Praktična nastava

1. OSTVARIVANJA OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA - OBLICI I TRAJANJE

RAZRED	NASTAVA				PRAKSA	UKUPNO
RAZRED	Teorijska nastava	Vežbe	Praktična nastava	Nastava u bloku	PRAKSA	UKUPNO
I			140	60		200
II			136	90		226
III			136	90		226
IV			160	90		250

Napomena: u tabeli je prikazan godišnji fond časova za svaki oblik rada

2. CILJEVI PREDMETA:

upoznavanje sa osnovnom laboratorijskom opremom, priborom i posuđem;
upoznavanje fizičkih veličina i način njihovog određivanja;
ovladavanje tehnikom rada u laboratoriji i razvijanje veština i navika koje će učenicima omogućiti da se uključe u eksperimentalni rad drugih nastavnih predmeta;
razvijanje smisla za organizovani rad, tačnost, sistematičnost, urednost, opreznost i ekonomičnost;
osposobljavanje za merenje i održavanje uslova u skladištima;
upoznavanje učenika sa osnovama zakona o zaštiti na radu;
upoznavanje učenika sa merama za zaštitu na radu za dobijanje kozmetičkih proizvoda;
upoznavanje sa izvorima i nosiocima energije za kozmetičku tehnologiju;
ovladavanje tehnikama rada na mašinama, aparatima i uređajima za mehaničke operacije za kozmetičku tehnologiju;
osposobljavanje za samostalan rad, urednost, tačnost i opreznost u industrijskom pogonu;
ovladavanje tehnikama uzorkovanja sirovina;
osposobljavanje učenika za rad u pogonskim laboratorijama;
osposobljavanje učenika za proizvodnju kozmetičkih preparata na bazi koloidnih sistema;
osposobljavanje učenika za rad na mašinama, aparatima i uređajima za toplotne i difuzione operacije;
razvijanje sklonosti učenika za kreativnost, urednost, tačnost i opreznost u industrijskom pogonu;
osposobljavanje učenika za izradu kozmetičkih preparata različitih namena;
osposobljavanje učenika za praćenje i kontrolu parametara tehnoloških procesa za dobijanje kozmetičkih proizvoda.

3. NAZIV I TRAJANJE MODULA PREDMETA

Razred: prvi

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Održavanje opreme u hemijskoj laboratoriji	32
Osnovna merenja fizičkih veličina	36
Metode dobijanja čistih supstanci	28
Rad sa gasovima	12
Izrada preparata	20
Skladišta - uslovi za skladištenje supstanci	12
Nastava u bloku 1	60

Razred: drugi

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Mere zaštite na radu	16
Pogonska energija	32
Opsluživanje mašina, aparata i uređaja za mehaničke operacije	88
Nastava u bloku 2	90

Razred: treći

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Standardizacija i uzimanje uzoraka sirovina za kozmetičku tehnologiju	16
Ispitivanje svojstava osnovnih sirovina za kozmetičku tehnologiju	40
Dobijanje proizvoda na bazi koloidnih sistema	40
Opsluživanje mašina, aparata i uređaja za toplotne operacije	24
Opsluživanje mašina, aparata i uređaja za difuzione operacije	16

Razred: četvrti

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Izrada kozmetičkih preparata u zavisnosti od namene	140
Praćenje parametara tehnoloških procesa za dobijanje kozmetičkih proizvoda	20
Nastava u bloku 4	90

4. CILJEVI, ISHODI, PREPORUČENI SADRŽAJI I NAČINI OCENJIVANJA MODULA

Razred: prvi

Naziv modula:	Održavanje opreme u hemijskoj laboratoriji
Trajanje modula:	32 časa

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Osposobljavanje učenika da pravilno koristi pribor i opremu u hemijskoj laboratoriji	razlikovati vrste laboratorijskog posuđa i pribora, pravilno ga koristiti i održavati u čistom stanju poznavati i ispravno koristiti različite izvore toplote, grejna tela i kupatila obrađivati staklo i zapušače za svoju upotrebu	Laboratorijsko posuđe od stakla Laboratorijsko posuđe od porcelana Laboratorijski pribor Čišćenje i pranje laboratorijskog pribora i posuđa Toplotni izvori u laboratoriji, vrste grejalica Grejna tela i kupatila Pravljenje delova za aparature, obrada stakla i zapušača	Svo posuđe treba da se vidi, nacrta i objasni primena Prave se samo uvodnici, kapilare i zapušači koji će naći primenu u daljem radu u laboratoriji

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*					*

Naziv modula:	Osnovna merenja fizičkih veličina
Trajanje modula:	36 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Upoznavanje sa osnovnim fizičkim veličinama i načinom merenja tih veličina	poznavati međunarodni SI sistem, baždarenje i greške pri merenju vladati tehnikom merenja mase na tehničkoj i analitičkoj vagi vladati tehnikom merenja gustine areometrom i piknometrom poznavati merne sudove i njihovu preciznost i zna da očita zapreminu moći da očita temperaturu u Celzijusovim stepenima i da ih preračuna u Kelvinove, Faranhajtove i Reomirove stepene meriti pritisak i izražavati ga u različitim jedinicama	Međunarodni SI sistem, baždarenje, greške pri merenju Merenje mase - tehnička vaga Merenje mase - analitička vaga Provera tačnosti merenja mase Merenje gustine Merni sudovi - merenje zapremine Merenje temperature Merenje pritiska	Svaki učenik mora samostalno da odredi vrednost za bilo koju fizičku veličinu

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*

Naziv modula:	Metode dobijanja čistih supstanci
Trajanje modula:	28 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Osposobljavanje za izbor metode dobijanja čistih supstanci u zavisnosti od svojstava smeše	znati da definiše postupke za dobijanje čistih supstanci iz smeše samostalno razdvajati smeše taloženjem, dekantovanjem i filtriranjem umeti da izvede postupak kristalizacije, sublimacije i ekstrakcije umeti da izvede postupak destilacije u zavisnosti od svojstava smeše (obična, frakciona, sa vodenom parom)	Uzorkovanje i najčešći redosled operacija do dobijanja čiste supstance Kristalizacija Sublimacija Ekstrakcija Obična i frankciona destilacija Destilacija sa vodenom parom	Praktični rad izvoditi nesamostalno u malim grupama

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*	*

Naziv modula:	Rad sa gasovima
Trajanje modula:	12 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Upoznavanje načina rada sa gasovima	poznavati način za dobijanje određenog gasa prepoznavati boce u kojima je gas i znati da ih koristi biti upoznat sa načinom transporta i skladištenja gasova	Dobijanje i prečišćavanje gasova Komprimovani gasovi: način eksploatacije, skladištenje i transport	Upozoriti na opasnost koja preti od nepravilnog rada sa gasovima

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
						*

Naziv modula:	Izrada preparata
Trajanje modula:	20 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Korišćenje teorijskih znanja i veština pri radu za dobijanje preparata	biti sposoban da na osnovu hemijskih jednačina proračuna mase supstanci, teorijski prinos i prinos samostalno izvoditi merenje mase, sklapanje aparature, zagrevanje i sve druge operacije koje postupak zahteva	Dobijanje dvogube soli Dobijanje kompleksne soli	Svi učenici rade isti preparat samostalno, pa se upoređuju prinosi

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*	*				*	*

Naziv modula:	Skladišta - uslovi za skladištenje supstanci
Trajanje modula:	12 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Upoznavanje i održavanje uslova u skladištima	poznavati opremu skladišta i način skladištenja u zavisnosti od svojstva supstanci koje se skladište meriti i održavati potrebne uslove u skladištima	Oprema skladišta, način skladištenja Merenje i održavanje u skladištima	Neophodno je da učenici vide neko skladište

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*						*

Naziv modula:	Nastava u bloku 1
Trajanje modula:	60 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Korišćenje teorijskih znanja i veština pri radu u hemijskoj laboratoriji	poznavati tehnike rada u hemijskoj laboratoriji skladištiti materijal u hemijskoj laboratoriji	Osnovna merenja fizičkih veličina Metode dobijanja čistih supstanci Rad sa gasovima Izrada preparata Skladištenje supstanci	Učenici rade samostalno u malim grupama

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
					*	*		*	*

Razred: drugi

Naziv modula:	Mere zaštite na radu
Trajanje modula:	16 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje znanja o merama zaštite na radu Upoznavanje sa osnovnim zakonima o zaštiti na radu. Upoznavanje sa sredstvima za ličnu zaštitu Upoznavanje sa tehničkom zaštitom na radu.	znati sve što mu je potrebno o osnovnim merama zaštite na radu; moći da razlikuje sredstva za ličnu zaštitu; znati kako i kuda da se kreće kroz pogon; znati sve o tehničkoj zaštiti na radu.	Upoznavanje sa osnovama Zakona o zaštiti na radu. Izvori opasnosti u pogonima za dobijanje kozmetičkih proizvoda. Lična zaštitna sredstva. Tehnička zaštita na radu. Zaštita na uređajima za izradu kozmetičkih preparata.	Voditi uredan dnevnik praktične nastave. Koristiti slike, šeme, grafo-folije, kompjuterske animacije. Koristiti sredstva za ličnu zaštitu na radu. Voditi učenike predviđenim pravcima za kretanja i evakuaciju u pogonu

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*						*	*	*

Naziv modula:	Pogonska energija
Trajanje modula:	32 časa

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje znanja o svim vidovima pogonske energije. Uočavanje razlika između električne, toplotne, mehaničke i hemijske energije. Sticanje znanja o iskorišćenju energije.	Prepoznavati sve vidove pogonske energije; znati postupke za pretvaranje jednog oblika energije u drugi; razlikovati osnovna energetska postrojenja.	Izvori vrste energije za potrebe kozmetičke tehnologije. Specifičnosti pretvaranja jednog oblika energije u drugi. Iskorišćenje energije pri transportu sirovina i procesima proizvodnje u kozmetičkoj tehnologiji.	Voditi uredan dnevnik praktične nastave. Koristiti slike, šeme, grafo-folije, kompjuterske animacije. Pokazati osnovna energetska postrojenja. Pokazati uređaje u kojima se vrši pretvaranje jednog oblika energije u drugi.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*						*	*		*

Naziv modula:	Opsluživanje mašina, aparata i uređaja za mehaničke operacije
Trajanje modula:	88 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje znanja za opsluživanje mašina, aparata i uređaja za mehaničke operacije koje se koriste u kozmetičkoj tehnologiji.	poznavati mašine, aparate i uređaje za mehaničke operacije u kozmetičkoj tehnologiji; znati da rukuje mašinama, aparatima i uređajima za mehaničke operacije u kozmetičkoj tehnologiji.	Merenje - vage Transporteri Usitnjavanje - žrvnjevi, mlinovi i dezintegratori Prosejavanje - vibraciona sita Mešanje - mešalice, doboši sa lopaticama, gnjetilice taloženje i odlivanje - taložnici, specijalni uređaji sa odvodnim cevima za dekantovanje Filtracija - gravitacioni i vakuum filtri Centrifugiranje - centrifuge Emulgovanje - homogenizatori, koloidni mlinovi sa valjcima, uređaji sa ultrazvukom	Voditi uredan dnevnik praktične nastave. Koristiti slike, šeme, grafo-folije, kompjuterske animacije. Uvežbati rad na mašinama, aparatima i uređajima za mehaničke operacije u kozmetičkoj tehnologiji.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*						*	*	*	*

Naziv modula:	Nastava u bloku 2
Trajanje modula:	90 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje znanja o zaštiti na radu. Sticanje znanja o raznim vidovima pogonske energije. Uvežbavanje rukovanja mašinama za mehaničke operacije u kozmetičkoj tehnologiji	znati da primeni mere zaštite na radu; znati da prepozna energetska postrojenja i uređaje za pretvaranje jednog oblika energije u drugi; da opslužuje mašine, aparate i uređaje za mehaničke operacije.	Mere zaštite na radu. Pogonska energija. Opsluživanje mašina, aparata i uređaja za mehaničke operacije u kozmetičkoj tehnologiji.	Učenici koriste zaštitna sredstva i sprovode ostale mere zaštite na radu Učenici obilaze energetska postrojenja. Učenici uvežbavaju rad na mašinama, aparatima i uređajima za mehaničke operacije u kozmetičkoj tehnologiji.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
						*	*		*

Razred: treći

Naziv modula:	Standardizacija i uzimanje uzoraka sirovina za kozmetičku tehnologiju
Trajanje modula:	16 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Upoznavanje sa osnovnim standardima u kozmetičkoj industriji. Sticanje znanja o načinu uzimanja uzoraka	znati da izvrši standardizaciju i klasifikaciju osnovnih i pomoćnih sirovina; znati da izvrši uzorkovanje.	Pojam standarda i standardizacije sirovina. Klasifikacija i nomenklatura. Uzorkovanje.	Voditi uredan dnevnik praktične nastave Uzorkovati različite sirovine u kozmetičkoj industriji.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*						*	*	*	*

Naziv modula:	Ispitivanje svojstava osnovnih sirovina za kozmetičku tehnologiju
Trajanje modula:	40 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Usvajanje osnovnih znanja o vrstama sirovina. Sposobnost razlikovanja pojedinih sirovina. Osposobljavanje za vršenje ispitivanja pojedinih sirovina	moći da prepozna pojedine vrste sirovina; razlikovati prirodne od sintetičkih sirovina; moći da vrši ispitivanje svojstava svih sirovina.	Ispitivanje svojstava prirodnih sirovina. Ispitivanje svojstava smola i balzama. Ispitivanje svojstava sirovina životinjskog porekla. Ispitivanje svojstava sirovina mineralnog porekla. Ispitivanje svojstava polusintetičkih sirovina Ispitivanje svojstava sintetičkih sirovina.	Voditi uredan dnevnik praktične nastave. Ispitivati uzorke sirovina u laboratorijama.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*						*	*	*	*

Naziv modula:	Dobijanje proizvoda na bazi koloidnih sistema
Trajanje modula:	40 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Usvajanje znanja o koloidnim sistemima. Uočavanje strukture koloidnih sistema. Upoznavanje sa liofilnim i liofobnim koloidima.	shvatiti pojam liofilnih i liofobnih koloida; razlikovati liofilne od liofobnih koloida; znati da prepozna proizvode na bazi koloidnih sistema; znati da proizvede preparate na bazi koloidnih sistema.	Dobijanje liofilnih koloida, dobijanje emulzija na bazi ulje - voda dobijanje, emulzija na bazi voda - ulje. Dobijanje liofobnih koloida, emolijantne maske za lice, stabilizatori suspenzija.	Voditi uredan dnevnik praktične nastave. Učestvovati u proizvodnji liofilnih i liofobnih koloida, odnosno preparata na bazi koloidnih sistema.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*						*	*	*	*

Naziv modula:	Opsluživanje mašina, aparata i uređaja za toplotne operacije
Trajanje modula:	24 časa

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Upoznavanje sa radom mašina, aparata i uređaja za toplotne operacije. Opsluživanje i rukovanje datim mašinama, aparatima i uređajima.	poznavati mašine, aparate i uređaje za toplotne operacije; znati da opslužuje i rukuje tim mašinama, aparatima i uređajima.	Razmenjivači toplote. Ukuvači - duplikatori. Kondenzatori.	Voditi uredan dnevnik praktične nastave. Učenici treba da rade na mašinama, aparatima i uređajima za toplotne operacije.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*						*	*	*	*

Naziv modula:	Opsluživanje mašina, aparata i uređaja za difuzione operacije
Trajanje modula:	16 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Upoznavanje sa radom mašina, aparata i uređaja za difuzione operacije. Opsluživanje i rukovanje mašinama, aparatima i uređajima.	poznavati mašine, aparate i uređaje za difuzione operacije; znati da opslužuje i rukuje tim mašinama, aparatima i uređajima.	Sušnice. Ekstraktori. Apsorberi. Kristalizatori.	Voditi uredan dnevnik praktične nastave. Učenici treba da rade na mašinama, aparatima i uređajima za difuzione operacije.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*						*	*	*	*

Naziv modula:	Nastava u bloku 3
Trajanje modula:	90 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Osposobljavanje za uzorkovanje. Osposobljavanje za ispitivanje sirovina. Sticanje znanja za proizvodnju preparata na bazi koloidnih sistema. Osposobljavanje za rukovanje mašinama za toplotne i difuzione operacije.	znati da izvrši standardizaciju i klasifikaciju osnovnih i pomoćnih sirovina; znati da izvrši uzorkovanje; moći da prepozna pojedine vrste sirovina; razlikovati prirodne od sintetičkih sirovina; moći da vrši ispitivanje svojstava svih sirovina; shvatiti pojam liofilnih i liofobnih koloida; razlikovati liofilne od liofobnih koloida; znati da prepozna proizvode na bazi koloidnih sistema; znati da proizvede preparate na bazi koloidnih sistema; poznavati mašine, aparate i uređaje za toplotne operacije; poznavati mašine, aparate i uređaje za difuzione operacije; znati da opslužuje i rukuje tim mašinama, aparatima i uređajima.	Uzorkovanje. Ispitivanje sirovina. Dobijanje proizvoda na bazi koloidnih sistema. Opsluživanje mašina, aparata i uređaja za toplotne i difuzione operacije.	Uzorkovati različite sirovine u kozmetičkoj industriji. Ispitivati u laboratorijama uzorke sirovina. Učestvovati u proizvodnji liofilnih i liofobnih koloida, odnosno preparata na bazi koloidnih sistema. Učenici treba da rade na mašinama, aparatima i uređajima za toplotne i difuzione operacije.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*						*			*

Razred: četvrti

Naziv modula:	Izrada kozmetičkih preparata u zavisnosti od namene
Trajanje modula:	140 časova

CILJEVI MODULA

ISHODI MODULA
Po završetku modula učenik će:

PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA

PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA

upoznavanje sa pojedinim kozmetičkim preparatima
upoznavanje sa tehnološkim procesom izrade kozmetičkih preparata

znati da učestvuje u izradi:

- parfimerijskih proizvoda

- dekorativne kozmetike

- krema

- losiona

- boja i šampona

- pasti

- vode za ispiranje usta

parfimerijski proizvodi
dekorativna kozmetika
kreme
losioni
boje i šamponi
paste
voda za ispiranje usta

voditi uredan dnevnik praktične nastave
učenici rade na dobijanju pojedinih kozmetičkih preparata

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*						*	*	*	*

Naziv modula:	Praćenje parametara tehnoloških procesa za dobijanje kozmetičkih proizvoda
Trajanje modula:	20 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
sagledavanje značaja pojedinih parametara tehnološkog procesa praćenje parametara tehnološkog procesa	znati da prati tehnološke procese proizvodnje kozmetičkih proizvoda znati da prati pojedine parametre tehnoloških procesa	temperatura pritisak brzina mešanja	voditi uredan dnevnik praktične nastave učenici rade na dobijanju pojedinih kozmetičkih proizvoda

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*						*	*	*	*

Naziv modula:	Nastava u bloku 4
Trajanje modula:	90 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
praćenje parametara tehnoloških procesa upoznavanje sa tehnološkim procesom izrade kozmetičkih proizvoda	znati da proizvodi pojedine kozmetičke proizvode znati da prati tehnološke procese proizvodnje kozmetičkih proizvoda	parfimerijski proizvodi dekorativna kozmetika kreme losioni boje i šamponi paste voda za ispiranje usta temperatura pritisak brzina mešanja	učenici rade na dobijanju pojedinih kozmetičkih proizvoda

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*						*			*

5. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

Slavko Nešić i Ivana Stojanović, Praktična obuka i laboratorijske vežbe za prvi i drugi razred srednje škole.
dr S. Cvijović i dr S. Končar-Đurđević, Mašine i aparati sa automatikom za srednju stručnu školu, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
Pogonska dokumentacija.
dr Ljubica Vrhovec i drugi, Organska hemijska tehnologija.
Prof. Dr Asim Sadibašić, Praktikum za automatsku kontrolu procesa.

6. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA / MODULIMA

Opšta i neorganska hemija
Fizika
Fizička hemija
Organska hemija
Tehnološke operacije
Automatska kontrola
Tehnologija sredstava za pranje i kozmetičkih proizvoda
Kontrola kvaliteta

Istorija

1. CILJEVI PREDMETA

Produbljivanje interesovanja za dalje izučavanje istorije;
Izgrađivanje istorijske svesti i istorijskog mišljenja;
Osposobljavanje za izgrađivanje i korišćenje sistema uzročno-posledičnih veza u analizama događaja i zbivanja iz istorijske prošlosti;
Razvijanje logičnog i kritičnog mišljenja;
Osposobljavanje za uporednu analizu objavljene istorijske građe - njeno posmatranje sa više različitih aspekata;
Sticanje sposobnosti za primenu računara u pravljenju sinhronističkih tablica različitog karaktera (obeležja istorijskih perioda, uporednog praćenja istorijskih događaja po vekovima i godinama u različitim zemljama istog istorijskog perioda);
Navikavanje na sistematičnost, preciznost i objektivnost u procenjivanju istorijskih događaja i ličnosti;
Navikavanje na sistematsko korišćenje istorijskih karata, enciklopedija, rečnika, stručne i beletrističke literature, kao i štampe, a posebno interneta u funkciji nalaženja, klasifikovanja i odabira željenih istorijskih sadržaja;
Formiranje istorijske kulture koja podrazumeva razvijenu nacionalnu i patriotsku svest, razumevanje, toleranciju, saradnju i ljubav prema drugim narodima;
Razvijanje osećanja humanosti i potrebe saradnje sa drugim ljudima i narodima sa ciljem da se sačuva ono što je do sada čovek stvorio u ime progresa i sveopšteg napretka.

2. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

Milutin Perović, Begrada Smiljević, Istorija za prvi razred četvorogodišnjih stručnih škola, Beograd, 2003 (pojedini sadržaji)
Slobodan Dušanić, Žarko Petrović, Radna sveska za prvi razred gimnazije, Stari vek u istorijskim izvorima, Novi Sad, 2002 (slobodno odabrani sadržaji)
Andrija Veselinović, Radna sveska iz istorije za drugi razred gimnazije, Srbija i Evropa u odabranim izvodima srednjeg veka, Novi Sad, 2003 (slobodno odabrani sadržaji)
Andrija Veselinović, Radoš Ljušič, Srpske dinastije, Novi Sad - Beograd, 2001 (slobodno odabrani sadržaji)
Grigorije Mikić, Pregled istorije hiršćanske crkve, Novi Sad, 2003 (slobodno odabrani sadržaji)

3. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA / MODULIMA

Srpski jezik i književnost
Industrijska geografija u grafičarstvu i hemiji
Likovna kultura
Matematika
Muzička umetnost

4. CILJEVI, ISHODI I PREPORUČENI SADRŽAJI PREDMETA PO RAZREDIMA

Razred: prvi - Izborni predmet

Godišnji fond časova:	35 časova

CILJEVI

ISHODI
Po završetku programa učenik će:

PREPORUČENI SADRŽAJI I TEME

PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE PROGRAMA

Upoznavanje sa različitim pristupima istoriji kao predmetu u školama i istoriji kao nauci.
Sticanje znanja o osobenostima ekonomskih, društvenih, političkih i kulturnih odnosa u ljudskoj zajednici od pojave čoveka do uspostavljanja klasičnog, antičkog robovlasničkog društva.

znati da objasni kako se računalo i kako se danas računa vreme u istoriji
prepoznati uzročno-posledične veze u nastanku i razvitku prvobitnih ljudskih zajednica
znati šta je horda, rod, bratstvo, pleme, plemenski savez
uočiti sličnosti i razlike između istočnjačkog i klasičnog, antičkog ropstva
znati da kroz sinhronistički sadržaj prikaže razvitak čoveka kroz praistoriju (posebno na prostorima balkanskog poluostrva, kao i razvitak država starog Istoka, Grčke i Rima)
znati da objasni religiju kao oblik ljudske svesti i dostignuća u kulturi kao rezultat neprekidnih promena u privredi i društvu

Istorija i koreni civilizacije

Istorija - nauka i predmet
Istoriografija
Računanje vremena u istoriji
Osnovne odlike i obeležja država i društva staroga Istoka, Grčke i Rima, kao starih Ilira, Tračana i Kelta
Religija i kultura antičkog sveta

Permanentno uvežbavati kartografsku pismenost
Sadržaje povezati sa znanjima iz matematike, geografije, književnosti i umetnosti
Temu realizovati kroz 14 teoretskih časova

Razvijati sposobnosti prostornog predstavljanja na osnovu rada sa kartama istorijske sadržine i izrade sinhronističkih tablica
Osposobljavanje za upoređivanje i vođenje diskusija i rasprava
Proširivanje znanja iz nacionalne istorije i kulture
Povezivanje nacionalne istorije sa istorijom drugih naroda i saradnje i uspostavljenih veza tokom perioda ranog i razvijenog feudalizma

uočiti uzroke propasti antičkog sveta
upoznati razmeštaj naroda koji su u toku Velike seobe naroda došli iz Azije u Evropu i trajno je naselili
upoznati i zapamtiti činjenice koje se odnose na prapostojbinu, privredu, život i običaje pre primanja hrišćanstva
znati vreme naseljavanja Južnih Slovena na Balkanskom poluostrvu, stvaranje prvih državnih organizacija i proces hristijanizacije
proširiti znanje o južnoslovenskim državama iz vremena razvijenog feudalizma i vladarskim rodovima Nemanjića i Kotromanića
proširiti znanje o znamenitim ličnostima srednjeg veka, kao i o kulturnim dostignućima i razvitku religija

Srednji vek - putevi ka novim saznanjima

Velika seoba naroda i prve varvarske države
Seobe Slovena - razmeštaj, prve države, pokrštavanje i značaj Vizantije u životu Južnih Slovena
Raška i Duklja
Srbija, Bosna, Dubrovnik
Vizantija - od nastanka do propasti
Srednjovekovna religija
Srednjovekovna kultura

Sadržaje povezati sa dostignućima u oblasti srednjovekovne književnosti i umetnosti
Insistirati na preciznosti i sistematičnosti u odabiranju sadržaja iz nacionalne, kulturne istorije, kao i istorije religije
Temu realizovati kroz 21 teoretski čas

Razred: drugi - Izborni predmet

Godišnji fond časova:	34 časa

CILJEVI

ISHODI
Po završetku programa učenik će:

PREPORUČENI SADRŽAJI I TEME

PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE PROGRAMA

Sticanje osnovnih znanja o I i II svetskom ratu - uporedna analiza
Upoznavanje Evrope i sveta i odnosa među državama i narodima između svetskih ratova.
Upoznavanje i proširivanje znanja o ličnostima koje su obeležile određene periode XX veka (književnici, slikari, glumci, političari i drugi znameniti ljudi) kako u Evropi tako i u svetu, a posebno u životu naše zemlje.
Upoznavanje sa sudbinom dece, njihovim životom, radom, školovanjem, zloupotrebom od strane odraslih u istoriji XX veka.

znati da bez objektivnog pristupa nema ni realne procene istorije savremenog sveta;
usvojiti najbitnije, utvrđene činjenice o savremenom dobu;
znati da samostalno izvrši odabir istorijske građe;
uspešnije vršiti objektivnu analizu istorijske stvarnosti i precizno odvajati suštinsko od pratećeg;
znati najvažnije podatke i proverene činjenice o savremenom dobu.

Evropa i svet u XX veku - kontradiktornosti civilizacijskih dostignuća

Kratak pregled istorije politike i ratova u Evropi i svetu u XX veku.
Opšti pregled istorije jugoslovenske države u XX veku.
Ličnosti XX veka.
Deca i njihove sudbine u XIX i XX veku.

Insistirati na uočavanju novih i veoma različitih ideoloških shvatanja ljudi savremenog doba.
Insistirati na zauzimanju pozitivnih i negativnih stavova prema pojavama i procesima savremenog sveta u zavisnosti od njihovog pozitivnog ili negativnog uticaja.
Insistirati na samostalnom radu u prikupljanju građe o zavičajnoj istoriji.
Temu realizovati kroz 18 teoretskih časova

Formiranje pozitivnog stava i odnosa prema čoveku kao svesnom stvaralačkom biću.
Sticanje i usvajanje najbitnijih činjenica vezanih za proces promena nastalih u vreme geografskih otkrića
Usvajanje osnovnih znanja o razvitku kapitalističke privrede u periodu manufakturnog, liberalnog i monopolističkog kapitalizma.
Upoznavanje mesta i uloge srpskog naroda u istoriji Balkanskog poluostrva i Evrope.

znati više o naučnim i tehničkim dostignućima koja su omogućila Evropljanima otkriće novog sveta;
sa već formiranom istorijskom svešću i objektivnim pristupom istorijskoj stvarnosti, znati da oceni ulogu Otomanske imperije i Austrijskog carstva u životu Srba i drugih naroda na Balkanskom poluostrvu do kraja XV veka do sticanja nezavisnosti i međunarodnog priznanja krajem XIX i početkom XX veka;
naučiti više o znamenitim ličnostima naše prošlosti.

Novi vek - probuđena svest i njeni putevi ka neslućenim granicama

Geografska otkrića i značaj.
Otomanska imperija i njen razvitak.
Razvitak Austrijskog carstva.
Savremeni svet - građanske revolucije.
Seobe Srba od kraja XIV do kraja XVIII veka; Srbija i Crna Gora u XIX veku.
Ličnosti: Arsenije III Čarnojević, Karađorđe Petrović, Miloš Obrenović, Prota Matija Nenadović, Svetozar Miletić, Petar II Petrović Njegoš.
Žene i njihova uloga u istoriji.

Insistirati na preciznosti, tačnosti i objektivnosti u analizi predloženih sadržaja.
Omogućiti učenicima slobodan izbor tema za izradu eseja.
Dati detaljna uputstva kako će učenici na najlakše mogući način da prikupe i klasifikuju istorijsku građu.
Temu realizovati kroz 16 teoretskih časova

Industrijska geografija

1. CILJEVI PREDMETA:

Razvijanje sposobnosti prikazivanja rezultata istraživanja kroz korišćenje reči, tabela i grafika, kao i jezika geografije
Razvijanje sposobnosti korišćenja različitih izvora informacija i samostalnog i timskog učestvovanja u istraživačkim projektima
Primenjivanje stečenih znanja iz privredne geografije u svom poslovnom okruženju
Razvijanje vlastitih strategija uspešnog učenja (razlikuje bitno od nebitnog, analizira podatke, samostalno zaključuje,...)
Poznavanje prirodnih resursa i njihovog razmeštaja za potrebe industrije
Poznavanje razvoja i razmeštaja industrijske proizvodnje
Razvijanje sposobnosti korišćenja računara za pronalaženje, obradu i prikazivanje geografskih podataka

2. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

Lješević: Urbana ekologija
J. Adamović: Urbana ekonomija, 2002.
N. Carić: Opšta privredna geografija, 1974.
N. Carić, P. Tomić: Opšta privredna geografija, 1979.
P. Tomić, J. Romelić, L. Lazić: Ekonomska geografija sveta, 1996.
M. Grčić: Industrijska geografija,
M. Grčić: Politička geografija, 2002.
Vresk M. (1986): Osnovi urbane geografije, "Školska knjiga", Zagreb
Đurić V. (1980): Ekonomska geografija, "Naučna knjiga" Beograd
Žegarac Z. (2002) Infrastruktura,
Lješević M., Živković D. (2001): Kartografija, Geografski fakultet, Beograd
Milićević G. (1990): Urbana ekonomika, Ekonomski fakultet, Beograd
Petovar K. (2003): Urbana i ruralna sociologija, Institut za geografiju - PMF, Novi Sad
Piha B. (1973): Prostorno planiranje, Službeni list SFRJ, Beograd
Pleše J. (1979): Geografske osnove gradskih regija, Institut za geografiju - PMF, Novi Sad
Tomić P., Romelić J. Lazić L. (1996): Ekonomska geografija sveta, Institut za geografiju - PMF, Novi Sad
Ćurčić S. (1996): Kartografija, Institut za geografiju - PMF, Novi Sad
Fick, J. (1998): Geography of Development
Šećibović Refik, Đoković Emilija: Regionalna ekonomska geografija I, Ekonomski fakultet, Beograd, 2002
Šećibović Refik: Regionalna ekonomska geografija II, Ekonomski fakultet, Beograd, 2002.
Šećibović Refik: Regionalna ekonomska geografija III, Ekonomski fakultet, Beograd, 2002.
Dinić Jovan: Ekonomska geografija, Ekonomski fakultet, Beograd, 1999.
Grupa autora: Ekonomska geografija, "Vuk Karadžić", Beograd, 1972.

3. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA/MODULIMA

stručni predmeti

4. CILJEVI, ISHODI I PREPORUČENI SADRŽAJI PREDMETA PO RAZREDIMA

Razred: prvi ili drugi - Izborni predmet

Godišnji fond časova:

34 ili 35 časova

CILJEVI

ISHODI MODULA
Po završetku programa učenik će:

PREPORUČENI SADRŽAJI I TEME

PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE PROGRAMA

kartografsko opismenjavanje za samostalnu izradu i primenu geografskih karata različitih po tematici, sadržaju i razmeru

znati elemente sadržaja karte
znati podelu karata prema sadržini - tematske karte
umeti da se služi geografskom kartom i planom grada kao izvorom geografskih znanja i informacija
umeti da primeni različite kartografske metode u samostalnoj izradi kartografskog materijala
znati da koristi digitalne karte
znati pojam, strukturu i primenu GIS-a

Kartografija

elementi sadržaja karte
tematska kartografija
digitalna kartografija i GIS

korišćenje savremenih elektronskih pomagala i digitalnih mapa uz postojeće analogne geografske karte i planove
primena kartografskih tehnika za samostalno prezentovanje rezultata istraživanja
Temu obraditi kroz 5 časova

razumevanje faktora lokacije industrije

znati prirodne faktore lokacije (sirovine, vodni resursi, energetski izvori, klima)
znati društvene faktore lokacije (tržište, kapital, saobraćaj, radna snaga)
učenik će znati kako industrija utiče na promenu životne sredine
znati pojam globalizacije
razumeti uticaj procesa globalizacije na lokaciju velikih preduzeća (multinacionalne i transnacionalne kompanije)

Faktori lokacije industrije

prirodni i društveni faktori lokacije
proces globalizacije i problem lokacije velikih preduzeća

korišćenje osnovne literature
korišćenje informacija sa Interneta
korišćenje interaktivnih metoda rada
Temu obraditi kroz 5 časova

razumevanje razvoja, razmeštaja i značaja mašinske i elektrotehničke industrije

znati faktore razvoja mašinske i elektrotehničke industrije
znati grane mašinske i elektrotehničke industrije
razumeti privredni značaj mašinske i elektrotehničke industrije
znati faktore razmeštaja mašinske i elektrotehničke industrije
znati geografski razmeštaj najvećih kompanija mašinske i elektrotehničke industrije

Mašinska i elektrotehnička industrija

razvoj, grane i privredni značaj mašinske i elektrotehničke industrije
faktori razvoja mašinske i elektrotehničke industrije
geografski razmeštaj mašinske i elektrotehničke industrije
najveće kompanije elektronske industrije

korišćenje osnovne literature
korišćenje informacija sa Interneta
korišćenje interaktivnih metoda rada
Temu obraditi kroz 7 časova

razumevanje razvoja, razmeštaja i značaja hemijske industrije

znati nastanak i razvoj hemijske industrije
znati grane hemijske industrije
razumeti značaj hemijske industrije za razvoj privrede
znati proizvodno-ekonomske karakteristike hemijske industrije
znati faktore razmeštaja teške hemijske industrije
znati faktore razmeštaja lake hemijske industrije
znati razmeštaj najvažnijih regiona hemijske industrije u svetu
znati najveće kompanije hemijske industrije
znati kako hemijska industrija zagađuje životnu sredinu
znati mere zaštite životne sredine u procesu proizvodnje hemijske industrije

Hemijska industrija

razvoj, podela i značaj hemijske industrije
proizvodno-ekonomske karakteristike hemijske industrije
faktori razmeštaja teške (bazične) i lake (potrošačke) industrije
teška hemijska industrija
laka hemijska industrija
najveće kompanije i glavni regioni hemijske industrije
hemijska industrija kao zagađivač životne sredine
zaštita životne sredine u procesu proizvodnje hemijske industrije

korišćenje osnovne literature
korišćenje informacija sa Interneta
korišćenje interaktivnih metoda rada
Temu obraditi kroz 7 ili 8 časova

razumevanje razvoja, razmeštaja i značaja drvne i industrije celuloze i papira

znati kriterijume razmeštaja drvne i industrije celuloze i papira
(sirovinska baza, primarna i finalna proizvodnja, radna snaga, energetski uslovi, saobraćaj, voda, prostor, aglomerativni faktor)
znati razmeštaj centara i regiona drvne i industrije celuloze i papira
znati najveće kompanije drvne i industrije celuloze i papira
znati zagađivače mere zaštite u procesu proizvodnje drvne i industrije celuloze i papira

Drvna i industrija celuloze i papira

kriterijumi razmeštaja drvne i industrije celuloze i papira
centri i regioni drvne industrije i industrije celuloze i papira
najveće kompanije drvne industrije i industrije celuloze i papira
zaštita životne sredine u procesu proizvodnje

korišćenje osnovne literature
korišćenje informacija sa Interneta
korišćenje interaktivnih metoda rada
Temu obraditi kroz 5 časova

razumevanje savremenih polarizacijskih i integracijskih procesa

razumeti tranzicione procese u Evropi i mesto naše zemlje u njima
razumeti značaj naučno-tehničkog progresa za razvoj privrede
znati koje su posledice naučno-tehničkog progresa (regionalne, strukturne, organizacione i lokacione)
znati najvažnije integracije u svetu
znati nastanak, razvoj i strukturu Evropske unije
znati načine zagađivanja životne sredine industrijskom proizvodnjom
znati mere zaštite životne sredine

Naučno-tehnički progres i posledice

razvijena i nerazvijena područja u svetu
tranzicioni proces i mesto naše zemlje
naučno-tehnički progres i posledice regionalne, strukturne, organizacione i lokacione promene
integracijski procesi i Evropska unija
industrija kao zagađivač životne sredine i mere zaštite

korišćenje osnovne literature
korišćenje informacija sa Interneta
korišćenje interaktivnih metoda rada
Temu obraditi kroz 5 časova

Računarstvo i informatika

(izborni predmet)

1. OSTVARIVANJA OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA - OBLICI I TRAJANJE

RAZRED	NASTAVA				PRAKSA	UKUPNO
RAZRED	Teorijska nastava	Vežbe	Praktična nastava	Nastava u bloku	PRAKSA	UKUPNO
I
II		34				34
III		34				34
IV		32				32

Napomena: u tabeli je prikazan godišnji fond časova za svaki oblik rada

2. CILJEVI PREDMETA:

sticanje osnovne računarske pismenosti,
osposobljavanje učenika za korišćenje računara u daljem školovanju i budućem radu,
upoznavanje učenika sa principima obrade slika na računaru,
upoznavanje učenika sa načinom izrade jednostavnih prezentacija,
upoznavanje učenika sa principima rada "Interneta",
upoznavanje učenika sa programima za rad sa tabelama,
upoznavanje učenika sa principima za obradu crteža,
korišćenje novih programa i njihovo povezivanje sa složenijim programima.

3. NAZIV I TRAJANJE MODULA PREDMETA

Razred: drugi

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Računarski sistem - osnovni pojmovi	2
Obrada slika na računaru	10
Izrada prezentacija	10
Internet 1	12

Razred: treći

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Aplikativni programi 1	10
Rad sa tabelama	12
Internet 2	12

Razred: četvrti

NAZIV MODULA	Trajanje modula (časovi)
Obrada crteža na računaru	10
Aplikativni programi 2	10
Internet 3	12

4. CILJEVI, ISHODI, PREPORUČENI SADRŽAJI I NAČINI OCENJIVANJA MODULA

Razred: drugi

Naziv modula:	Računarski sistem - osnovni pojmovi
Trajanje modula:	2 časa

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja o računarskom sistemu.	sticanje globalnih znanja za korišćenje računarskog sistema.	Pojam i osnovni elementi računarskog sistema.	Istaći vezu osnovnih elemenata računarskog sistema.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*					*	*			*

Naziv modula:	Obrada slika na računaru
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja o obradi slika na računaru.	steći osnovno znanje o predstavljanju slika u računaru; steći osnovno znanje o formatima slika; naučiti rad sa skenerom.	Predstavljanje slika u računaru, skeneru. Osnovni formati slika (BMP, JPG...). Osnovna obrada slika. Skeniranje.	Istaći logičku osnovu principa rada skenera. Istaći razliku između osnovnih formata slika (BMP, JPG). Ukazati na osnovnu obradu i skeniranje slika. Uraditi samostalan primer. Izgrađivati sistematičnost, preciznost, urednost i istrajnost u radu.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*					*	*			*

Naziv modula:	Izrada prezentacija
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja u izradi prezentacija.	steći osnovno znanje o elementima prezentacije; steći osnovno znanje o formatima zapisa zvuka i video zapisa; biti u mogućnosti da napravi samostalno jednostavnu prezentaciju.	Pojam i osnovni elementi prezentacije. Priprema i dodavanje tekstualnog dela prezentacije: a) grafika; b) zvuk: osnovni formati, zapisi zvuka (MP3, WAV...) v) video i video formati (AVI, MPEG, MOV...). Prikazivanje prezentacija.	Istaći vezu prezentacije. Istaći logičku osnovu principa rada prezentacije. Ukazati na razliku u formatima zvuka, video zapisa. Uraditi samostalnu prezentaciju. Izgrađivati sistematičnost, preciznost, urednost i istrajnost u radu.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*					*	*			*

Naziv modula:	Internet 1
Trajanje modula:	12 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih pojmova o internetu.	moći samostalno da vrši pretraživanje na internetu; da koristi internet za chat, E-mail,...	Prezentacije na internetu. Pretraživanje na internetu - klasifikacija podataka. Indeksiranje dokumenata. Pretraživači njihovog korišćenja.	Istaći logičku osnovu principa rada interneta. Istaći značaj poznavanja rada na internetu. Izgrađivati sistematičnost, preciznost, urednost i istrajnost u radu.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*					*	*			*

Razred: treći

Naziv modula:	Aplikativni programi 1
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja o aplikativnim programima.	steći globalna znanja za korišćenje aplikativnih programa iz oblasti hemije i hemijske tehnologije.	Pojam i osnovni elementi aplikativnih programa.	Istaći vezu osnovnih elemenata aplikativnih programa.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*					*	*			*

Naziv modula:	Rad sa tabelama
Trajanje modula:	12 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnog znanja o programima za rad sa tabelama.	steći osnovno znanje o korišćenju programa za rad sa tabelama; moći da formira tabelu; znati da unosi podatke u tabelu i da manipuliše njima; naučiti korišćenje formulara i funkcija; umeti da koristi podatke iz tabele, kreira grafikon i da vrši izmene u njemu.	Osnovni pojmovi o programima za rad sa tabelama. Unošenje podataka u tabele. Manipulacija podacima. Transformacija tabele. Adrese ćelija; reference imena. Formule. Funkcije. Grafičko predstavljanje podataka, kreiranje grafikona, izmene u grafikonu. Prethodni pregled tabele i grafikona. Štampanje.	Istaći logičku osnovu i značaj poznavanja rada sa tabelama. Ukazati na značaj samostalnog rada u programima za rad sa tabelama. izgrađivati sistematičnost, preciznost, urednost i istrajnost u radu.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*					*	*			*

Naziv modula:	Internet 2
Trajanje modula:	12 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih pojmova o internetu.	moći samostalno da vrši pretraživanje na internetu; da koristi internet za chat, E-mail.	Prezentacija na internetu. Pretraživanje na internetu, klasifikacija podataka. Indeksiranje dokumenata. Pretraživači i njihovo korišćenje.	Istaći logičku osnovu principa rada interneta. Istaći značaj poznavanja rada na internetu. Izgrađivati sistematičnost, preciznost, urednost i istrajnost u radu.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*					*	*			*

Razred: četvrti

Naziv modula:	Obrada crteža na računaru
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja o obradi crteža na računaru.	steći znanje za crtanje osnovnih grafičkih elemenata; steći znanje za korišćenje teksta u grafičkom okruženju; naučiti štampanje crteža.	Projektovanje crteža; priprema za crtanje. Crtanje osnovnih grafičkih elemenata. Objekti; slojevi (nivoi). Transformacija objekata. Globalni pregled crteža. Korišćenje teksta u grafičkom okruženju. Štampanje crteža.	Istaći logičku osnovu principa za crtanje osnovnih grafičkih elemenata. Izgrađivati sistematičnost, preciznost, urednost i istrajnost u radu. Uraditi samostalan crtež na kraju modula.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*					*	*			*

Naziv modula:	Aplikativni programi 2
Trajanje modula:	10 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Sticanje osnovnih znanja o aplikativnim programima.	steći globalna znanja za korišćenje aplikativnih programa iz oblasti hemije i hemijske tehnologije.	Pojam i osnovni elementi aplikativnih programa.	Istaći vezu osnovnih elemenata aplikativnih programa.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*					*	*			*

Naziv modula:	Internet 3
Trajanje modula:	12 časova

CILJEVI MODULA	ISHODI MODULA Po završetku modula učenik će:	PREPORUČENI SADRŽAJI MODULA	PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE MODULA
Produbljivanje znanja o internetu.	znati samostalno da vrši pretraživanje na internetu; da koristi internet za chat, E-mail.	Prezentacije na internetu. Pretraživanje na internetu - klasifikacija podataka. Indeksiranje dokumenata. Pretraživači njihovog korišćenja.	Istaći logičku osnovu principa rada interneta. Izgrađivati sistematičnost, preciznost, urednost i istrajnost u radu.

Preporučeni načini ocenjivanja modula

usmeno izlaganje	test	esej	domaći zadatak	pismeni zadatak	aktivnost na času	praćenje praktičnog rada	dnevnik rada	test praktičnih veština	samostalni praktični rad	grafički rad
*					*	*			*

5. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

N. Parezanović, Računarstvo i informatika za II razred
N. Klem, Osnovi računarske pismenosti
K. Murray, Power Point
Deke McClelland, Corel draw
John R. Levine, Internet za neupućene

6. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA / MODULIMA

Matematika
Hemija
Praktična nastava

Sociologija

1. CILJEVI PREDMETA:

shvatanje i usvajanje najznačajnijih socioloških pojmova;
poznavanje i razumevanje teorijskih osnova sociologije;
shvatanje značaja rada i podele rada kao temelja nastanka i razvoja čoveka i društva;
otkrivanje veze priroda - čovek u tehnološkom društvu;
identifikovati ekološke probleme savremenog sveta i uočiti njihovu vezu sa čovekovim aktivnostima, kao i puteve za njihovo rešavanje;
shvatanje suštine i značaja populacione politike;
upoznavanje strukture i organizacije društva;
umeti prepoznati osnovne odlike društvenih grupa;
shvatanje pojma kulture i njenog značaj;
upoznavanje sa nastankom i razvojem religije;
uočavanje uticaja društva i socijalne sredine na pojedinca;
pronalaženje sopstvenog identiteta;
podsticanje uzajamnog razumevanja i tolerancije;
shvatanje pojmova: društvena promena, društvena pokretljivost, društveni razvoj, društveni napredak;
umeti prepoznati karakteristike razvoja savremenog društva.

2. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

dr S. Petrović, dr M. Mitrović, Sociologija za srednje stručne škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd

3. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA / MODULIMA

Filozofija

4. CILJEVI, ISHODI I PREPORUČENI SADRŽAJI PREDMETA PO RAZREDIMA

Razred: treći - Izborni predmet

Godišnji fond časova:

34 časa

CILJEVI

ISHODI MODULA
Po završetku programa učenik će:

PREPORUČENI SADRŽAJI I TEME

PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE PROGRAMA

Upoznavanje sa predmetom i zadacima sociologije.
Uočavanje karakteristika sociološkog metoda.
Shvatanje osnovnih socioloških pojmova.
Uviđanje specifičnosti sociologije u poređenju sa drugim društvenim naukama.

znati da odredi predmet i zadatke sociologije;
umeti da prepozna sličnosti i razlike između sociologije i drugih društvenih nauka;
razumeti karakteristike sociološkog metoda;
razlikovati globalni sociološki pristup od pristupa drugih društvenih nauka.

Predmet sociologije

Predmet i zadaci sociologije
Metod sociologije.
Odnos sociologije i drugih društvenih nauka.

Dijaloška metoda.
Navođenje primera.
Problemski pristup.
Temu realizovati kroz 3 časa

Isticanje značaja rada.
Razumevanje uloge rada u funkcionisanju veze priroda-čovek-društvo.
Shvatanje značaja podele rada.
Objasniti proces društvene reprodukcije.
Upoznavanje sa uslovima koji su doveli do nastanka robne proizvodnje.
Razumevanje suštine i osnovnih funkcija novca.
Uočavanje veze između kretanja stanovništva, ekoloških problema i tehničko-tehnološkog razvoja.
Shvatanje važnosti populacione politike.
Razvijanje sposobnosti mišljenja i kritičkog stava prema stvarnosti.
Razumevanje zavisnosti prirodnog okruženja i društva.

shvatiti značaj rada i njegovu ulogu u razvoju čoveka i društva;
prepoznati zakonitosti tržišta na primerima iz života;
razumeti suštinu novca i njegove funkcije;
umeti da objasni vezu između kretanja stanovništva, ekoloških problema i tehnološkog razvoja u svakodnevnim dešavanjima;
znati šta je populaciona politika;
razumeti kako različite naučne discipline doprinose boljem sagledavanju društvenih pojava;
znati da primeni metode učenja primerene sadržaju koji se uči;
koristiti informacije iz dnevne i periodične štampe, radija, televizije i interneta;
umeti da protumači dobijene informacije

Priroda, čovek, društvo

Rad - podela rada.
Društvena reprodukcija - osnovna obeležja robne proizvodnje.
Suština i osnovne funkcije novca.
Društvo i stanovništvo - populaciona politika.
Priroda i čovek u tehnološkom društvu.
Ekološki problemi.
Zadatak za učenike vezan za prikupljanje demografskih podataka svog mesta i njihova analiza i tumačenje.
Zadatak za učenike u cilju njihovog boljeg informisanja u vezi sa ekološkim problemima iz neposrednog okruženja
Evaluacija - test

Problemski pristup.
Dijaloška metoda.
Debata (tema - ekologija).
Grupni rad.
Temu realizovati kroz 5 časova

Upoznavanje strukture i organizacije društva.
Uviđanje značaja grupe i zajednice za pojedinca.
Upoznavanje sa načinom formiranja i suštinom etničkih zajednica.
Shvatanje značaja i načina funkcionisanja društvenih ustanova.
Razumevanje političkih institucija i pojmova vezanih za njih.
Snalaženje u institucijama koje služe ljudima za zadovoljavanje ličnih i zajedničkih potreba.

umeti da sagleda kompleksnost društvene strukture;
znati kako se formiraju i funkcionišu neke od najvažnijih društvenih grupa i zajednica;
shvatiti značaj grupe i zajednice za pojedinca;
razumeti šta su društvene institucije i organizacije;
umeti bolje da se snađe u društvenim institucijama;
biti u stanju da pronađe sopstveni identitet i uvažava sebe i druge.

Struktura i organizacija društva

Pojam i dimenzije društvene strukture.
Društvene grupe.
Društvene zajednice - porodica.
Etničke zajednice.
Društveno raslojavanje.
Društvene ustanove i organizacije.
Država i pravo.
Političke partije i pokreti.

Dijaloška metoda.
Prepoznavanje značenja i smisla.
Debata.
Grupni rad.
Samostalna izrada eseja.
Temu realizovati kroz 8 časova

Razumevanje kulturnih pojava i procesa.
Upoznavanje sa procesom nastanka i razvoja religije.
Uočavanje sličnosti i razlika među monoteističkim religijama.
Negovanje nacionalnog i kulturnog identiteta.
Razvijanje tolerantnog odnosa prema drugim društvenim grupama.
Shvatanje pojma filozofije, nauke i umetnosti.
Razumevanje morala i običaja.

znati šta je kultura i civilizacija;
uočiti osnovne karakteristike kulture;
umeti da prepozna razne oblike religije;
znati razliku između monoteističkih religija;
ispoljavati veći stepen tolerancije prema različitim kulturnim grupama;
uočiti razliku između filozofije, nauke i umetnosti;
shvatiti značaj morala i običaja;
poznavati načine na koje socijalna i kulturna sredina utiču na pojedinca;
uvideti važnost ličnog učešća u životu društvene zajednice.

Kultura i društvo

Pojam kulture i civilizacije.
Jezik, govor, simbol, znak.
Nastanak i razvoj religijske svesti.
Oblici religioznosti.
Mit i mitologija.
Monoteističke religije.
Jevrejstvo.
Hrišćanstvo.
Budizam.
Islam.
Moral i običaji.
Nauka i filozofija.
Umetnost.
Kultura i ličnost.
Evaluacija - test.
Poseta muzeju.

Problemski pristup.
Navođenje primera iz svakodnevnog života.
Grupni rad.
Dijaloška metoda.
Samostalna izrada eseja.
Temu realizovati kroz 15 časova

Razumevanje promenljivosti i razvojnosti društva.
Uviđanje uzroka i načina odvijanja društvenih promena.
Shvatanje pojmova promena, pokretljivost, razvoj, napredak.
Uočavanje osnovnih karakteristika savremenih društvenih promena.
Razumevanje kontinuiteta u razvoju društva

znati da prepozna uzroke koji dovode do promena u društvu;
umeti da razlikuje načine na koje se društvene promene odvijaju;
prepozna činioce promena u sopstvenom okruženju;
umeti da uporedi i objasniti promene u našem društvu i u drugim društvima.

Promene i razvoj društva

Pojam i vrste društvenih promena.
Društvena pokretljivost.
Društveni razvoj i njegovi činioci.
Razvojne perspektive savremenog društva.

Dijaloška metoda.
Šematski prikaz.
Rad u parovima.
Samostalna izrada eseja.
Temu realizovati kroz 3 časa

Filozofija

1. CILJEVI PREDMETA:

sticanje predstave o izvorištu pojmovnog mišljenja;
postepeno upoznavanje sa različitim misaonim polazištima i gledištima;
osposobljavanje učenika da čitaju filozofske tekstove, analiziraju ih, određuju ključne pojmove u nekom tekstu i iskažu šta im sve neki pojam objašnjava.

2. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

E. Fing, Uvod u filozofiju
Od Sokrata i dalje, srednjovekovna filozofija, Krešencov - Docokratovci
Bilo koji važeći srednjoškolski udžbenik za filozofiju ili hrestomatija tekstova

3. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA / MODULIMA

Sociologija
Građansko vaspitanje

4. CILJEVI, ISHODI I PREPORUČENI SADRŽAJI PREDMETA PO RAZREDIMA

Razred: treći - Izborni predmet

Godišnji fond časova:

32 časa

CILJEVI

ISHODI
Po završetku programa učenik će:

PREPORUČENI SADRŽAJI I TEME

PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE PROGRAMA

Upućivanje učenika na etimologiju i grčko poreklo filozofije.
Ljubav, prijateljstvo, mudrost.
Uočavanje suprotnosti između čuđenja i samorazumljivosti, mogući početak filozofije

znati da uoči da je nemoguće unapred dati neku definiciju filozofije, predmet i metod filozofije nisu unapred dati i da filozofija počinje mišljenjem;
uočiće razliku između nauka i filozofije;
poređenje sa umetnošću i mitologijom pomoći će im da shvate šta je izvorni doživljaj sveta;
izvornost shvatiti na primerima do sokratske misli kao i saznanje iz čega nastaje, šta sve određuje i šta se sve održava u svemu;
shvatiti pojmove kosmosa, fizisa, suprotnosti i uvodi ih u osnovno ontološko pitanje, "šta jeste".

Uvod u filozofiju na primerima do Sokratske misli

Poreklo pojma filozofije.
Izvori filozofskog mišljenja.
Odnos filozofije prema drugim oblastima duha.
Heraklit.
Parmenit.
Demorit.

Metod višefrontalne nastave (nastavni materijali, radioničarski pristup i rad na tekstu).
Temu realizovati kroz 7 teoretskih časova

Uočavanje opštosti i povezanosti etike i saznanja kod Sokrata i dalje.
Upoznavanje sa ontološkim statusom suština, opštosti i njihovo povezivane sa pitanjima istinitosti i objektivnosti.
Uočavanje veze pojmova građanin, država i mudrost.

učenik će shvatiti smisao stava spoznaj samoga sebe i značaj znanja za ispravno delovanje;
da shvati Platonovu i Aristotelovu filozofsku poziciju, šta znači odnos između materija i forme, šta je suština, šta definicija, kakav je odnos između rodova i vrsta i šta je najbolje;
upoznati pojam sreće i koji su neophodni uslovi za nju, u vezi sa tim i sa različitim oblicima vladanja i sa povezanošću vaspitanja i pravičnosti sa životom u državi.

Filozofija helenskog i helenističkog doba

Jedan Sokratov odnos prema sofistima i njegova ironija.
Platonova dijalektika.
Teorija ideja.
Platonovo učenje o državi.
Sokrat i Platon.
Aristotelova prava filozofije.
Etika i politika kod Aristotela.
Stojici i Epikur.

Višefrontalna nastava, radioničarski pristup, rad na tekstu i predavanju.
Temu realizovati kroz 10 teoretskih časova

Učenici treba da shvate pojmove komunikacije, revolucije, upotrebu kompasa i pronalazak štamparstva, pa iz tog da uoče položaj i odnos čoveka i sveta u modernom dobu.
Uočavanje da su se pojavile nove metode u naukama.
Novi odnos subjekta i objekta, odnosno projekat subjekta i saznanje da postavlja objekat tako da ima moć tehnološkog preobražaja objekta.
U političkoj filozofiji shvatiti pojmove građanskog društva i tolerancije.

znati da identifikuje potrebe za novom definicijom predmeta saznanja i za iznalaženje novih metoda nauka;
uoči razliku između racionalizma i empirizma, na primerima glavnih predstavnika;
znati diferenciranje politike i etike (makijavelizam) i u naznakama da se bavi problemima političke filozofije.

Moderno doba

Dekartovo učenje o metodi u poređenju sa Bekonovom indukcijom.
Kogito ergo sum, evidencija, prva i druga supstancija.
Spinoza i Dekartovi dokazi za postojanje boga.
Teorija saznanja kod Loka, empirizam i verifikacija.

Rad na tekstu.

Temu realizovati kroz 6 teoretskih časova

Upoznavanje Kantove transcendentalne pozicije u saznanju, etici i estetici.
Samosvest kod Fiktea.
Upućivanje na postojanje Hegelove dijalektičke trijade.

znati u čemu se sastoji opštost i nužnost principa apriori i kako se iz njih izvodi mogućnost saznanja u naukama, a nemogućnost metafizike kao nauke;
uočiti da je samoodređenje volja i autonomija nužni uslov modernog delovanja;
shvatiti pojam samosvesti kao identitet našega ja tj. da ga shvati kao samopostavljanje identiteta i razlike.

Nemački idealizam

Kantov stav prema racionalizmu i empirizmu.
Sintetički i analitički sudovi.
Kantov kategorički imperativ, primat praktičnog uma.
Refleksivna moć suđenja kod Kanta, lepo i uzvišeno.

Frontalna nastava, klasično predavanje.
Temu realizovati kroz 4 teoretska časa

Upoznavanje učenika sa različitim pravcima u savremenoj filozofiji i to kroz odnos savremene filozofije prema Kantu, Hegelu, metafizici, istoriji, nauci, hrišćanstvu.

umeti da obnovi stečena znanja i da se upozna sa sadržajima savremene filozofije.

Savremena filozofija

Pozitivizam, egzistencijalizam, racionalizam, iracionizam, Niče, fenomenologija, po izboru učenika.

Domaći rad, esej, prezentacija.
Temu realizovati kroz 5 teoretskih časova

Proračuni u hemiji

1. CILJEVI PREDMETA:

produbljivanje znanja o hemijskim promenama, procesima i zakonitostima;
osposobljavanje učenika za samostalno rešavanje zadataka u hemiji i sticanje trajnih znanja;
razvijanje logičkog i apstraktnog mišljenja;
formiranje osnova za nastavak obrazovanja;
podsticanje stručnog razvoja i usavršavanja u skladu sa individualnim sposobnostima potrebama društva.

2. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

R. Nikolajević, M. Šurjanović, Zbirka zadataka iz hemije
L. Stefan, Zbirka rešenih zadataka iz opšte i neorganske hemije
M. Krajačević, M. Ignjatov, O. Mladenović, Zbirka zadataka iz analitičke hemije
F. Miljanić, Egzakta - zbirka zadataka iz opšte i neorganske hemije
F. Miljanić, 300 zadataka iz organske hemije
M. Sikirica, Stehiometrija
S. Kevrešan, Računanje u hemiji
N. Dimitrijević, Z. Vujović, A. Dražić, I. Karadžić, Zbirka zadataka iz hemije sa rešenjima za pripremu prijemnog ispita na medicinskom i srodnim fakultetima

3. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA / MODULIMA

Opšta i neorganska hemija
Analitička hemija
Organska hemija

4. CILJEVI, ISHODI I PREPORUČENI SADRŽAJI PREDMETA PO RAZREDIMA

Razred: četvrti - Izborni predmet

Godišnji fond časova:

32 časa

CILJEVI

ISHODI
Po završetku programa učenik će:

PREPORUČENI SADRŽAJI I TEME

PREPORUČENO UPUTSTVO ZA OSTVARIVANJE PROGRAMA

Produbljivanje znanja hemijskim proračunima.

znati da primenjuje osnovne hemijske zakone za izračunavanje zadataka;
izvoditi stehiometrijska izračunavanja;
znati izračunavanja kvantitativnog sastava rastvora;
da primenjuje znanja iz termohemije i hemijske kinetike na konkretnim hemijskim procesima;
znati da izračuna: stepen disocijacije (a), konstantu disocijacije (Kd), pH i pOH u rastvorima elektrolita.

Izračunavanja u hemiji

Izračunavanja na osnovu hemijskih zakona.
Stehiometrijska izračunavanja.
Izračunavanja kvantitativnog sastava rastvora: maseni udeo (v), količinska koncentracija (c), razblaživanje rastvora, preračunavanje koncentracija.
Termohemija i hemijska kinetika - Le Šateljeov princip.
Izračunavanja u rastvorima elektrolita: stepen disocijacije (a), konstanta disocijacije (Kd), pH i pOH.

Jasno definisati hemijske proračune polazeći od predznanja učenika i insistirati na primeni tih znanja.
Rad izvoditi sa celim odeljenjem, grupno i individualno.
Temu realizovati kroz 17 teoretskih časova

savladavanje nomenklature neorganskih i organskih jedinjenja (tumačiti na primerima).
uočavanje razlika između strukturne geometrijske i optičke izometrije (tumačiti na primerima).

znati nomenklaturu neorganskih i organskih jedinjenja,
prepoznavati tip izomerije.

Hemijske veze u hemijskim jedinjenjima

Nomenklatura neorganskih jedinjenja - hidrida, oksida, kiselina, baza i soli.
Nomenklatura organskih jedinjenja.
Izomerija organskih jedinjenja - strukturna, geometrijska, optička izomerija.

Insistirati da učenici znaju da odrede nazive neorganskih i organskih jedinjenja.
Insistirati na savladavanju znanja iz izomerije.
Temu realizovati kroz 3 teoretska časa

Sticanje proširenih znanja o strukturi supstance i njihovim fizičkim i hemijskim svojstvima (tumačiti na primerima).

znati prirodu hemijske veze u neorganskim i organskim jedinjenjima;
razumeti međumolekulske interacije.

Nomenklatura i izomerija

Hemijske veze u neorganskim i organskim jedinjenjima - jonska veza, kovalentna veza (jednostruka, dvostruka, trostruka), polarna i nepolarna kovalentna veza, s i p kovalentne veze.
Međumolekulske veze - vodonična veza.

Insistirati na razlikovanju intermolekulskih i intermolekulskih veza.
Temu realizovati kroz 4 teoretska časa

Insistirati na razlikovanju intermolekulskih i intermolekulskih veza.

znati da hemijski predstavi konkretnu karakterističnu hemijsku reakciju: neutralizacije, hidrolize, supstancije, adicije, eliminacije.

Karakteristične reakcije u hemiji

Protolitičke reakcije - neutralizacija, hidroliza.
Oksido-redukcione reakcije.
Reakcije supstitucije.
Reakcije adicije.
Reakcije eliminacije.

Insistirati na uvežbavanju predstavljanja hemijskih reakcija hemijskim jednačinama.
Temu realizovati kroz 8 teoretskih časova

NASTAVNI PLAN I PROGRAM OGLEDA

Područje rada: HEMIJA, NEMETALI I GRAFIČARSTVO

Oblast: GRAFIČARSTVO

Obrazovni profili: TEHNIČAR ZA GRAFIČKU PRIPREMU - ogled
TEHNIČAR ZA OBLIKOVANJE GRAFIČKIH PROIZVODA - ogled

Trajanje obrazovanja: četiri godine

Cilj ogleda:

Unapređivanje kvaliteta i osavremenjivanje obrazovno-vaspitnog rada kroz:
uvođenje u svakodnevnu nastavnu praksu savremenih i efikasnih metoda rada sa učenicima;
uvođenje novog nastavnog plana i programa u cilju ostvarivanja ishoda stručnog obrazovanja i obrazovanja uopšte;
povećanje fonda časova vežbi i praktičnog rada, radi uspešnog ostvarivanja ciljeva obrazovanja za ovaj obrazovni profil;
uspostavljanje višeg nivoa korelacije nastavnih sadržaja;
uvođenja preduzetništva u nastavni program radi razvijanja preduzetničkog duha kod učenika;
izradu kriterijuma ocenjivanja i građenja standarda ocenjivanja učenika;
proveru koncepta stručne mature.

Uvođenje organizacionih novina:

prilagođavanje organizacije nastavnog procesa u školi, u okviru godišnjeg fonda časova, a u skladu sa postavljenim ishodima stručnog obrazovanja i uslovima rada u školi i na radnom mestu;
nastavni sadržaji su organizovani modularno za pojedine opštestručne i sve stručne predmete;
uvođenje izborne nastave, kao mogućnosti da učenik samostalno kreira deo svog obrazovanja;

Očekivani ishodi ogleda

Brzo adaptiranje učenika na uslove rada.
Unapređen i kvalitetan obrazovno-vaspitni rad kroz:

- efikasnije i podsticajnije metode rada sa učenicima primenjene u svakodnevnoj obrazovnoj praksi;

- efikasnije usvajanje generativnih, transfernih i funkcionalnih znanja i veština, relevantnih za buduću profesiju kao rezultat modularnog pristupa;

- ocenjivanje učenika u odnosu na očekivane ishode;

- razvijanje sistema praćenja ostvarenosti nastavnog programa na nivou škole i na nivou Republike.

Trajanje ogleda

Ogled se sprovodi od 1. septembra 2003. godine kroz najmanje tri generacije upisanih učenika. Odluku o prestanku ogleda doneće, nakon procene rezultata, ministar prosvete i sporta.

Način ostvarivanja ogleda

Ogled će biti realizovan na osnovu ovog nastavnog plana i programa.

Nastaviće se sa organizovanjem obuka nastavnika, za primene novih metoda rada sa učenicima, primene novog nastavnog programa i objektivnog ocenjivanja u svakodnevnoj obrazovnoj praksi.

Obuka za nastavnike srednjih stručnih škola u kojima se ostvaruje program ovog ogleda, organizuje se u sledećim oblastima koje su bitne za unapređenje kvaliteta obrazovnog rada:

nova koncepcija obrazovanja (usmerenost na ciljeve i ishode obrazovanja, modularni pristup u obrazovanju);
stručno usavršavanje nastavnika za primenu novih nastavnih metoda;
stručno usavršavanje nastavnika u okviru matične struke.

Nastavnici srednjih stručnih škola će u okviru obrazovno-vaspitnog rada primenjivati metode rada i ocenjivanja za koje su obučavani na seminarima.

U okviru Zavoda za unapređivanje vaspitanja i obrazovanja i stručnih aktiva zajednica stručnih škola biće izdvojene ključne teme u okviru kojih je potrebno stručno usavršavanje nastavnika.

Stručni timovi u školama i na nivou Republike sarađivaće na horizontalnom i vertikalnom povezivanju nastavnih sadržaja kako sa autorskim timom, tako i sa predstavnicima privrede.

Planirana je izrada testova sa zajedničkim sadržajima i zajednički postavljenim kriterijumima od strane stručnih timova koji će se formirati pri Zavodu za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja - Centru za stručno i umetničko obrazovanje i Zavodu za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja.

Način polaganja stručne mature biće propisani posebnim podzakonskim aktom.

Uslovi ostvarivanja programa ogleda

Ogled će se ostvarivati u uslovima svakodnevnog obrazovno-vaspitnog rada u školama.

Njegovo ostvarivanje podrazumeva uključenost i saradnju nastavnika, pomoćnih nastavnika i stručnih saradnika u okviru stručnih timova i stručnih organa u školama.

Vrsta stručne spreme nastavnika i pomoćnih nastavnika za ostvarivanje oglednog programa propisana je posebnim pravilnikom.

Ministarstvo prosvete i sporta, Zavod za unapređivanje vaspitanja i obrazovanja - Centar za stručno i umetničko obrazovanje i međunarodni programi podrške reformi stručnog obrazovanja pružiće kadrovsku i materijalnu podršku za realizaciju obuke profesora, materijal za rad, praćenje i evaluaciju ogleda.

Praćenje i vrednovanje ogleda

Praćenje i vrednovanje ogleda obavljaće Zavod za unapređivanje vaspitanja i obrazovanja - Centar za stručno i umetničko obrazovanje, a na osnovu posebnog uputstva za praćenje realizacije oglednih programa koja će biti naknadno publikovana.

Primena ogleda će biti praćena najmanje četiri puta u toku školske godine.

Na kraju školske godine, na osnovu različitih upitnika i izveštaja, biće ispitani ishodi obrazovno-vaspitnog rada, adekvatnost ocenjivanja, mišljenja učenika i nastavnika.

Rezultati ogleda biće objavljeni na način dostupan široj stručnoj javnosti.

1. CILJEVI I OČEKIVANI ISHODI STRUČNOG OBRAZOVANJA

za obrazovni profil: TEHNIČAR ZA GRAFIČKU PRIPREMU - ogled

CILJEVI STRUČNOG OBRAZOVANJA	OČEKIVANI ISHODI STRUČNOG OBRAZOVANJA Po završenom obrazovanju za ovaj profil, učenik će steći:
CILJEVI STRUČNOG OBRAZOVANJA	znanja	veštine	radne kompetencije
Osposobljavanje učenika da analizira, planira i organizuje rad u grafičkoj pripremi;	o grafičkim procesima i grafičkim materijalima; o tehničko-tehnološkoj dokumentaciji, o osnovama organizacije poslovanja, o grafičkim proračunima;	analitičke razrade tehnološkog procesa; pripreme tehničko-tehnološke dokumentacije; organizacije poslova u grafičkoj pripremi; veštine proračunavanja potrošnje potrebnog materijala;	prijema i pregleda rukopisa, originala i ostalih podataka bitnih za grafičku pripremu; pripreme za unos teksta i slike u računar; organizacije baze podataka;
Osposobljavanje učenika da unosi i oblikuje tekst u digitalnom obliku;	o tipografskim elementima sa likom i bez lika; o mikrotipografiji; o korekturi i korektorskim znacima; o osnovama računarstva i programiranja; o grafičkom oblikovanju; o književnoj tipografiji; o novinskoj tipografiji; o tabelarnoj tipografiji; o akcideničnoj tipografiji;	unošenja teksta: direktno preko tastature, pomoću programa za optičko prepoznavanje znakova i na druge načine; slepog kucanja; pravilnog korišćenja i održavanja računarske opreme; pripreme datoteke za ispis na papiru, filmu, podlozi za izradu štamparskih formi itd; provere kvaliteta obavljenog posla;	unosa i oblikovanja teksta u digitalnom obliku za potrebe štampanja različitih grafičkih proizvoda;
Osposobljavanje učenika da unese i obradi sliku u digitalnom obliku;	o vrstama originala za reprodukciju; o principu reprodukcije višetonskih originala; o principu reprodukcije višebojnih originala; o boji, sintezi boja i standardima za merenje boje; o mernim instrumentima, koji se koriste u reprodukciji; o sistemu upravljanja bojom; o principu rada skenera i osnovnim parametrima skenera; o programima za obradu slike; o standardima kvaliteta pri skeniranju; o principu rada i karakteristikama osvetljivača; o principu rada mašina za razvijanje filmova; o fotografskim materijalima; o kontroli kvaliteta filmova;	pripreme originala za skeniranje; skeniranja svih vrsta originala: jednotonskih, višetonskih, jednobojnih i višebojnih; odabiranja parametara skeniranja; korišćenja različitih programa za obradu slike; retuširanje slike u digitalnom obliku; korišćenja mernih instrumenata u reprodukciji; kontrole i upravljanje kvalitetom reprodukcije slike; pripreme datoteka za ispis na papiru, filmu i podlozi za izradu štamparske forme; rukovanja i održavanja osvetljivača i mašina za razvijanje filmova;	skeniranja svih vrsta originala za sve tehnike štampanja; izrade probnog otiska; izrade predloška za izradu svih tipova štamparskih formi;
Osposobljavanje učenika da objedini tekst i sliku tj. da izvrši prelom stranice;	o grafičkom oblikovanju o digitalnoj montaži; o izradi šeme za montažu stranice; o programima za prelom specijalnih vrsta slogova; o programima za prelom knjige, novina, tabela i akcidencije;	korišćenja računarske opreme i održavanja opreme; korišćenja programa za prelom knjige, novina, tabela, akcidencije i specijalnih vrsta sloga; korišćenja različitih fotomontažnih postupaka; odabiranja sistema za obradu teksta i slike;	preloma (montaže) stranica; izrade probnog otiska; pripreme datoteke za ispis stranica na papiru, filmu, podlozi za izradu štamparske forme itd;
Osposobljavanje učenika da objedini pojedinačne stranice u tabak tj. da izradi montažu tabaka;	o formatima papira; o iskorišćenju papira u štampi; o raspoređivanju stranica; o oznakama na štamparskom tabaku; o programima za montažu tabaka;	crtanje šeme za montažu tabaka; sečenja i lepljenja filmova kod ručne montaže; korišćenja programa kod elektronske montaže tabaka; kontrole gotove montaže;	izrade montaže tabaka ručnim i elektronskim postupkom;
Osposobljavanje učenika da izradi štamparske forme za sve tehnike štampe;	o postupcima za izradu štamparske forme za sve tehnike štampe; o kopirnim postupcima i kopirnim slojevima; o principu rada uređaja koji se koriste u izradi štamparske forme; o standardima i kontroli kvaliteta u izradi štamparske forme;	klasične izrade svih tipova štamparske forme uz primenu transparentnih kopirnih predložaka (pausa, filmova); digitalne izrade svih tipova štamparske forme (primena str-postupaka); korišćenja i održavanja uređaja i mernih instrumenata koji se koriste za izradu štamparske forme;	izrade štamparskih formi za sve tehnike štampe koristeći klasične kopirne predloške (filmove, pause) i digitalne za str-postupke;
Osposobljavanje učenika da obavlja sve poslove u skladu sa propisima o zaštiti zdravlja radne i životne sredine;	o propisima iz oblasti zaštite zdravlja i životne sredine; o sredstvima za ličnu i tehničku zaštitu na radu; o posledicama zagađivanja životne i radne sredine; o preventivnim merama za sprečavanje požara;	korišćenja sredstava za zaštitu na radu; sortiranja i pravilnog odlaganja otpada;	primene mere o zaštiti na radu;
Osposobljavanje učenika da po završetku školovanja prati stručnu literaturu kako bi unapredio i poboljšao sopstveni rad;	kako da koristi različite izvore informacija.	primene znanja o novim materijalima, uređajima i tehnološkim postupcima u grafičkoj pripremi.	primene novih saznanja u grafičkoj pripremi.

za obrazovni profil: TEHNIČAR ZA OBLIKOVANJE GRAFIČKIH PROIZVODA - ogled

CILJEVI STRUČNOG OBRAZOVANJA	OČEKIVANI ISHODI STRUČNOG OBRAZOVANJA Po završenom obrazovanju za ovaj profil, učenik će steći:
CILJEVI STRUČNOG OBRAZOVANJA	znanja	veštine	radne kompetencije
osposobljavanje učenika da grafičke proizvode pravilno analizira, planira, osmisli i organizuje koristeći klasične grafičke i slikarske tehnike;	o vrstama, oblicima i oblastima grafičkih proizvoda; o vrstama i primeni klasičnih grafičkih tehnika; o vrsti i primeni osnovnih klasičnih umetničkih tehnika potrebnih pri grafičkoj organizaciji i realizaciji; o primenama klasičnih, grafičkih i ostalih umetničkih tehnika za pravilno osmišljavanje grafičkih proizvoda (nalepnica, CD-omota, plakata, memoranduma, časopisa, omota za knjigu, ambalaže...);	analitičke razrade tehnologija grafičkih i slikarskih tehnika; analize pripreme osnovnih i adekvatnih tehnika za realizaciju grafičkih proizvoda; organizovanja poslova u grafičkoj pripremi (pri klasičnoj organizaciji grafičke pripreme);	prijema i pregleda grafičkih proizvoda; planiranja koja od klasičnih grafičkih ili umetničkih tehnika najbolje odgovara i rešava grafički zadatak; organizacije rešavanja ovog grafičkog zadatka;
osposobljavanje učenika za angažovanje na svim oblicima grafičkih kompjuterskih programa;	o vrstama grafičkih kompjuterskih programa; o primeni grafičkih kompjuterskih programa; o korišćenju i upotrebi kompjuterskih grafičkih programa za pravilno oblikovanje grafičkih proizvoda (nalepnica, CD-omota, plakata, memoranduma, časopisa, omota za knjigu, ambalaže...); o formatima papira; o iskorišćenju papira u štampi;	analitičke razrade tehnološkog procesa pri upotrebi grafičkog kompjuterskog programa; analiza primene adekvatnih kompjuterskih grafičkih programa za realizaciju zadatog grafičkog proizvoda (nalepnica, CD-omota, plakata, memoranduma, časopisa, omota za knjigu, ambalaže...); organizovanje poslova u grafičkoj pripremi pri korišćenju kompjuterskih grafičkih programa;	prijema svih potrebnih podataka, elemenata i sadržaja vezanih za dati grafički proizvod; planiranja odgovarajućih procedura za organizovanje ovog zadatka; organizacije potrebnih priprema podataka pri realizaciji datih zadataka; organizacije i angažovanja svih potrebnih činioca koji će sudelovati u realizaciji zadatog grafičkog problema;
osposobljavanje učenika da unese i obradi sliku u digitalnom obliku;	o vrstama originala za reprodukciju; o boji, sintezi boja i standardima za merenje boje; o sistemu upravljanja boljom; o principu rada skenera i osnovnim parametrima skenera; o programima za obradu slike; o standardima kvaliteta pri skeniranju; o principu rada i karakteristikama osvetljivača; o principu rada mašina za razvijanje filmova; o fotografskim materijalima; o kontroli kvaliteta filmova;	pripreme originala za skeniranje; skeniranja svih vrsta originala: jednotonskih, višetonskih, jednobojnih i višebojnih; odabiranja parametara skeniranja; korišćenja različitih programa za obradu slike; retuširanje slike u digitalnom obliku; kontrole i upravljanje kvalitetom reprodukcije slike; pripreme fajlova za ispis na papiru, filmu i podlozi za izradu štamparske forme;	skeniranja svih vrsta originala za sve tehnike štampanja; izrade probnog otiska; izrade predloške za izradu svih tipova štamparskih formi;
osposobljavanje učenika da samostalno kreira i realizuje zadatak (nalepnica, CD-omota, plakata, memoranduma, časopisa, omota za knjigu, ambalaže...) u odgovarajućem grafičkom programu;	o primeni stečenog znanja za kreiranje grafičkih proizvoda; o odabiru odgovarajućeg (ili odgovarajućih) programa za realizaciju grafičkog proizvoda; o osmišljavanju (kreiranju) izgleda i oblika predmeta koji se realizuju kasnijim isecanjem i spajanjem iz klasičnog štampanja;	digitalne izrade i osmisle grafičke proizvode za sve tipove štampanih formi; digitalnog kreiranja i izrada novoosmišljenih predmeta;	izrade grafičkih proizvoda u digitalnom obliku;
osposobljavanje učenika da po završenom školovanju i dalje radi na svom daljem usavršavanju putem praćenja stručne literature i stručnih informacija koje može dobiti i putem interneta.	o formatima papira; o iskorišćenju papira u štampi; o raspoređivanju stranica; o oznakama na štamparskom tabaku; o programima za montažu tabaka; o korišćenju interneta;	crtanja šeme za montažu tabaka; sečenja i lepljenja filmova kod ručne montaže; korišćenja programa kod elektronske montaže tabaka; kontrole gotove montaže.	izrade montaže tabaka ručnim i elektronskim postupkom.

II NASTAVNI PLAN

Nedeljni i godišnji fond časova obaveznih i izbornih predmeta

za obrazovni profil TEHNIČAR ZA GRAFIČKU PRIPREMU - ogled

	I RAZRED		II RAZRED		III RAZRED		IV RAZRED		UKUPNO
	nedeljno	godiš.	nedeljno	godiš.	nedeljno	godiš.	nedeljno	godiš.	nedeljno	godiš.
A: OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI	11	407	9	333	9	315	9	270	40	1325
1a. Srpski jezik i književnost	3	111	3	111	3	105	3	90	12	417
1b. Srpski jezik kao nematernji jezik
2. _________ jezik i književnost
3. Strani jezik	2	74	2	74	2	70	2	60	8	278
4. Fizičko vaspitanje	2	74	2	74	2	70	2	60	8	278
5. Matematika	2	74	2	74	2	70	2	60	8	278
6. Računarstvo i informatika	2	74							2	74
B: OPŠTESTRUČNI PREDMETI	9	333	11	407	2	70	4	120	26	930
1. Tehničko crtanje sa nacrtnom geometrijom	2	74							2	74
2. Likovna kultura	1	37							1	37
3. Fizika	2	74							2	74
4. Hemija	2	74	2	74					4	148
5. Osnovi grafičke tehnike	2	74	2	74					4	148
6. Osnovi elektrotehnike i elektronike			2	74					2	74
7. Grafičko oblikovanje i pismo			3	111					3	111
8. Tehnologija grafičkog materijala			2	74	2	70			4	144
9. Proračuni u grafičkoj tehnici							2	60	2	60
10. Preduzetništvo u grafičkoj industriji							2	60	2	60
V: STRUČNI PREDMETI	8	296	8	296	18	690	16	600	50	1882
1. Tehnologija tipografije	2	74	2	74	2	70	2	60	8	278
2. Tehnologija reprodukcije					2	70	2	60	4	130
3. Tehnologija izrade štamparske forme					2	70			2	70
4. Praktična nastava	6	222	6	222	12	480	12	480	36	1404
G: IZBORNI PREDMETI	4	148	4	148	3	105	3	90	14	491
1. Izborni predmet predviđen Zakonom	1	37	1	37	1	35	1	30	4	139
2. Izborni predmeti predviđeni Programom ogleda	3	111	3	111	2	70	2	60	10	352
Ukupno: A + B + V + G	32	1184	32	1184	32	1120	32	960	128	4628

Broj časova po predmetima dat je na nedeljnom nivou kao zbir časova teorije, vežbi i praktične nastave, a prema programu predmeta.

Blok nastava se prikazuje u ukupnom zbiru na godišnjem nivou za odgovarajući predmet u okviru koga se realizuje, a prema programu predmeta.

Nedeljni i godišnji fond časova obaveznih i izbornih predmeta

za obrazovni profil TEHNIČAR ZA OBLIKOVANJE GRAFIČKIH PROIZVODA - ogled

	I RAZRED		II RAZRED		III RAZRED		IV RAZRED		UKUPNO
	nedeljno	godiš.	nedeljno	godiš.	nedeljno	godiš.	nedeljno	godiš.	nedeljno	godiš.
A: OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI	13	481	9	333	9	315	9	270	40	1399
1a. Srpski jezik i književnost	3	111	3	111	3	105	3	90	12	417
1b. Srpski jezik kao nematernji jezik
2. _________ jezik i književnost
3. Strani jezik	2	74	2	74	2	70	2	60	8	278
4. Fizičko vaspitanje	2	74	2	74	2	70	2	60	8	278
5. Matematika	2	74	2	74	2	70	2	60	8	278
6. Računarstvo i informatika	2	74							2	74
7. Hemija	2	74							2	74
B: OPŠTESTRUČNI PREDMETI	4	148	4	148	2	70	2	60	12	426
11. Tehničko crtanje sa nacrtnom geometrijom	2	74
12. Osnovi grafičke tehnike	2	74	2	74					4	148
13. Tehnologija grafičkog materijala			2	74	2	70			4	144
14. Preduzetništvo u grafičkoj industriji							2	60	2	60
V: STRUČNI PREDMETI	12	444	15	555	19	665	18	540	64	2384
5. Oblikovanje grafičkih proizvoda	2	74	3	111	3	105	2	60	10	350
6. Istorija umetnosti sa teorijom forme	2	74	2	74	2	70			6	218
7. Pismo	2	74	2	74					4	148
8. Fotografija			2	74					2	74
9. Psihologija					2	70			2	70
10. Umetnost i vizuelno opažanje							2	60	2	60
11. Estetika							2	60	2	60
12. Praktična nastava	6	222	6	222	12	480	12	480	36	1404
G: IZBORNI PREDMETI	3	111	4	148	2	70	3	90	12	419
1. Izborni predmet predviđen Zakonom	1	37	1	37	1	35	1	30	4	139
2. Izborni predmeti predviđeni Programom ogleda	2	74	3	111	1	35	2	60	7	280
Ukupno: A + B + V + G	32	1184	32	1184	32	1120	32	960	128	4628

Broj časova po predmetima dat je na nedeljnom nivou kao zbir časova teorije, vežbi i praktične nastave, a prema programu predmeta.

Blok nastava se prikazuje u ukupnom zbiru na godišnjem nivou za odgovarajući predmet u okviru koga se realizuje, a prema programu predmeta.

Lista ponuđenih izbornih predmeta po razredima

G: IZBORNI PREDMETI	TEHNIČAR ZA GRAFIČKU PRIPREMU - ogled -	TEHNIČAR ZA OBLIKOVANJE GRAFIČKIH PROIZVODA - ogled -
Izborni predmet predviđen Zakonom
1. Građansko vaspitanje / Verska nastava	I-IV	I-IV
Izborni predmeti predviđeni Programom ogleda
1. Istorija	I, II	I, II
2. Industrijska geografija	I, II	I, II
3. Muzička umetnost	I, II	I, II
4. Fizika		I
5. Hemija		II
6. Logika i homotetija	I
7. Trigonometrija	II
8. Vektori	III
9. Kompleksni brojevi	IV
10. Ekologija	II	II
11. Sociologija	III	III
12. Filozofija	IV	IV
13. Ustav i prava građana	III ili IV	III ili IV
14. Osnovi WEB dizajna	III	III
15. Osnovi kompjuterske animacije	IV	IV

Izborna nastava sastoji se svake školske godine iz:

izbornog predmeta predviđenog Zakonom: Građansko vaspitanje ili Verska nastava (1 čas nedeljno tokom školske godine) i

za obrazovni profil: TEHNIČAR ZA GRAFIČKU PRIPREMU - ogled

izbornog predmeta predviđenog Programom ogleda:

- dva izborna predmeta predviđena Programom ogleda u III i IV razredu - svaki po 1 čas nedeljno tokom školske godine (sa mogućnošću realizacije u bloku, ili sa 2 časa nedeljno u toku jednog polugodišta);

- tri izborna predmeta predviđena Programom ogleda u I i II razredu - svaki po 1 čas nedeljno tokom školske godine (sa mogućnošću realizacije u bloku, ili sa 2 časa nedeljno u toku jednog polugodišta).

za obrazovni profil: TEHNIČAR ZA OBLIKOVANJE GRAFIČKIH PROIZVODA - ogled

izbornog predmeta predviđenog Programom ogleda:

- dva izborna predmeta predviđena Programom ogleda u I i IV razredu - svaki po 1 čas nedeljno tokom školske godine (sa mogućnošću realizacije u bloku, ili sa 2 časa nedeljno u toku jednog polugodišta);

- tri izborna predmeta predviđenog Programom ogleda u II razredu - svaki po 1 čas nedeljno tokom školske godine (sa mogućnošću realizacije u bloku, ili sa 2 časa nedeljno u toku jednog polugodišta);

- jednog izbornog predmeta predviđena Programom ogleda u III razredu - po 1 čas nedeljno tokom školske godine (sa mogućnošću realizacije u bloku, ili sa 2 časa nedeljno u toku jednog polugodišta).

Lista izbornih predmeta nije konačna i može se dopuniti na predlog škole koja sprovodi ogled, programom koji je prethodno odobrilo Ministarstvo prosvete i sporta. Ostvaruje se iz onih predmeta za koje se izjasni najmanje 30% učenika oglednog odeljenja.

U toku školovanja učenik može da bira određene predmete samo jedanput

za obrazovni profil TEHNIČAR ZA GRAFIČKU PRIPREMU - ogled: muzička umetnost, industrijska geografija, ekologija, sociologija, filozofija
za obrazovni profil: TEHNIČAR ZA OBLIKOVANJE GRAFIČKIH PROIZVODA - ogled: muzička umetnost, industrijska geografija, fizika, ekologija, hemija, sociologija, filozofija.

Ostvarivanje programa ogleda

Predviđen broj učenika u odeljenju je 20.

Nastava iz sledećih predmete odvija se po grupama kroz vežbe (V), praktičnu nastavu (PN) i nastavu u bloku (B).

za obrazovni profil: TEHNIČAR ZA GRAFIČKU PRIPREMU - ogled

razred	predmet / modul	godišnji fond časova			broj učenika u grupi
razred	predmet / modul	V	PN	B	broj učenika u grupi
I	Računarstvo i informatika	74			10
	Likovna kultura	6			10
	Praktična nastava		222		10
II	Grafičko oblikovanje i pismo	74			10
II	Praktična nastava		222		10
III	Praktična nastava		420	60	10
IV	Praktična nastava		360	120	10

za obrazovni profil: TEHNIČAR ZA OBLIKOVANJE GRAFIČKIH PROIZVODA - ogled

razred	predmet / modul	godišnji fond časova			broj učenika u grupi
razred	predmet / modul	V	PN	B	broj učenika u grupi
I	Računarstvo i informatika	74			10
	Oblikovanje grafičkih proizvoda	14			10
	Istorija umetnosti sa teorijom forme	10			10
	Pismo	74			10
	Praktična nastava		222		10
II	Oblikovanje grafičkih proizvoda	21			10
	Istorija umetnosti sa teorijom forme	8			10
	Pismo	74			10
	Praktična nastava		222		10
III	Oblikovanje grafičkih proizvoda	35			10
	Istorija umetnosti sa teorijom forme	8			10
	Praktična nastava		420	60	10
IV	Oblikovanje grafičkih proizvoda	30
IV	Praktična nastava		360	120	10

Ostali obavezni oblici obrazovno-vaspitnog rada tokom školske godine

	I RAZRED časova	II RAZRED časova	III RAZRED časova	IV RAZRED časova	UKUPNO časova
Čas odeljenskog starešine	do 74	do 74	do 70	do 60	do 278
Dodatni rad*	do 37	do 37	do 35	do 30	do 139
Dopunski rad*	do 37	do 37	do 35	do 30	do 139
Pripremni rad*	do 37	do 37	do 35	do 30	do 139

* Ako se ukaže potreba za ovim oblicima rada

Fakultativni oblici obrazovno-vaspitnog rada tokom školske godine po razredima

	I	II	III	IV
Ekskurzija	1-2 dana	2-3 dana	3-4 dana	do 5 dana
Jezik drugog naroda ili nacionalne manjine sa elementima nacionalne kulture	2 časa nedeljno
Drugi strani jezik	2 časa nedeljno
Drugi predmeti *	1 - 2 časa nedeljno
Stvaralačke i slobodne aktivnosti učenika (hor, sekcije i drugo)	30 - 60 časova godišnje
Društvene aktivnosti - učenički parlament, učeničke zadruge	15 - 30 časova godišnje
Kulturna i javna delatnost škole	2 radna dana

* Pored navedenih predmeta škola može da organizuje, u skladu sa opredeljenjima učenika, fakultativnu nastavu iz predmeta koji su utvrđeni nastavnim planom drugih obrazovnih profila istog ili drugog područja rada, kao i u nastavnim planovima gimnazije, ili po programima koji su prethodno doneti.

Ostvarivanje školskog programa po nedeljama

razred	razredno-časovna nastava	mentorski rad (nastava u bloku)	obavezne vannastavne aktivnosti	ostalo (matura)	ukupno radnih nedelja
I	37		2		39
II	37		2		39
III	35	2	2		39
IV	30	4	2	3	39

III NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA OGLEDA (UPUTSTVO)

Nastavni plan i program za obrazovni profil tehničar za grafiku pripremu i tehničar za oblikovanje grafičkih proizvoda - ogled ostvaruje se u školama gde su školski prostor, oprema i nastavna sredstva propisani:

Pravilnikom o bližim uslovima u pogledu prostora, opreme i nastavnih sredstava za ostvarivanje plana i programa zajedničkih predmeta u stručnim školama za obrazovne profile III i IV stepena stručne spreme - "Službeni glasnik Republike Srbije - Prosvetni glasnik", broj 7/91 i
Pravilnikom o bližim uslovima u pogledu prostora, opreme i nastavnih sredstava za ostvarivanje planova i programa obrazovanja i vaspitanja za stručne predmete za obrazovne profile III i IV stepena stručne spreme u stručnim školama područja rada hemija, nemetali i grafičarstvo - "Službeni glasnik Republike Srbije - Prosvetni glasnik", br. 9/91 i 15/97.

Nastavnici sami pripremaju potrebna nastavna sredstva (dijapozitive, grafofolije, šeme i Power Point prezentacije) u skladu sa ovim nastavnim programom, koristeći:

publikovana multimedijalna nastavna sredstva (štampana literatura, različite publikacije, zbirke dijapozitiva, odgovarajuće video kasete i elektronske publikacije);
Internet.

Nastava se realizuje uz korišćenje:

računara i projektora za Power Point prezentacije;
skenera;
dijaprojektora;
grafoskopa;
televizora i video rekordera.

Detaljna uputstva za ostvarivanje programa data su uz svaki predmet pojedinačno.

Strani jezik (L2)

1. CILJEVI PREDMETA:

Nastava stranog jezika u srednjem stručnom obrazovanju predstavlja kontinuitet nastave stranog jezika u prethodnom školovanju. Ciljevi ove nastave su:
utvrđivanje znanja i dalje obučavanje učenika da komuniciraju sa ljudima iz drugih zemalja o opštima temama;
razvijanje odnosa tolerancije kroz upoznavanje kulture i načina života drugih naroda;
sticanje osnovnih jezičkih znanja i kompetencija u skladu sa potrebama struke i zanimanja.

2. ISHODI NASTAVE STRANOG JEZIKA NA KRAJU ČETVOROGODIŠNJEG SREDNJEG STRUČNOG OBRAZOVANJA

Jezičke aktivnosti		po završetku četvorogodišnjeg obrazovanja:
JEZIČKA RECEPCIJA	SLUŠANJE	razume osnovni smisao informacija i tekstova koji govore o poznatim temama razume jednostavne informacije i instrukcije u okviru svoje struke razume osnovne informacije u radio ili televizijskim emisijama ako se govori o poznatim temama iz domena njegovog interesovanja ili struke
	ČITANJE	razume jednostavne natpise, etikete na proizvodima, reklamni materijal, uputstva za upotrebu pronalazi potrebnu informaciju u tekstu otkriva značenje nepoznatih reči na osnovu poznatog konteksta ili ličnog - profesionalnog iskustva razume u opštim crtama tekstove koji sadrže frekventne reči i strukture iz svakodnevnog života i strukture
JEZIČKA PRODUKCIJA	GOVOR	govori o bliskim temama i događajima (porodica, hobi, posao) koristeći jednostavne reči i rečenice govori o sebi (lični podaci, obrazovanje) traži i daje informacije iz svoje struke može da opiše kako se nešto radi i da uputstva iz svoje struke
	PISANJE	piše kratke jednostavne tekstove u različite svrhe (poruke, uputstva, popunjava upitnike, formulare, piše lična i jednostavna poslovna pisma prema modelu)
INTERAKCIJA		komunicira u svakodnevnim situacijama (pita, predlaže, traži i daje uputstva ili obaveštenja) prima i prenosi jednostavne poruke (prijateljima, kolegama) koje se odnose na neposredne potrebe piše jednostavna pisma i poruke da bi tražio ili preneo informaciju, izrazio zahvalnost ili izvinjenje
MEDIJACIJA		rezimira ili prepričava kraće delove teksta ili audio vizuelnog zapisa jednostavnim jezičkim sredstvima
ZNANJA O JEZIKU		poznaje leksiku i gramatičke sadržaje jezika koji uči na nivou koji mu omogućava da razume, govori ili piše o temama iz svakodnevnog života ili struke uočava osnovne sličnosti i razlike između maternjeg jezika i stranog jezika koji uči
MEDIJSKA PISMENOST		koristi sadržaje medijske produkcije radi zadovoljenja ličnog interesovanja i profesionalnih potreba (knjige, časopise, prospekte, kataloge, rečnike, audio i video zapise, kompakt disk, internet)

3. PREPORUČENA LITERATURA ZA REALIZACIJU PREDMETA

postojeći odobreni udžbenici
popularna literatura
Internet

4. KORELACIJA SA DRUGIM PREDMETIMA

Srpski jezik i književnost
stručni predmeti

5. PREPORUČENI SADRŽAJI ZA STRANI JEZIK U SREDNJEM STRUČNOM OBRAZOVANJU

I RAZRED	II RAZRED	III RAZRED	IV RAZRED
OPŠTE TEME 80%	OPŠTE TEME 70%	OPŠTE TEME 60%	OPŠTE TEME 50%
Svakodnevni život (organizacija vremena, poslova, slobodno vreme) Hrana i zdravlje (navike u ishrani, karakteristična jela i pića u zemljama sveta) Poznati gradovi i njihove znamenitosti Sportovi i poznata sportska takmičenja Život i dela slavnih ljudi XX veka (iz sveta nauke, kulture) Mediji (štampa, televizija) Hrabra i plemenita dela ljudi (interesantne životne priče i događaji) Svet kompjutera (rasprostranjenost i primena)	Mesta, ljudi i znamenitosti u svetu Putovanja (turistička, poslovna; transport, hoteli, kupovina, obilazak znamenitosti, zabava) Prijateljstvo i druženje Život u gradu (ulice, ustanove; problemi buke, zagađenosti, gužvi) Štampa i televizija (aktuelni i interesantni događaji i priče) Ljudska solidarnost i podvizi Iz sveta filma, muzike, umetnosti	Životna sredina (uticaj nove tehnologije na biljni, životinjski svet, zdravlje ljudi) Tekovine kulture, znamenitosti i zanimljivosti iz sveta Iz života mladih (zabava, sport, obrazovanje) Običaji i praznici naroda sveta Značajna otkrića, pronalasci i događaji u XX veku Knjige, filmovi, muzika	Države i gradovi sveta (savremeni život, kulturne tekovine, znamenitosti) Međunarodna saradnja i međunarodne organizacije Marketing (roba i usluge karakteristične za određene gradove, regione) Svet rada (zanimanja, organizacija preduzeća; odnos prema radu) Svet budućnosti (tehnologija, životna sredina, stanovništvo)
STRUČNE TEME* 20%	STRUČNE TEME* 30%	STRUČNE TEME* 40%	STRUČNE TEME* 50%
izbor tema u vezi sa materijalom, alatom, procesom rada i poslovnim situacijama bitnim za struku i zanimanje	izbor tema u vezi sa materijalom, alatom, procesom rada i poslovnim situacijama bitnim za struku i zanimanje	izbor tema u vezi sa materijalom, alatom, procesom rada i poslovnim situacijama bitnim za struku i zanimanje	izbor tema u vezi sa materijalom, alatom, procesom rada i poslovnim situacijama bitnim za struku i zanimanje
FUNKCIJE	FUNKCIJE	FUNKCIJE	FUNKCIJE
Pozdravljanje i predstavljanje u susretu sa ljudima Zahvaljivanje, izvinjavanje Molbe, naredbe Izražavanje dopadanja i nedopadanja Traženje informacije Davanje informacije (o vremenu i mestu) Opisivanje ljudi, stvari, aktivnosti	Traženje i davanje dozvole Traženje i davanje uputstva za pravac kretanja Predlaganje i ubeđivanje Odbijanje zahteva ili molbe Izražavanje slaganja i neslaganja Izražavanje želje, potrebe Izražavanje interesovanja	Izražavanje preferenci Izražavanje planova i namera u budućnosti Izražavanje verovatnoće Traženje i nuđenje pomoći Izveštavanje (pripovedanje o prošlim događajima) Izražavanje saosećanja, ohrabrenja	Izražavanje pretpostavke, mogućnosti, verovatnoće, sigurnosti Traženje usluge, prigovor, izvinjavanje, zahvaljivanje Davanje informacija o sebi (u razgovoru za posao) Pisanje pisma (lična i jednostavna poslovna) Pisanje CURICULUM VITAE (CV)

* Izbor stručnih tema izvršiti u saradnji sa stručnim većem nastavnika stručnih predmeta u školi.

Sledeći