• Stican/je znanja, veština i formiranje vrednosnih stavova informatičke pismenosti neophodnih za život i rad u savremenom društvu.
TEMA |
CILJ |
ISHODI
Po završetku teme učenik će biti u stanju da: |
PREPORUČENI SADRŽAJI PO TEMAMA |
NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA |
Srpska država i državnost |
• Proširivanje znanja o nastanku moderne srpske države i najvažnijim odlikama srpske državnosti.
• Razvijanje svesti o značaju srednjovekovne državnosti za nastanak moderne srpske države.
• Uočavanje uloge znamenitih ličnosti u razvoju srpske državnosti.
• Razumevanje najznačajnijih ideja modernog doba i njihovog uticaja u procesu stvaranja srpske države.
• Razumevanje međunarodnog konteksta u kome nastaje i postoji srpska država. |
• prepozna različite istorijske sadržaje (ličnosti, događaje, pojave i procese) i dovede ih u vezu sa odgovarajućom vremenskom odrednicom i istorijskim periodom;
• razlikuje periode u kojima je postojala, prestala da postoji i ponovo nastala srpska država;
• navede i uporedi odlike srpske državnosti u srednjem i novom veku;
• uoči uticaj evropskih revolucionarnih zbivanja na razvoj srpske nacionalne i državne ideje;
• objasni uzroke i posledice Srpske revolucije, oslobodilačkih ratova 1876-1878, Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata;
• uoči i objasni na istorijskoj karti promene granica srpske države;
• locira mesta najvažnijih bitaka koje su vođene tokom Srpske revolucije, oslobodilačkih ratova 1876-1878, Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata;
• opiše ulogu istaknutih ličnosti u Srpskoj revoluciji, u razvoju državnih institucija i formiranju modernog političkog sistema, u oslobodilačkim ratovima 1876-1878, Balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu;
• izvede zaključak o značaju ustavnosti za razvoj modernog političkog sistema. |
• Srpska državnost u srednjem veku.
• Srpski narod i njegovi susedi u srednjem veku.
• Položaj Srba pod osmanskom, habzburškom i mletačkom vlašću (XVI-XVIII vek).
• Srpska revolucija 1804-1835. i njeno mesto u kontekstu evropskih zbivanja.
• Razvoj državnih institucija.
• Razvoj ustavnosti.
• Uloga modernih dinastija (Karađorđevići, Obrenovići, Petrovići) u razvoju srpske državnosti.
• Ratovi Srbije i Crne Gore za nezavisnost 1876-1878.
• Formiranje modernog političkog sistema i nastanak stranaka (radikalne, liberalne i naprednjačke).
• Položaj Srba pod osmanskom i habzburškom vlašću u XIX i početkom XX veka.
• Srbija i Crna Gora u Balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu.
• Najznačajnije ličnosti (vožd Karađorđe Petrović, knez Miloš Obrenović, prota Mateja Nenadović, mitropolit Stefan Stratimirović, Dimitrije Davidović, Toma Vučić Perišić, Ilija Garašanin, knez Aleksandar Karađorđević, knez Mihailo Obrenović, Vladimir Jovanović, Svetozar Miletić, kralj Milan Obrenović, vladika Petar I Petrović, vladika Petar II Petrović, knjaz Danilo Petrović, knjaz Nikola Petrović, Luka Vukalović, Jovan Ristić, Stojan Novaković, Nikola Pašić, kralj Aleksandar Obrenović, kralj Petar I Karađorđević, prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević, Radomir Putnik, Stepa Stepanović, Živojin Mišić, Petar Bojović, Janko Vukotić...). |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Oblici nastave:
Predmet se realizuje kroz sledeće oblike nastave:
• teorijska nastava.
Mesto realizacije nastave:
• Teorijska nastava se realizuje u učionici ili odgovarajućem kabinetu.
Ocenjivanje:
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• praćenje ostvarenosti ishoda
• testove znanja.
Okvirni broj časova po temama:
• Srpska država i državnost - 34 časa;
• Srpski narod u jugoslovenskoj državi - 16 časova;
• Dostignuća srpske kulture - 11 časova;
• Srpski narod i Srbija u savremenom svetu - 9 časova.
Preporuke za realizaciju nastave:
• struktura programa koncipirana je s ciljem da pomogne nastavniku u planiranju neposrednog rada sa učenicima, olakšavajući mu određivanje obima i dubine obrade pojedinih nastavnih sadržaja,
• za svaku tematsku celinu dati su ciljevi, ishodi i sadržaji, a ishodi treba da posluže da nastavni proces bude tako oblikovan da se navedeni ciljevi ostvare, |
Srpski narod u jugoslovenskoj državi |
• Proširivanje znanja o jugoslovenskoj ideji i nosiocima ideje stvaranja jugoslovenske države.
• Razumevanje međunarodnog konteksta u kome nastaje jugoslovenska država.
• Proširivanje znanja o odlikama jugoslovenske države.
• Proširivanje znanja o položaju srpskog naroda u jugoslovenskoj državi.
• Uočavanje uloge znamenitih ličnosti u političkom životu jugoslovenske države.
• Sagledavanje međunarodnog položaja jugoslovenske države. |
• obrazloži najvažnije motive i uzroke stvaranja jugoslovenske države;
• uoči značaj nastanka jugoslovenske države za srpski narod;
• identifikuje odlike jugoslovenske države kao monarhije i kao republike;
• razlikuje osobenosti društveno-političkih sistema koji su postojali u jugoslovenskoj državi;
• uoči i razume međunarodni položaj jugoslovenske države;
• obrazloži doprinos jugoslovenskih antifašističkih pokreta pobedi saveznika u Drugom svetskom ratu;
• imenuje najvažnije ličnosti koje su uticale na društveno-politička zbivanja u Jugoslaviji. |
• Jugoslovenska ideja i konstituisanje države.
• Odlike političkog sistema u jugoslovenskoj kraljevini (političke borbe, Vidovdanski i Oktroisani ustav, lični režim kralja Aleksandra, stvaranje Banovine Hrvatske i otvaranje srpskog pitanja).
• Aprilski rat i posledice poraza, genocid nad Srbima u NDH.
• Otpor, ustanak i građanski rat.
• Bilans rata i doprinos Jugoslavije pobedi antifašističke koalicije.
• Proglašenje republike i izgradnja novog državnog i društvenog uređenja.
• Sukob Jugoslavije i socijalističkih zemalja - rezolucija Informbiroa, Goli otok.
• Jugoslavija između istoka i zapada.
• Razbijanje i raspad Jugoslavije - poraz Jugoslavije kao ideje, političkog projekta i društvenog sistema, velike sile i jugoslovenska kriza, ratovi u Sloveniji, Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini, nastanak novih država, sukobi na Kosovu i Metohiji i NATO intervencija 1999, Kosovsko pitanje, razdvajanje Srbije i Crne Gore.
• Najznačajnije ličnosti (kralj Aleksandar I Karađorđević, Nikola Pašić, Stjepan Radić, Ljuba Davidović, Svetozar Pribićević, Anton Korošec, Milan Stojadinović, Vlatko Maček, knez Pavle Karađorđević, kralj Petar II Karađorđević, general Dragoljub Mihailović, general Milan Nedić, Ante Pavelić, Josip Broz Tito, Slobodan Milošević, Franjo Tuđman...). |
Preporuke za realizaciju nastave:
• sadržaje treba prilagođavati učenicima, kako bi najlakše i najbrže dostigli navedene ishode,
• nastavnik ima slobodu da sam odredi raspored i dinamiku aktivnosti za svaku temu, uvažavajući ciljeve predmeta, program se može dopuniti sadržajima iz prošlosti zavičaja, čime se kod učenika postiže jasnija predstava o istorijskoj i kulturnoj baštini u njihovom kraju (arheološka nalazišta, muzejske zbirke),
• u školama na nastavnom jeziku neke od nacionalnih manjina mogu se obraditi i prošireni nastavni sadržaji iz prošlosti tog naroda,
• važno je iskoristiti velike mogućnosti koje istorija kao narativni predmet pruža u podsticanju učeničke radoznalosti, koja je u osnovi svakog saznanja,
• nastavni sadržaji treba da budu predstavljeni kao "priča" bogata informacijama i detaljima, ne zato da bi opteretili pamćenje učenika, već da bi im istorijski događaji, pojave i procesi bili predočeni jasno, detaljno, živo i dinamično,
• posebno mesto u nastavi istorije imaju pitanja, kako ona koja postavlja nastavnik učenicima, tako i ona koja dolaze od učenika, podstaknuta onim što su čuli u učionici ili što su saznali van nje koristeći različite izvore informacija,
• dobro osmišljena pitanja nastavnika imaju podsticajnu funkciju za razvoj istorijskog mišljenja i kritičke svesti, ne samo u fazi utvrđivanja i sistematizacije gradiva, već i u samoj obradi nastavnih sadržaja, |
Dostignuća srpske kulture |
• Razumevanje pojma srpskog kulturnog prostora.
• Razvijanje svesti o viševekovnom kontinuitetu srpske kulture.
• Sagledavanje srpske kulture kao dela evropske kulturnog nasleđa.
• Proširivanje znanja o najvišim dometima i predstavnicima srpske kulture.
• Razvijanje svesti o značaju obrazovanja za opšti kulturni napredak.
• Uočavanje promena u svakodnevnom životu kod Srba kroz vekove. |
• razlikuje periode u kojima su nastala najznačajnija dela srpske kulture;
• uporedi odlike srpske kulture različitih perioda;
• objasni uticaje istorijskih zbivanja na kulturna kretanja;
• opiše odlike svakodnevnog života kod Srba u različitim epohama i oblastima;
• imenuje najvažnije ličnosti koje su zaslužne za razvoj srpske kulture. |
• Srednjovekovna kultura Srba (jezik i pismo, verski karakter kulture, Miroslavljevo jevanđelje, književnost, najznačajnije zadužbine, pravni spomenici).
• Posledice seoba na srpsku kulturu (uticaj zapadnoevropskih kulturnih kretanja na srpsku kulturu).
• Uspon građanske klase.
• Svakodnevni život seoskog i gradskog stanovništva.
• Kulturna i prosvetna politika - osnivanje Velike škole, Univerziteta, akademije nauka, Narodnog pozorišta.
• Evropski kulturni uticaji.
• Ličnosti - Sveti Sava, despot Stefan Lazarević, monahinja Jefimija, Dositej Obradović, Vuk Karadžić, Sava Tekelija, Petar II Petrović Njegoš, Paja Jovanović, Uroš Predić, Nadežda Petrović, Laza Kostić...).
• Srpska kultura kao deo jugoslovenskog kulturnog prostora (kulturna saradnja i prožimanja, nauka, umetnički pokreti, humanitarne i sportske organizacije, popularna kultura, ličnosti - Nikola Tesla, Mihajlo Pupin, Mihailo Petrović Alas, Jovan Cvijić, Milutin Milanković, Branislav Nušić, Isidora Sekulić, Jovan Dučić, Ksenija Atanasijević, Slobodan Jovanović, Sava Šumanović, Ivan Meštrović, Ivo Andrić, Miloš Crnjanski, Bojan Stupica, Desanka Maksimović, Borislav Pekić, Dobrica Ćosić, Aleksandar Petrović, Aleksandar Popović, Emir Kusturica, Dušan Kovačević…). |
Preporuke za realizaciju nastave:
• u zavisnosti od cilja koji nastavnik želi da ostvari, pitanja mogu imati različite funkcije, kao što su: fokusiranje pažnje na neki sadržaj ili aspekt, podsticanje poređenja, traganje za pojašnjenjem, nastava bi trebalo da pomogne učenicima u stvaranju što jasnije predstave ne samo o tome šta se desilo, već i zašto se to desilo i kakve su posledice iz toga proistekle, u nastavi treba što više koristiti različite oblike organizovane aktivnosti učenika (individualni rad, rad u paru, rad u grupi, radionice ili domaći zadatak),
• da bi shvatio događaje iz prošlosti, učenik treba da ih "oživi u svom umu", u čemu veliku pomoć može pružiti upotreba različitih istorijskih tekstova, karata i drugih izvora istorijskih podataka (dokumentarni i igrani video i digitalni materijali, muzejski eksponati, ilustracije), obilaženje kulturno-istorijskih spomenika i posete ustanovama kulture,
• korišćenje istorijskih karata izuzetno je važno jer omogućavaju učenicima da na očigledan i slikovit način dožive prostor na kome se neki od događaja odvijao, pomažući im da kroz vreme prate promene na određenom prostoru, |
Srpski narod i Srbija u savremenom svetu |
• Razumevanje političkih i ekonomskih odnosa u savremenom svetu.
• Sagledavanje međunarodnog položaja Srbije.
• Proširivanje znanja o najznačajnijim međunarodnim organizacijama i članstvu Srbije u njima.
• Proširivanje znanja o posledicama naučno-tehnološkog razvoja na život savremenog čoveka. |
• identifikuje najvažnije činioce u međunarodnim političkim i ekonomskim odnosima;
• razume mesto i ulogu Srbije u savremenom svetu;
• utvrdi značaj članstva Srbije u međunarodnim organizacijama;
• objasni uticaj savremenih tehničkih dostignuća na povezivanje ljudi u svetu. |
• Najuticajnije države i organizacije u međunarodnim političkim i ekonomskim odnosima.
• Uloga Organizacije ujedinjenih nacija u očuvanju mira u svetu, borbi protiv siromaštva i zaštiti kulturnih spomenika.
• Geopolitički položaj Srbije.
• Članstvo Srbije u regionalnim, evropskim i svetskim organizacijama (Savet Evrope, OEBS, OUN…).
• Srbi van Srbije (problem izbeglica, Crna Gora, Republika Srpska, Srbi u dijaspori).
• Svet početkom XXI veka - naučni i tehnološki razvoj, Internet, uticaj medija na javno mnjenje, popularna kultura, globalizacija, terorizam, ekološki problemi... |
Preporuke za realizaciju nastave:
• treba iskoristiti i uticaj nastave istorije na razvijanje jezičke i govorne kulture (besedništva), jer istorijski sadržaji bogate i oplemenjuju jezički fond učenika,
• u radu sa učenicima neophodno je imati u vidu integrativnu funkciju istorije, koja u obrazovnom sistemu, gde su znanja podeljena po nastavnim predmetima, pomaže učenicima da postignu celovito shvatanje o povezanosti i uslovljenosti geografskih, ekonomskih i kulturnih uslova života čoveka kroz prostor i vreme,
• poželjno je izbegavati fragmentarno i izolovano učenje istorijskih činjenica jer ono ima najkraće trajanje u pamćenju i najslabiji transfer u sticanju drugih znanja i veština,
• u nastavi treba, kad god je to moguće, primenjivati didaktički koncept multiperspektivnosti,
• određene teme, po mogućnosti, treba realizovati sa odgovarajućim sadržajima iz srodnih predmeta. |
TEMA |
CILJ |
ISHODI
Po završetku teme učenik će biti u stanju da: |
OBAVEZNI I PREPORUČENI SADRŽAJI PO TEMAMA |
NAČIN
OSTVARIVANJA PROGRAMA |
Digitalna fotografija |
• Osposobljavanje za primenu digitalne fotografije u nastavi, svakodnevnom životu i radu |
IV stepen:
• objasni etičke norme u radu sa digitalnom fotografijom
• fotografiše celinu i detalj pod različitim uslovima osvetljenja
• učita digitalnu fotografiju na računar
• obradi fotografiju u odabranom računarskom programu
• demonstrira kako je obradio/la fotografiju
• selektuje svoje radove prema zadatim kriterijumima |
• Primena digitalne fotografije u nastavi, svakodnevnom životu i budućoj profesiji, digitalna fotografija kao savremeni umetnički medij
• Principi komponovanja u fotografiji, kadriranje, osvetljenje
• Etičke norme u izboru motiva, obradi fotografije i objavljivanju fotografija
• Fotografisanje digitalnim fotoaparatom ili mobilnim telefonom: eksterijer, enterijer, detalj, mrtva priroda, autoportret
• Prenos fotografije na računar, obrada fotografije osnovnim alatkama: opsecanje, podešavanje svetline, kontrasta i boje
• Sortiranje, obeležavanje i čuvanje fotografija na računaru
• Moguće preoblikovanje neuspelih fotografija u apstraktne slike, pozadine, kolaže...
• Samoprocena radova
Posebni sadržaji
• Crtanje svetlom
• izrada elektronskog portfolia
• Reklamna fotografija
• Modna fotografija
|
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Mesto realizacije nastave
• odgovarajući kabinet
• prostor škole
Preporuke za realizaciju nastave
• ostvariti saradnju sa nastavnikom/com informatike i razmenu informacija i iskustava između učenika i učenika i nastavnika
• prema uslovima osvetljenja i vremenskim prilikama jedan čas realizovati u školskom dvorištu ili u prirodi
• izabrati računarski program za obradu fotografija prema mogućnostima škole i predznanjima učenika
• objasniti učenicima kako da fotografišu likovne radove
• naprednijim učenicima dopustiti eksperimentisanje složenijim alatkama u programu po izboru
• uputiti zainteresovane učenike na literaturu i besplatne foto-editore na internetu
• motivisati učenike da učestvuju u uređenju školskog časopisa ili sajta/profila škole
Internet
www.photoarts.com
www.atget
www.photography-now.net
www.photographysites.com
www.pixiport.com
www.usefilm.com
www.graphicssoft.about.com
http://www.photographymad.com/blog/post/10-top-photography-composition-rules
http://graphicssoft.about.com/od/pixelbasedwin/tp/freephotoedw.htm
http://www.shapecollage.com/
http://download.cnet.com/
http://AndreaPlanet.com/ |
Primitivna plemenska umetnost |
• Sticanje znanja o pojavi, značaju i funkciji umetnosti u praistoriji
• Razvijanje interesovanja za plemensku umetnost i tradiciju različitih naroda
• Formiranje pozitivnog stava prema očuvanju kulturnog identiteta |
IV stepen:
• navede opšte karakteristike primitivne umetnosti
• objasni ulogu primitivne plemenske umetnosti u praistorijsko i savremeno doba
• odabere medij, motiv i materijal za rad i obrazloži izbor
• uradi likovni rad sa odlikama primitivne plemenske umetnosti |
• Primitivna plemenska umetnost od praistorije do savremenog doba
• Uslovi za nastanak umetnosti, funkcije umetnosti u praistorijsko doba, materijali
• Razlozi za dugotrajni opstanak primitivne plemenske umetnosti, popularnost savremene plemenske umetnosti, posledice komercijalizacije
• Umetnost afričkih plemena, inuitska umetnost, umetnost indijanskih plemena, aboridžanska, polinezijska... ples, muzika, odeća, ukrašavanje, ornamentika, zanati...
• Primitivna umetnost kao inspiracija savremenim umetnicima
• Izrada crteža, slika, skulptura, upotrebnih i ukrasnih predmeta, totema, maski, skica za šminku, odeću, nakit, frizure...
Posebni sadržaji
• Kreiranje zvuka oblicima iz prirode, uobličavanje kompozicije na računaru, učitavanje zvuka u prezentaciju
• Ritualni ples: objedinjavanje slikanja, muzike i plesa
• Terapija putem umetnosti: umetnički zanati
• Narodna umetnost Srbije |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Mesto realizacije nastave
• odgovarajući kabinet
Preporuke za realizaciju nastave
• napraviti vizuelni pregled praistorijske umetnosti svih kontinenata, uključujući i nalaze na tlu Srbije
• uporediti primere praistorijske umetnosti sa savremenom plemenskom umetnošću
• motivisati učenike da samostalno uoče specifičnosti primitivne plemenske umetnosti različitih kultura i naroda
• u skladu sa mogućnostima prikazati prezentaciju, dokumentarni film ili promotivni spot; pustiti karakterističnu muziku; ostvariti saradnju sa muzejima
• uputiti učenike na stvaralačko izražavanje prirodnim materijalima: ugljen, kreda, drvo, lišće, šljunak, slama, plodovi, koža, kamen, glina, kanap, vlakna, organske boje...
• po završetku teme prikazati radove svih učenika u prostoru škole i zajednički odabrati radove za objavljivanje ili objaviti prezentaciju radova na sajtu/profilu škole Internet
http://www.google.rs/images
http://www.bradshawfoundation.com/
http://www.nativevillage.org/
http://www.indianetzone.com/
http://www.aboriginalartonline.com/culture/symbols.php
http://www.inuit.com/
http://www.wamena-gallery.com/en/tribal-art/oceania/primitive-magic-stone-malekula~60~671.html
http://www.visual-arts-cork.com/ancient-art/tribal-art.htm
http://www.tribal-explorer.com/bygeo_2.html
http://www.archaeology.org/
www.youtube.com: Janet and Kathy throat singing between classes, Aboriginal Didgeridoo part1, Masai tribe dance, Naga tribal chant and dance, Zulu-premarital dance… |
Civilizacije prošlosti |
• Upoznavanje sa značajnim spomenicima kulture
• Formiranje pozitivnog stava prema očuvanju kulturnog nasleđa |
IV stepen:
• razlikuje najpoznatije spomenike prošlih civilizacija
• objasni značaj očuvanja spomenika kulture
• objasni ulogu umetnika i umetnosti u prošlim civilizacijama
• prikaže likovnim radom umetničku ideju odabrane civilizacije
• diskutuje o različitim rešenjima zadatka |
• Pojam: civilizacija
• Opšti prikaz: geografski položaj, gradovi, trajanje i razlog nestanka, verovanja, položaj vladara, uloga umetnika i umetnosti
• Orijentacioni izbor spomenika prošlosti: Persepolis,
• Tutankamonova grobnica,
• Mohenjo-daro, Sanchi (Indija),
• Qin dinastija-ratnici od terakote, Machu Picchu, Mesa
• Verde, Chichen Itza, Tikal, El Tajin, toltečki ratnici u Tuli,
• Angkor, Petra, Nara...
• Umetnička ideja u prošlim civilizacijama, uticaj verovanja i društvene organizacije na umetnost
• Izrada crteža i skica za palate, hramove, stubove, ornamente, spomenike, reljefe, fasade, fontane, prestole, nameštaj, upotrebne i ritualne predmete, dvorske odežde, vladarske simbole; vajanje vladarskog portreta...
Posebni sadržaji
• Osmišljavanje turističke ture, izrada reklamne prezentacije ili brošure
• Zaštićena svetska kulturna baština
• Skica za carski vrt |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Mesto realizacije nastave
• odgovarajući kabinet
Preporuke za realizaciju nastave
• prikazati civilizacije na vremenskoj lenti ili ih označiti na karti sveta
• obraditi samo civilizacije koje su učenicima nepoznate
• naglasiti značaj spomenika prošlih civilizacija kao nasleđa svih naroda
• motivisati učenike da samostalno uoče sličnosti i razlike u umetnosti različitih civilizacija
• prilikom postavljanja zadatka, nastavnik je u ulozi naručioca umetničkog rada, a učenik u ulozi umetnika
• postaviti više zadataka različitog stepena složenosti i omogućiti učenicima da samostalno odaberu zadatak
• uputiti učenike na dostupne izvore informacija
• po završetku teme prikazati radove svih učenika u prostoru škole i zajednički odabrati radove za objavljivanje ili objaviti prezentaciju radova na sajtu/profilu škole
Internet
http://www.google.rs/images
www.youtube.com/
http://www.ancientcivilizations.co.uk/home_set.html
http://www.mayalords.org/
http://whc.unesco.org/en/list/668
http://www.latinamericanstudies.org/olmecs.htm
http://www.dinosoria.com/archeologie.htm |
Ktitori, mecene i kolekcionari |
• Sagledavanje vrednosti i značaja umetničkih dela iz ugla investitora |
IV stepen:
• objasni ulogu i značaj ktitora, mecena i kolekcionara u istoriji umetnosti
• preporuči kulturno-umetničke sadržaje iz štampe i sa interneta
• formira elektronsku ili štampanu zbirku umetničkih dela
• obrazloži izbor umetničkih dela |
• Pojmovi: ktitor, mecena, kolekcionar
• Veliki investitori u umetnost kroz istoriju: crkva, vladari, plemstvo, buržoazija, država, privatni fondovi...uloga i značaj
• Investiranje u različite oblike umetnosti kroz istoriju: sakralni objekti, palate, spomenici, likovna umetnost, pozorište, balet, muzika, moda, film...muzejske kolekcije, privatne zbirke, motivi za ulaganje u umetnost
• Prikaz deset značajnih umetničkih dela po izboru nastavnika, uz obrazloženje izbora
• Odeljenski obilazak elektronskih: muzeja, galerija, kulturno-istorijskih spomenika, festivala...
• Uloga kolekcionara ili investitora: prikupljanje i formiranje elektronske ili štampane zbirke umetničkih dela po izboru učenika
Posebni sadržaji
• Istraživanje: značajne kulturno-umetničke manifestacije u Srbiji
• Istraživanje: institucije kulture u Srbiji
• Terapija putem umetnosti: uključivanje starije populacije u umetničke aktivnosti |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Mesto realizacije nastave
• odgovarajući kabinet
Preporuke za realizaciju nastave
• iz literature i sa interneta izvući zanimljivosti, npr. o dvorskim umetnicima, gradnji spomenika, izradi narudžbina...
• objasniti učenicima razliku između umetničkih dela i kiča
• prilikom podele uloga, postaviti učenicima smernice, npr. utvrđenu sumu novca, instituciju za koju se nabavlja umetničko delo, vrstu umetnosti u koju se ulaže...
• u skladu sa mogućnostima, formirati individualne ili zajedničku elektronsku, štampanu ili foto zbirku umetničkih dela
• izbeći negativne komentare, motivisati učenike da obrazlože svoj izbor
• u skladu sa mogućnostima, jedan čas realizovati u muzeju ili galeriji
• motivisati učenike na kontinuirano ažuriranje zbirke
• motivisati učenike na posećivanje institucija kulture i kulturno-umetničkih manifestacija u lokalnom okruženju
Internet
http://www.woopidoo.com/profession/art-collectors/index.htm
http://www.famousartistsgallery.com/
http://www.museumstuff.com/
http://mason.gmu.edu/čmontecin/museum.htm
http://www.louvre.fr/llv/commun/home.jsp?bmLocale=en
http://www.theatrehistory.com/
http://www.artabus.com/
http://www.filmsite.org/directors.html
http://www.famouspeople.co.uk/dancers/
http://www.greatbuildings.com/
http://www.notablebiographies.com
http://www.wga.hu/ |
Umetnost recikliranja |
• Osposobljavanje učenika za kreativno preoblikovanje materijala za reciklažu |
IV stepen:
• objasni značaj recikliranja
• objasni kako umetnost doprinosi očuvanju životne sredine
• predloži nekoliko idejnih rešenja za likovno preoblikovanje materijala za reciklažu
• uradi likovni rad od materijala za reciklažu
• obrazloži izbor motiva i materijala |
• Uklanjanje otpada u velikim gradovima, vreme raspadanja pojedinih materijala, značaj recikliranja, uloga i značaj umetnosti u očuvanju životne sredine i smanjenju siromaštva
• Izrada skica
• Preoblikovanje predmeta i materijala za reciklažu: izrada tapiserije od plastičnih traka, izrada ambalaža, skulptura i instalacija, izrada nakita, torbi, šešira, kutija za olovke i nakit, posuda, lustera, stonih lampi, mozaika....
• Orijentacioni izbor umetnika: Daniel Clemmett, Nick Gentry, Robert Bradford, James Corbett, Subodh Gupta, Emma Whiteside, Michel de Broin, Hong Kyoung, Aurora Robson, Lucy Norman, Nek Chand…
Posebni sadržaji
• Izrada kolekcije odeće od materijala za reciklažu
• Građenje zidova, pultova, klupa, ograda i manjih objekata od plastičnih flaša, konzervi, stiropora, guma, zatvarača...
• Terapija putem umetnosti: materijali za reciklažu pogodni za rad sa decom i starijim osobama
• Kreiranje zvuka predmetima za reciklažu
• Video rad: akcija čišćenja okoline |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Mesto realizacije nastave
• odgovarajući kabinet
Preporuke za realizaciju nastave
• prema potrebi podeliti učenike u parove ili manje timove
• izbeći šablonske radove, npr. ljudske figure i robote napravljene od plastičnih flaša
• uputiti učenike u proces izrade, ali insistirati na inovativnim rešenjima u okviru procesa
• ukoliko učenici rade na jednom ili dva složenija rada većeg formata, pomoći u tehničkoj realizaciji (npr. spajanje delova u celinu, postavka i sl.)
• po završetku teme prikazati radove svih učenika u prostoru škole i objaviti radove na sajtu/profilu škole
Internet
http://webecoist.com/
http://www.arteco.com/
http://www.bags2riches.co.uk/
http://www.robbierowlands.com.au/artworks.php
http://www.johndahlsen.com/
http://www.toontoonz.com/canart/canartmain.html
http://www.bonniemeltzer.com/MixedMedia.html
http://www.heart2art2heart.com/pages/theforevertron.html
http://www.aluminouspublishing.com/phpBB/
http://www.arthunt.co.uk/index.htm
http://www.recycle2art.com/
http://freshome.com/2010/07/17/original-wall-clocks-made-from-vinyl-records/
http://www.ghostforest.org/
http://quazen.com/arts/architecture/seven-strange-houses-made-of-recycled-materials/
http://inhabitat.com/low-income-housing-made-of-recycled-materials/
http://www.greenhomebuilding.com/recyclematerials.htm
http://sciencehax.com/2010/01/beautiful-home-built-from-recycled-materials/
http://www.expeditio.org/
http://www.scivee.tv/node/6935http://www.achildgrows.com/2008/02/28/cool-recycled-bags-by-a-womens-co-op/ |
Umetnost i nauka |
• Formiranje celovite slike o povezanosti umetnosti, nauke i različitih delatnosti |
IV stepen:
• navede primere povezanosti umetnosti i nauke, nastavnih predmeta i različitih delatnosti
• koristi različita znanja i veštine iz drugih oblasti (nauka, umetnost, procesi rada) kao izvor sadržaja u samostalnom izražavanju i stvaranju |
• Povezanost nauke i umetnosti
• Matematika u umetnosti: simetrija, perspektiva, modularnost, zlatni presek, ornamentika, teselacija, origami...
• Geografija u umetnosti: pejzaži; apstraktne slike inspirisane satelitskim snimcima i geografskim kartama…
• Biologija u umetnosti: umetnost pod mikroskopom, ilustracije, anatomski crteži...
• Hemija u umetnosti: proizvodnja pigmenata i materijala, fotografije...
• Fizika u umetnosti: optika, akustika, fotografije...
• Istorija i umetnost: istorijski događaji u umetničkim delima, umetnička dela kao istorijski izvori
• Razgovor o povezanosti umetnosti i drugih nastavnih predmeta i delatnosti
• Izrada crteža, skulptura, slika, grafika, postera, instalacija, fotografija, video radova, ornamenata, origamija, kolaža... nauka, nastavni predmet, oblast, lekcija, definicija, formula, pojam kao inspiracija
Posebni sadržaji
• Terapija putem umetnosti: lečenje bojom, zvukom i pokretom
• Tematski dan |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Mesto realizacije nastave
• odgovarajući kabinet
Preporuke za realizaciju nastave
• razgovarati o umetničkoj vrednosti naučnih ilustracija; prikazati Leonardove, Rembrantove i Direrove skice i crteže
• izbeći naglašavanje likovnog rada kao ilustracije nastavnih sadržaja, insistirati na originalnom likovnom prikazu
• po završetku teme prikazati radove svih učenika u prostoru škole i zajednički odabrati radove za objavljivanje na sajtu/profilu škole
Internet
www.mi.sanu.ac.rs/~jablans/s-d3.htm
http://www.litandart.com/2008/01/30/the-art-science-phenomenon/
www.origamitessellations.com
http://cedison.wordpress.com/category/origami-tessellation/
www.artofgeography.com
www.brainpicking.org
http://www.scienceart.nl/
http://www.scienceart.co.uk/
https://bioart.med.harvard.edu/
http://www.worldsciencefestival.com/BioArt
http://atunu.blogspot.com/2006/11/who-says-engineering-and-art-cant.html
http://www.arttherapy.org/
http://www.cap.ca/aop/art.html
http://www.fieldsproject.com/
http://artofchemistry.com/index.html
http://www.shands.org/aim/
http://cade.writtle.ac.uk/AgricultureArt.asp
http://www.geologyinart.com/geoart_webzine.html
http://www.pbs.org/seeinginthedark/resources-links/astronomy-and-the-arts.html
http://artandtech.osu.edu/ |
Umetnost XXI veka |
• Upoznavanje sa uticajem tehnologije na umetnost XXI veka |
IV stepen:
• objasni uticaj tehnologije na umetnost XXI veka
• navede nekoliko primera uticaja tehnologije na umetnost XXI veka
• izrazi ideje, emocije, poruke i stavove savremenim medijima |
• Tradicionalni i savremeni mediji u XXI veku
• Odgovarajući primeri umetničkih medija, pravaca i tehnika: 3D animacija, slikanje peskom, dinamičko slikarstvo, digitalna umetnost, laserska umetnost, genetička umetnost, nano umetnost, interaktivna umetnost, virtuelna umetnost, akciono slikanje na sceni, vizuelni efekti za film...
• Pribor: glow graffiti sprej, LED svetlosni kanapi, interaktivne table, I/O četka, Filipsov pribor za digitalno slikanje svetlom...
• Cyberfest (Kiberfest-Rusija), STRP festival; VIDFEST (Vankuver)...
• Crtanje, slikanje, grafika i vajanje u računarskom programu; video zapisi, odeljenski spotovi, montaža i animacija u računarskom programu; kolektivno akciono slikanje na sceni; objedinjavanje likovne umetnosti, filma, muzike i plesa; izrada svetlosne skulpture, slike ili instalacije; izrada zvučne skulpture, kinetičke skulpture...
Posebni sadržaji
• Specijalni (mehanički) efekti u pozorištu i vizuelni efekti za film
• Zvučni efekti
• Terapija putem umetnosti: materijali i tehnike
• Eksperimentalna arhitektura, pametne zgrade
• Crno pozorište; ples senki
• Likovno oblikovanje web stranice |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Mesto realizacije nastave
• odgovarajući kabinet
Preporuke za realizaciju nastave
• ostvariti saradnju sa nastavnikom/com informatike i/ili nastavnicima stručnih predmeta
• prikazati učenicima raznovrsne primere
• po završetku teme zajednički odabrati radove za objavljivanje na sajtu/profilu škole
Internet
www.cyland.ru
https://bioart.med.harvard.edu/
http://sandfantasy.com/
http://www.flixxy.com/ukraine-talent-sand-animation.htm
http://www.sanbase.com/
http://www.davemc.net/GenArt/
http://www.gamasutra.com
http://www.virtualart.at/
http://www.abstractdigitalartgallery.com
http://www.neme.org/main/524/collecting-new-media-art
http://www.dpandi.com/jd/index.html
http://creativefan.com/30-incredible-matte-paintings-from-famous- films/
http://www.e-onsoftware.com/products/solutions/?page=matte
http://www.zoicstudios.com
http://www.alchemists.com
http://www.holographicart.co.uk
http://www.laserartfest.ca/
http://www.mat.ucsb.edu/
http://www.animatronics.org/
http://www.techblog.com
youtube: Blacklight Nu2ART performance; Paint dance; Mo(ve)ment: live painting and dance; Synchronized Elements; light painting; ArtCreatedFromShadows, Philips-digital-light-painting-kit, I/O brush... |
Ambijent i prostor |
• Osposobljavanje za estetsko preoblikovanje elemenata enterijera i oblikovanje prostora |
IV stepen:
• opiše uticaj ambijenta na raspoloženje, ponašanje i radni učinak
• predloži nekoliko ideja za preoblikovanje elemenata enterijera
• preoblikuje elemente enterijera
• uredi deo školskog prostora |
• Uticaj ambijenta na raspoloženje, ponašanje i radni učinak
• Odgovarajući primeri dizajna školskog prostora, instalacija u enterijeru i preoblikovanja elemenata enterijera
• Izrada skica
• Preoblikovanje elemenata enterijera: oslikavanje i preoblikovanje pohabanih stolica, klupa, stolova, ormana, zidova, prozorskih okvira, staklenih površina, stubova; lepljenje i umetanje različitih materijala; izrada vitraža, lustera, lampi, asamblaža, mozaika...
• Oblikovanje prostora u delu učionice ili prostoru škole
Posebni sadržaji
• Terapija putem umetnosti: psihologija boje
• Biodekoracija stubova i zidova ili zelenih površina
• Dizajn svetla, oblikovanje prostora svetlom
• Dekoracija zidova: rad sa šablonima i projektorom, nazivi boja, mehaničko mešanje boja, nijanse, psihologija boje
• Lend art
• Ambijentalna muzika |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Mesto realizacije nastave
• odgovarajući kabinet
• školski prostor
Preporuke za realizaciju nastave
• učenike motivisati vizuelnim primerima
• prema potrebi podeliti učenike u parove ili manje timove
• u radu koristiti ekološke boje i lakove
• oblikovanje prostora može biti zajednički rad na nivou odeljenja, razreda ili škole
• po završetku teme objaviti radove svih učenika na sajtu/profilu škole
Internet
http://www.arteco.com/
http://www.skifurniture.com
http://www.bikefurniture.com/
http://freshome.com/
http://www.instructables.com/id/DIY-Vinyl-Wall-Art/
http://comeuptomyroom.com/
http://www.apartmentherapy.com/
http://www.alldriftwoodfurniture.com/driftwood_tables.html
http://www.fauxfinish.com/FauxFinish/faux-appetite-design.htm
http://bhousedesain.com/
http://azmyarch.com/
http://www.google.rs/images
http://home.rebstech.com/cool-wall-painting/
http://inter1or.com/decoration/tag/office-chairs/
http://homes-designing.com/decorate/decoration/old-furniture-new-life/
http://www.nobleparkps.vic.edu.au/art_show_2008.htm
http://www.salvationsct.com/furniture.htm
http://www.stylehive.com/tag/rustic_furniture
http://www.flickr.com/photos/29371360@N00/272362405/
http://www.dezignwithaz.com/
http://www.bhajanhunjan.com/wp/?page_id=798
http://www.conceptualgardens.co.uk/ |
Strip |
• Formiranje celovite slike o stripu kao savremenom umetničkom mediju |
IV stepen:
• razlikuje vrste stripa
• prepozna umetnički crtež u stripu
• diskutuje o ulozi stripa u savremenom društvu
• opiše tradicionalni postupak crtanja stripa
• samostalno izradi scenario i realizuje strip koristeći različite medije |
• Pojmovi: strip, manga, čibi, grafički roman
• Razvojni put stripa, različite funkcije stripa kroz istoriju
• Škole stripa: američka i japanska, francusko-belgijska, engleska, italijanska - karakteristike, tipični predstavnici, međusobni uticaji, popularnost škola i autora kod nas i u svetu
• Festivali stripa, muzeji, društva
• Uticaj stripa na umetničke pravce, kulturu i društvo
• Orijentacioni izbor autora: Rodolphe Topffer, Walt Disney, Osamu Tezuka, Richard Outcault, Steve Ditko, Alan Moore, Frank Miller, Moebius, Masashi Kishimoto, Koji Morimoto, Hiromu Arakawa, Matsuri Hino, Takeshi Obata, Marko Stojanović, Bane Kerac, Vlada Vesović, Saša Rakezić, Aleksa Gajić, Zoran Janjetov...
• Tradicionalni pribor i postupak izrade; računarski programi i grafičke table
• Izrada table stripa, strip junaka, korica za grafički roman, izrada odeljenskog fanzina; ilustracija odlomaka priče, pesme, filma... tradicionalnim ili savremenim tehnikama
Posebni sadržaji
• Animirani film
• Izrada scenaria za strip, grafički roman, računarsku igricu ili animirani film
• Crtanje figure u pokretu
• Kolekcija odeće, obuće ili nakita inspirisana stripom
• Muzika u animiranom filmu |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Mesto realizacije nastave
• odgovarajući kabinet
Preporuke za realizaciju nastave
• napraviti poređenje između američkog, evropskog i japanskog stripa
• ukazati učenicima na moguće smerove crtanja i čitanja stripa
• razgovarati o uticaju japanskog stripa na savremeni evropski strip i animirani film
• objasniti učenicima razliku između karikature i umetničkog stripa; više pažnje posvetiti grafičkom romanu kao književno-grafičkoj formi
• na reprezentativnim primerima ukazati učenicima na likovni rukopis, kompoziciju, pokret, skraćenje, senku...
• uputiti učenike kako da uvežbavanjem postignu prepoznatljiv stil i sa jednostavnim, neprofesionalnim crtežom
• po mogućnosti organizovati gostovanje profesionalnih crtača stripa kako bi učenici stekli celokupnu sliku o temi
• uputiti zainteresovane učenike na elektronske udžbenike, škole stripa i računarske programe
• tema može da se realizuje kao odeljenski rad, izradom table stripa na hameru, ucrtavanjem ili lepljenjem pojedinačnih crteža
• po završetku teme prikazati radove svih učenika u prostoru škole i zajednički odabrati radove za objavljivanje na sajtu/profilu škole
Internet
http://en.wikipedia.org/wiki/European_comics
http://www.seecult.org/
http://www.comicartdepot.com/
http://www.linesandcolors.com/
http://www.filetransit.com/screenshot.php?id=79391
http://ideja.forum-express.net/t2093-manga
http://www.dereksantos.com/comicpage/ |
Znameniti srpski umetnici |
• Upoznavanje sa znamenitim srpskim umetnicima i razumevanje značaja njihovih dela |
IV stepen:
• navede nekoliko znamenitih srpskih umetnika
• objasni značaj odabranog umetnika
• uradi originalan vizuelni prikaz života i/ili dela odabranog umetnika |
• Znameniti srpski umetnici, izbor nastavnika
• Izrada originalnog, netradicionalnog likovnog prikaza života i/ili dela srpskog umetnika po izboru učenika: prezentacija, grafička priča, kolaž, instalacija; kombinacija teksta, ilustracija i fotografija; video rad, animacija...
• Razgovor o značaju, životu i delu odabranih umetnika
Posebni sadržaji
• Izrada monografije odabranog umetnika, odeljenski rad
• Terapija putem umetnosti: organizovanje gostovanja profesionalnih umetnika u bolnicama i domovima za stare; organizovanje likovne radionice |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Mesto realizacije nastave
• odgovarajući kabinet
Preporuke za realizaciju nastave
• napraviti sažet prikaz života i dela odabranih umetnika
• porediti senzibilitet odabranih umetnika
• uputiti učenike na dostupne izvore informacija
• po završetku teme prikazati radove svih učenika u prostoru škole i zajednički odabrati radove za objavljivanje na sajtu/profilu škole |
Tragom nasleđa |
• Osposobljavanje učenika za izradu promotivnog rada |
IV stepen:
• prikuplja i sortira informacije iz različitih izvora
• diskutuje o znamenitostima kraja
• uradi promotivni likovni rad |
• Značaj kvalitetne promocije u budućoj profesiji
• Istraživanje kulturnih, istorijskih i prirodnih znamenitosti kraja: obilazak okoline, obilazak lokalnih galerija i muzeja; istraživanje stručne literature, interneta, arhive, novinskih članaka; razgovori sa odgovarajućim profilom stručnjaka, nastavnicima, roditeljima, familijom; intervjui, ankete; proučavanje i pravljenje foto i pisane dokumentacije...
• Orijentacioni izbor tema u okviru projekta: prirodne odlike, istorija, kulturno-istorijski spomenici, manifestacije, sport, umetnost, turizam, delatnosti, stari zanati, običaji i verovanja, znameniti ljudi, odevanje kroz istoriju, arhitektura, kulinarstvo, muzika...
• Dizajn promotivnog materijala
• Izrada promotivnog spota, prezentacije, brošure, plakata, ilustrovanih priča, razglednica, panoa...za promovisanje kulturno-istorijskih i prirodnih znamenitosti kraja
Posebni sadržaji
• Promocija profesije
• Promocija škole
• Promocija odeljenja
• Terapija putem umetnosti: postavka izložbe, organizovanje promocije radova putem interneta i štampe
• Marketing i brendovi |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Mesto realizacije nastave
• odgovarajući kabinet
• biblioteka
• lokalna zajednica
Preporuke za realizaciju nastave
• temu obraditi kao odeljenski projekat
• motivisati učenike atraktivnim vizuelnim primerima
• omogućiti učenicima nesputano iznošenje predloga likovnih rešenja
• po završetku teme objaviti rad na sajtu/profilu škole |
Neobična umetnost |
• Podsticanje inovativnosti i originalnosti u stvaralačkom procesu i pronalaženje različitih mogućnosti likovnog izražavanja i stvaranja |
IV stepen:
• predloži netradicionalni materijal za rad
• uradi likovni rad od netradicionalnog materijala
• obrazloži izbor materijala i motiva |
• Vizuelni prikaz: neobične ideje, umetnička dela na neuobičajenoj podlozi ili od neuobičajenih materijala
• Orijentacioni izbor umetnika: Julian Beever, Guido Daniele, Jim Denevan, Richard Long, Daniel Baumann, Olafur Elasson, Michael de Broin, Agata Olek, Hang Nga, Mathier Collos, Rebecca Murtaugh, Jonathan Borofsky, Livio de Marchi, Chakaia Booker, Choi Jung Hyun, Margaret Benyon, Jennifer Maestre, Nathan Sawaya, Baptiste Debombourg, Toge-NYC, Ran Hwang, Don Lucho, Scott Gundersen, Sydney Cash, Scott Hove, Evan Blackwell, Jean-Luc Cornec, Jason Hackenwerth, Jason de Caires Taylor, Shinichi Marayama, Joan Dulla, Janet Echelman, Alain Guerra, Lara Schnitger, Maurizio Savini, Renata Memole, Neraldo de la Paz, Elisabeth Higgins O'Connor, Carabosse ...
• Izrada likovnih radova od neuobičajenih materijala |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Mesto realizacije nastave
• odgovarajući kabinet
Preporuke za realizaciju nastave
• vizuelnim primerima, razgovorom i asocijacijama motivisati učenike da osmisle originalne predloge
• prema potrebi podeliti učenike u parove ili manje timove
• po završetku teme prikazati radove svih učenika u prostoru škole, zajednički odabrati radove za objavljivanje na sajtu/profilu škole
Internet
www.myunusual
www.creativity-portal.com
www.dornob.com
www.flatrock.org
www.webcoist.com
www.weburbanist.com
http://weburbanist.com/2009/01/08/food-art-and-food-artists/
http://www.darkroastedblend.com/2009/04/pasta-monster-and-other-strange-food.html
http://www.collthings.co.uk/2008/12/cool-food-art.html
http://www.agilitynut.com/h/bh.html
http://www.jennifermaestre.com/portfolio.php
http://karenswhimsy.com
http://www.lostateminor.com/2009/08/06/scott-hoves-cakeland/
http://www.greenpiecewireart.com/
http://www.jeffbots.com
http://www.deepapanchamia.com/ |
Arhitektura Srbije |
• Upoznavanje sa odlikama arhitekture na tlu Srbije
• Formiranje pozitivnog stava prema očuvanju kulturnog nasleđa |
IV stepen:
• navede značajne primere spomenika, sakralne i svetovne arhitekture u Srbiji
• objasni značaj očuvanja znamenitih građevina i spomenika
• uradi likovni rad sa stilskim odlikama lokalne arhitekture |
• Znameniti spomenici i zgrade-obeležja svetskih gradova
• Sakralna arhitektura Srbije
• Zamkovi, utvrđenja i palate Srbije
• Svetovna arhitektura Srbije: tipovi starih srpskih kuća, znameniti objekti XIX i XX veka
• Spomenici, fontane, parkovi i parkovske skulpture
• Značaj očuvanja znamenitih građevina i spomenika
• Izrada skica za vikendicu, vikend-naselje, etno-selo, namenske objekte, rekonstrukcija zamka ili utvrđenja, skica za reljefe, trgove, ograde, prozorska okna i druge elemente eksterijera, spomenike i skulpture u pleneru...
Posebni sadržaji
• Istraživanje: rimska naselja na tlu Srbije
• Povezivanje učenika putem interneta sa vršnjacima iz drugog mesta u Srbiji, razmena fotografija i informacija o arhitekturi, spomenicima i parkovima
• Osmišljavanje turističke ture
• Ulična umetnost |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Mesto realizacije nastave
• odgovarajući kabinet
• lokalna zajednica
Preporuke za realizaciju teme
• izlaganje prilagoditi saznajnim mogućnostima i interesovanjima učenika, prikazati samo karakteristične primere
• preporučuje se obilazak rodnog mesta ili lokalnog okruženja, fotografisanje objekata i spomenika, skiciranje fasada i spomenika, razgovor o elementima arhitekture, stilovima, fasadama, stubovima, fontanama, spomenicima...
• po završetku teme prikazati radove svih učenika u prostoru škole i zajednički odabrati radove za objavljivanje na sajtu/profilu škole
Internet
http://www.greatbuildings.com/ |
Ulična umetnost |
• Prepoznavanje umetničkih vrednosti u subkulturi
• Formiranje odgovornog odnosa prema očuvanju zdravlja i okruženja |
IV stepen:
• razlikuje vrste ulične umetnosti
• prepozna estetske i idejne vrednosti ulične umetnosti
• navede materijale štetne po zdravlje i mere zaštite
• uradi skicu za mural ili grafit
• diskutuje o različitim rešenjima zadatka |
• Pojmovi: ulična umetnost, murali, grafiti, tagiranje
• Vidovi ulične umetnosti: murali, grafiti, stikeri, instalacije...
• Istorijat grafita, legalni grafiti, grafiti u galerijama
• Namera umetnika, ideje, poruke, stavovi, emocije, stilovi; tagiranje po kulturno-istorijskim spomenicima, znamenitim zgradama, privatnoj svojini, radovima umetnika...
• Materijali, opasnost po zdravlje i okolinu, mere zaštite
• Orijentacioni izbor umetnika, umetničkih grupa i projekata: Edgar Mueller, Julian Beever, Kurt Wenner, Jeroen Koolhaas - Dre Urhahn, Ernesto Neto, Mark Jenkins, Peter Gibson, David Choe, Cityzenkane, Belx2, Lady Pink, Keith Jive, Baer, Ras Terms, Jon Reiss (Bomb it-dokumentarni film), Blu (odabrani radovi), Rinpa Eshidan, Reverse Graffiti Project...
• Izrada skice za mural ili grafit, tradicionalnim materijalima ili u računarskom programu
Posebni sadržaji
• Istraživanje: ulična kultura, muzika i ples
• Pantomima
• Znamenite građevine Srbije
• Izrada dokumentarnog filma |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Mesto realizacije nastave
• odgovarajući kabinet
Preporuke za realizaciju teme
• razgovarati o tome šta jedan grafit čini umetničkim i o različitim doživljajima posmatrača
• radove urađene u računarskom programu treba odštampati kako bi učenici po njima uradili slobodoručni crtež uz dodavanje originalnih detalja
• u skladu sa mogućnostima, realizovati skicu ekološkim bojama na oštećenom zidu škole ili u okruženju
• po završetku teme prikazati radove svih učenika u prostoru škole i zajednički odabrati radove za objavljivanje na sajtu/profilu škole
Internet
http://www.graffiti.org/
http://www.barcelonastreetart.net/
http://www.unurth.com/
http://www.xmarkjenkinsx.com/outside.html
http://artradarjournal.com/2010/01/21/what-is-street-art-vandalism-graffiti-or-public-art-part-i/
http://www.metanamorph.com
http://www.european-street-painting.com
http://www.toxel.com/inspiration/2008/09/15/pedestrian-street-art-by-peter-gibson/
http://www.heatheronhertravels.com/crimes-of-passion-street-art-on-show-in-bristol/
http://weburbanist.com
http://graffiti.playdo.com/
http://www.carolynrydercooley.com/photo440.html
http://been-seen.com/index.php/articles/passport/creative-subways-around-the-world |
Vremeplov |
• Formiranje opšte slike o promenama u umetnosti tokom istorije |
IV stepen:
• navede uzroke promena u umetnosti tokom istorije
• prepozna istorijski period prema prikazanom umetničkom delu
• prikaže likovnim radom specifičnost odabranog istorijskog perioda |
• Svakodnevni život, pronalasci, otkrića, važni istorijski događaji i ličnosti, odevanje, nameštaj, arhitektura, likovna umetnost, muzika, pozorište, ples, sport, zabava... od Kritsko-mikenske kulture do kraja XX veka
• Likovni prikaz istorijskog perioda po izboru učenika; izrada maski, kostima, šešira, perika, dekoracija, skica za upotrebne predmete ...
Posebni sadržaji
• Projekat svih odeljenja, tematska zabava - rekonstrukcija odabranog perioda: izrada scenografije, kostima, maski, frizura, šminke, izbor muzike, koncert, nastup hora, predstava, ples, lutkarsko pozorište... |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja
Mesto realizacije nastave
• odgovarajući kabinet
Preporuke za realizaciju nastave
• prikazati vizuelnu prezentaciju pojedinačnih istorijskih perioda, izneti samo ključne informacije i karakteristične primere
• razgovarati o tome kako su istorijski događaji, razvoj tehnologije i otkrića uticali na promene u estetici i umetnosti
• omogućiti učenicima nesputano iznošenje mišljenja i ideja
• po završetku teme prikazati radove svih učenika u prostoru škole i zajednički odabrati radove za objavljivanje na sajtu/profilu škole
Internet
http://www.historyworld.net/
http://www.hyperhistory.com/
http://www.eyewitnesstohistory.com
http://www.britannica.com/
http://www.fashion-era.com/
http://www.essentialsofmusic.com/
http://www.theatrehistory.com/ |
• Razvijanje sposobnosti razumevanja potrebe izučavanja fizike i njene povezanosti sa strukom
• Razvijanje sposobnosti jasnog i logičkog izlaganja svoga mišljenja
• Razvijanje sposobnosti za kvantitativno rešavanje fizičkih problema
• Razvijanje sistematičnosti i preciznosti u izražavanju, rešavanju zadataka i izračunavanju traženih vrednosti
• Upoznavanje učenika sa metodama istraživanja u fizici
• Razvijanje naučnog načina mišljenja, logičkog zaključivanja i kritičkog razmišljanja
• Upoznavanje učenika sa ulogom čoveka u menjanju prirode i zaštiti čovekove okoline
• Sticanje osnovnih znanja iz tehničke kulture
• Razvijanje interesovanja za prirodne nauke i sticanje osnova za politehničko obrazovanje
• Sticanje radnih navika
• Razvijanje sposobnosti za samostalno korišćenje literature i drugih izvora znanja
Preporučuje se literatura koja je dobila pozitivnu stručnu ocenu o kvalitetu rukopisa i saglasnost Ministarstva prosvete za upotrebu u prvom razredu gimnaziji i stručnim školama.
• V. Vučić i D. Ivanović - Fizika
• J. Janjić, I Bikit, N. Cindro - Opšti kurs fizike I i II
• E. M. Purcell - Elektromagnetizam
• E. H. Wichman - Kvantna fizika
TEMA |
CILJ |
ISHODI
Po završetku teme učenik će biti u stanju da: |
PREPORUČENI SADRŽAJI PO TEMAMA |
NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA |
Uvod |
• Sticanje znanja o predmetu proučavanja, podeli, značaju i mestu geografije u sistemu nauka
• Uočavanje i shvatanje korelativnih odnosa između geografije i drugih prirodnih i društvenih nauka |
• definiše predmet izučavanja, značaj, razvoj i mesto geografije u sistemu nauka
• razlikuje prirodne i društvene elemente geografskog prostora i shvata njihove uzajamne uzročno-posledične veze i odnose
• odredi mesto geografije u sistemu nauka
• prepozna značaj i praktičnu primenu geografskih saznanja |
• Predmet proučavanja, podela i značaj
• Mesto geografije u sistemu nauka |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave / učenja, planom rada i načinima ocenjivanja.
Oblici nastave
Predmet se realizuje kroz sledeće oblike nastave:
teorijska nastava (35 časova)
Mesto realizacije nastave
Teorijska nastava se realizuje u učionici
Preporuke za realizaciju nastave
• korišćenje savremenih elektronskih pomagala,
• analognih i digitalnih geografskih karata različitog razmera i sadržaja
• korišćenje informacija sa Interneta
• korišćenje interaktivnih metoda rada
• korišćenje osnovne literature uz upotrebu savremenih tehnologija za prezentovanje
• koristiti geografske i istorijske karte opšte i tematske
• korišćenje pisanih izvora informacija (knjige, statistički podaci, časopisi...)
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• praćenje ostvarenosti ishoda
• testovi znanja
Okvirni broj časova po temama
• uvod (najmanje 3 časa)
• savremene komponente geografskog položaja Srbije (najmanje 4 časa)
• prirodni resursi Srbije i njihov ekonomsko geografski značaj (najmanje 5 časova)
• stanovništvo Srbije (najmanje 4 časova)
• naselja Srbije (najmanje 6 časova)
• privreda Srbije (najmanje 4 časova)
• regionalne celine Srbije (najmanje 6 časova)
• Srbija i savremeni procesi u Evropi i svetu (najmanje 3 časova) |
Savremene komponente geografskog položaja Srbije |
• Proširivanje znanja o položaju, mestu i ulozi Srbije na Balkanskom poluostrvu i jugoistočnoj Evropi
• Uočavanjem opštih geografskih karakteristika sagledati složene društveno-ekonomske procese i promene u jugoistočnoj Evropi na Balkanskom poluostrvu i u našoj državi. |
• definiše pojam i funkcije državnih granica, razume državno uređenje Srbije i poznaje državna obeležja: grb, zastavu, himnu
• locira na karti položaj i veličinu teritorije Srbije uz kratak opis bitnih karakteristika granica sa susednim zemljama
• definiše pojam jugoistočna Evropa, locira na karti Balkansko poluostrvo i identifikuje njegove opšte geografske karakteristike: fizičke, kulturne i demografske
• analizira promene na političkoj karti Balkanskog poluostrva: nastanak i raspad Jugoslavije, stvaranje novih država i oblici njihove saradnje
• definiše pojam geografski položaj i navede njegovu podelu
• odredi ukupan geografski položaj Srbije (povoljan, nepovoljan), analizom svojstava činilaca koji ga formiraju: apsolutni i relativni položaj
• diskutuje o prednostima i nedostacima geografskog položaja Srbije |
• Površina, granice, državno uređenje i državna obeležja Srbije
• Regionalne geografske komponente u svetlu savremenih procesa na Balkanskom poluostrvu i jugoistočnoj Evropi
• Komponente geografskog položaja Srbije |
Prirodni resursi Srbije i njihov ekonomsko geografski značaj |
• Sticanje novih i produbljenih znanja o prirodi Srbije i njenom uticaju na život i privredne delatnosti ljudi
• Sagledavanje fizičko-geografskih komponenata prostora Srbije i razumevanje njihovog značaja za život ljudi i mogućnosti razvoja privrede |
• odredi u geološkom sastavu Srbije zastupljenost stena različite starosti, sastava i porekla, značajnih za pojavu ruda i minerala
• locira u okviru geotektonske strukture Srbije velike celine: Srpsko-makedonsku masu, Karpato-balkanide, Unutrašnje dinaride, Centralne dinaride i Panonsku depresiju i objasni njihov postanak (delovanje unutrašnjih tektonskih i spoljašnjih sila)
• identifikuje osnovne makro-celine reljefa Srbije: Panonski basen i Planinsku oblast
• kratko opiše postanak Panonskog basena, odvoji panonsku Srbiju: Panonsku niziju i južni obod Panonskog basena sa pregledom glavnih elemenata reljefa
• odredi planinsku oblast i napravi kartografski pregled gromadnih, karpatsko-balkanskih, dinarskih planina i većih kotlina
• objasni elemente i faktore klime, razlikuje klimatske tipove u Srbiji i njihove odlike
• napravi pregled vodnog bogatstva Srbije: odredi na karti razvođa slivova, locira tranzitne i domicilne reke, objasni postanak, podelu i značaj jezera i termomineralnih voda
• zaključuje o ekonomskom značaju voda za snabdevanje naselja, navodnjavanje tla, proizvodnju hidroenergije, plovidbu, ribarstvo i turizam
• diskutuje o zagađivačima, posledicama i merama zaštite
• definiše pojam zemljište (tlo), odredi tipove tla na prostoru Srbije, njihov sastav i karakter
• poznaje uticaj fizičko-geografskih faktora na formiranje tipova vegetacije i raznovrsnost životinjskog sveta panonske i planinske oblasti Srbije
• definiše: pojam prirodna sredina, predmet proučavanja zaštite prirode, značaj zaštite i unapređivanja prirode
• navede elemente prirodne sredine, zagađivače vode, vazduha, zemljišta; posledice zagađivanja i mere zaštite
• prepozna pojave štetne po svoje prirodno i kulturno okruženje i aktivno učestvuje u njihovoj zaštiti, obnovi i unapređivanju
• definiše: park prirode, predeo izuzetnih odlika, rezervat prirode, spomenik prirode i prirodne retkosti
• Razlikuje zaštićena prirodna dobra u Srbiji: Golija, Fruška gora, Đerdap, Tara i dr. |
• Geološki sastav i postanak osnovnih geotektonskih celina
• Panonska Srbija i južni obod Panonskog basena
• Planinsko-kotlinska Srbija. Rodopske, Dinarske i Karpatsko-balkanske planine.
• Klima. Odlike i ekonomsko-geografski značaj
• Vode i vodni resursi. Reke, jezera i termomineralne vode - odlike i ekonomsko-geografski značaj
• Sastav i karakter tla u Srbiji - ekonomsko-geografski značaj.
• Biljni i životinjski svet. Odlike i ekonomsko-geografski značaj
• Zaštita, očuvanje i unapređivanje prirode
• Zaštićena prirodna dobra u Srbiji |
Stanovništvo Srbije |
• Proširivanje znanja o demografskom razvoju i rasporedu stanovništva u Srbiji
• Uočavanje demografskih problema i mogućnosti njihovog prevazilaženja za sveukupni društveno-ekonomski razvitak naše zemlje
• Formiranje svesti o negovanju nacionalnog i kulturnog identiteta |
• opiše antropogeografska obeležja i istorijsko-geografski kontinuitet naseljavanja Srbije
• objasni kretanje stanovništva i teritorijalni razmeštaj stanovništva u Srbiji
• ukaže na promenu broja stanovnika Srbije i navede faktore koji uslovljavaju promene stanovništva
• uz pomoć grafičkih metoda analizira osnovne demografske odlike; objašnjava ih, vrši predviđanja i izvodi zaključke
• definiše pojmove: natalitet, mortalitet i prirodni priraštaj
• definiše pojam migracije i razlikuje tipove i vidove migracija
• objasni strukturu stanovništva u Srbiji (biološka, ekonomska, socijalna, nacionalna)
• razlikuje pojmove nacionalnog, etničkog i kulturnog identiteta
• izgradi stav o jednakim pravima ljudi bez obzira na rasnu, nacionalnu, versku i drugu pripadnost
• objasni demografske probleme i populacionu politiku u Srbiji
• definiše pojam dijaspore
• locira područja na kojima živi srpsko stanovništvo u neposrednom i širem okruženju (Mađarska, Rumunija, Makedonija, Albanija, Crna Gora, Bosna i Hercegovina, Hrvatska i Slovenija)
• razlikuje oaznu, kompaktnu i pojedinačnu naseljenost srpskog stanovništva u područjima neposrednog i šireg okruženja
• objasni osnovne karkteristike stanovništva Republike Srpske |
• Antropogeografska obeležja. Istorijsko-geografski kontinuitet naseljavanja Srbije
• Kretanje i teritorijalni razmeštaj stanovništva (natalitet, mortalitet i prirodni priraštaj)
• Migracije. Pojam, značaj, tipovi i vidovi
• Struktura stanovništva: biološka, ekonomska, socijalna, nacionalna (etnička i verska)
• Demografski problemi i populaciona politika u Srbiji
• Srbi u neposrednom i širem okruženju
• Srbi i naše stanovništvo u Evropi i vanevropskim kontinentima. Odnos dijaspore i Srbije |
|
|
• locira autohtone srpske teritorije (severni delovi Dalmacije, Lika, Kordun, Banija, Slavonija i Baranja)
• objasni radne migracije u evropske zemlje i imenuje države i gradove u kojima ima našeg stanovništva
• objasni iseljavanje našeg stanovništva na vanevropske kontinente
• razlikuje faze u iseljavanju Srba u prekookeanske zemlje
• imenuje države i gradove u kojima živi naše stanovništvo
• objasni odnos i veze dijaspore i Srbije |
|
Naselja Srbije |
• Proširivanje znanja o naseljima i faktorima njihovog razvoja
• Razumevanje vrednosti sopstvenog kulturnog nasleđa i povezanosti sa drugim kulturama i tradicijama
• Razvijanje svesti o vrednosti i značaju antropogenih kulturnih dobara
• Uočavanje transformacije naselja i njihovih mreža i sistema |
• definiše pojam naselja
• objasni postanak, razvoj i razmeštaj naselja Srbije
• navede faktore razvoja i transformacije naselja i njihovih mreža i sistema
• locira gradske centre Srbije
• obrazloži ulogu gradskih centara u regionalnoj organizaciji Srbije
• locira osovine (pojaseve) razvoja Srbije: Dunavsko-savska, Veliko-moravska i Južno-moravska
• razlikuje vrste, funkcije i tipove naselja.
• opiše karakteristike urbanih celina.
• razlikuje značenje pojmova urbanizacija, deagrarizacija, industrijalizacija i tercijarizacija.
• imenuje antropogena kulturna dobra i objasni njihovu zaštitu |
• Postanak, razvoj i razmeštaj naselja Srbije
• Podela naselja. Seoska, gradska, prigradska i privremena
• Ekonomsko-geografski faktori razvoja i transformacije naselja i njihovih mreža i sistema (urbanizacija, deagrarizacija, industrijalizacija i tercijarizacija)
• Gradski centri i njihova uloga u regionalnoj organizaciji Srbije
• Osovine (pojasevi) razvoja Srbije: Dunavsko-savska, Veliko-moravska i Južno-moravska
• Antropogena kulturna dobra i njihova zaštita. |
Privreda Srbije |
• Proširivanje i produbljivanje znanja o privredi Srbije i njenim osnovnim karakteristikama
• Sagledavanje potencijala i mogućnosti Srbije za njenu konkurentnost u svetskoj privredi |
• analizira uticaj prirodnih i društvenih činioca na uslovljenost razvoja i razmeštaja privrede Srbije i grupiše grane privrede po sektorima
• objasni kako prirodni i društveni faktori utiču na razvoj i razmeštaj poljoprivrede Srbije
• definiše grane poljoprivrede u užem smislu (zemljoradnja i stočarstvo) i širem smislu (šumarstvo, lov i ribolov), navede značaj poljoprivrede
• prepozna osnovne funkcije šumarstva, značaj šuma, faktore koji ih ugrožavaju i mere zaštite
• utvrdi značaj lova i ribolova
• definiše značaj Energetike i Rudarstva; navede energetske resurse i mineralne sirovine i napravi njihov kartografski pregled na teritoriji Srbije
• objasni pojmove: industrija i industrijalizacija, održivi razvoj i navede faktore razvoja i razmeštaja, podelu industrije i njen značaj
• analizira uticaj prirodnih i društvenih faktora na razvoj saobraćaja, kratko opiše vrste saobraćaja i njihov značaj
• napravi kartografski pregled glavnih drumskih i železničkih pravaca u Srbiji, plovnih reka i kanala, većih luka i aerodroma
• definiše pojmove: trgovina, trgovinski i platni bilans i odredi značaj trgovine
• analizira uticaj prirodnih i društvenih faktora na razvoj turizma, definiše i navede podelu turizma |
• Razvoj, razmeštaj i osnovne karakteristike privrede Srbije
• Poljoprivreda - razvoj, značaj i podela
• Šumarstvo, lov i ribolov
• Rudarstvo i energetika
• Industrija - pojam, podela, struktura i značaj
• Saobraćaj i trgovina
• Turizam |
Regionalne celine Srbije |
• Sticanje i proširivanje geografskih znanja o regionalnim celinama Srbije i sagledavanje njihovih specifičnosti |
• definiše pojam regije i napravi kartografski pregled regionalnih celina Srbije
• locira na karti Srbije granice Vojvodine i njenih predeonih celina i prepozna njene prirodne i društvene odlike
• potvrdi na karti Srbije granice Šumadije i Pomoravlja i navede njihove prirodne i društvene odlike
• prepozna na karti Srbije granice zapadne Srbije i opiše njene prirodne i društvene odlike
• identifikuje na karti Srbije Starovlaško-rašku visiju uz analizu njenih prirodnih i društvenih odlika
• locira na karti Srbije granice istočne Srbije i navede njene prirodne i društvene odlike
• prepozna na karti Srbije granice južnog Pomoravlja i prepozna njegove prirodne i društvene odlike
• potvrdi na karti Srbije granice Kosova i Metohije i diskutuje o njegovim prirodnim i društvenim odlikama |
• Vojvodina
• Šumadija i Pomoravlje (zapadno i veliko)
• Zapadna Srbija
• Starovlaško-raška visija
• Istočna Srbija
• Južno Pomoravlje
• Kosovo i Metohija |
Srbija i savremeni procesi u Evropi i Svetu |
• Sticanje znanja o savremenim političkim i ekonomskim procesima u Evropi i svetu kao uslova napretka svih zemalja i naroda
• Stvaranje realne slike o Srbiji u svetskim razmerama i savremenim međunarodnim procesima |
• definiše pojmove: proces integracije, demokratska regionalizacija, globalizacija
• objasni ekonomske integracije na Balkanu i u jugoistočnoj Evropi i poznaje miroljubivu politiku Srbije u međunarodnim okvirima i na Balkanu
• locira na karti Evrope zemlje članice EU, opiše istorijat razvoja, navede ciljeve i definiše probleme unutar Unije
• objasni uslove koje Srbija treba da ispuni da bi postala ravnopravna članica zajednice.
• razlikuje ulogu, značaj i vidove delovanja međunarodnih organizacija: (CEFTA, EFTA, NAFTA, OECD, OPEK, APEK, G8, BRIK...)
• objasni ulogu, značaj i vidove delovanja Svetske banke i Međunarodnog monetarnog fonda i ulogu Srbije u ovim organizacijama
• opiše istorijat razvoja UN, navede ciljeve i strukturu organizacije i obrazloži privrženost Srbije UN
• definiše pojam globalizacije i razlikuje odlike političke, teritorijalne, ekonomske, kulturne i druge vidove globalizacije. Objasni prioritete Srbije u pogledu procesa globalizacije |
• Saradnja Srbije sa drugim državama i međunarodnim organizacijama
• Evropska unija - osnivanje, članice, ciljevi, problemi, fondovi i njihova pristupačnost
• Odnos Srbije prema ostalim evropskim i vanevropskim ekonomskim i političkim integracijama
• Svetsko tržište kapitala, struktura i međunarodni značaj
• Ujedinjene nacije. Struktura i međunarodni značaj. Srbija i UN
• Globalizacija kao svetski proces |
1. Logika - Gajo Petrović, DOO Dnevnik, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 1998.
2. Uvod u logiku i naučni metod - Moris Koen i Ernest Nejgel, Zavod za izdavanje udžbenika, Beograd, 1965.
3. Praktična etika - Peter Singer, IP Signature, Beograd, 2000.
4. Kratka istorija etike - Alaster Makintajer, Plato, Beograd, 2000.
1. Građansko vaspitanje
2. Srpski jezik i književnost
3. Istorija
4. Verska nastava
• Sticanje osnovnih znanja o logici i etici i shvatanje značaja tih znanja za jasno razmišljanje i razvoj ličnosti
• Upoznavanje sa elementima i zakonima logike i razumevanje uloge koju logika ima u nauci i svakodnevnom životu
• Razumevanje pojmova koji se javljaju u etičkim raspravama i razvijanje senzibiliteta za etička pitanja savremenog društva
• Osposobljavanje učenika za samostalno, kritičko razmišljanje i formiranje stavova o društvenim problemima
1. Svi odgovarajući udžbenici za sociologiju i ustav i prava građana do sada odobreni od Ministarstva prosvete RS
2. Svi odgovarajući fakultetski udžbenici odobreni od Ministarstva prosvete
3. Ustav Republike Srbije
1. Istorija
TEMA |
CILJ |
ISHODI
Po završetku teme učenik će biti u stanju da: |
PREPORUČENI SADRŽAJI PO TEMAMA |
NAČIN
OSTVARIVANJA PROGRAMA |
Opšte osobine građevinskih materijala |
• Upoznavanje značaja materijala u građevinarstvu |
• razlikuje osobine građevinskih materijala (fizičke, hemijske, mehaničke, tehnološke i ostale)
• navede vrste građevinskih materijala |
• Fizičke osobine građevinskih materija.
• Hemijske osobine građevinskih materijala
• Mehaničke osobine građevinskih materijala
• Ostala svojstva građevinskih materijala
• Podela građevinskih materijala |
Na početku teme učenik upoznati sa ciljem i ishodima, planovima i načinima ocenjivanja.
Oblici nastave
Predmet se realizuje kroz sledeće oblike nastave:
• teorijska nastava (70 časova)
Mesto realizacije nastave
• kabinet
• učionica
Preporuke za realizaciju nastave
• Obrazložiti cilj predmeta, način i kriterijum ocenjivanja
• Savremeni materijali i tehnologije se spram tema predmeta posebno obrađuju i naglašavaju
• Prikazati uzorke materijala koji su predmet izučavanja ovog predmeta
• Insistirati na prepoznavanju i primeni raznih vrsta materijala iz iste grupacije
• Koristiti kataloge proizvođača građevinskih materijala
• Prilikom sistematizacije gradiva primeniti rad u grupama
• Služiti se uzorcima materijala
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video-bim projektora ili grafoskopa
• posetiti sajmove, laboratorije za ispitivanje materijala, stovarišta građevinskih materijala, gradilišta
• Okvirni broj časova prilagoditi specifičnostima svakog
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• Testove znanja
• Aktivnost na času Okvirni broj časova po temama
• Opšte osobine građevinskih materijala (4 časa)
• Minerali i stene (4 časa)
• Tlo (3 časa)
• Kamen (3 časa)
• Keramički materijali (11 časova)
• Voda (2 časa)
• Veziva (6 časova)
• Malter (4 časa)
• Beton (6 časova)
• Drvo (4 časa)
• Metali (4 časa)
• Ugljovodonična veziva (4 časa)
• Staklo (2 časa)
• Boje, lakovi i antikorozivni materijali (4 časa)
• Polimeri materijali (3 časa)
• Savremeni materijali (2 časa) |
Minerali i stene |
• Sticanje znanja o mineralima i stenama sa osnovama geologije i petrografije |
• razlikuje osnovna svojstva minerala i stena
• navede grupe minerala i stena
• prepozna karakteristične predstavnike grupa minerala i stena
• navede upotrebu minerala i stena u građevinarstvu |
• Opšte geološke osobine zemlje i zemljine kore
• Primenjena geologija i njene pomoćne grane
• Minerali, postanak minerala i vrste minerala
• Osnovi petrografije
• Stene. Definicija stena, opšta svojstva, način postanka i vrste: magmatske, sedimentne i metamorfne
• Najznačajnije vrste stena i njihove osobine
• Stene kao građevinski materijal |
Tlo |
• Sticanje osnovnih znanja o tlu |
• razlikuje vrste i kategorije tla,
• klasifikuje tlo po fizičkim osobinama |
• Vrsta tla u zavisnosti od osobina i krupnoće zrna
• Kategorije zemljišta
• Fizičke osobine tla (granulometrijski sastav, vlažnost tla, plastičnost, poroznost, relativna zbijenost, ugao unutrašnjeg trenja, zapreminska masa, sleganje, otpornost na mraz) |
Kamen |
• Sticanje osnovnih znanja o kamenu kao materijalu koji se koriste u građevinarstvu |
• navede vrste, osnovna svojstva i načine ispitivanja građevinskog kamena,
• navede način upotrebe kamena u građevinarstvu |
• Građevinski kamen: vrste kamena, prema obradi i nameni, svojstva, primena i zaštita od spoljašnjih uticaja |
Keramički materijal |
• Sticanje znanja o keramičkim materijalima koji se koriste u građevinarstvu |
• objasni neophodne činjenice o keramičkim materijalima i njihovu primenu
• objasni svojstva i primenu opekarskih proizvoda, keramičkih pločica i keramičkih cevi
• objasni osobine vatrostalnih materijala i navede vrste i kvalitet proizvoda
• objasni osobine i navede vrste sanitarne keramike
• objasni osobine pucolanskih materijala, zgura i navede vrste i primenu |
• Keramički materijali: osnovna sirovina - glina
• Svojstva i primena vrsta opekarskih proizvoda (puna opeka, šuplja, opeka, blokovi, crep, keramičke pločice, keramičke cevi)
• Vatrostalni materijali, osobine, vrste, uslovi i kvalitet proizvoda
• Sanitarna keramika i
• Zgura i materijali pucolanskih svojstava: (vrste, osnovne karakteristike i primena) |
Voda |
• Sticanje osnovnih znanja o vodi kao materijalu koji se koriste u građevinarstvu |
• navede svojstva vode i njenu primenu u građevinarstvu |
• Voda: osobine i kvalitet, primena u građevinarstvu |
Veziva |
• Sticanje osnovnih znanja o vezivima |
• navede vrste veziva,
• objasni način dobijanja, svojstva kreča i primenu u građevinarstvu
• objasni način dobijanja, svojstva cementa i primenu u građevinarstvu
• objasni način dobijanja i svojstva gipsa i primenu u građevinarstvu |
• Veziva
• Kreč: sirovine za proizvodnju; vrste i svojstva kreča: živi hidraulični, gašeni kreč i njihova primena u građevinarstvu
• Cement: proizvodnja, vrste i oznake; svojstva i primena
• Gips: vrste, svojstva i primena u malterima |
Malter |
• Sticanje osnovnih znanja o malteru |
• navede vrste i svojstva maltera
• objasni načine spravljanja i primenu maltera u građevinarstvu |
• Malteri, definicija, uloga agregata i veziva, razmere mešanja, količina vode, vrste maltera za zidanje i malterisanje; spravljanje maltera
• Specijalne vrste maltera |
Beton |
• Sticanje osnovnih znanja o betonu |
• navede osobine betona
• navede komponente i njihov uticaj na osobine betona
• objasni načine spravljanja i transport betona
• objasni postupak ugradnje i negovanja betona
• navede marke betona
• navede prednosti i nedostatke betona
• navede vrste, svojstva i primenu specijalnih betona |
• Beton: osobine i komponente
• Sastav, spravljanje, transport, ugradnja, negovanje i primena
• Marka betona
• Laki betoni. Sastav, karakteristike, primena
• Teški betoni. Sastav, karakteristike, primena |
Drvo |
• Sticanje osnovnih znanja o drvetu kao materijalu koji se koriste u građevinarstvu |
• objasni svojstva drveta kao građevinskog materijala
• objasni primenu drveta u različitim pozicijama rada |
• Drvo: fizički sklop i građa drveta, fizičke i mehaničke osobine drveta. Greške drveta. Trajnost i zaštita drveta |
Metali |
• Sticanje osnovnih znanja o metalu kao materijalu koji se koriste u građevinarstvu |
• navede fizička i mehanička svojstva čelika
• navede primenu proizvoda od čelika u građevinarstvu
• objasni vrste obojenih metala, njihove karakteristike i primenu u građevinarstvu
• objasni pojam legura
• navede vrste legura, osnovne karakteristike i njihovu primenu u građevinarstvu |
• Metali: gvožđe i čelik (sirovine, proizvodnja, karakteristike, vrste, obrada gvožđa i čelika i prerađevine od čelika)
• Obojeni metali: aluminijum, bakar, cink, olovo, kalaj;
• Legure: mesing, bronza, duraluminijum |
Ugljovodonična veziva |
• Sticanje osnovnih znanja o ugljovodoničnim vezivima i izolacionim materijalima koji se koriste u građevinarstvu |
• navede osnovne činjenice o ugljenovodičnim vezivima i njihovu primenu u građevinarstvu
• objasni osobine emulzija, bitumenskih mastriksa i navede njihovu primenu u građevinarstvu |
• Ugljovodonična veziva: katran, bitumen, asfalt: karakteristike i primena
• Emulzije i bitumenski mastriksi: osobine i primena |
Staklo |
• Sticanje osnovnih znanja o staklu kao materijalu koji se koriste u građevinarstvu |
• objasni osnovne osobine stakla
• navede vrste stakla, i primenu u građevinarstvu |
• Staklo: sirovine, vrste stakla, prema sastavu i obradi, elementi od stakla.
• Primena stakla u građevinarstvu |
Lepkovi |
• Sticanje osnovnih znanja o aditivima i lepkovima kao materijalu koji se koriste u građevinarstvu |
• objasni osnovne osobine
• navede vrste i primenu lepkova u građevinarstvu |
• Lepkovi: podela prema poreklu, osobine, nanošenja i primena u građevinarstvu |
Boje, lakovi i antikorozivni materijali |
• Sticanje osnovnih znanja o bojama, lakovima i antikorozivnim materijalima |
objasni primenu boja i lakova u građevinarstvu
• objasni primenu antikorozivne zaštite u građevinarstvu |
• Boje i lakovi: vrsta, uloga i primena u građevinarstvu
• Antikorozivna zaštita: vrsta, uloga i primena u građevinarstvu |
Polimeri |
• Sticanje osnovnih znanja o polimerima |
• navede vrste polimera i plastičnih masa njihovu primenu u građevinarstvu
• razlikuje vrste polimera |
• Polimeri i plastične mase
• Vrste polimera |
Novi materijali |
• Sticanje osnovnih znanja o savremenim materijalima i tehnologijama |
• razlikuje savremene materijale i tehnologije
• prepoznaje savremene materijale prema datim uzorcima
• navede i opiše karakteristike savremenih materijala i tehnologija |
• Novi materijali u građevinarstvu
• Primena novih tehnologija u građevinarstvu |
TEMA |
CILJ |
ISHODI
Po završetku teme učenik će biti u stanju da: |
PREPORUČENI SADRŽAJI PO TEMAMA |
NAČIN
OSTVARIVANJA PROGRAMA |
Konstruktivni sklop objekta |
• Osposobljavanje za primenu odgovarajućeg konstruktivnog sklopa |
• objasni ulogu građevinarstva u savremenoj privredi,
• navede elemente objekata visokogradnje,
• navede i prepozna na crtežu osnovne horizontalne i vertikalne konstruktivne elemente objekata visokogradnje,
• opiše karakteristike konstruktivnih sistema gradnje,
• razlikuje konstruktivne sklopove. |
• Razvoj i uloga građevinarstva u savremenoj privredi
• Podela objekata visokogradnje prema položaju u odnosu na visinu objekta
• Podela elemenata objekata visokogradnje prema položaju i funkciji
• Osnovni konstruktivni elementi objekata visokogradnje
• Sistemi gradnje
• Konstruktivni sklopovi. |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljem/ciljevima i ishodima, planom i načinima ocenjivanja.
Oblici nastave
Predmet se realizuje kroz sledeće oblike nastave:
• teorijska nastava 35 časova
• vežbe 70 časova
• poseta gradilištu
Podela odeljenja na grupe
Odeljenje se deli na dve grupe prilikom realizacije vežbi. i poseti gradilištu
Mesto realizacije nastave
• kabinet
• gradilište
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• Praćenje ostvarenosti ishoda
• Testove znanja
Preporuke za realizaciju nastave
• 6 časova
• Služiti se modelima objekata i tehničkim crtežima objekata kao uglednim primerima
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video bim projektora
• Koristiti osnovu i presek jednostavnog objekta (S+P+1) u masivnom sistemu gradnje R1:100
• Koristiti osnovu i presek jednostavnog objekta (S+P+1) u skeletnom sistemu gradnje R1:100. |
Vertikalni konstruktivni elementi |
• Osposobljavanje za primenu odgovarajućih vertikalnih elemenata (zidova i stubova) |
• objasni pojam seizmičnosti,
• navede vrste nosivih zidova,
• razlikuje zidove po različitim kriterijumima,
• navede vrstu stubova i objasni njihovu ulogu,
• navede vrste maltera i njihovu primenu,
• navede pravila za zidanje zidova,
• primeni pravila za upotrebu višeslojnih zidova,
• primeni pravila kod određivanja položaja vertikalnih AB serklaža,
• navede vrste tankih pregradnih zidova,
• navede vrste monolitnih armirano-betonskih zidova,
• objasni funkciju oplate.
• grafički prikaže zidove i stubove u odgovarajućoj razmeri. |
• Seizmičke zone
• Zidovi - podele prema različitim kriterijumima,
• konstruktivni sklopovi nosivih zidova,
• Stubovi - podela prema različitim kriterijumima.
• Malteri: vrste maltera i njihova primena u građevinarstvu
• Zidanje jednoslojnih zidova od: opeke, opekarskih blokova, betonskih blokova, kamena.
• Betonski zidovi i stubovi; numerisanje pozicija
• Oplate za betonske konstrukcije (tradicionalna, laka montažna, velikopovršinska prenosna, tunelska, klizajuća, izgubljena,...)
• Višeslojni zidovi sa toplotnom i zvučnom izolacijom
• Vrste tankih preradnih zidova zidanih, livenih, montažnih. |
Preporuke za realizaciju nastave
• 39 časova
• Služiti se modelima objekata i tehničkim crtežima objekata kao uglednim primerima
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video bim projektora
• Koristiti osnovu i presek jednostavnog objekta (S+P+1) u masivnom sistemu gradnje R1:100
• Koristiti osnovu i presek jednostavnog objekta (S+P+1) u skeletnom sistemu gradnje R1:100. |
Otvori u zidovima zgrade |
• Osposobljavanje za primenu odgovarajućih elemenata otvora za prozore i vrata u projektima |
• opiše konstruktivni sklop otvora za prozor i balkonska vrata,
• obeleži visine parapeta,
• razlikuje natprozornike bez i sa zastorom i prema načinu izrade,
• opiše konstruktivni sklop otvora za vrata,
• razlikuje nadvratnike prema načinu izrade,
• grafički prikaže otvore za prozore i vrata u osnovi i preseku u odgovarajućoj razmeri
• objasni način ugradnje vrata. |
• Elementi otvora za prozore
• prozora
• Doprozorni zidovi
• Natprozornici sa i bez zuba za odgovarajući zastor; termoizolacija natprozornika; izrada natprozornika
• Prozorske špaletne; prozorski banci - spoljašnji i unutrašnji.
• Parapetni zidovi
• Elementi otvora za vrata
• Mere otvora za vrata
• Dovratni zidovi
• Nadvratnici liveni i montažni,
• Način ugradnje vrata. |
Preporuke za realizaciju nastave
• 18 časova
• Služiti se modelima objekata i tehničkim crtežima objekata kao uglednim primerima
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video bim projektora
• Koristiti osnovu i presek jednostavnog objekta (S+P+1) u masivnom sistemu gradnje R1:100
• Koristiti osnovu i presek jednostavnog objekta (S+P+1) u skeletnom sistemu gradnje R1:100. |
Kanali u zidovima zgrade |
• Osposobljavanje za primenu odgovarajućih dimnjačkih i ventilacionih kanala u sklopu objekata |
• imenuje osnovne delove dimnjaka za pojedinačno (lokalno) grejanje,
• prepozna pojedinačne i sabirne dimnjačke kanale,
• objasni način funkcionisanja sabirnog dimnjaka,
• prepozna pojedinačne i sabirne ventilacione kanale,
• objasni način funkcionisanja ventilacinog kanala,
• grafički prikaže dimnjačke i ventilacione kanale u osnovi i preseku u odgovarajućoj razmeri. |
• Dimnjaci za lokalno grejanje; izrada (opeka i blokovi od pečene gline za dimnjake)
• Vođenje dimnjačkih kanala kroz zgrade (pravo, sa skretanjem, sa hladnim kanalom)
• Troslojni dimnjaci
• Šunt dimnjaci
• Pojedinačni ventilacioni kanali za odvođenje nečistog i dovođenje čistog vazduha u prostorije
• Šunt ventilacioni kanali za odvođenje nečistog i dovođenje čistog vazduha u prostorije. |
Preporuke za realizaciju nastave
• 9 časova
• Služiti se modelima objekata i tehničkim crtežima objekata kao uglednim primerima
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video bim projektora
• Koristiti osnovu i presek jednostavnog objekta (S+P+1) u masivnom sistemu gradnje R1:100
• Koristiti osnovu i presek jednostavnog objekta (S+P+1) u skeletnom sistemu gradnje R1:100. |
Temelji u zgradama |
• Osposobljavanje za primenu odgovarajućih temelja u zavisnosti od sistema gradnje |
• objasni značaj i vrste fundiranja,
• navede vrste temelja prema oblicima, materijalu, načinu oslanjanja na zemljište i prema konstruktivnom sklopu,
• objasni funkciju temelja,
• objasni funkciju temelja u kaskadama,
• objasni odnos temelja sa temeljima susednih objekata.
• grafički prikaže temelje u osnovi i preseku u odgovarajućoj razmeri. |
• Vrste tla i način fundiranja objekta
• Vrste temelja, podela prema konstruktivnom sklopu, obliku i materijalu
• Trakasti temelji
• Temeljne grede
• Temelji samci
• Temeljne ploče
• Temelji u kaskadama
• Temelji uz susednu zgradu. |
Preporuke za realizaciju nastave
• 15 časova
• Služiti se modelima objekata i tehničkim crtežima objekata kao uglednim primerima
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video bim projektora
• Koristiti osnovu i presek jednostavnog objekta (S+P+1) u masivnom sistemu gradnje R1:100
• Koristiti osnovu i presek jednostavnog objekta (S+P+1) u skeletnom sistemu gradnje R1:100. |
Hidroizolacija podova i zidova zgrade sa ili bez podruma (suterena) |
• Osposobljavanje za primenu hidroizolacija na objektima izloženih uticaju atmosferske vode i vlage zemljišta |
• prepoznaje vrste hidroizolacija,
• navede delove zgrade koji se moraju zaštititi hidroizolacijom,
• primeni odgovarajuću hidroizolaciu,
• razlikuje materijale koji se koriste za izradu hidroizolacija,
• grafički prikaže hidroizolaciju u odgovarajućoj razmeri sa svim pratećim opisima. |
• Vrste materijala za izradu hidroizolacija
• Horizontalna i vertikalna hidroizolacija od vlage i atmosferske vode koja nije pod pritiskom za zgrade sa i bez podruma
• Drenaža zgrada. |
Preporuke za realizaciju nastave
• 9 časova
• Služiti se uzorcima materijala i tehničkim crtežima kao uglednim primerima
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video-bim projektora ili grafoskopa
• Pojedine grafičke radove raditi na konkretnim primerima. |
Termoizolacija podova |
|
• prepoznaje vrste termoizolacija,
• primeni odgovarajuću termoizolaciju,
• navede delove zgrade koji se moraju zaštititi termoizolacijom,
• razlikuje materijale koji se koriste za izradu termoizolacije poda,
• grafički prikaže termoizolaciju poda u odgovarajućoj razmeri sa svim pratećim opisima. |
• Vrste termičkih izolacije
• Podovi koji se termički izoluju
• Položaj termičke izolacije u podu. |
Preporuke za realizaciju nastave
• 9 časova
• Služiti se uzorcima materijala i tehničkim crtežima kao uglednim primerima
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video-bim projektora ili grafoskopa
• Pojedine grafičke radove raditi na konkretnim primerima. |
TEMA |
CILJ |
ISHODI
Po završetku teme učenik će biti u stanju da: |
PREPORUČENI SADRŽAJI PO TEMAMA |
NAČIN
OSTVARIVANJA PROGRAMA |
Podovi objekta |
• Osposobljavanje za primenu odgovarajućih podova u objektima i prostorijama različitih namena |
• definiše vrste podova i podnih konstrukcija,
• razlikuje materijale koji se koriste za izradu podova objekta,
• razlikuje vrste podnih obloga: drvenih podova, podova od pečenih glinenih proizvoda, kamenih podova, monolitnih podova, podova od gume, sintetičkih podova, podova od sintetičkih folija i podova od sintetičkih vlakana,
• primeni odgovarajuće vrste podova kod razrade tehničke dokumentacije,
• nacrta detalje i slojeve podova objekta u odgovarajućoj razmeri, sa svim pratećim opisima. |
• Podela podova
• Vrste podnih konstrukcija
• Drveni podovi (podovi od dasaka, parket, klasični parket, lamel i panel parket)
• Podovi od pečenih glinenih proizvoda
• Kameni podovi, podovi od veštačkog kamena
• Monolitni podovi
• Podovi od gume
• Sintetički podovi
• Podovi od sintetičkih folija i podovi od sintetičkih vlakana |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljem/ciljevima i ishodima, planom i načinima ocenjivanja.
Oblici nastave
Predmet se realizuje kroz sledeće oblike nastave:
• teorijska nastava 35 časova
• vežbe 70 časova
• poseta gradilištu
Podela odeljenja na grupe
Odeljenje se deli na dve grupe prilikom realizacije vežbi.
Mesto realizacije nastave
• kabinet
• gradilište
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• Praćenje ostvarenosti ishoda
• Testove znanja
Preporuke za realizaciju nastave
• 18 časova
• Služiti se primerima i crtežima detalja kao i uzorcima materijala za izradu slojeva ravnog krova
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video-bim projektora ili grafoskopa
• Pojedine grafičke radove raditi na konkretnim primerima. |
Plafoni objekta |
• Osposobljavanje za primenu plafona pri razradi tehničke dokumentacije
• Razvijanje urednosti, tačnosti, efikasnosti i preciznosti u radu |
• prepoznaje vrste plafona,
• razlikuje materijale koji se koriste za izradu plafona objekata,
• primeni odgovarajuće vrste plafona kod razrade tehničke dokumentacije,
• prepozna tipove i vrste plafonskih ugrađenih, prefabrikovanih, priljubljenih, odvojenih, visećih, ravnih, pločastih i drugih konstrukcija,
• nacrta detalje i slojeve plafona objekata u odgovarajućoj razmeri, sa svim pratećim opisima. |
• Tipovi i vrste plafonskih konstrukcija
• Elementi plafonskih konstrukcija, svrha izrade
• Vrste ugrađenih plafonskih konstrukcija, liveni plafoni
• Ugrađeni prefabrikovani plafoni
• Vrste priljubljenih plafona
• Limeni i prefabrikovani plafoni
• Vrste odvojenih plafonskih konstrukcija
• Viseći plafoni
• Ravni plafoni
• Plafoni od ploča (gips-PVC - drvene ploče) |
Preporuke za realizaciju nastave
• 9 časova
• Služiti se primerima i crtežima detalja kao i uzorcima materijala za izradu slojeva ravnog krova
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video-bim projektora ili grafoskopa
• Pojedine grafičke radove raditi na konkretnim primerima. |
Pokrivački radovi objekta |
• Osposobljavanje za primenu odgovarajućih krovnih pokrivača pri razradi tehničke dokumentacije |
• prepoznaje vrste krovnih pokrivača objekta,
• razlikuje materijale koji se koriste za izradu krovnih pokrivača objekta,
• primeni odgovarajuće vrste krovnih pokrivača kod razrade tehničke dokumentacije za dati krov,
• razlikuje načine pokrivanja krovova ravnim crepom, ožljebljenim crepom, vučenim i presovanim crepom, valovitim crepom, ćeramidom, cementno-azbestnim pločama, krovnom hartijom i bituminiziranom šindrom,
• nacrta detalje i slojeve krovnih pokrivača u odgovarajućoj razmeri sa svim pratećim opisima za dati krov. |
• Svrha i značaj krovnih pokrivača
• Nagibi krovnih ravni
• Vrste materijala za izradu krovnih pokrivača
• Pokrivanje krovova proizvodima od pečene gline
• Pokrivanje ravnim crepom. Jednostruko pokrivanje crepom. Gusto pokrivanje. Dvostruko (krunsko) pokrivanje
• Pokrivanje ožljebljenim crepom. Vučeni i presovani crep sa dvostrukim žljebom
• Pokrivanje valovitim crepom
• Pokrivanje ćeramidom
• Pokrivanje krova azbestno ementnim ravnim pločama, horizontalno pokrivanje kvadratnih pločama, dvostruko pokrivanje kvadratnim pločama, dvostruko pokrivanje pravougaonim pločama
• Pokrivanje krova salonit pločama, salonitkama i valonitkama
• Pokrivanje krova hartijom, jednostruko i dvostruko pokrivanje krovnom hartijom
• Pokrivanje bituminiziranom šindrom |
Preporuke za realizaciju nastave
• 24 časa
• Služiti se primerima i crtežima detalja kao i uzorcima materijala za izradu slojeva krovnog pokrivača
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video-bim projektora ili grafoskopa
• Pojedine grafičke radove raditi na konkretnim primerima. |
Limarski radovi objekta |
• Osposobljavanje za primenu elemenata od lima pri razradi tehničke dokumentacije |
• navede vrste limarskih radova na objektu,
• razlikuje materijale i vrste detalja koji se koriste za limarske radove na objektu,
• primeni odgovarajuće detalja limarskih elemenata kod razrade tehničke dokumentacije za dati objekat,
• razlikuje pokrivanja krova limom (ravnim, naboranim, talasastim, rebrastim i drugim pločama),
• prepoznaje elemente i način izrade oluka i olučnih cevi, opšivanja okapnica, prozorskih banaka, venaca, samostalnih zidova, požarskih i kalkanskih zidova, ivica balkona i zidnih uvala, dimnjaka i krovnih uvala,
• nacrta detalje sa odgovarajućim spojevima kod limarskih radova na objektu u odgovarajućoj razmeri sa svim pratećim opisima za dati limarski rad. |
• Vrste limova za pokrivanje, obrada, sečenje, sastavljanje i izrada prevoja i sastava
• Pokrivanje krova limom
• Pokrivanje ravnim limom, prosto pokrivanje, rebrasto pokrivanje, pokrivanje olovom i aluminijumom
• Pokrivanje naboranim limom talasastim pločama, pokrivanje krova rebrastim limenim pločama
• Oluci i olučne cevi: izrada oluka, ležeći oluci, viseći oluci i odvodna grla. Stojeći oluci, olučne cevi, oblici i određenih dimenzija i preseka. Izrada olučnih cevi i posuda
• Opšivanja limom. Izrada okapnica, porubni limovi, prozorski limovi, venci
• Opšivanje samostalnih zidova
• Opšivanje požarnih i kalkanskih zidova
• Opšivanje ivica balkona i zidnih uvala
• Opšivanje dimnjaka
• Opšivanje krovnih uvala |
Preporuke za realizaciju nastave
• 12 časova
• Služiti se primerima i crtežima detalja kao i uzorcima materijala za izvođenje limarskih radova
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video-bim projektora ili grafoskopa
• Pojedine grafičke radove raditi na konkretnim primerima. |
Stolarski radovi objekta |
• Osposobljavanje za primenu odgovarajuće stolarije pri razradi tehničke dokumentacije |
• navede vrste stolarskih elemenata na objektu,
• navede podelu stolarije po različitim kriterijumima,
• razlikuje osobenosti materijala i detalje stolarije kod raznorodnih stolarskih radova,
• primenjuje odgovarajuću stolariju kod razrade tehničke dokumentacije za dati objekat,
• nacrta detalje sa odgovarajućim spojevima kod stolarije objekata u odgovarajućoj razmeri sa svim pratećim opisima za dati stolarski rad. |
• Izbor drveta za izradu stolarije i spojna sredstva
• Prozori: detalji prozorske konstrukcije i oblici. Termička i zvučna izolacija prozora. Podela prozora prema merama, načinu i smeru zatvaranja
• Podela prozora po konstrukciji (ramovski i kutijasti), prema načinu ugrađivanja
• Okov za prozore
• Roletne i zastori na prozorima i balkonskim vratima
• Stolarija po JUS-u
• Jednostruki prozori
• Dvostruki prozori: sa širokom i uzanom kutijom, sa spojenim krilima
• Balkonska vrata
• Krovni prozori
• Sklop vrata, vrste i veličine, materijali za izradu, način pokretanja i otvaranja
• Unutrašnja vrata: dimenzije, dovratnici i krila vrata, unutrašnja vrata, okov za vrata
• Vrata sa nadsvetlom
• Dvokrilna vrata i igrajuća vrata sa označavanjem vrata
• Spoljna vrata, jednostruka i vrata sa udvostručenim krilima |
Preporuke za realizaciju nastave
• 18 časova
• Služiti se primerima i crtežima detalja kao i uzorcima materijala za izradu slojeva ravnog krova
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video-bim projektora ili grafoskopa
• Pojedine grafičke radove raditi na konkretnim primerima. |
Bravarski radovi objekta |
• Osposobljavanje za primenu bravarskih proizvoda pri razradi tehničke dokumentacije |
• navede vrste bravarskih elemenata na objektu,
• objasni namenu i konstrukciju prozora od standardnih i specijalnih čeličnih profila, prozora od lakih metala, vrata od metala, aluminijumskih vrata, vrata i prozore od PVC-a, stepenišne ograde, balkonske ograde i zaštitne ograde na prozorima,
• primeni odgovarajuću bravariju sa detaljima kod razrade tehničke dokumentacije za dati objekat,
• nacrta detalje sa odgovarajućim spojevima kod bravarije objekata, u odgovarajućoj razmeri sa svim pratećim opisima za dati bravarski rad. |
• Svrha i način izrade bravarije
• Obrada metala i načini povezivanja
• Metalni prozori: vrste i način ugrađivanja u otvore u zidovima
• Prozori od standardnih i specijalnih čeličnih profila, savijenog vučenog lima, savijenog čeličnog lima, kutijastog preseka
• Prozori od lakih metala
• Vrata od metala, razna metalna vrata, vrata sa ukladama, zastakljena vrata od cevastih profila
• Aluminijumska vrata
• Vrata i prozori od PVC-a
• Stepenišne ograde
• Balkonske ograde
• Zaštitne ograde na prozorima |
Preporuke za realizaciju nastave
• 9 časova
• Služiti se primerima i crtežima detalja kao i uzorcima materijala za izradu slojeva ravnog krova
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video-bim projektora ili grafoskopa
• Pojedine grafičke radove raditi na konkretnim primerima. |
Staklorezački radovi objekta |
• Osposobljavanje za primenu elemenata od stakla pri razradi tehničke dokumentacije |
• razlikuje elemente od stakla na objektu,
• objasni karakteristike elemenata od stakla i odgovarajuće detalje kod raznorodnih staklorezačkih radova (zastakljivanja stolarije i bravarije, vrata i prozora od stakla bez rama, staklenih pregrada, betonskih pregrada i horizontalnih pregrada od staklenih elemenata i elementi od klirita),
• primeni odgovarajuće elemente od stakla kod razrade tehničke dokumentacije za dati objekat,
• nacrta detalje sa odgovarajućim spojevima kod staklorezačkih radova na objektu razmeri i sa pratećim opisima. |
• Zastakljivanje stolarije i bravarije
• Izolaciona stakla - primena
• Zastakljivanje višeslojnim staklom
• Vrata i prozori od stakla bez rama
• Staklene pregrade od profilit stakla, prizmi i zidovi od stakla
• Horizontalne pregrade od staklenih elemenata
• Elementi od klirita - primena |
Preporuke za realizaciju nastave
• 3 časa
• Služiti se primerima i crtežima detalja kao i uzorcima materijala za izradu slojeva ravnog krova
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video-bim projektora ili grafoskopa
• Pojedine grafičke radove raditi na konkretnim primerima. |
Obrada zidova i plafona |
• Osposobljavanje za izbor odgovarajuće obrade zidova i plafona pri razradi tehničke dokumentacije |
• razlikuje vrste obrade zidova i plafona (unutrašnja i fasadna malterisanja, oblaganja zidova kamenom, oblaganja keramičkim pločama, oblaganja drvetom i drugim materijalima),
• objasni postupke obrade zidova i plafona i karakteristične detalje,
• objasni primenu različitih načina obrade zidova i plafona u zavisnosti od namene objekata i prostorija,
• primeni odgovarajuće obrade zidova sa detaljima kod razrade tehničke dokumentacije objekta,
• nacrta detalje sa pratećim opisima. |
• Malterisanje - postupak
• Vrste maltera za malterisanje
• Malterisanje unutrašnjih površina zidova i plafona
• Spoljno malterisanje
• Vrste fasaderskih radova
• Termoizolovane fasade
• Oblaganje zidova
• Oblaganje zidova kamenom i sistemi oblaganja
• Oblaganje keramičkim pločicama
• Oblaganje zidova drvetom
• Oblaganje zidova gipsanim pločama |
Preporuke za realizaciju nastave
• 6 časova
• Služiti se primerima i crtežima detalja kao i uzorcima materijala za izradu slojeva ravnog krova
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video-bim projektora ili grafoskopa
• Pojedine grafičke radove raditi na konkretnim primerima . |
Molersko farbarski radovi objekta |
• Osposobljavanje za primenu odgovarajućih molersko - farbarskih i tapetarskih završnih radova pri razradi tehničke dokumentacije |
• navede vrste radova na završnoj obradi unutrašnjih i spoljašnjih površina i drugih elemenata na objektima,
• prepozna molersko-farbarske materijale na osnovu vizuelnih karakteristika površina,
• objasni molersko-farbarske postupke obrade površina u zavisnosti od vrste i stanja podloge kao i materijala koji će se primeniti,
• objasni principe primene odgovarajućih materijala za molersko - farbarske radove u zavisnosti od namene objekata i prostorija,
• navede vrste tapeta i objasni način postavljanja,
• objasni principe primene odgovarajućih tapetarskih proizvoda u zavisnosti od namene objekata i prostorija,
• nacrta i specifikuje određeni molersko-farbarski ili tapetarski rad. |
• Molersko - farbarski radovi
• Vrste materijala: krečne boje, posne boje, emulzione boje, materijali za lakiranje i emajliranje površina, podloge
• Sistemi obrade površina:
- Uljni sistemi
- Obrada zidova na krečnom malteru
- Uljni sistemi na gipsanim podlogama, cementnom malteru i betonu
- Nanošenje uljnih premaza na stare i već obojene površine
- Bojenje površina od drveta
- Uljni sistemi (pokrivni, prozirni i sintetički)
- Bojenje stare već bojene stolarije
- Specijalna zaštita drvenih površina
- Bojenje metalnih površina
• Tapetarski radovi: tapete, vrste i izbor materijala
• Postavljanje tapeta na zidove i plafone |
Preporuke za realizaciju nastave
• 6 časova
• Služiti se primerima i crtežima detalja kao i uzorcima materijala za izradu slojeva ravnog krova
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video-bim projektora ili grafoskopa
• Pojedine grafičke radove raditi na konkretnim primerima. |
1. Biljana Blagojević: Građevinske konstrukcije za I i II razred građevinske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
2. Biljana Blagojević: Građevinske konstrukcije za III razred građevinske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
3. Biljana Blagojević: Kućne instalacije za IV razred građevinske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
4. Mirjana Milojević Turina: Prefabrikovano građenje za IV razred građevinske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
5. prof. Milica Jovanović Popović: Zdravo stanovanje
6. Katalozi proizvođača lakih pregradnih zidova, krovnih pokrivača, izolacionih materijala, montažnih konstruktivnih elemenata, instalacija i sl.
7. Stručni časopisi
8. Stručne informacije putem interneta
1. Matematika
2. Građevinski materijali
3. Nacrtna geometrija
4. Statika i otpornost materijala
5. Primena računara u građevinarstvu
6. Kućne instalacije
7. Održivi razvoj u građevinarstvu
8. Preduzetništvo
TEMA |
CILJ |
ISHODI
Po završetku teme učenik će biti u stanju da: |
PREPORUČENI SADRŽAJI PO TEMAMA |
NAČIN
OSTVARIVANJA PROGRAMA |
Uvod |
• osposobljavanje za izbor materijala kod izrade objekta, kao i izbegavanje štetnih uticaja kod korišćenja objekta |
• navede fizičke fenomene kod eksploatacije objekta
• opiše odnos čoveka i okoline
• navede štetne spoljne uticaje životne sredine
• opiše ljudska čula od kojih zavisi konfor |
• odnos čoveka i okoline
• pojave koje utiču na naš odnos prema okruženju
• prljave tehnologije
• uticaji koji mogu usloviti ponašanje nekog objekta i njegovu materijalizaciju
• vrsta oblika konfora |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljem/ciljevima i ishodima, planom i načinima ocenjivanja.
Oblici nastave
Predmet se realizuje kroz sledeće oblike nastave:
• teorijska nastava (70 časova)
Mesto realizacije nastave
• kabinet
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• Praćenje ostvarenosti ishoda
• Testove znanja
Preporuke za realizaciju nastave
• 4 časa
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video bim projektora
• povezati sa sadržajem zaštite životne sredine |
POJAM VAZDUŠNOG KONFORA |
• sticanje osnovnih znanja o važnosti kvaliteta vazduha |
• objasni razliku uticaja spoljnjeg i vazduha u stanovima
• imenuje sastojke čistog vazduha
• definiše zagađivače spoljašnjeg vazduha
• objasni uticaj vetra, topografije terena, dispozicije objekta u prostoru, na zagađenje spoljašnjeg vazduha |
kvalitet vazduha u stanovima
• čist vazduh - maseni odnos gasova
• prirodni zagađivači spoljašnjeg vazduha
• veštački zagađivači spoljašnjeg vazduha
• uticaj vetra i topografije terena |
Preporuke za realizaciju nastave
• 2 časa
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video bim projektora
• Koristiti šeme, skice preko grafoskopa
• povezati sa sadržajem zaštite životne sredine |
Vazduh u gradskim sredinama |
• sticanje osnovnih znanja o štetnosti zagađivača |
• navede zagađivače u gradskim sredinama
• objasni nastanak pojedinih zagađivača |
• zagađivači
• zakon o zaštiti životne sredine
• pojam MDK (maksimalno dozvoljena koncentracija nekog zagađivača) |
Preporuke za realizaciju nastave
• 2 časa
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video bim projektora
• Koristiti šeme, skice preko grafoskopa
• povezati sa sadržajem zaštite životne sredine |
Kvalitet vazduha u stanovima |
• sticanje znanja o sastojcima vazduha od značaja za kvalitet |
• navede sastojke vazduha od značaja za kvalitet
• objasni prisustvo štetnih sastojaka u vazduhu
• imenuje štetne građevinske materijale
• shvati važnost vlažnosti vazduha na osećaj konfora |
• sastojci vazduha
• relativna jedinica - OLF
• kiseonik i ugljendioksid CO2
• ugljenmonoksid CO
• duvanski dim
• mirisi
• kućna prašina
• joni
• nepoželjni produkti samih materijala
• značaj vlažnosti vazduha |
Preporuke za realizaciju nastave
• 10 časova
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video bim projektora
• Koristiti šeme, skice preko grafoskopa |
Difuzija vodene pare i kondenzacija |
• sticanje osnovnih znanja o ponašanju materijala u odnosu na vodenu paru |
• objasni parametre vlažnosti vazduha
• objasni tačku rose
• definiše pojam difuzije vodene pare
• definiše pojam kondenzacije |
• vlažnost vazduha
• pojam male i velike vlažnosti
• relativna vlažnost, tačka rose
• karakteristike materijala u odnosu na difuziju vodene pare |
Preporuke za realizaciju nastave
• 2 časa
• povezati sa sadržajima iz predmeta fizika
• služiti se tabelarnim prikazom putem grafoskopa |
|
Ventilacija |
• sticanje osnovnih znanja o ventilaciji u objektu |
• definiše vrste ventilacija
• objasni cilj ventilacije
• objasni oblike prirodne ventilacije |
• definicije ventilacije
• minimalan zahtev za čistim vazduhom
• infiltracija
• ventilacija prozorima
• ventilacija kanalima |
Preporuke za realizaciju nastave
• 4 časa
• insistirati na primerima iz svakodnevnog života
• povezati sa sadržajima iz stručnih predmeta - građevinskih konstrukcija
• izlaganje podržati tabelama, crtežima preko grafoskopa |
POJAM TOPLOTNOG KONFORA |
• sticanje osnovnih znanja u cilju prepoznavanja skupa uslova u kojima se ljudi osećaju ugodno |
• objasni odnos i uticaj okoline na ljudski organizam
• definiše aspekte toplotnog konfora |
• odnos i uticaj okoline na ljudski organizam
• aspekti toplotnog konfora |
Preporuke za realizaciju nastave
• 2 časa
• insistirati na primerima iz svakodnevnog života
• mogućnost korišćenja geografskih karata
• povezati sa sadržajima iz predmeta biologija, geografija |
Fiziološka osnova toplotnog konfora |
• sticanje osnovnih znanja o ponašanju ljudskog organizma pod uticajem toplote/ hladnoće |
• definiše ljudska čula kao senzore za osećaj toplote/ hladnoće
• objasni način prenošenja toplote
• objasni pojam ravnoteže temperature tela |
• koža kao glavni senzor za osećaj toplote/ hladnoće
• vrsta načina prenošenja toplote
• toplotni dobitak i gubitak
• samoregulacija organizma |
Preporuke za realizaciju nastave
• 2 časa
• povezati sa sadržajima iz predmeta biologija
• koristiti grafički prikaz skica preko grafoskopa |
Parametri toplotnog konfora |
• sticanje osnovnih znanja o faktorima na uticaj toplotnog konfora |
• navede subjektivne parametre toplotnog konfora
• navede objektivne parametre toplotnog konfora
• definiše granice toplotnog konfora |
• subjektivni parametri toplotnog konfora
• objektivni parametri toplotnog konfora
• granice toplotnog konfora |
Preporuke za realizaciju nastave
• 2 časa
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video bim projektora
• insistirati na primerima iz svakodnevnog života |
Uticaj klime |
• sticanje osnovnih znanja o tipovima klime |
• da definiše tipove klime
• objasni pojam geografske širine
• imenuje klimatske oblasti ugodne za život |
• granice konfora u odnosu na geografsku širinu
• tipovi klime ugodni za život
• tipovi klimi neugodni za život
• uticaj klime na arhitektonsko oblikovanje |
Preporuke za realizaciju nastave
• 2 časa
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video bim projektora
• povezati sa sadržajem iz stručnih predmeta građevinskih konstrukcija
• koristiti stručne časopise |
Mere za postizanje toplotnog konfora |
• sticanje osnovnih znanja radi obezbeđivanja toplotnog konfora |
• definiše sezonske uslove kod primene zaštite objekta
• objasni načine primane zaštite na objektu
• razlikuje problem pregrevanja i hlađenja |
• primena odgovarajuće zaštite na nivou prozora
• spoljna zaštita prozora
• zagrevanje prostorija
• konvencionalni sistemi grejanja
• pasivni solarni sistemi
• aktivni solarni sistemi
• izbor tipa konstrukcija |
Preporuke za realizaciju nastave
• 10 časova
• povezati sa sadržajem iz stručnih predmeta građevinskih konstrukcija
• koristiti crteže preko grafoskopa
• koristi kataloge raznih proizvođača iz oblasti građevinarstva |
Termičke karakteristike materijala |
• osposobljavanje za primenu odgovarajućih materijala u objektu |
• objasni pojam akumulacije toplote
• objasni pojam izolacionih karakteristika materijala
• definiše pojam prenošenja i provođenja toplota
• objasni pojave koje se vezuju za prisustvo vodene pare u vazduhu ili građevinskim konstrukcijama |
• osobine materijala koje se tiču sposobnosti akumulacije toplote
• izolacione karakteristike materijala i konstrukcija
• karakteristike u pogledu difuzije (kondenzacije) vodene pare
• moguće negativne posledice kondenzacije
• sprečavanje negativnih posledica difuzije (kondenzacije) |
Preporuke za realizaciju nastave
• 6 časova
• povezati sa sadržajem iz stručnih predmeta građevinskih konstrukcija
• analizirati na objektu primenjene materijale
• za proračun provođenja toplote koristiti podatke Instituta za ispitivanje materijala |
OSNOVNI POJMOVI O SVETLOSTI |
• sticanje osnovnih pojmova o prirodi svetlosti |
• prepozna fizički pojam svetlosti
• prepozna čulne pojave svetlosti
• definiše vrste zračenja
• objasni refleksiju svetlosti
• objasni uticaj temperature na boju svetlosti |
• svetlosni spektar
• optičko zračenje
• odbijanje svetlosti - refleksija
• transmisija svetlosti
• temperatura boje svetlosti |
Preporuke za realizaciju nastave
• 4 časa
• insistirati na sadržajima iz predmeta fizika
• koristiti tabelarne podatke dobijene merenjem
• izlaganje podržati korišćenjem grafoskopa |
O prirodnoj svetlosti |
• sticanje osnovnih pojmova o karakteristikama o prirodnoj svetlosti |
• objasni prednosti prirodne svetlosti
• definiše ispravan osvetljaj
• nabroji osobine materijala značajne za projektovanje osvetljenja |
• prednosti prirodne svetlosti
• prirodna svetlost u enterijeru
• prodor dnevne svetlosti
• kanali za prirodnu svetlost
• korišćenje prirodne svetlosti
• integracija dnevne i veštačke svetlosti
• osobine materijala za projektovanje osvetljenja |
Preporuke za realizaciju nastave
• 6 časova
• insistirati na primerima iz svakodnevnog života
• insistirati na korelaciji sa sadržajima stručnih predmeta građevinskih konstrukcija
• izlaganje podržati korišćenjem video bim projektora |
OSNOVE AKUSTIKE |
• sticanje osnovnih pojmova o akustici |
• objasni osnovne pojmove o zvuku
• prepozna zvučne pojave vezane za korišćenje objekta
• definiše razliku između energetskog i informacionog zvuka
• objasni akustični konfor |
• definicija zvuka
• vazdušni i strukturni zvuk
• brzina prostiranja zvuka u vazduhu
• skala nivoa zvuka
• energetski informacioni zvuk
• parametri akustičnog konfora |
Preporuke za realizaciju nastave
• 2 časa
• insistirati na primerima iz svakodnevnog života
• insistirati na korelaciji sa sadržajem drugih predmeta - fizika
• izlaganje podržati šemama, grafikonima preko grafoskopa |
Zvučna zaštita u zgradama |
• sticanje osnovnih znanja o važnosti zvuka kod eksploatacije objekta |
• objasni šta je predmet zaštite od zvuka u zgradama
• objasni šta su sredstva zaštite u zgradama
• imenuje puteve prolaska zvuka u objektu |
• problem zvučne zaštite
• prostorije koje su predmet ograničenja dozvoljenog nivoa zvuka
• parametri kod izolacione moći pregrade
• prolaz zvučne energije između prostorija
• dvostruke pregrade |
Preporuke za realizaciju nastave
• 4 časa
• insistirati na korelaciji sa sadržajem drugih predmeta - fizika
• insistirati na primerima iz svakodnevnog života
• izlaganje podržati šemama, grafikonima preko grafoskopa |
Prostorna akustika |
• sticanje osnovnih pojmova o problemima akustike u objektu |
• objasni metode za kontrolu odziva prostorije
• navede podelu apsorpcionih materijala i konstrukcija
• objasni karakteristike poroznih materijala
• objasni ulogu rezonatora
• definiše značaj difuzora
• objasni ulogu reflektora |
• metode akustične obrade
• podešavanje odziva
• apsorpcioni materijali i konstrukcije
• difuzori kao specijalne konstrukcije
• reflektori kao specijalne ravne konstrukcije |
Preporuke za realizaciju nastave
• 6 časova
• izlaganje podržati korišćenjem video bim projektora
• insistirati na korelaciji sa sadržajem drugih predmeta - građevinske konstrukcije
• izlaganje podržati šemama, grafikonima preko grafoskopa |
1. Pucar M.; Pajević M; Jovanović - Popović M. : Bioklimatsko planiranje i projektovanje, Zavet, Beograd 1994. godine
2. Pucar M. : Bioklimatska arhitektura, Institut za arhitekturu i urbanizam Srbije, Beograd 2006. godine
3. Rakočević M. : Arhitektonska fizika - dnevni osvetljaj, Naučna knjiga, Beograd 1989. godine
4. Jugoslovenski komitet za osvetljenje : Preporuke za osvetljenje, Glas, Beograd 1974. godine
5. Kurtović H.. : Ozvučavanje, Tehnička knjiga, Beograd 1975. godine
6. Katalozi proizvođača građevinske struke
7. Stručni časopisi
8. Stručne informacije putem interneta
1. Matematika
2. Hemija
3. Građevinski materijali
4. Održivi razvoj u građevinarstvu
5. Preduzetništvo
6. Građevinske konstrukcije
7. Fizika
8. Geografija
TEMA |
CILJ |
ISHODI
Po završetku teme učenik će biti u stanju da: |
PREPORUČENI SADRŽAJI PO TEMAMA |
NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA |
Zakoni mehanike |
• Upoznavanje učenika sa osnovnim pojmovima i zakonima mehanike
• Upoznavanje učenika sa pojmom kretanja kao i uzrocima kretanja tela |
• definiše materijalnu tačku i kruto telo,
• razlikuje vrste kretanja tela,
• definiše i razlikuje slobodno i vezano telo,
• definiše silu i razlikuje vrste sila
• definiše osnovne zakone mehanike i aksiome statike,
• identifikuje ulogu sile kod kretanja tela. |
• Zadatak i podela mehanike
• Telo. Pojam krutog tela i podela
• materijalnog tela prema obliku
• Vrste kretanja tela. Slobodno i vezano telo
• Pojam i definicija sile
• Vrste sila |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljem i ishodima, planom i načinima ocenjivanja.
Oblici nastave
Tema se realizuje kroz sledeće oblike nastave:
• teorijska nastava (35 časova)
• vežbe (35 časova) |
Statika materijalne tačke |
• Sticanje osnovnih znanja o rezultanti i uslovima ravnoteže različitih sistema sila koji deluju na materijalnu tačku |
• definiše rezultantu,
• izračuna rezultantu sistema kolinearnih sila,
• odredi rezultantu dve sile različitog pravca koristeći paralelogram i trougao sila,
• odredi analitički i grafički rezultantu proizvoljnog sistema sučelnih sila,
• definiše analitičke i grafičke uslove ravnoteže materijalne tačke,
• primenjuje uslove ravnoteže materijalne tačke na određivanje sila u štapovima. |
• Rezultanta sistema kolinearnih sila istog i suprotnog smera
• Paralelogram i trougao sila (dve sile različitog pravca)
• Rezultanta sistema sučelnih sila (analitički i grafički postupak)
• Analitički i grafički uslov ravnoteže materijalne tačke |
Podela odeljenja na grupe
Odeljenje se deli na dve grupe prilikom realizacije:
• vežbi
Mesto realizacije nastave
• kabinet |
Statika krute ploče |
• Sticanje znanja o načinima određivanja rezultante i uslovima ravnoteže različitih sistema sila koji deluju na krutu ploču |
• definiše moment sile za datu tačku,
• primenjuje momentno pravilo,
• izračuna rezultantu paralelnih sila,
• definiše pojam i osnovna svojstva sprega sila,
• redukuje proizvoljan sistem sila na zadatu tačku,
• izračuna rezultantu proizvoljnog sistema sila koji deluje na krutu ploču.
• nabroji uslove ravnoteže krute ploče. |
• Moment sile za datu tačku
• Momentno pravilo (Varinjonova teorema)
• Rezultanta dve paralelne sile istog i suprotnog smera
• Spreg sila
• Redukcija sile na tačku
• Rezultanta proizvoljnog sistema sila koji deluje na krutu ploču
• Uslovi ravnoteže krute ploče |
Preporuke za realizaciju nastave
• Služiti se modelima objekata i tehničkim crtežima objekata kao uglednim primerima
• Izlaganje podržati crtežom na tabli ili koristeći projekcije sa video bim projektora
• Pratiti stručne manifestacije |
Statički određeni nosači |
• Upoznavanje učenika sa različitim vrstama nosača i opterećenja
• Sticanje znanja za rešavanje jednostavnijih statičkih problema iz prakse |
• definiše pojam i elemente nosača,
• definiše i razlikuje pojedine oslonce,
• imenuje i grafički prikaže statički određene nosače zavisno od načina oslanjanja,
• razlikuje vrste opterećenja,
• izračuna reakcije oslonaca proste grede, grede sa prepustima i konzole,
• konstruiše dijagrame presečnih sila za prostu gredu, gredu sa prepustima i konzolu od kombinovanog opterećenja,
• odredi opasan presek na nosaču. |
• Nosači (definicija, elementi i vrste nosača)
• Pojam i vrste oslonaca
• Vrste opterećenja
• Statička određenost nosača
• Određivanje reakcija oslonaca proste grede, konzole i grede sa prepustima
• Sile u preseku (normalna sila, transverzalna sila, moment savijanja)
• Dijagrami presečnih sila za prostu gredu, gredu sa prepustima i konzolu
• Određivanje opasnog preseka |
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• Testovi znanja
• Samostalne grafičke vežbe
• Praćenje ostvarenosti ishoda
• Aktivnost na času |
Rešetkasti nosači |
• Sticanje osnovnih znanja o rešetkastim nosačima kao i metodama za određivanje sila u štapovima |
• razlikuje pune i rešetkaste nosače,
• definiše elemente rešetkastih nosača,
• primenjuje uslove ravnoteže krute ploče prilikom određivanja reakcija oslonaca statički određenih rešetkastih nosača,
• odredi sile u štapovima jednostavnijih statički određenih rešetkastih nosača. |
• Rešetkasti nosači (pojam, elementi i vrste)
• Određivanje sila u štapovima statički određenih rešetkastih nosača metodom preseka i metodom čvorova |
Okvirni broj časova po temama
• Zakoni mehanike 2 časa
• Statika materijalne tačke 8 časova
• Statika krute ploče 10 časova
• Statički određeni nosači 20 časova
• Rešetkasti nosači 6 časova
• Geometrijske karakteristike poprečnih preseka 10 časova
• Otpornost materijala 14 časova |
Geometrijske karakteristike poprečnih preseka |
• Sticanje znanja o značaju oblika poprečnog preseka konstruktivnog elementa |
• definiše težište,
• odredi položaj težišta složenih površina,
• definiše momente inercije i otporne momente,
• izračuna momente inercije, poluprečnike inercije i otporne momente složenih površina koje imaju najveću primenu u praksi. |
• Pojam težišta
• Težište osnovnih površina
• Težište složenih površina
• Vrste momenata inercije
• Momenti inercije osnovnih i složenih ravnih površina
• Štajnerova teorema
• Poluprečnici inercije
• Otporni momenti osnovnih i složenih ravnih površina |
Otpornost materijala |
• Ukazivanje na značaj pravilnog određivanja dimenzija konstruktivnih elemenata
• Sticanje znanja o vrstama naprezanja tela pod spoljašnjim uticajima
• Sticanje znanja o dimenzionisanju aksijalno napregnutih nosača
• Sticanje osnovnih znanja o izvijanju nosača
• Sticanje znanja o značaju pravilnog određivanja oblika i dimenzija nosača na stabilnost konstrukcije |
• objasni značaj pravilnog određivanja oblika i dimenzija poprečnog preseka nosača,
• objasni vezu između opterećenja tela i promena koje se dešavaju u njemu,
• definiše napon,
• nabroji vrste naprezanja,
• prepozna naprezanja koja se javljaju u nosaču na osnovu spoljašnjih uticaja koji na njega deluju,
• definiše napon i deformaciju aksijalno napregnutih štapova,
• dimenzioniše nosače opterećene na centrični pritisak i zatezanje.
• razlikuje vrste ravnoteže,
• definiše kritičnu silu,
• dimenzioniše štapove opterećene na izvijanje,
• izračuna sile i dimenzioniše štapove jednostavnije rešetke.
• definiše spoljašnje uticaje koji izazivaju savijanje nosača,
• razlikuje vrste savijanja nosača,
• objasni značaj pravilnog izbora oblika poprečnog preseka nosača,
• dimenzioniše nosače opterećene na pravo savijanje, |
• Cilj i zadaci otpornosti materijala
• Spoljašnje i unutrašnje sile
• Elastičnost tela i deformacije
• Pojam napona i vrste naprezanja tela
• Aksijalno naprezanje, napon i deformacija
• Hukov zakon
• Dimenzionisanje aksijalno napregnutih štapova
• Izvijanje
• Vrste ravnoteže
• Kritična sila, dužina izvijanja
• Dimenzionisanje pritisnutih štapova
• Deformacija i napon pri savijanju
• Vrste savijanja
• Osnovna jednačina savijanja
• Dimenzionisanje nosača različitih poprečnih preseka od drveta i čelika (uz određivanje statičkih uticaja) |
1. Statika i otpornost materijala, teorijski deo, za drugi razred, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
2. Statika i otpornost materijala, praktični deo, za drugi razred, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
3. Statika i otpornost materijala, za treći razred, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd
- Čanak, M.: Vrednovanje kvaliteta u stambenoj izgradnji i stanovanju (I), Bilten IMS, Vol. I, Br.1, Beograd, januar 1986.
- Čanak, M.: Vrednovanje kvaliteta u stambenoj izgradnji i stanovanju (II), Bilten IMS, Vol. I, Br.2, Beograd, januar 1986.
- Rakočević, M.: 24 časa arhitekture, Uvod u arhitektonsko projektovanje, Arhitektonski fakultet Univerziteta u Beogradu, Orion Art, Beograd, Treće izdanje 2003.
- Milenković, B.: Tipične organizacije I, Savez studenata Arhitektonskog fakulteta u Beogradu, Beograd, novembra 1972. god.
- Milenković, B.: "a" priručnik, Arhitektonski fakultet Univerziteta u Beogradu, 1977.
- Milenković, B.: Uvod u arhitektonsku analizu I, DIP "Građevinska knjiga" Beograd, V izdanje 2001.
• Ž. Praščević, B. Veličković, V. Konstatinović: Organizacija građenja za III razred,
• Ž. Praščević, G. Ćirović, M. Baščarević, B. Veličković: Organizacija građenja za IV razred,
• B. Trbojević: Organizacija građevinskih radova,
• Prof. dr. Slavko Božilović: Savremena organizacija graditeljstva,
• M. Đukanović, M. Ortinski, V. Simović: Predmer radova, organizacija gradilišta i analiza cena,
• Udžbenik za Beton, 3. i 4. razred građevinske škole
• S. Otović: Tehnologija građenja AB konstrukcija,
• D.B. Arizanović. Tehnologija građevinskih radova,
• A. Flašar: Kontrola kvaliteta u građevinarstvu,
• B. Trbojević: Građevinske mašine,
• Grupa autora: Analiza i kalkulacije u građevinarstvu,
• Inž. Vido Jablan: Građevinsko poslovanje,
• Normativi i standardi rada u građevinarstvu,
• Zbirka propisa i Zakona iz oblasti građevinarstva i zaštite i zdravlja na radu,
TEMA |
CILJ |
ISHODI
Po završetku teme učenik će biti u stanju da: |
PREPORUČENI SADRŽAJI PO TEMAMA |
NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA |
Filozofija održivog razvoja |
Formiranje stava o filozofiji održivog razvoja |
• objasni značaj održivog razvoja kao filozofije novog načina života,
• navede osnovne principe održivog razvoja u ekonomskom, ekološkom, socijalnom, zdravstvenom, kulturnom i prostornom pogledu, |
• Održivi razvoj kao filozofija novog načina života
• Osnovni principi održivog razvoja
• Održivi razvoj kao strategija razvoja zaštite životne sredine (međugeneracijske jednakosti, unutargeneracijske jednakosti, objedinjavanje ekologije i ekonomije i očuvanje prirodnih vrednosti; agenda 21) |
Preporuke za realizaciju nastave
• 4 časa
• timski rad
• koristiti principe aktivne nastave
• učenicima dati da izrade seminarske radove spram aktuelnih tema |
Prostorno planiranje |
Shvatiti povezanost prostornog planiranja sa održivim razvojem i zaštitom životne sredine |
• ukaže na odgovornost čoveka i struke za zahteve i potrebe okruženja sredine u kojoj radimo i živimo,
• objasni značaj održivog korišćenja prostora prirode i gradova kao najvažnijeg resursa,
• objasni značaj pažljivog, kontrolisanog, stvaralačkog i demokratskog korišćenja prostora prirode i gradova kao najvažnijeg resursa
• opiše značaj planiranja voda kao dela prostornog, geografskog, ekonomskog, saobraćajnog, kulturno-istorijskog i ambijentalnog bića grada i naselja,
• navede elemente (prostorni plan, novi planovi gradova i naselja, novi zakoni, nove strategije razvoja i korišćenja materijalnih dobara) koji bi vodili ka održivosti, racionalnijem korišćenju resursa i boljem gazdovanju,
• značaj planiranja komunalno infrastrukturnih kompleksa |
• Korišćenje prostora kao najvažnijeg resursa
• Prostorni planovi, novi planovi gradova i naselja, novi zakoni, nove strategije razvoja
• Održivo korišćenje prostora prirode i gradova kao najvažnijeg resursa
• Komunalno-infrastrukturni kompleksi |
Preporuke za realizaciju nastave
• 8 časova
• timski rad
• koristiti principe aktivne nastave
• učenicima dati da izrade seminarske i grafičke radove spram aktuelnih tema
• koristiti postojeće prostorne planove kod analize i poboljšanja kvaliteta življenja u vezi sa elementima održivog razvoja |
Alternativni izvori energije |
Shvatiti značaj korišćenja alternativnih izvora energije i učestvovati u njihovoj primeni u svakodnevnom životu |
• navede načine korišćenja sunca, vetra, biomase, biogasa, geotermalnih izvora i metanola kao alternativnih izvora energije,
• objasni i predloži aktivne i pasivne metode za proizvodnju energije, |
• Energetski aspekti razvoja
• Korišćenje alternativnih vidova energije: sunce, vetar, voda, geotermalne vode, biomasa
• aktivne i pasivne metode za proizvodnju energije |
Preporuke za realizaciju nastave
• 8 časova
• timski rad
• koristiti principe aktivne nastave
• učenicima dati da izrade seminarske i grafičke radove spram aktuelnih tema
• koristiti postojeće grafičke radove kod analize i primene alternativnih izvora energije |
Ekološki materijali |
Shvatiti značaj korišćenja ekoloških materijala i primenjivati ih u svakodnevnom životu |
• navede ekološke aspekte razvoja,
• ukaže na prednosti korišćenja ekoloških materijala u građevinarstvu
• ukaže a opasnosti pojedinih građevinskih materijala
• navede MAK-listu opasnih materija |
• Ekološki aspekti razvoja, izgradnje
• Proizvodnja i korišćenje ekoloških materijala u građevinarstvu
• Štetnost pojedinih građevinskih materijala po zdravlje ljudi,
• MAK-lista opasnih materija |
Preporuke za realizaciju nastave
• 8 časova
• timski rad
• koristiti principe aktivne nastave
• učenicima dati da izrade seminarske i grafičke radove spram aktuelnih tema
• koristiti postojeće grafičke radove kod primene ekoloških materijala u građevinarstvu |
Reciklaža |
Shvatiti značaj reciklaže u održivom razvoju i aktivno učestvovati u njenom ostvarenju |
• Značaj reciklaže kao elementa zaštite životne sredine
• Ekonomski značaj reciklaže
• Značaj reciklaže u očuvanju životne sredine
• Objasni značaj reciklaže građevinskog materijala,
• Navede prednosti i rizike kod ponovnog korišćenja materijala,
• Navede načine korišćenja recikliranog materijala za dobijanje energije |
• Reciklaža građevinskog materijala
• Korišćenje recikliranog građevinskog materijala
• Korišćenje recikliranog materijala za dobijanje energije |
Preporuke za realizaciju nastave
• 8 časova
• aktivnost u životnoj sredini (uređenje objekta i dvorišta škole)
• timski rad
• koristiti principe aktivne nastave
• učenicima dati da izrade seminarske radove spram aktuelnih tema |
Energetsko-efikasni objekti |
Shvatiti značaj energetske-efikasnosti objekata i primenjivati svoje znanje u toj oblasti u svakodnevnom životu |
• Objasniti značaj energetsko efikasnih objekata
• Nabrojati načine za poboljšanje energetsko efikasnih postojećih objekata
• objasni uticaje parternog rešenja okruženja i lokacije objekata,
• objasni izloženost objekta spoljnim uticajima i slabe tačke objekta, |
• Projektovanje energetsko-efikasnih objekata
• Poboljšanje energetske efikasnosti postojećih objekata
• Uticaji prirodnih faktora na građevinski objekat
• Parterno rešenje okruženja i lokacije objekta |
Preporuke za realizaciju nastave
• 18 časova
• aktivnost u životnoj sredini (uređenje objekta i dvorišta škole)
• timski rad
• koristiti principe aktivne nastave
• učenicima dati da izrade seminarske i grafičke radove spram aktuelnih tema
• koristiti postojeće grafičke radove kod analize i poboljšanja energetske efikasnosti objekata, postojećih i novo projektovanih |
Zaštita životne sredine |
Shvatiti značaj zaštite životne sredine i primenjivati svoje znanje u toj oblasti u svakodnevnom životu, objasni značaj praćenja zakonske regulative iz oblasti: mere zaštite životne sredine, |
• ukaže na odgovornost čoveka i struke za zahteve i potrebe okruženja sredine u kojoj radimo i živimo,
• opiše značaj aktivnog artikulisanog delovanja građana u uređenju životne sredine,
• objasni značaj očuvanja baštine i nasleđa kao bitnog aspekta održivosti razvoja,
• opiše značaj pažljive obnove naselja i gradova kroz popravljanje, menjanje, oplemenjivanje, rekonstrukciju, obnovu, transformaciju, revitalizaciju i urbanu renesansu prostora,
• objasni potrebu za uvođenjem javnog saobraćaja fleksibilnijeg tipa i vrsta, alternativnih sredstava kretanja, širenja pešačnih zona, politike "gradova malih distanci" kao uzora,
• analizira ekonomski i ekološki aspekt kretanja/ prevoza do mesta stanovanja,
• objasni značaj čistoće prostora kao elementa održivog razvoja,
• objasni mere za zaštitu zdravlja korisnika prostora pravilnim pristupom oblikovanju i gradnji objekta, te pravilnom primenom materijala,
• navede mere zaštite životne sredine sa aspekta korišćenja i čuvanja kvaliteta pijaće i atmosferske vode,
• aktivno brine u očuvanju flore i faune u okruženju |
• Aktivno ućešće i delovanje u uređenju životne sredine
• Pažljiva obnova naselja i gradova ("novi urbanizam") kao borba za autentičnost i identitet
• Uloga zaštite životne sredine u očuvanju baštine i nasleđa
• Uticaj saobraćaja na životnu sredinu
• Smirenje saobraćaja :alternativna sredstava kretanja, širenje pešačnih zona, politika "gradova malih distanci" kao uzor
• Čistoća kao kvalitet života i zdravlja, zadatak nove kulture življenja, privlačnosti, plemenitosti i estetike prostora kao primarni zadatak održivog razvoja
• Zdravlje i opšta društvena dobrobit (kvalitet vazduha u objektu, vizualna komunikacija sa spoljnim prostorom, osvetljenje i provetravanje prostorija, rasvetni standardi, zaštita od visokofrekventne rasvete, prejake insolacije, buke, opasnih, nestabilnih materijala, toplotna zaštita i zoniranje)
• Flora i fauna u sastavu objekata i njenoj okolini kao uslov održivog razvoja |
Preporuke za realizaciju nastave
• 10 časova
• aktivnost u životnoj sredini (uređenje objekta i dvorišta škole)
• timski rad
• koristiti principe aktivne nastave
• učenicima dati da izrade seminarske i grafičke radove spram aktuelnih tema
• koristiti postojeće grafičke radove kod analize i poboljšanja kvaliteta življenja u vezi sa elementima održivog razvoja |
1. Novi vrt i stari kavez; Radni i pripremni materijal za treću sjednicu Savjeta za održivi razvoj Crne Gore 2003 godine, Ranko Radović, Stilos, Novi Sad, 2005.
2. Ekologija i zaštita životne sredine za prvi razred srednjih stručnih škola, Savić, Terzija, Zavod za udžbenika i nastavna sredstva Beograd
3. Ekologija i zaštita životne sredine, Priručnik za učenike srednjih škola, Pantelić, Brun, Brković, Univerzitet u Kragujevcu i Tehnički fakultet u Čačku, Čačak, 2001.
4. Časopis ECOLOGICA, publikacija Ministarstva nauke i zaštite životne sredine Republike Srbije. Društvo za širenje i primenu nauke i prakse u zaštiti životne sredine Srbije; Ambijenti, kada prostor postaje inspiracija, Palmotićeva 23/II, Beograd
5. Ekobilten, Gradska uprava za zaštitu životne sredine, Novi Sad
6. Internet, Sajt www.environovisad.org.yu ili www.ecologica.org.yu
7. Slike i sheme iz priručnika Prirodne nauke u službi ekologije, Kuka, Katalogizacija u publikaciji Narodna Biblioteka Srbija, Beograd
8. The Disability Monitor Initiative: Free Movement of People in South East Europe: An Inaccessible Right?
1. Matematika
2. Fizika
3. Osnovi građevinarstva
4. Tehničko crtanje i nacrtna geometrija
5. Građevinske konstrukcije
6. Građevinski materijali
7. Statika i otpornost materijala
8. Kultura stanovanja
9. Projektna dokumentacija
10. Upravljanje održavanjem objekata
11. Kućne instalacije
12. Preduzetništvo
13. Održavanje objekata
TEMA |
CILJ |
ISHODI
Po završetku teme učenik će biti u stanju da: |
PREPORUČENI SADRŽAJI PO TEMAMA |
NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA |
Tehnička dokumentacija |
• Osposobljavanje učenika za izradu tehničkih priloga
• Upoznavanje učenika sa vrstama i značajem tehničke dokumentacije |
• Izradi manji grafički prilog nekog objekta: nacrta osnovu, presek, fasadu
• Iskotira crtež
• Navede delove projektnog elaborata
• Navede vrste projekata
• Objasni značaj tehničke dokumentacije |
• Izrada grafičkih priloga kao faze u realizaciji građevinskih objekata.
• Osnove, preseci i izgledi.
• Kotiranje crteža i razmere.
• Sadržaj projektnog elaborata.
• Vrste projekata.
• Značaj izrade i čuvanja tehničke dokumentacije. |
Na početku teme učenike upoznati sa ciljem/ciljevima i ishodima, planom i načinima ocenjivanja.
Uz svaku tematsku celinu dat je broj časova za ostvarivanje teme.
Nastavnik može da izvrši manja odstupanja od predviđenog broja časova ukoliko se ukaže za tim potreba.
U uvodnom delu nastavnik ističe cilj i zadatke odgovarajuće nastavne jedinice, a zatim realizuje teorijski deo neophodan za rad učenika na računarima.
Vežbe treba iskoristiti kako za usvajanje novih komandi, tako i za korelaciju sa drugim predmetima.
Pri realizaciju vežbi na računaru, koristiti prethodne vežbe koje su obrađene na tradicionalan način.
Oblici nastave
Predmet se realizuje kroz sledeće oblike nastave:
• predavanja (70 časova)
• vežbe (70 časova)
Podela odeljenja na grupe
Odeljenje se deli na dve grupe prilikom realizacije predavanja i vežbi. Nastavnik svake nedelje sa svakom grupom realizuje po 4 vezana časa.
Broj učenika za računarom je jedan.
Mesto realizacije nastave
• kabinet, računarska učionica
Okvirni broj časova po temama
• Uvod 4 časa
• Tehnička dokumentacija 4 časa
• Projektni zadatak i idejni projekat 8 časova
• Glavni projekat 8 časova
• Projekat izvedenog stanja 12 časova
• Radno okruženje softvera 4 časa
• Komande za crtanje 24 časa
• Uslužne komande 4 časa
• Transformacije objekta 12 časova
• Modifikovanje elemenata 16 časova
• Slojevi i karakteristike objekata 4 časa
• Šrafiranje 4 časa
• Tekst i tekstualni stil 4 časa
• Blok, blok sa atributima 8 časova
• Razmera i kotiranje 8 časova
• Štampanje 4 časa
• Završni godišnji zadatak 12 časova
Preporuke za realizaciju teme
• Vežbe se realizuju sa potrebnim teoretskim objašnjenjima.
• Iscrtavanje jednog dela nekog manjeg objekta, u nameri da se obnovi pređeno gradivo u prethodnim razredima
• Za realizaciju teme koristiti gotove, prethodno pripremljene podloge i crteže
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• Praćenje ostvarenosti ishoda
• Ocenjivanje praktičnih radova
• Aktivnost na času |
Projektni zadatak i idejni projekat |
• Osposobljavanje učenika za obradu i čitanje idejnog projekta |
• Pročita konkretne podatke o gradilištu, zgradi, instalacijama i uređajima.
• Iscrta osnovu, presek, izgled i situaciju manjeg objekta
• Napiše tehnički opis za dati objekat
• Pročita i uradi predmer i predračun manjeg dela jednog konkretnog objekta |
• Opšti podaci, podaci o gradilištu, podaci o zgradi, podaci o instalacijama i uređajima.
• Grafički prilozi, osnove, preseci, izgledi, situacija.
• Razmera, kotiranje i drugi neophodni podaci.
• Tehnički opis.
• Predmer i predračun. |
Preporuke za realizaciju teme
• Vežbe se realizuju sa potrebnim teoretskim objašnjenjima.
• Obrada i čitanje odabranih delova idejnog projekta jednog građevinskog objekta u određenoj razmeri sa svim neophodnim podacima.
• Za realizaciju teme koristiti gotove, prethodno pripremljene podloge i crteže
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• Praćenje ostvarenosti ishoda
• Ocenjivanje praktičnih radova
• Aktivnost na času |
Glavni projekat |
• Osposobljavanje učenika za obradu i čitanje glavnog projekta |
• Obradi i pročita odabrane delove glavnog projekta jednog građevinskog objekta u određenoj razmeri sa svim neophodnim podacima. |
• Tehnički opis.
• Grafički prilozi, osnove, preseci i izgledi.
• Razmere kotiranje crteža i drugi neophodni podaci.
• Statički proračun, predmer i predračun. |
Preporuke za realizaciju teme
• Vežbe se realizuju sa potrebnim teoretskim objašnjenjima.
• Obrada i čitanje odabranih delova glavnog projekta jednog građevinskog objekta u određenoj razmeri sa svim neophodnim podacima.
• Za realizaciju teme koristiti gotove, prethodno pripremljene podloge i crteže
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• Praćenje ostvarenosti ishoda
• Ocenjivanje praktičnih radova
• Aktivnost na času |
Projekat izvedenog stanja |
• Osposobljavanje učenika za obradu i čitanje projekta izvedenog stanja |
• Obradi i pročita odabrane delove projekta izvedenog stanja jednog građevinskog objekta u određenoj razmeri sa svim neophodnim podacima.
• Izradi i protumači odabrane detalje u odgovarajućim razmerama uz sve neophodne podatke, opise i uputstva za izvođenje. |
• Način izrade i svrha izrade projekta izvedenog stanja.
• Razmere iscrtavanja, kotiranje i drugi neophodni podaci.
• Detalji. |
Preporuke za realizaciju teme
• Vežbe se realizuju sa potrebnim teoretskim objašnjenjima.
• Obrada i čitanje odabranih delova projekta izvedenog stanja jednog građevinskog objekta u određenoj razmeri sa svim neophodnim podacima.
• Za realizaciju teme koristiti gotove, prethodno pripremljene podloge i crteže
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• Praćenje ostvarenosti ishoda
• Ocenjivanje praktičnih radova
• Aktivnost na času |
Radno okruženje softvera |
• Osposobljavanje učenika za podešavanje parametara crteža |
• Podesi osnovne parametre crteža
• Unese ortogonalne i polarne koordinate tačke
• Zada komande za selekciju, brisanje i zumiranje objekata . |
• Radno okruženje AutoCAD-a, podešavanje parametara crteža (granice crteža, jedinice crteža)
• Koordinatni sistem, vrste koordinata, zadavanje 2D koordinata (ortogonalne, polarne)
• Način zadavanja komandi i selekcije objekta, brisanje objekata, zumiranje i načini zumiranja. |
Preporuke za realizaciju teme
Vrste vežbi:
• za usvajanje novih komandi
• korelacija sa pređenim gradivom i drugim predmetima
Ocenjivanje
• Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• kratke testove znanja
• konkretne vežbe na računaru |
Komande za crtanje |
• Osposobljavanje učenika da koristi komande za crtanje |
• Zadaje komande za crtanje,
• Rastavi složene objekte,
• Koristi komandu za brisanje objekata,
• Koristi markere i pomoćna sredstva u crtanju,
• Poznaje i koristi režime rada tokom crtanja. |
• Komande za crtanje (linija, pravougaonik, poligon, pomoćna prava, poluprava krug, luk, elipsa i eliptilni luk, kružni prsten, tačka...)
• Crtanje i editovanje složenih objekata (polilinija, kriva, multilinija...),
• Rastavljanje složenih objekata
• Režimi rada, korišćenje markera |
Preporuke za realizaciju teme
Vrste vežbi:
• za usvajanje novih komandi
• korelacija sa pređenim gradivom i drugim predmetima
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• kratke testove znanja
• konkretne vežbe na računaru |
Uslužne komande |
• Osposobljavanje učenika za korišćenje pomoćnih operacija softvera |
• Koristi raster,
• Odredi koordinate objektu,
• Dobije informacije o objektu i crtežu unutar softvera,
• Izmeri dužinu i izračuna površinu objekta,
• Koristi kalkulator. |
• Raster.
• Uslužne komande.
• Izračunavanje površine. |
Preporuke za realizaciju teme
Vrste vežbi:
• za usvajanje novih komandi
• korelacija sa pređenim gradivom i drugim predmetima
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• kratke testove znanja
• konkretne vežbe na računaru |
Transformacije objekta |
• Osposobljavanje učenika da vrši transformaciju objekta |
• Primenjuje različite vrste kopiranja objekata,
• Pomera objekte na crtežu translacijom i rotacijom. |
• Vrste kopiranja objekata (preslikavanje, paralelno preslikavanje, višestruko kopiranje po kvadratnoj ili kružnoj matrici, osno preslikavanje).
• Translacija.
• Rotacija. |
Preporuke za realizaciju teme
Vrste vežbi:
• za usvajanje novih komandi
• korelacija sa pređenim gradivom i drugim predmetima
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• kratke testove znanja
• konkretne vežbe na računaru |
Modifikovanje elemenata |
• Osposobljavanje učenika da vrši modifikaciju pojedinih elemenata crteža |
• Modifikuje pojedine elemente crteža upotrebom alata za modifikaciju
• Doradi objekat korišćenjem čvorova. |
• Izmene objekata (opsecanje, produžavanje, skraćivanje, rastezanje, skaliranje objekata, podela, razlaganje, spajanje, prekidanje, zarubljivanje i zaobljavanje objekata),
• Korišćenje čvorova (GRIP metoda) |
Preporuke za realizaciju teme
Vrste vežbi:
• za usvajanje novih komandi
• korelacija sa pređenim gradivom i drugim predmetima
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• kratke testove znanja
• konkretne vežbe na računaru |
Slojevi i karakteristike objekata |
• Osposobljavanje učenika da crta koristeći slojeve |
• Formira slojeve i organizuje crtež pomoću slojeva, boja i linija različitih vrsta i debljina.
• Podesi vidljivost slojeva.
• Manipuliše slojevima prilikom crtanja.
• Sagleda i menja karakteristike objekta. |
• Organizovanje crteža pomoću slojeva, boja i linija različitih vrsta i debljina.
• Karakteristike objekta. |
Preporuke za realizaciju teme
Vrste vežbi:
• za usvajanje novih komandi
• korelacija sa pređenim gradivom i drugim predmetima
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• kratke testove znanja
• konkretne vežbe na računaru |
Šrafiranje |
• Osposobljavanje učenika da šrafira i boji crtež |
• Šrafira crtež koristeći različite tipove šrafure. |
• Šrafiranje crteža
• Osobine šrafure |
Preporuke za realizaciju teme
Vrste vežbi:
• za usvajanje novih komandi
• korelacija sa pređenim gradivom i drugim predmetima
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• kratke testove znanja
• konkretne vežbe na računaru |
Tekst i tekstualni stil |
• Osposobljavanje učenika da koristi i uređuje tekst |
• Formira tekstualni stil,
• Napiše i podesi tekst,
• Koriguje tekst. |
• Vrste teksta.
• Karakteristike i uređivanje teksta, tekstualni stilovi. |
Preporuke za realizaciju teme
Vrste vežbi:
• za usvajanje novih komandi
• korelacija sa pređenim gradivom i drugim predmetima
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• kratke testove znanja
• konkretne vežbe na računaru |
Blok, blok sa atributima |
• Osposobljavanje učenika da formira sopstvenu biblioteke elemenata crteža |
• Formira blok,
• Unese blok na crtež,
• Redefiniše blok,
• Radi sa bazom podataka, biblioteke programa za crtanje,
• Definiše i uredi atribut na crtežu,
• Redefiniše blok sa atributima,
• Formira sopstveni biblioteku elemenata. |
• Rad sa blokovima i atributima.
• Pravljenje sopstvene biblioteke elemenata. |
Preporuke za realizaciju teme
Vrste vežbi:
• za usvajanje novih komandi
• korelacija sa pređenim gradivom i drugim predmetima
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• kratke testove znanja
• konkretne vežbe na računaru |
Razmera i kotiranje |
• Osposobljavanje učenika da koristi razmeru i kotira crtež |
• Prilagodi razmeru crtežu,
• Formira kotni stil,
• Objasni vrste kota i način kotiranja,
• Kotira crtež prema datoj razmeri. |
• Razmera crteža.
• Kotni stil.
• Vrste kota, načini kotiranja. |
Preporuke za realizaciju teme
Vrste vežbi:
• za usvajanje novih komandi
• korelacija sa pređenim gradivom i drugim predmetima
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• kratke testove znanja
• konkretne vežbe na računaru |
Štampanje |
• Osposobljavanje učenika da štampa crteže |
• Rasporedi crtež na listu okruženja za štampanje,
• Pripremi crtež za štampanje,
• Odštampa crtež u zadatoj razmeri. |
• Način štampanja.
• Prostor štampanja.
• Štampanje crteža u zadatoj razmeri. |
Preporuke za realizaciju teme
Vrste vežbi:
• za usvajanje novih komandi
• korelacija sa pređenim gradivom i drugim predmetima
Ocenjivanje
Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:
• kratke testove znanja
• konkretne vežbe na računaru |
Završni godišnji zadatak |
|
|
|
Za završni godišnji zadatak uzeti bilo šta što se odnosi na rekonstrukciju, adaptaciju ili sanaciju građevinskih objekata. (Može se napraviti i konkretan zadatak - npr: Uraditi dokumentaciju za rekonstrukciju (adaptaciju ili sanaciju) dela školske zgrade, što istovremeno omogućava lakši uvid u rad, a može se napraviti i korisno rešenje za školu ili neku drugu ustanovu. Za završni zadatak treba dati osnovne parametre za rad (početni uslovi - stepen amortizacije, uslovi eksploatacije, zahtevi u pogledu ekonomičnosti, analizu postojećih uslova i dr.), a sam zadatak se da konkretizovati i individualan je u smislu škole. Kompleksnim zadatkom se može organizovati rad po grupama učenika - timski rad ili rad u tandemu što u principu daje kvalitet više.)
Zadatak realizovati primenom softvera (Microsift Excel-a i AutoCAD-a). |
1. Vule Aleksić, "Primena računara u građevinarstvu", Zavod za izdavanje udžbenika, Beograd, 2004.
2. Priručnici iz odgovarajućih verzija programa
3. Savković, D. i Papić. M., Željko: "AotoCAD 2004", Svetlost, Čačak, 2005.
1. Građevinske konstrukcije
2. Statika i otpornost materijala
3. Organizacija građenja
4. Tehničko crtanje
5. Kućne instalacije