Izvođenje i nadzor tehnoloških faza u farmaceutskoj i kozmetičkoj industriji

-   Pripremanje dnevnih i nedeljnih operativnih planova za deo proizvodnje na osnovu mesečnih planova, zadatih kapaciteta i radova hitnosti, a u saradnji sa pripremom, kao i obezbeđivanje i pripremanje reprodukcionog materijala prema normativima proizvodnje i nedeljnih planova

-   Primanje i davanje usmenih i pismenih informacija o stanju procesa rada, postrojenja i kadrova, izvršioca poslova i prethodne smene, kao i neposrednog rukovodioca

-   Upoznavanje sa dnevnim radnim zadacima iz pisanih planova proizvodnje

-   Raspoređivanje izvršioca po radnim linijama i raspoređivanje radnih zadataka na osnovu dnevnih planova, kapaciteta i normativa izrade

-   Upoznavanje neposrednih izvršioca s kvalitetnim zahtevima (GPMP i merama za siguran rad o nadziranju pridržavanja tih uputstava)

-   Proveravanje ispravnosti vitalnih postrojenja

-   Nadziranje priprema za sterilan rad

-   Kontrolisanje ulaza reprodukcionih materijala  u priručna skladišta i obavljanje organoleptičke kontrole

-   Obavljanje identifikacije kontrole svih značajnih sirovina, prema pismenim uputstvima i vođenje laboratorijskih dnevnika

-   Nadziranje vaganja sirovina i ostalih merenja i šaržiranja

-   Nadzor tehnoloških faza u farmaceutskoj i kozmetičkoj proizvodnji i proizvodnji veterinarskih lekova prema zadatim uputstvima, kvalitativnim zahtevima i higijensko tehničkim merama: homogenizacija, suspendovanja, emulgiranja, otapanja, granulacije, tabletiranja, dražiranja, kapsuliranja, mlevenja, sejanja, doziranja, pakovanja itd.

Kontrolisanje proizvodnog procesa i vođenje proizvodno-kontrolne administracije

-   Određivanje mesta i vremena uzimanja uzoraka za procesnu kontrolu na osnovu uputstava iz tehnološke dokumentacije i uputstava od tehnologa, uzimanje uzoraka za završnu kontrolu

-   Donošenje odluke o saradnji s farmaceutskim tehnologom o prelasku na sledeću fazu tehnološkog procesa, a prema rezultatima procesne kontrole

-   Vođenje evidencije ulaza i izlaza materijala u/iz proizvodnog procesa

-   Evidentiranje prisustva na radu svih izvršilaca, proizvedenih količina, kvaliteta proizvedenih roba i sl.

-   Vođenje tehnološke dokumentacije po fazama rada (atesti ulaznih sirovina i ambalaže, kontrolnici proizvodnje, statističke karte, radni nalozi, reversi, dostavnice i sl.)

-   Vođenje evidencije o ispravnosti postrojenja, zastojima, remontima (mašinske kartice), o mašinskim kapacitetima

-   Vođenje laboratorijskog dnevnika o rezultatima analiza

Obezbeđivanje propisanih higijenskih uslova i zaštite na radu

-   Obezbeđivanje potrebnih higijenskih mikrobioloških i klimatskih uslova za proizvodnju farmaceutskih, kozmetičkih, veterinarskih preparata, a na osnovu zahteva GMPM i tehnološke dokumentacije

-   Kontrolisanje neposrednih izvršilaca u pridržavanju zadatih mera (način čišćenja, dezinfekcije, dekontaminacije, sterilizacije i dr.)

-   Kontrola zadatih klimatskih uslova (vlaga, temperatura, prisutnost gasova, para i dima u vazduhu, protok vazduha i dr.)

-   Vođenje evidencije o klimatskim i higijenskim uslovima i preduzimanje mera za otklanjanje poremećaja

-   Nadziranje pravilnog korišćenja ličnih zaštitnih sredstava i njihove ispravnosti i zaštitnih sredstava na mašinama

-   Osiguranje zamene neispravnosti zaštitnih sredstava

-   Obaveštavanje neposrednog rukovodioca o značajnijim odstupanjima i preduzimanje svih mera dodatne zaštite, prve pomoći i od šteta, havarija i požara

Vođenje prometa lekova u veletrgovini

-   Kvantitativni i kvalitativni prijem robe u veletrgovini, uskladištenje primljene robe, pakovanje i otprema lekova, bilja i ulja iz magacina

-   Obezbeđivanje pravilnog smeštaja i rukovanje robom kao i čuvanje od oštećenja, kvara i krađe

-   Ažurno vođenje knjiga i evidencija u magacinima (knjige ulaza i izlaza, robna kartoteka i sl.) i blagovremeno dostavljanje magacinske dokumentacije  određenim radnim mestima u komercijalnom sektoru (ulaza i izlaza, povratnice robe i reklamacijske zapisnike i sl.)

-   Obezbeđivanje, rad i čistoća u magacinu, zaštita od požara i bezbednost imovine i zaštita ljudi od povreda

Rad u javnoj apoteci

-   Vršenje prometa na malo i to: lekova čiji je režim izdavanje bez recepta, medicinskih sredstava, OTS proizvoda, dijetetskih suplemenata, instrumenata i aparata za dijagnostiku i drugih proizvoda za prevenciju i lečenje

-   Prijem lekova, medicinskih sredstava, OTS proizvoda, provera vrste, ispravnosti, količina pri prijemu, provera ispravnosti i usklađenosti sertifikata sa serijom, roka upotrebe, prisustva deklaracija i uputstava

-   Skladištenje, čuvanje i tretman lekova, medicinskih sredstava, OTS proizvoda

-   Defektaža, provera roka trajanja, rashod, praćenje lekova u karantinu

-   Izdavanje i prodaja lekova, medicniskih sredstava i OTS proizvoda korisnicima, priprema i davanje informacija i uputstava za upotrebu, zdravstvena edukacija

-   Naplata prodatih proizvoda u skladu sa zakonom, sređivanje dnevnog pazara, vođenje knjige dnevnih pazara, obrada i priprema recepata za fakturisanje i naplatu

-   Uređenje prostora i vođenje računa o rasporedu i razmeštaju lekova i dr.

Stručne kompetencije

Znanja

Veštine

Sposobnosti i stavovi

Po završenom programu obrazovanja, lice će biti u stanju da:

izvodi i vrši nadzor tehnoloških faza u farmaceutskoj i kozmetičkoj industriji

-   navede i definiše metode sterilizacije u farmaceutskoj praksi;

-   definiše i navede metode identifikacije droga i aktivnih

-    sastojaka droga, kao i svih značajnih sirovina;

-   definiše i navede tehnološke faze u farmaceutskoj i kozmetičkoj proizvodnji    

-   priprema uslove i izvodi metode sterilizacije u farmaceutskoj praksi;

-   izvodi identifikaciju kontrole značajnih sirovina

-   savesno, odgovorno, uredno i precizno obavlja poverene poslove;

-   efikasno planira i organizuje vreme;

-   ispolji pozitivan odnos prema značaju sprovođenja propisa i  važećih standarda u zdravstvu;

-   ispolji pozitivan odnos prema funkcionalnosti i tehničkoj ispravnosti mašina i uređaja koje koristi pri obavljanju posla;

-   ispolji ljubaznost, komunikativnost i fleksibilnost u odnosu prema saradnicima;

-   radi u timu;

-   bude orijentisan ka klijentu;

-   bude prilagodljiv na promene i da rešava probleme u radu;

-   ispolji pozitivan odnos prema profesionalno-etičkim normama i vrednostima.

vrši kontrolu proizvodnog procesa i vodi proizvodno-kontrolnu administraciju

-   navede i definiše principe rada i osobine opreme  u industrijskoj proizvodnji lekova;

-   uređuje laboratorijski dnevnik sa rezultatima analiza

-   priprema materijale  i prati parametre industrijske proizvodnje lekova;

-   vodi proizvodno-kontrolnu administraciju

obezbedi propisane higijenske uslove i zaštitu na radu

-   definiše i navede  postupake  prve pomoći i mere  zaštite na radu

-   proceni i izabere postupke i mere zaštite na radu i prve pomoći

vodi promet lekova u veletrgovini

-   navede  osnovne principe dobre proizvođačke prakse,dobre laboratorijske kontrole proizvoda i dobre prakse u distribuciji lekova;

-   razlikuje načine vođenja evidencije i obrade podataka  u farmaceutskoj praksi

-   vodi evidenciju o prometu lekova i medicinskih sredstava  u farmaceutskoj praksi;

obavlja rad u javnoj apoteci

-   poznaje  zakonske propise u oblasti izrade i prometa lekova, medicinskih sredstava,dijetetskih suplemenata i kozmetičkih proizvoda;

-   navede  postupke izrade određenih oblika lekova, medicinskih sredstava i  kozmetičkih proizvoda pod nadzorom farmaceuta;

-   poznaje načine vođenja evidencije i obrade podataka  u farmaceutskoj praksi;

-   definiše  kvalitativne i kvantitativne metode koje se primenjuju u analizi farmaceutskih  supstanci , poluproizvoda i gotovih proizvoda u  apoteci;

-   obavlja zadatke iz kontrole kvaliteta

-   primenjuje odgovarajuće zakonske propise u oblasti čuvanja i prometa određenih lekova, medicinskih sredstava i kozmetičkih proizvoda ;

-   izrađuje određene oblike lekova, medicinskih sredstava i kozmetičkih proizvoda uz nadzor farmaceuta;

-   vodi evidenciju u farmaceutskoj praksi;

-   izvodi postupke kvalitativne i kvantitativne analize farmaceutskih supstanci i kozmetičkih sirovina, poluproizvoda i gotovih proizvoda

I RAZRED

nedeljno

godišnje

T

V

PN

T

V

PN

B

A2: OBAVEZNI STRUČNI PREDMETI

9

1

297

33

90

1.

Anatomija i fiziologija

3

99

2.

Farmaceutsko tehnološke operacije i postupci

1

1

33

33

30

3.

Higijena i zdravstveno vaspitanje

2

66

4.

Latinski jezik

2

66

5.

Prva pomoć

60

6.

Medicinska etika

1

33

Ukupno A2

9

1

297

33

90

Ukupno

10

420

I  RAZRED
časova

Čas odeljenskog starešine

66

Dodatni rad *

do 30

Dopunski rad *

do 30

Pripremni rad *

do 30

I  RAZRED
časova

Ekskurzija

do 3 dana

Jezik drugog naroda ili nacionalne manjine sa elementima nacionalne kulture

2 časa nedeljno

Drugi strani jezik

2 časa nedeljno

Drugi predmeti *

1-2 časa nedeljno

Stvaralačke i slobodne aktivnosti učenika (hor, sekcije i drugo)

30-60 časova godišnje

Društvene aktivnosti - učenički  parlament, učeničke zadruge

15-30 časova godišnje

Kulturna i javna delatnost škole

2 radna dana

I  RAZRED

Razredno-časovna nastava

33

Mentorski rad (nastava u bloku, praksa)

4

Obavezne vannastavne aktivnosti

2

Ukupno radnih nedelja

39

razred

predmet / modul

godišnji fond časova

broj učenika u grupi - do

vežbe

praktična nastava

nastava u bloku

I

Prva pomoć

60

10

Farmaceutsko-tehnološke operacije i postupci

34

30

15

Naziv predmeta:

ANATOMIJA I FIZIOLOGIJA  

Godišnji fond časova:

99

Razred: prvi

Ciljevi predmeta:

-   Sticanje neophodnih stručnih znanja o anatomskoj građi i funkciji organa i organizma kao celine;

-   Sticanje znanja iz anatomije i fiziologije neophodnih za  izučavanje svih stručnih predmeta.

TEMA

CILJ

ISHODI

Po završetku teme učenik će biti u stanju da:

OBAVEZNI I PREPORUČENI SADRŽAJI PO TEMAMA

NAČIN

OSTVARIVANJA PROGRAMA

Organizacija čovečjeg tela

•   Sticanje znanja o organizaciji čovečjeg tela, povezanosti sistema organa i značaju homeostaze;

•   Sticanje znanja o vrstama tkiva, njihovoj građi i funkciji;

•   Sticanje znanja o telesnoj temperaturi i njenoj regulaciji.

•   navede latinskom terminologijom nazive osnovnih delova čovečjeg tela;

•   nabroji nivoe u organizaciji čovečjeg tela;

•   nabroji sisteme organa;

•   objasni pojam nervne i humoralne regulacije;

•   objasni pojam i značaj homeostaze;

•   objasni građu i funkcije četiri osnovne vrste tkiva;

•   objasni procese stvaranja i odavanja toplote.

•   Predmet izučavanja anatomije i fiziologije;

•   Podela čovečjeg tela - topografski delovi tela;

•   Orijentacione ravni tela;

•   Funkcionalna organizacija čovečjeg tela (nivoi);

•   Mehanizmi regulacije i homeostaza;

•   Epitelna tkiva;

•   Vezivna tkiva (opšta i specijalizovana);

•   Mišićna tkiva;

•   Nervno tkivo;

•   Telesna temperatura i njena regulacija.

Na početku teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave / učenja, planom rada i načinima ocenjivanja.

Oblici nastave

Predmet  se realizuje kroz sledeće oblike nastave:

•   teorijska nastava (99 časova)

Mesto realizacije nastave

•   anatomski kabinet

•   učionica

Preporuke za realizaciju nastave

•   Pri objašnjavanju podele čovečjeg tela dati termine za: glavu, vrat, grudni koš, trbuh, karlicu i glavne segmente gornjih i donjih ekstremiteta

•   Preporučuje se da se tokom prve dve teme na svakom času učenicima uvedu dva-tri nova latinska termina

•   Koristiti kolor-postere, amnatomski model i video-prezentacije radi vizualizacije pojedinih krvnih ćelija

•   Savetuje se da nastavnik zadaje domaći zadatak u vidu crteža sa obeleženim detaljima

Ocenjivanje

Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:

Telesne tečnosti, krv i limfa

•   Sticanje znanja o sastavu telesnih tečnosti i njihovoj ulozi u održavanju homeostaze;

•   Sticanje znanja o pojmovima, pojavama i procesima vezanim za krv; 

•   Sticanje znanja o strukturi i ulozi limfnog sistema.

•   opiše raspodelu vode u organizmu i objasni od čega zavisi količina vode u organizmu;

•   obasni pojmove egzogena i endogena voda i navede puteve eliminacije vode;

•   objasni uloge krvi u organizmu i značaj održavanja konstantne zapremine krvi;

•   nabroji belančevine krvne plazme i njihov značaj;

•   navede normalan broj krvnih ćelija i njihove uloge;

•   objasni značaj leukocitarne formule;

•   opiše hemolizu i sedimentaciju eritrocita;

•   navede krvne grupe u osnovnim sistemima i značaj njihovog određivanja;

•   navede faze spontane hemostaze;

•   opiše proces koagulacije krvi kroz tri osnovne faze i objasni značaj ovog procesa;

•   lokalizuje i opiše limfne organe;

•   objasni ulogu limfnog sistema.

•   Voda: količina i raspored vode u organizmu (intracelularna i ekstracelularna tečnost);

•   Poreklo vode u organizmu, uloge i putevi eliminacije;

•   Pojam i zapremina krvi;

•   Osobine i uloge krvi;

•   Sastav krvi;

•   Krvna plazma;

•   Eritrociti;

•   Pojave karakteristične za eritrocite;

•   Krvno-grupni sistemi: ABO i Rh sistem;

•   Leukociti;

•   Trombociti;

•   Spontana hemostaza i koagulacija krvi;

•   Limfni (imuni) sistem;

•   Limfni sudovi;

•   Limfni organi i tkiva.

Lokomotorni sistem

•   Sticanje znanja o građi i ulzi kostiju;

•   Sticanje znanja o građi i ulzi zglobova;

•   Sticanje znanja o građi i ulozi mišića;

•   Shvatanje funkcionalne povezanosti kostiju, zglobova i mišića u lokomotorni sistem. 

•   objasni podelu kostiju prema obliku ;

•   pokaže na kosturu i imenuje  ih na latinskom jeziku;

•   opiše strukturu zglobova i  njihovu podelu prema pokretljivosti;

•   pokaže na kosturu zglobove i imenuje ih na latinskom jeziku;

•   opiše najvažnije zglobove;

•   objasni karakteristike skeletnih mišića i izvrši njihovu podelu prema ulogama.

•    

•   Kosti - podela. građa i uloge kostiju;

•   Kosti gornjih ekstremiteta: rameni pojas i slobodni deo ruke

•   Kosti kičmenog stuba; fiziološke krivine kičme;

•   Kosti grudnog koša;

•   Kosti donjih ekstremiteta: karlični pojas i slobodni deo noge;

•   Kosti lobanje i lica;

•   Zglobovi - pojam, podela prema pokretljivosti;

•   Važniji zglobovi: rame, lakat, kuk, koleno, zglob donje vilice i dr.(prema značaju za obrazovni profil);

•   Skeletni mišići - funkcionalne karakteristike i podela prema funkciji.

Kardiovaskularni sistem

•   Sticanje znanja o građi srca i vaskularnog sistema;

•   Sticanje znanja srčanom ciklusu ;

•   Sticanje znanja o regulaciji rada srca;

•   Sticanje osnovnih znanja o arterijskom krvnom pritisku i pulsu.

•   opiše položaj i građu srca;

•   pokaže na modelu srčane pregrade, srčane šupljine,  i krvne sudove;

•   objasni faze srčanog ciklusa i pojam srčane pumpe;

•   objasni funkciju srčanih zalistaka i nastajanje srčanih tonova;

•   objasni automatizam srca i sprovođenje impulsa kroz sprovodni sistem srca;

•   navede načine regulacije srčanog rada;

•   opiše građu sudovnog sistema  (arterija, vena i kapilara);

•   objasni ulogu malog krvotoka u respiratornim procesima i velikog krvotoka u nutritivnim procesima;

•   imenuje i  pokaže grane luka aorte, grudne i trbušne aorte na anatomskom modelu;

•   imenuje i  pokaže velike vene i formiranje gornje i donje šuplje vene

•   objasni građu limfnih sudova i ulogu limfnih organa ;

•   objasni  princip merenja krvnog pritiska i njegove vrednosti.

•   Srce - položaj, veličina, građa zida, srčana maramica, krvni sudovi i živci srca;

•   Srčana šupljina - pregrade, otvori i valvularni aparat;

•   Mali i veliki krvotok;

•   Morfološke karakteristike krvnih sudova;

•   Kapilarna dinamika;

•   Sastav i uloge limfe;

•   Srčani ciklus i fizičke pojave koje prate rad srca;

•   Automatizam srca i električne pojave koje prate rad srca;

•   Regulacija rada srca;

•   Arterijski krvni pritisak i puls.

Respiratorni sistem

•   Sticanje znanja o građi i funkciji organa za disanje;

•   Sticanje znanja o  funkcionalnoj povezanosti respiratornog sistema sa kardiovaskularnim sistemom.  

•   pokaže na modelu ili crtežu i imenuje disajne  puteve na latinskom jeziku;

•   pokaže na modelu delove pluća i krvne sudove pluća;

•   objasni mehanizam disajnih pokreta i ulogu plućne maramice;

•   opiše građu pluća;

•   objasni disajni ciklus;

•   objasni razmenu gasova u plućima;

•   navede načine transporta kiseonika i ugljendioksida krvotokom;

•   objasni regulaciju disanja.

•   Gornji disajni putevi: nos, paranazalne šupljine i ždrelo;

•   Donji disajni putevi: grkljan, dušnik i dušnice;

•   Pluća;

•   Plućna maramica;

•   Fiziologija disanja;

•   Mehanizam disajnih pokreta;

•   Razmena gasova u plućima i transport gasova putem krvi;

•   Regulacija disanja.

Digestivni sistem

•   Sticanje znanja o položaju i građi  sistema organa za varenje;

•   Sticanje znanja o građi i ulozi žlezda  pridodatih digestivnom sistemu;

•   Sticanje znanja o procesima varenj i, apsorpcije hranljivih materija;

•   Sticanje znanja o  motornim aktivnostima digestivnog sistema.

•   pokaže na anatomskom modelu  organe digestivnog sistema i imenuje  ih na latinskom jeziku po redosledu;

•   imenuje na latinskom jeziku glavne delove organa digestivnog sistema;

•   opiše i pokaže na modelu sadržaj trbušne duplje;

•   objasni proces varenja hrane;

•   navede najvažnije funkcije jetre;

•   objasnu ulogu pankreasa u varenju hrane;

•   objasni proces apsorpcije u digestivnom traktu.

•   Usna duplja i pljuvačne žlezde;

•   Jednjak;

•   Želudac;

•   Tanko i debelo crevo;

•   Jetra, bilijarni putevi i žučna kesa;

•   Pankreas;

•   Peritoneum i trbušna duplja;

•   Varenje hranljivih materija;

•   Građa i funkcije jetre;

•   Apsorpcija iz digestivnog trakta;

•   Uloge debelog creva i defekacija.

Endokrini sistem i dojka

•   Sticanje znanja o položaju,  građi i funkcijama žlezda sa unutrašnjim lučenjem;

•   Shvatanje uloge hormona  u regulaciji svih životnih procesa;

•   Sticanje znanja o građi i ulozi dojke.

•   navede osnovne karakteristike hormona;

•   objasni regulaciju rada endokrnih žlezda - hipotalamus-hipofiza-endokrine žlezde;

•   pokaže na anatomskom modelu endokrine žlezde i imenuje ih na latinskom jeziku;

•   navede najvažnije hormone pojedinih endokrinih žlezda i opiše njihova dejstva;

•   opiše građu i funkciju dojke.

•   Hormoni - pojam, podela, osobine, mehanizam delovanja i kontrola sekrecije;

•   Hormonska aktivnost hipotalamusa i veza sa hipofizom;

•   Hipofiza;

•   Štitasta žlezda;

•   Paraštitaste žlezde;

•   Endokrini pankreas;

•   Nadbubrežne žlezde;

•   Polne žlezde;

•   Druga tkiva i organi sa endokrinom ulogom;

•   Građa i funkcija dojke,

Urogenitalni sistem

•   Sticanje znanja o položaju,  građi i funkciji urinarnog sistema;

•   Sticanje znanja o položaju,  građi i funkcijama muških i ženskih polnih organa.

•    

•   lokalizuje na anatomskom modelu  mokraćne organe i imenuje ih ih na latinskom jeziku;

•   opiše nefron i objasni njegovu ulogu u stvaranju mokraće;

•   objasni ulogu bubrega u održavanju homeostaze, regulaciji krvnog pritiska i endokrinu ulogu;

•   opiše normalan sastav urina;

•   lokalizuje na anatomskom  modelu  muške polne organe, imenuje ih na latinskom jeziku  i objasni njihovu ulogu;

•   lokalizuje na anatomskom modelu  ženske polne organe, imenuje  ih na latinskom jeziku i objasni njihovu ulogu.

•   Bubreg - položaj, građa;

•   Nefron;

•   Ekstrarenalni mokraćni putevi: mokraćovod, mokraćna bešika i mokraćna cev;

•   Funkcije bubrega;

•   Stvaranje mokraće;

•   Sastav i osobine mokraće;

•   Muški polni organi;

•   Ženski polni organi.

Nervni sistem

•   Sticanje znanja o podeli, građi i funkciji nervnog sistema;

•   Sticanje znanja o regulatornoj funkciji nervnog sistema i  svih organskih sistema i odnosa organizma prema spoljašnjoj sredini.

•   izvrši podelu nervnog sistema po morfološkim i funkcionalnim karakteristikama;

•   na anatomskom modelu lokalizuje delove centralnog nervnog sistema i imenuje ih na latinskom jeziku;

•   objasni sprovodnu i refleksnu funkciju cns;

•   objasni refleksni luk;

•   navede funkcije pojedinih delova cns;

•   opiše veliki mozak;

•   objasni građu i ulogu perifernih nerava;

•   objasni funkcionalne karakteristike simpatikusa i parasimpatikusa 

•   Funkcionalna i morfološka podela nervnog sistema;

•   Podela centralnog nervnog sistema;

•   Kičmena moždina - građa i funkcije;

•   Spinalni nervi;

•   Refleksna aktivnost centralnog nervnog sistema;

•   Moždano stablo - funkcije;

•   Mali mozak - funkcije;

•   Međumozak - funkcije;

•   Veliki mozak - građa i funkcije;

•   Moždanice;

•   Cerebrospinalna tečnost;

•   Periferni nervi - građa, funkcionalne karakteristike i podela;

•   Autonomni nervni sistem.

Sistem receptornih organa (čula)

•   Sticanje znanja o građi i ulogama kože;

•   Sticanje znanja o građi i funkciji čulnih organa.

•   definiše analizator i vrste recepcije

•   opiše građu kože i njenih adneksa;

•   opiše recepciju površnog i dubokog senzibiliteta;

•   opiše recepciju mirisa i ukusa;

•   opiše građu oka;

•   objasni recepciju vida;

•   opiše građu uva;

•   objasni recepciju sluha i ravnoteže.

•   Analizatori. Vrste recepcije;

•   Koža: struktura i funkcije;

•   Recepcija površnog i dubokog senzibiliteta;

•   Recepcija mirisa i ukusa;

•   Recepcija vida;

•   Recepcija sluha i ravnoteže.

RAZRED

NASTAVA

PRAKSA

UKUPNO

Teorijska nastava

Vežbe

Praktična nastava

Vežbe u bloku

I

33

33

30

96

Red.br.

NAZIV MODULA

Trajanje modula (časovi)

1.

Osnove farmaceutske prakse

8

2.

Pojam leka i čuvanje

10

3.

Merenje i farmaceutska izračunavanja

12

4.

Farmaceutske operacije sa čvrstim supstancama

10

5.

Farmaceutske operacije sa tečnim sistemima

10

6.

Ekstrakcija i destilacija

8

7.

Sterilizacija i aseptični postupci u farmaciji

8

8.

Uvežbavanje farmaceutskih operacija i postupaka

30

Naziv modula:                    

Osnove farmaceutske prakse

Trajanje modula:     

8 časova

CILJEVI MODULA

ISHODI MODULA

Po završetku modula učenik će biti u stanju da:

OBAVEZNI I PREPORUČENI SADRŽAJI  MODULA

PREPORUČENE AKTIVNOSTI I NAČIN OSTVARIVANJA MODULA

•   Upoznavanje učenika sa osnovnim principima dobre apotekarske prakse; nabavke, preuzimanja i raspoređivanja robe i sirovina za izradu lekova;

•   Upoznavanje učenika sa vrstama i načinom vođenja farmaceutske dokumentacije;

•   Sticanje znanja o strukturi i značaju recepta;

•   Formiranje svesti o značaju i ulozi farmaceutskih tehničara u savremenoj farmaceutskoj praksi.

•   objasni ulogu savremene farmaceutske prakse u zdravstvenom sistemu;

•   navede vrste apoteka, delove apoteke i objasni njihovu ulogu;

•   navede i prepozna osnovni pribor i uređaje apoteke i objasni njihovu upotrebu u farmaceutskoj praksi;

•   objasni osnovne principe dobre apotekarske prakse;

•   objasni značaj,ulogu i način korišćenja farmakopeje i drugih farmaceutskih priručnika;

•   objasni značaj i ulogu farmaceutske dokumentacije;

•   navede delove recepta, objasni značaj i ulogu recepta;

•   tumači izraze i skraćenice na receptima.

Teorija:

•   Kratak istorijat razvoja farmacije od veštine do nauke;

•   Savremena farmaceutska praksa : apoteka, klinička farmacija, industrijska farmacija;

•   Apoteka (vrste apoteka, prostorije, pribor, uređaji);

•   Principi dobre apotekarske prakse;

•   Nabavka, preuzimanje i raspoređivanje robe i sirovina za izradu lekova;

•   Čuvanje supstanci i sirovina za izradu lekova;

•   Farmakopeja i farmaceutski priručnici;

•   Farmaceutska dokumentacija;

•   Recept.

Na početku modula učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja

Realizacija nastave

•   teorijska nastava (4 časa)

•   vežbe (4 časa)

Podela odeljenja na grupe

Odeljenje se deli na grupe (do 15 učenika u grupi)  prilikom realizacije vežbi.

Preporuke za realizaciju nastave

•   nastavnik i učenici  su obavezni da imaju radnu odeću

•   učenik je obavezan da vodi dnevnik vežbi

•   na kraju modula  učenik radi test znanja

•   nameštaj, oprema, aparati, instrumenti

sirovine, laboratorijsko posuđe i pribor, ambalaža

•   Farmakopeje i farmaceutski priručnici

•   aktivna nastava

•   demonstracija

•   rad u grupama

Mesto realizacije nastave

•   teorijska nastava se realizuje u učionici

•   vežbe se realizuju u školskoj apoteci / laboratoriji

Ocenjivanje

Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:

•   praćenje ostvarenosti ishoda

•   testove znanja

•   aktivnost na času

•   dnevnik vežbi

•   primeni principe nabavke, preuzimanja i raspoređivanja robe i sirovina za izradu lekova;

•   primeni pravila za čuvanje supstanci i sirovina za izradu lekova;

Vežbe:

•   Apoteka (prostorije, pribor, uređaji);

•   Nabavka, preuzimanje i raspoređivanje robe i sirovina za izradu lekova;

•   Čuvanje supstanci i sirovina za izradu lekova;

•   Upotreba Farmakopeja i farmaceutskih priručnika;

•   Recept.

Naziv modula:                    

Pojam leka i čuvanje

Trajanje modula:     

10 časova

CILJEVI MODULA

ISHODI MODULA

Po završetku modula učenik će biti u stanju da:

OBAVEZNI I PREPORUČENI SADRŽAJI  MODULA

PREPORUČENE AKTIVNOSTI I NAČIN OSTVARIVANJA MODULA

•   Upoznavanje učenika sa definicijom lekova i medicinskih sredstava prema zakonu o lekovima i medicinskim sredstvima;

•   Sticanje znanja o: sastavu leka, farmaceutskim oblicima lekova, načinima i putevima primene lekova, stabilnosti i čuvanju lekova, vrstama kontejnera i načinima pakovanja i ekspedicije lekova, dozama i doziranju lekova;

•   Isticanje važnosti pravilnog izbora ambalaže i rukovanja lekovima.

•   nabroji i definiše vrste lekova i definiše medicinska sredstva, prema važećem zakonu o lekovima i medicinskim sredstvima;

•   nabroji i objasni ulogu aktivnih i pomoćnih materija u sastavu leka;

•   nabroji i prepozna farmaceutske oblike lekova i navede njihove osnovne karakteristike;

•   nabroji i objasni načine i puteve primene lekova u zavisnosti od oblika leka;

Teorija:

•   Osnove zakona o lekovima i medicinskim sredstvima     (definicije i pojmovi vezani za lekove i medicinska sredstva; alopatski, homeopatski, tadicionalni i veterinarski lekovi);

•   Sastav leka (aktivne materije i pomoćne materije u lekovima);

•   Farmaceutski oblici lekova;

•   Načini i putevi primene lekova;

•   Stabilnost i čuvanje lekova;

•   Pakovanje i ekspedicija lekova, kontejneri;

•   Doze i doziranje lekova.

Na početku modula učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja

Realizacija nastave

•   teorijska nastava (6 časova)

•   vežbe (4 časa)

Podela odeljenja na grupe

Odeljenje se deli na grupe (do 15 učenika u grupi)  prilikom realizacije vežbi.

Preporuke za realizaciju nastave

•   nastavnik i učenici  su obavezni da imaju radnu odeću

•   učenik je obavezan da vodi dnevnik vežbi

•   na kraju modula  učenik radi test znanja

•   nameštaj, oprema, aparati, instrumenti

sirovine, laboratorijsko posuđe i pribor, ambalaža

•   Farmakopeje i farmaceutski priručnici

•   aktivna nastava

•   demonstracija

•   rad u grupama

Mesto realizacije nastave

•   teorijska nastava se realizuje u učionici

•   vežbe se realizuju u školskoj apoteci / laboratoriji

 Ocenjivanje

Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:

•   praćenje ostvarenosti ishoda

•   testove znanja

•   aktivnost na času

•   dnevnik vežbi

•   primeni pravila za čuvanje lekova u zavisnosti od njihove stabilnosti i oblika;

•   navede vrste, karakteristike i upotrebu kontejnera  (farmaceutske ambalaže);

•   nabroji i definiše vrste doza.

Vežbe:

•   Farmaceutski oblici;

•   Stabilnost i čuvanje lekova;

•   Pakovanje  ekspedicija lekova, kontejneri;

•   Doze i doziranje lekova.

Naziv modula:                    

Merenje i farmaceutska izračunavanja

Trajanje modula:     

12 časova

CILJEVI MODULA

ISHODI MODULA

Po završetku modula učenik će biti u stanju da:

OBAVEZNI I PREPORUČENI SADRŽAJI  MODULA

PREPORUČENE AKTIVNOSTI I NAČIN OSTVARIVANJA MODULA

•   Upoznavanje učenika sa laboratorijskim priborom i uređajima za merenja u farmaciji;

•   Sticanje praktičnih veština merenja u farmaciji;

•   Sticanje znanja o osnovnim farmaceutskim izračunavanjima.

•   navede merne jedinice i izvrši njihovu konverziju;

•   samostalno izvrši pravilno merenje supstanci po masi i po zapremini;

•   samostalno izvrši pravilno indirektno merenje supstanci;

•   navede praktične mere za masu i zapreminu i praktične mere za uzimanje lekova;

Teorija:

•   Merne jedinice, konverzija, preračunavanje

•   Direktno merenje po masi, vage;

•   Merenje po zapremini i dužini;

•   Indirektno merenje mase (trituriranje i centizimiranje; preračun količina prilikom izrade i upotrebe triturata i centizimalnih rastvora);

•   Odmeravanje tečnosti pomoću kapaljke;

•   Praktične mere za masu i zapreminu;

•   Praktične mere za uzimanje lekova;

•   Preračun dečijih doza po farmakopejskim formulama;

•   Preračun potrebnih količina supstanci u sastavu leka iz oficinalnih propisa, prilikom izrade(tj. izvođenje formule sastava leka iz master formule);

•   Preračun kod praktičnih mera za uzimanje lekova (kašike, kapi).

Na početku modula učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja

Realizacija nastave

•   teorijska nastava (5 časova)

•   vežbe (7 časova)

Podela odeljenja na grupe

Odeljenje se deli na grupe (do 15 učenika u grupi)  prilikom realizacije vežbi.

Preporuke za realizaciju nastave

•   nastavnik i učenici  su obavezni da imaju radnu odeću

•   učenik je obavezan da vodi dnevnik vežbi

•   na kraju modula  učenik radi test znanja

•   nameštaj, oprema, aparati, instrumenti

sirovine, laboratorijsko posuđe i pribor, ambalaža

•   Farmakopeje i farmaceutski priručnici

•   aktivna nastava

•   demonstracija

•   rad u grupama

Mesto realizacije nastave

•   teorijska nastava se realizuje u učionici

•   vežbe se realizuju u školskoj apoteci / laboratoriji

Ocenjivanje

Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:

•   praćenje ostvarenosti ishoda

•   testove znanja

•   aktivnost na času

•   dnevnik vežbi

•   test praktičnih veština

•   izvrši proveru doza, preračuna dečije doze koristeći farmakopejske formule, izvede formulu sastava leka iz master formule, preračuna praktične mere za uzimanje lekova na kašike ili kapi

Vežbe:

•   Direktno merenje po masi i zapremini;

•   Trituriranje, centezimacija i merenje tečnosti na kapi;

•   Farmaceutska izračunavanja : preračun dečijih doza po farmakopejskim formulama, preračun potrebnih količina supstanci u sastavu leka iz oficinalnih propisa, prilikom izrade(tj. izvođenje formule sastava leka iz master formule), preračun kod praktičnih mera za uzimanje lekova (kašike, kapi).

Naziv modula:                    

Farmaceutske operacije sa čvrstim supstancama

Trajanje modula:     

10 časova

CILJEVI MODULA

ISHODI MODULA

Po završetku modula učenik će biti u stanju da:

OBAVEZNI I PREPORUČENI SADRŽAJI  MODULA

PREPORUČENE AKTIVNOSTI I NAČIN OSTVARIVANJA MODULA

•   Upoznavanje učenika sa osobinama čvrstih supstanci od značaja za farmaceutsku praksu (čvrstoća, stepen usitnjenosti, protočnost, stabilnost);

•   Sticanje znanja o načinu određivanja i izražavanja stepena usitnjenosti;

•   Sticanje znanja o postupcima i uređajima za sušenje, usitnjavanje, mešanje, granuliranje, briketiranje i komprimovanje čvrstih supstanci;

•   Sticanje praktičnih veština usitnjavanja, sitanja i mešanja; 

•   Isticanje značaja farmaceutskih operacija sa čvrstim supstancama za farmaceutsku praksu.

•   navede osobine čvrstih supstanci koje su od značaja za farmaceutsku praksu;

•   definiše stepen usitnjenosti i objasni kako se on izražava;

•   praktično odredi stepen usitnjenosti supstanci;

•   objasni postupak sušenja supstanci u sušnicama i praktično izvede postupak sušenja u sušnici sa stacionarnim slojem;

•   definiše sušenje u vakuumu, sušenje raspršivanjem, i liofilizaciju;

•   objasni princip rada uređaja za usitnjavanje (drobilice, mlinovi, mikronizeri) i mešanje praškova;

Teorija:

•   Osobine čvrstih supstanci od značaja za farmaceutsku praksu (čvrstoća, stepen usitnjenosti, protočnost, stabilnost);

•   Sušenje (princip i uređaji: sušnice sa pokretnim i stacionarnim slojem, sušenje u vakuumu, sušenje raspršivanjem, liofilizacija);

•   Usitnjavanje i mešanje čvrstih supstanci u uslovima apoteke i industrije (princip i uređaji: drobilice, mlinovi, mikronizeri, mešalice za praškove);

•   Granuliranje (princip i uređaji);

•   Briketiranje (princip i uređaji);

•   Komprimovanje (princip i uređaji).

Na početku modula učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja

Realizacija nastave

•   teorijska nastava (6časova)

•   vežbe (4 časa)

Podela odeljenja na grupe

Odeljenje se deli na grupe (do 15 učenika u grupi)  prilikom realizacije vežbi.

Preporuke za realizaciju nastave

•   nastavnik i učenici  su obavezni da imaju radnu odeću

•   učenik je obavezan da vodi dnevnik vežbi

•   na kraju modula  učenik radi test znanja

•   nameštaj, oprema, aparati, instrumenti

sirovine, laboratorijsko posuđe i pribor, ambalaža

•   Farmakopeje i farmaceutski priručnici

•   aktivna nastava

•   demonstracija

•   rad u grupama

Mesto realizacije nastave

•   teorijska nastava se realizuje u učionici

•   vežbe se realizuju u školskoj apoteci / laboratoriji

Ocenjivanje

Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:

•   praćenje ostvarenosti ishoda

•   testove znanja

•   aktivnost na času

•   dnevnik vežbi

•   test praktičnih veština

•   praktično izvede postupak usitnjavanja i mešanja čvrstih supstanci u laboratorijskim uslovima (tarionikom i pistilom, mlinom);

•   objasni postupak granuliranja,briketiranja i komprimovanja i njihovu upotrebu u farmaciji.

Vežbe:

•   Određivanje stepena usitnjenosti

•   Sušenje u sušnicama sa stacionarnim slojem

•   Usitnjavanje i mešanje

•   Granuliranje

Naziv modula:                    

Farmaceutske operacije sa tečnim sistemima

Trajanje modula:     

10 časova

CILJEVI MODULA

ISHODI MODULA

Po završetku modula učenik će biti u stanju da:

OBAVEZNI I PREPORUČENI SADRŽAJI  MODULA

PREPORUČENE AKTIVNOSTI I NAČIN OSTVARIVANJA MODULA

•   Sticanje znanja o osobinama i vrstama rastvora i rastvarača farmaceutskoj praksi;

•   Sticanje znanja o postupcima i uređajima za uparavanje, mešanje i odvajanje tečne od čvrste faze;

•   Sticanje praktičnih veština mešanja i odvajanja tečne od čvrste faze (dekantovanje, koliranje, filtracija i centrifugiranje);

•   Isticanje značaja farmaceutskih operacija sa tečnim sistemima za farmaceutsku praksu.

•   navede vrste rastvora i objasni njihove osobine;

•   definiše rastvorljivost i način izražavanja rastvorljivosti, objasni metode za povećanje rastvorljivosti;

•   nabroji najčešće korišćene rastvarače u farmaceutskoj praksi i navede njihove osobine;

•   objasni princip rada  uparivača i definiše uparavanje u vakuumu;

•   objasni princip rada mešalica za tečnosti;

•   definiše sedimentaciju, dekantovanje, koliranje, filtraciju i centrifugiranje;

•   objasni šta je filtracioni medijum i kako on utiče na brzinu filtracije; nabroji filtracione medijume;

Teorija:

•   Rastvori (osobine, vrste);

•   Rastvorljivost;

•   Rastvarači u farmaceutskoj praksi;

•   Podešavanje koncentracije rastvora na željeni procenat (razblaživanje, isparavanje i ukuvavanje - princip i uređaji : otvoreni i zatvoreni uparivači, uparavanje u vakuumu);

•   Mešanje- princip i uređaji (barbotiranje, mešalice za tečnosti);

•   Odvajanje tečne od čvrste faze u tečnim sistemima (sedimentacija, dekantovanje, koliranje, filtracija, centrifugiranje- princip i uređaji).

Na početku modula učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja

Realizacija nastave

•   teorijska nastava (6 časova)

•   vežbe (4 časa)

Podela odeljenja na grupe

Odeljenje se deli na grupe (do 15 učenika u grupi)  prilikom realizacije vežbi.

Preporuke za realizaciju nastave

•   nastavnik i učenici  su obavezni da imaju radnu odeću

•   učenik je obavezan da vodi dnevnik vežbi

•   na kraju modula  učenik radi test znanja

•   nameštaj, oprema, aparati, instrumenti

sirovine, laboratorijsko posuđe i pribor, ambalaža

•   Farmakopeje i farmaceutski priučnici

•   aktivna nastava

•   demonstracija

•   rad u grupama

Mesto realizacije nastave

•   teorijska nastava se realizuje u učionici

•   vežbe se realizuju u školskoj apoteci / laboratoriji

Ocenjivanje

Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:

•   praćenje ostvarenosti ishoda

•   testove znanja

•   aktivnost na času

•   dnevnik vežbi

•   test praktičnih veština

•   praktično izvede postupak dekantovanja, koliranja, filtriranja i centrifugiranja u laboratorijskim uslovima.

Vežbe:

•   Razblaživanje rastvora;

•   Mešanje tečnosti (ručno i mešalicom),

•   Dekantovanje, koliranje, filtracija, centrifugiranje.

Naziv modula:                    

Ekstrakcija i destilacija

Trajanje modula:     

8 časova

CILJEVI MODULA

ISHODI MODULA

Po završetku modula učenik će biti u stanju da:

OBAVEZNI I PREPORUČENI SADRŽAJI  MODULA

PREPORUČENE AKTIVNOSTI I NAČIN OSTVARIVANJA MODULA

•   Sticanje znanja o principima ekstrakcije, metodama ekstrakcije i uređajima za ekstrakciju;

•   Sticanje praktičnih veština izvođenja pojedinih metoda ekstrakcije u laboratorijskim uslovima (maceracija, digestija, perkolacija);

•   Sticanje znanja o principu i vrstama uređaja za destilaciju;

•   Sticanje praktičnih veština izvođenja destilacije (destilacija vodenom parom, dobijanje destilovane vode);

•   Isticanje značaja ekstraktivnih preparata u savremenoj farmaceutskoj praksi;

•   Isticanje značaja destilacije u farmaceutskoj praksi.

•   objasni ulogu difuzije i rastvaranja u ekstrakciji;

•   nabroji faktore koji utiču na brzinu i kvalitet ekstrakcije;

•   nabroji i objasni metode ekstrakcije;

•   objasni princip rada uređaja za ultrazvučnu i vibroekstrakciju;

•   objasni princip rada uređaja za odvajanje ekstraktne tečnosti;

•   navede klasifikaciju ekstraktivnih preparata prema konzistenciji;

•   objasni princip i ulogu destilacije u farmaceutskoj praksi;

•   objasni princip rada uređaja za destilaciju;

Teorija:

•   Osnovni principi ekstrakcije (difuzija, rastvaranje);

•   Primarna obrada droga u pripremi za ekstrakciju (sušenje, usitnjavanje, deoleacija);

•   Metode ekstrakcije (maceracija, digestija, perkolacija, ultrazvučna i vibroekstrakcija);

•   Odvajanje ekstraktne tečnosti (ceđenje i presovanje) i njena dalja obrada u cilju standardizacije (razblaživanje ili koncentrovanje);

•   Klasifikacija ekstraktivnih preparata prema konzistenciji;

•   Destilacija- princip i uređaji;

•   Fizički procesi pri destilaciji (hlađenje i kondenzacija);

•   Dobijanje destilovane vode.

Na početku modula učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja

Realizacija nastave

•   teorijska nastava (2 časova)

•   vežbe (6 časova)

Podela odeljenja na grupe

Odeljenje se deli na grupe (do 15 učenika u grupi)  prilikom realizacije vežbi.

Preporuke za realizaciju nastave

•   nastavnik i učenici  su obavezni da imaju radnu odeću

•   učenik je obavezan da vodi dnevnik vežbi

•   na kraju modula  učenik radi test znanja

•   nameštaj, oprema, aparati, instrumenti

sirovine, laboratorijsko posuđe i pribor, ambalaža

•   Farmakopeje i farmaceutski priručnici

•   aktivna nastava

•   demonstracija

•   rad u grupama

Mesto realizacije nastave

•   teorijska nastava se realizuje u učionici

•   vežbe se realizuju u školskoj apoteci / laboratoriji

Ocenjivanje

Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:

•   praćenje ostvarenosti ishoda

•   testove znanja

•   aktivnost na času

•   dnevnik vežbi

•   test praktičnih veština

• praktično izvede maceraciju, digestiju i perkolaciju i odvajanje dobijenog ekstrakta;
• pripremi i izvrši destilaciju sa destilacionim aparatom i destilaciju sa vodenom parom.

Vežbe:

•   Maceracija, digestija, perkolacija;

•   Destilacija.

Naziv modula:                    

Sterilizacija i  aseptični postupci u farmaciji

Trajanje modula:     

8 časova

CILJEVI MODULA

ISHODI MODULA

Po završetku modula učenik će biti u stanju da:

OBAVEZNI I PREPORUČENI SADRŽAJI  MODULA

PREPORUČENE AKTIVNOSTI I NAČIN OSTVARIVANJA MODULA

•   Sticanje znanja o metodama sterilizacije i uređajima za sterilizaciju;

•   Sticanje praktičnih veština izvođenja postupaka termičke sterilizacije i aseptičnog postupka;

•   Isticanje značaja sterilizacije i uloge sterilnih proizvoda u savremenoj farmaceustkoj praksi.

•   definiše pojam sterilizacije i navede metode sterilizacije koje se koriste u farmaceutskoj praksi;

•   objasni principe, prednosti i nedostatke pojedinih metoda sterilizacije;

Teorija:

•   Definicija sterilizacije, podela metoda sterilizacije;

•   Termičke metode sterilizacije, uređaji za termičku sterilizaciju (suvi sterilizator, autoklav);

•   Gasna sterilizacija;

•   Sterilizacija zračenjem;

•   Bakteriološka filtracija;

•   Pirogeni i depirogenizacija;

•   Aseptičan postupak, laminarna komora;

•   Praćenje i procena sigurnosti i efikasnosti primenjenog postupka sterilizacije.

Na početku modula učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja

Realizacija nastave

•   teorijska nastava (4 časa)

•   vežbe (4 časa)

Preporuke za realizaciju nastave

•   nastavnik i učenici  su obavezni da imaju radnu odeću

•   učenik je obavezan da vodi dnevnik vežbi

•   na kraju modula  učenik radi test znanja

•   nameštaj, oprema, aparati, instrumenti

sirovine, laboratorijsko posuđe i pribor, ambalaža

•   farmakopeje i farmaceutski priručnici

•   aktivna nastava

•   demonstracija

•   rad u grupama

Podela odeljenja na grupe

Odeljenje se deli na grupe (do 15 učenika u grupi)  prilikom realizacije vežbi.

Mesto realizacije nastave

•   teorijska nastava se realizuje u učionici

•   vežbe se realizuju u školskoj apoteci / laboratoriji

.  Ocenjivanje

Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:

•   praćenje ostvarenosti ishoda

•   testove znanja

•   aktivnost na času

•   dnevnik vežbi

•   samostalno pripremi materijal za sterilizaciju

•   pravilno rukuje priborom i uređajima za termičku sterilizaciju;

•   pripremi aseptičnu komoru i izvede jednostavnije operacije u aseptičnoj komori.

Vežbe:

•   Termičke metode sterilizacije;

•   Bakteriološka filtracija;

•   Aseptičan postupak.

Naziv modula:                    

Uvežbavanje farmaceutskih operacija i postupaka

Trajanje modula:     

30 časova

CILJEVI MODULA

ISHODI MODULA

Po završetku modula učenik će biti u stanju da:

OBAVEZNI I PREPORUČENI SADRŽAJI  MODULA

PREPORUČENE AKTIVNOSTI I NAČIN OSTVARIVANJA MODULA

•   Uvežbavanje osnovnih farmaceutskih postupaka i operacija;

•   Podsticanje profesionalne odgovornosti i razvoja osobina neophodnih za rad u struci: preciznost, urednost, lična i profesionalna odgovornost, spremnost na timski rad.

•   samostalno obavlja osnovne farmaceutske postupke i operacije i pravilno rukuje laboratorijskim priborom i uređajima.

Vežbe:

•   Apoteka (prostorije, pribor, uređaji);

•   Nabavka, preuzimanje i raspoređivanje robe i sirovina za izradu lekova;

•   Čuvanje supstanci i sirovina za izradu lekova;

•   Upotreba Farmakopeja i farmaceutskih priručnika;

•   Recept;

•   Farmaceutski oblici;

•   Stabilnost i čuvanje lekova;

•   Pakovanje  ekspedicija lekova, kontejneri;.

•   Doze i doziranje lekova;

•   Direktno merenje po masi i zapremini;

•   Trituriranje, centezimacija i merenje tečnosti na kapi;

•   Farmaceutska izračunavanja : preračun dečijih doza po farmakopejskim formulama, preračun potrebnih količina supstanci u sastavu leka iz oficinalnih propisa, prilikom izrade(tj. izvođenje formule sastava leka iz master formule), preračun kod praktičnih mera za uzimanje lekova (kašike, kapi);

•   Određivanje stepena usitnjenosti;

•   Sušenje u sušnicama sa stacionarnim slojem;

•   Usitnjavanje i mešanje;

•   Granuliranje;

•   Razblaživanje rastvora;

•   Mešanje tečnosti (ručno i mešalicom);

•   Dekantovanje, koliranje, filtracija, centrifugiranje;

•   Maceracija, digestija, perkolacija;

•   Destilacija;

•   Termičke metode sterilizacije;

•   Bakteriološka filtracija;

•   Aseptičan postupak.

Na početku modula učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave, odnosno učenja, planom rada i načinima ocenjivanja

Realizacija nastave

•   vežbe u bloku (30 časova)

Podela odeljenja na grupe

Odeljenje se deli na grupe (do 15 učenika u grupi)  prilikom realizacije vežbi.

Preporuke za realizaciju nastave

•   nastavnik i učenici  su obavezni da imaju radnu odeću

•   učenik je obavezan da vodi dnevnik vežbi

•   na kraju modula  učenik radi test znanja

•   nameštaj, oprema, aparati, instrumenti

sirovine, laboratorijsko posuđe i pribor, ambalaža

•   Farmakopeje i farmaceutski priručnici

•   aktivna nastava

•   demonstracija

•   rad u grupama

Mesto realizacije nastave

•   vežbe se realizuju u školskoj apoteci / laboratoriji

Ocenjivanje

Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:

•   praćenje ostvarenosti ishoda

•   aktivnost na času

•   dnevnik vežbi

•   test praktičnih veština

Naziv predmeta:

HIGIJENA I ZDRAVSTVENO VASPITANJE

Godišnji fond časova:

66 časova

Razred: prvi

Ciljevi predmeta

-   Sticanje znanja o higijenskim principima na osnovu kojih učenici formiraju pozitivan stav sa ciljem da se usvoji i uvek primenjuje zdravo ponašanje - zdrav stil življenja, kao osnova za očuvanje zdravlja, održavanja lične higijene u prevenciji nastanka raznih bolesti i poremećaja koji nastaju kao posledica  nedovoljnog i nepravilnog održavanja lične higijene i nehigijenskog načina življenja;

-   Sticanje znanja o uticaju fizičke aktivnosti na organizam - u zavisnosti od starosnog doba i psihofizičkih sposobnosti, kao i usvajanje fizičke aktivnosti kao stila života;

-   Sticanje znanja o značaju očuvanja mentalnog zdravlja i upoznavanja higijenskih aspekata prevencije;

-   Sticanje znanja o značaju i ulozi higijene ishrane u zaštiti i unapređenju zdravlja i poremećaji i bolesti koji najčešće nastaju kao posledica nepravilne ishrane;

-   Sticanje znanja i shvatanje značaja komunalne higijene, školske higijene, higijene rada, higijene vanrednih uslova kao i upoznavanje sa pozitivnim i negativnim uticajima životne sredine na zdravlje;

-   Sticanje znanja o ciljevima, metodama i oblicima zdravstveno-vaspitnog rada, kao i priprema učenika za samostalan zdravstveno-vaspitni rad.

TEMA

CILJEVI

ISHODI

Po završetku teme učenik će biti u stanju da :

PREPORUČENI SADRŽAJI  PO TEMAMA

NAČIN

OSTVARIVANJA PROGRAMA

Lična higijena

•   Sticanje pozitivnih stavova i navika u ličnoj higijeni;

•   Sticanje znanja o  higijenskim principima koji sprečavaju nastanak poremećaja i bolesti usled nepravilnog održavanja lične higijene;

•   Sticanje znanja o bolestima koje se prenose polnim kontaktom.

•   da navede definiciju zdravlja SZO;

•   objasni pojam duševnog i telesnog zdravlja;

•   navede faktore koji utiču na zdravlje;

•   objasni značaj redovnog lekarskog pregleda;

•   da održava ličnu higijenu;

•   odabere zdravstveno ispravna sredstva za održavanje lične higijene;sa posebnim osvrtom na higijenu usne duplje i sredstava u prevenciji kariesa

•   se zaštiti od  bolesti koje se prenose polnim kontaktom;

•   odabere i upotrebi odgovarajuće kontraceptivno sredstvo;

•   odabere adekvatnu odeću i obuću.

•   Definicija zdravlja, koncept zdravlja;

•   Značaj i principi  održavanja higijene kože, sluzokože i adneksa;

•   Indeks KEP;

•   Higijenski zahtevi sredstava za održavanje lične higijene i poremećaji koji nastaju usled neodgovarajućeg kvaliteta tih sredstava;

•   Bolesti koji nastaju usled nepravilnog održavanja lične higijene;

•   Polno prenosive bolesti;

•   Zdravstveni aspekti; kontracepcije i primene kontraceptivnih sredstava

•   Higijenski i zdravstveni značaj odeće i obuće.

Na početku nastane teme učenike upoznati sa ciljevima i ishodima nastave / učenja, planom rada i načinima ocenjivanja.

Realizacija  nastave

Nastavna tema se realizuje kroz sledeće oblike nastave:

teorijska nastava (66 časova)

Mesto realizacije nastave

•   učionica

Preporuke za realizaciju nastave

•   aktivna nastava

•   demonstracija

•   rad u grupama

Ocenjivanje

Vrednovanje ostvarenosti ishoda vršiti kroz:

•   praćenje ostvarenosti ishoda

•   testove znanja

•   aktivnost na času

Higijena fizičke kulture i telesnog vaspitanja

•   Sticanje znanja o fiziologiji rada, zamora, umora i premora;

•   Sticanje znanja o odmoru, rekreaciji i snu;

•   Sticanje znanja o uticaju atmosferskih faktora na zdravlje;

•   Sticanje znanja o uticaju vode i fizičke aktivnosti na očuvanje i unapređenje zdravlja;

•   Sticanje znanja o uticaju fizičke aktivnosti na organizam, u zavisnosti od starosnog doba i psihofizičkih sposobnosti.

•   Razlikuje  vrstu  rada mora i prilagodi telesnoj  konstituciji i zdravstvenom stanju organizma;

•    planira dnevne aktivnosti, fizičku aktivnost, odmor i san;

•   koristi blagodeti vode, vazduha i sunčevog zračenja u cilju unapređenja zdravlja;

•   se zaštiti od nepovoljnog dejstva sunčevog zračenja;

•   primenjivanjem  fizičke aktivnost prihvata zdrav stil života.

•   Fiziološki aspekti higijene rada, odmora,rekreacije i sna;

•   Umor, zamor,  premor;

•   Uloga sunčevog zračenja, vode, vazduha i fizičke aktivnosti u očuvanju i unapređenju zdravlja;

•   Fizička aktivnost kao mera prevencije oboljenja u različitim životnim dobima.

Broj časova po temama

•   Lična higijena (10 časova)

•   Higijena fizičke kulture i telesnog vaspitanja (6 časova)

•   Mentalna higijena (6 časova)

•   Higijena ishrane (15 časova)

•   Komunalna higijena (10 časova)

•   Školska higijena (6 časova)

•   Higijena radne sredine i tokom vanrednih uslova (8 časova)

•   Zdravstveno vaspitanje (5 časova)

Mentalna higijena

•   Sticanje znanja o značaju očuvanja mentalnog zdravlja i upoznavanje sa faktorima koji mogu da naruše mentalno zdravlje;

•   Sticanje znanja o specifičnostima mentalnog zdravlja  u zavisnosti od starosnog doba;

•   Sticanje znanja o rizičnom ponašanju dece i adolescenata;

•   Sticanje znanja o bolestima zavisnosti i njihovoj prevenciji.

•   se prilagođava uticajima sredine i deluje kao stabilna i zrela ličnost

•   odupre faktorima koji narušavaju mentalno zdravlje

•   primeni mere koje podižu nivo psihičke kondicije;

•   usvoji zdrav stil života, što znači da ne postane zavisan od nikotina, alkohola i opojnih droga.

•   Mentalno zdravlje, odnos telesnog i mentalnog zdravlja,  faktori koji utiču na mentalno zdravlje;

•   Interpersonalni odnosi i njihova pozitivna modifikacija;

•   Specifičnosti mentalnog zdravlja kod dece i omladine;

•   Zrelost mladih za brak i formiranje porodice;

•   Specifičnosti mentalnog zdravlja žena u prelaznom dobu i starih ljudi;

•   Prevencija duševnih poremećaja u zavisnosti od starosnog doba;

•   Stres;

•   Prevencija bolesti zavisnosti: pušenje, narkomanija i alkoholizam.

Higijena ishrane

•   Sticanje znanja o značaju i ulozi higijene ishrane u zaštiti i unapređenju   zdravlja;

•   Sticanje znanja o hranljivim materijama, namirnicama i njihovoj biološkoj vrednosti;

•   Sticanje znanja o povezanosti  pravilne ishrane i nastanku bolesti;

•   Sticanje znanja u cilju usvajanja navika za zdrav način života.

•   se pravilno hrani i koristi zdravstveno bezbedne namirnice;

•   navede koje hranljive materije je neophodno da unosi;

•    objasni značaj i ulogu  vitamina

•   objasni koje bolesti nastaju usled nepravilne ishrane i neispravne hrane;

•   prepozna bolesti nastaju usled poremećaja ponašanja u ishrani;

•   zapamti  da sve konsultacije vezane za bolesti nepravilne ishrane traži od stručnog lica

•   Fiziologija ishrane;

•   Energetski bilans;

•   Hranljive materije;

•   Grupe namirnica i njihova biološka vrednost;

•   Vitamini:rastvorljivi u mastima i vitamini rastvorljivi u vodi;

•   Osnovni principi pravilne ishrane;

•   Procena uhranjenosti i poremećaji usled nepravilne ishrane;

•   Poremećaji ponašanja u ishrani;

•   Bolesti usled neispravne hrane;

•   Sanitarno-higijenski nadzor, zdravstvena ispravnost, zdravstveno bezbedna hrana i zakonska regulativa.

Komunalna higijena

•   Sticanje znanja o pozitivnim i negativnim uticajima spoljne sredine na zdravlje;

•   Sticanje znanja o značaju vode za piće i resursima vode kod nas;

•   Sticanje znanja o kruženju materijai energija  i zaštiti životne sredine;

•   Sticanje znanja o higijeni stanovanja i higijenskom mestu stanovanja;

•   Sticanje znanja o zračenjima u životnoj sredini;

•   Sticanje znanja o otpadnim materijama u životnoj sredini;

•   Sticanje znanja o značaju zemljišta;

•   Sticanje znanja o atmosferi i aerozagađenju;

•   Sticanje znanja o globalnim poremećajima u životnoj sredini.

•   poveže kako vlaga, atmosferski pritisak, kretanje vazduha i temperatura utiču na zdravlje;

•   poveže kako aerozagađenje dovodi do nastanka bolesti;

•   analizira značaj higijenski ispravne vode za piće i bolesti koje nastaju upotrebom  zagađene vode;

•   objasni metode prečišćavanja vode

•   objasni metode upravljanja otpadnim materijama

•   razlikuje tipove naselja i objasni značaj higijene stanovanja

•   Sastav atmosfere i aerozagađenje;

•   Higijenski,epidemiološki, ekološki i zdravstveni značaj vode za piće;

•   Higijenski zahtevi odlaganja otpadnih voda i čvrstih otpadnih materija;

•   Sastav zemljišta, kruženje materije i mere zaštite zemljišta od zagađenja;

•   Higijena naselja, tipovi naselja i higijena stanovanja;

•   Zračenja u životnoj sredini.

Školska higijena

•   Sticanje znanja o karakteristikama rasta i razvoja dečjeg uzrasta;

•   Sticanje znanja o uticaju  faktora školske sredine na zdravlje učenika;

•   Sticanje osnovnih znanja o predškolskim ustanovama, domovima i objektima za rekreaciju.

•   prepozna karakteristike rasta i razvoja pojedinih faza dečjeg uzrasta;

•   opiše kako školska sredina, objekti i nameštaj utiču na zdravlje;

•   analizira osnovne karakteristike i prednosti korišćenja predškolskih ustanova, domova i objekata za rekreaciju;

•   proceni značaj prevencije bolesti koje bi nastale  kao posledica uticaja  školske sredine na učenika.

•   Osnovne karakteristike rasta i razvoja, periodizacija dečjeg  uzrasta;

•   Školski objekti i školski nameštaj, faktori školske sredine koji utiču na zdravlje učenika;

•   Organizacija nastave;

•   Predškolske ustanove, domovi učenika, odmarališta i objekti za rekreaciju;

•   Najčešća oboljenja koja nastaju usled uticaja organizacije nastave  i školske sredine.

Higijena radne sredine i tokom vanrednih uslova

•   Sticanje znanja o uticaju radne sredine, štetnih noksi na zdravlje ljudi, prevenciji profesionalnih oboljenja i traumatizma;

•   Sticanje znanja o specifičnostima vanrednih situacija i specifičnoj epidemiološkoj problematici;

•   Sticanje znanja o snabdevanju higijenski ispravnom vodom i hranom tokom vanrednih  stanja.

•    

•    

•   razlikuje faktore  i štetne nokse koje utiču na zdravlj,  primeni preventivne mere i spreči  profesionalne bolesti i profesionalni traumatizm;

•   prepozna doprinos  mera  zaštite ugroženih kategorija stanovništva, prepozna specifičnosti i posledice koje nastaju u vanrednim uslovima;

•   prepozna probleme koji nastaju sa vodosnabdevanjem, ishranom  i smeštajem u vanrednim  uslovima.

•    

•   Uticaj radne sredine i procesa rada na zdravlje, podela i značaj štetnih noksi radne sredine;

•   Prevencija profesionalnih oboljenja i profesionalnog traumatizma, zaštita zdravlja i posebni zahtevi za rad  sa ugroženim kategorijama stanovništva;

•   Specifičnosti vanrednih uslova koji nastaju usled elementarnih i drugih vrsta katastrofa;

•   Specifični higijensko-epidemiološki problemi u vanrednim uslovima;

•   Snabdevanje higijenski ispravnom vodom za piće  u vanrednim uslovima, ishrana u vanrednim uslovima;

•   Higijena smeštaja stanovništva u vanrednim  uslovima;

•   Zadaci zdravstvene službe u sprovođenju higijenskih mera tokom vanrednih stanja.

Zdravstveno vaspitanje

•   Sticanje znanja o ciljevima, metodama i oblicima zdravstveno-vaspitnog rada;

•   Sticanje znanja o korišćenju i primeni zdravstveno-vaspitnih sredstava;

•   Sticanje znanja o sprovođenju zdravstveno-vaspitnog rada u svakodnevnoj  praksi.

•   objasni  ciljeve zdravstveno vaspitnog rada;

•   napravi operativni plan i program zdravstveno-vaspitnog rada u okviru svoje kompetencije;

•   primeni oblike i metode zradvstveno- vaspitnog rada;

•   koristi očigledna zdravstveno- vaspitna sredstva.

•   Ciljevi i principi zdravstvenog vaspitanja;

•   Planiranje i programiranje zdravstvenog vaspitanja;

•   Metode i oblici zdravstveno-vaspitnog rada;

•   Očigledna sredstva u zdravstveno-vaspitnom radu;

•   Zdravstveno vaspitanje kao obavezan vid zdravstvene zaštite;

•   Zdravstveno vaspitanje kao sastavni deo rada zdravstvenih radnika.