Stambena izgradnja

Tabela 6. Novoizgrađene stambene jedinice

 

1990

2000

2001

2002

2003

2004

2005

Novoizgrađeni stambeni objekti (individualno stanovanje) - total

633

538

610

390

207

322

 

- u porodičnim kućama

 

 

 

 

 

 

 

- % u porodičnim kućama

 

 

 

 

 

 

 

Novoizgrađene stambene jedinice (kolektivno stanovanje) - total

824

547

703

423

376

402

 

- u stambenim zgradama

 

 

 

 

 

 

 

- % u stambenim zgradama

 

 

 

 

 

 

 

Prosečna veličina novoizgrađenih stambenih jedinica

 

 

 

 

 

 

 

 

5.2. Cene na tržištu

Tabela 7. Cene na tržištu

Veličina stambene jedinice

Lokacija

Cena m2

Garsonjera

centar

78.750

Garsonjera

periferija

61.250

Jednosobni

centar

74.813

Jednosobni

periferija

57.313

Dvosobni

centar

71.138

Dvosobni

periferija

54.513

Trosobni

centar

67.637

Trosobni

periferija

51.800

Veći

centar

64.313

Veći

periferija

49.263

 

6. Finansijski resursi

6.1 Privredna struktura

6.1.1 Privredna struktura po delatnostima

Tabela 8. Registrovani pravni subjekti

 

1995

2000

2005

U privatnom
vlasništvu

Mala i srednja
preduzeća

Poljoprivreda, šumarstvo, lov i ribolov

 

 

94

 

 

Industrija

 

 

526

 

 

- rudarstvo

 

 

 

 

 

- proizvodnja

 

 

 

 

 

- proizvodnja i distribucija energije, gasa i vode

 

 

 

 

 

Građevinarstvo

 

 

100

 

 

Ugostiteljstvo i hotelijerstvo

 

 

52

 

 

Saobraćaj i telekomunikacije

 

 

102

 

 

Finansijske aktivnosti

 

 

538

 

 

Usluge u prometu nekretnina, lizing i usluge pravnim licima

 

 

 

 

 

Obrazovanje

 

 

514

 

 

Zdravstvena i socijalna zaštita

 

 

28

 

 

Kolektivne, javne i lične usluge

 

 

 

 

 

Domaća radinost i zanatstvo

 

 

83

 

 

Trgovina

 

 

2601

 

 

Stambeno komunalna delatnost

 

 

16

 

 

Društveno političke organizacije

 

 

580

 

 

Registrovana pravna lica - total

 

 

 

 

 

Registrovana pravna lica - indeks porasta

 

 

 

 

 

Učešće u odnosu na Srbiju (%)

 

 

 

 

 

 

6.1.2 Investicione mogućnosti

Tabela 9. Postojeće lokacije za investiciona ulaganja

Lokacija

Vlasništvo

Namena površine

Zona

  Ostale informacije

Autoput-Lepenica

Grad Kragujevac

industrijska zona

 

56.6 ha

  

Autoput-Lepenica

privatno

industrijska zona

 

>200 ha

  

Denino brdo

Grad Kragujevac

radna zona

 

14 ha

  

Petrovac

Grad Kragujevac

radna zona

 

10.5 ha

  

Metino brdo

Grad Kragujevac

poslovna zona

 

40 ha

  

Stara radnička kolonija

Grad Kragujevac

stambena zona

 

20 ha

  

 

6.1.3 Preduzeća prema broju zaposlenih

Tabela 11. Veličina preduzeća prema broju zaposlenih

Broj zaposlenih

2003

2003

2004

2004

 

abs.

%

abs.

%

0 (samozaposleni)

321

 

29.42

 

257

 

23.56

  

1-20 zaposlenih

677

 

62.05

 

738

 

67.64

  

21-100 zaposlenih

52

 

4.77

 

53

 

4.86

  

101-500 zaposlenih

29

 

2.66

 

29

 

2.66

  

501- 1000 zaposlenih

6

 

0.55

 

10

 

0.92

  

1001-5000 zaposlenih

5

 

0.46

 

3

 

0.27

  

over 5000 zaposlenih

1

 

0.09

 

1

 

0.09

  

ukupno

1091

 

100

 

1091

 

100

  

 

6.1.4 Struktura izvoza

Tabela 12. Struktura izvoza u 000 dolara (USD)

 

2000

2005

Stočarstvo i proizvodi od mesa

2953

2767

Ratarstvo i proizvodi od žitarica

1027

2747

Proizvodi od ulja i masti organskog porekla

15

63

Proizvodnja gotove hrane

4758

9124

Mineralna proizvodnja

347

1598

Hemijski proizvodi

634

1549

Plastika, guma i polimerni materijali

1923

13366

Proizvodi od sirove i obrađene kože

596

80

Drvoprerađivačka industrija

1068

9848

Proizvodnja celuloznih i fibroznih vlakana

300

1764

Tekstilna proizvodnja

5567

8023

Proizvodnja obuće i galanterije

0

1418

Proizvodi od kamena, gipsa, staklo i cement

8097

10287

Proizvodi od metala

11808

19373

Mehanička oprema, mašine i mehanizmi

4221

19023

Elektro oprema i materijal

525

19270

Vozila i oprema

13191

6347

Optički, fotografski i kinematografski uređaji, medicinski / hirurški instrumenti, muzički instrumenti

0

39

Umetnička dela

0

0

Ostalo

5082

354

Total

62113

127041

 

6.1.5 Struktura izvoza prema destinaciji

Tabela 13. Struktura izvoza prema destinaciji u 000 USD

 

1990

2000

2005

Evropska unija EU

 

20260

50751

Razvijene zemlje Amerike

 

66

3495

Zemlje u tranziciji Centralne i Istočne Evrope

 

5607

15154

Republike bivše SFRJ koje nisu u SRJ

 

27794

46395

Ostale zemlje

 

8386

11247

Total

 

62113

127041

 

6.2 Javne finansije

6.2.1 Prihod opštinskog budžeta

Tabela 15. Opštinski prihod po glavi stanovnika

 

Porez na
dohodak
građana

Porez na
dobit
preduzeća

Lokalne
takse

Naknada za korišćenje
građevinskog zemljišta

Ukupni
prihod

Prihod od
davanja
u zakup

Opština 2003

878,44      

 

385,45

365,20

9.171,88     

22,17         

Opština 2004

 

 

582,36

418,16

8.159,97     

 

Opština 2005

4.671,51      

 

254,43

574,19

13.420,54     

1.084,25         

 

6.2.2 Rashod opštinskog budžeta

Tabela 16. Prikaz rashoda

Pozicije

2001  

2002  

2003  

2004  

2005  

41-rashodi za zaposlene

466.15

896.72

2.136.73

2.383.82

2.389.63

42-korišćenje usluga i roba

602.88

758.38

2.028.88

738.02

2.551.95

44-otplata kamata

 

 

15.69

46.90

121.32

45-subvencije

311.34

1.378.57

553.30

1.661.68

2.814.22

46-donacije i transferi

341.04

775.39

 

811.57

1.024.94

47-socijalna pomoć

322.22

574.55

177.39

291.13

1.271.50

48-ostali rashodi

216.90

272.91

157.80

377.38

483.78

49-adm.transf. iz budžeta

1.223.41

1.693.66

59.45

 

 

51-osnovna sredstva

142.46

145.45

3.876.97

1.432.89

1.942.64

52-zalihe

37.21

68.00

41.74

35.97

42.59

54-prirodna imovina

 

 

53.71

171.32

271.76

61-otplata glavnice

 

 

 

 

366.86

62-nabavka finans.imovine

 

 

 

53.99

54.26

Total

3.663.62

6.563.63

9.101.66

8.004.67

13.335.45

 

6.2.3 Lokacije slobodne za ekonomske aktivnosti

Tabela 18. Raspoložive lokacije

Adresa, opis, namena

Vlasništvo

Površina (m2)

Autoput-Lepenica;industrijska zona

Grad Kragujevac

56.6 ha

Autoput-Lepenica;industrijska zona

privatno

>200 ha

Denino brdo;radna zona

Grad Kragujevac

14 ha

Petrovac;radna zona

Grad Kragujevac

10.5 ha

Metino brdo;poslovna zona

Grad Kragujevac

40 ha

Stara radnička kolonija;stambena zona

Grad Kragujevac

20 ha

Sledeći